Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 listopada 2022 rok

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia SO Mariusz Solka

po rozpoznaniu w dniu 2 listopada 2022 roku w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. S., H. S., W. S.

przeciwko pozwanemu (...) w likwidacji z siedzibą w W.

o zapłatę

orzeka:

powództwo oddala.---

/-/ Sędzia SO Mariusz Solka

Sygn. akt III C 1773/21

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 2 listopada 2022 roku (k. 262)

Pozwem z dnia 20 września 2021 roku (data nadania k. 103) powodowie K. S., H. S. i W. S. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) w likwidacji z siedzibą w W. na rzecz każdego z powodów osobno – tj. K. S., H. S., W. S. - kwoty po 356.962,74 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 września 2019 roku do dnia zapłaty. Ponadto, wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (k. 3-3v). Powodowie wnieśli o przeprowadzenie rozprawy także pod ich nieobecność (k. 4v).

W uzasadnieniu wskazali, że w dniu 7 czerwca 2016 roku otrzymali od pozwanego propozycję nabycia Certyfikatów Inwestycyjnych serii (...) (dalej: certyfikat inwestycyjny). Prawa i obowiązki stron stosunku członkostwa w Funduszu określał statut pozwanego oraz oświadczenie woli uczestnika (powodów) o przystąpieniu do Funduszu. Powodowie opłacili certyfikaty – każdy z nich wpłacił po 384.631,13 zł i nabył certyfikaty. W dniu 26 marca 2021 roku każdy z powodów złożył żądanie wykupu certyfikatów w trybie i formie przewidzianej przez art. 28 i art. 29 statutu pozwanego Funduszu. Według powodów, pozwany nie dokonał pełnego wykupu powołując się na art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 statutu.

W przekonaniu powodów, statut pozwanego Funduszu zawiera normę stanowiącą niedozwolone postanowienie umowne w myśl art. 385 ¹ § 1 k.c. Zakwestionowana norma statutowa jest zdaniem powodów sprzeczna z dobrymi obyczajami, gdyż nietransparentność kryteriów skorzystania z prawa redukcji wykupu, brak granic takiej redukcji i uzależnienie jej od wartości Aktywów Płynnych, którą to wartość może ostatecznie ustalić organ pozwanego Funduszu – Towarzystwo, sprawiają, że spełnienie świadczenia przez Fundusz na rzecz Uczestnika uzależnione jest od woli Funduszu. Powodowie podnieśli, iż art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 Statutu pozwanego Funduszu nadmiernie uprzywilejowuje profesjonalistę względem konsumenta i narusza równowagę wiążącej ich umowy. Sens oszczędnościowy oraz inwestycyjny umowy jest takimi zapisami Statutu całkowicie wyłączony, albowiem certyfikaty można wykupić nie wtedy, kiedy mają one obiektywnie wysoką lub satysfakcjonującą konsumentów wartość, ale wtedy, kiedy decyduje o tym Towarzystwo i pozwany. W ocenie powodów, to właśnie nadmierne uprawnienie pozwanego i brak równowagi umownej dały o sobie znać w przedmiotowej sprawie, w której powodowie chcieli odzyskać zainwestowane pieniądze w 2019 r., a pozwany odmówił im i wykupił jedynie część certyfikatów.

Powodowie podkreślili swój konsumencki status przy zawieraniu umowy z pozwanym (k. 5v-6), wskazali na brak indywidualnego uzgodnienia, tj. adhezyjny charakter umowy, przy wykorzystaniu wzorca umownego i brak rzeczywistego ich wpływu na treść statusu – tj. na art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 statusu (k. 6v). Podnieśli sprzeczność postanowienia z dobrymi obyczajami – prawa powodów do realizacji swojego interesu umownego zostały zredukowane do minimum (k. 7) oraz rażące naruszenie interesów konsumentów – naruszony został interes ekonomiczny powodów, a mimo nierównowagi umownej w zakresie kryteriów wpływających na prawo wykupu nie poprzedziła stosowna, pełna i rzetelna informacja przekazana powodom przy zawieraniu umowy i nabywaniu certyfikatów (k 7v).

Powodowie podkreślili, że kwestionowany art. 29 statutu nie dotyczy głównych świadczeń stron, a jedynie prawa wykupu – bez tego zapisu umowa mogła być wykonywana i strony znają swoje prawa i obowiązki kontraktowe. Zaznaczyli przy tym, że nawet przy odmiennej ocenie – kwestionowane postanowienie statutu podlega kontroli w trybie art. 385[1] k.c. z uwagi na jego nietransparentność tak pod względem językowym, jak i skutków ekonomicznych i prawnych (k. 7v).

Strona powodowa rozważała także skutki abuzywności kwestionowanego zapisu statutu – bezskuteczność postanowienia od samego zawarcia umowy uczestnictwa – ex tunc – i jest traktowany jako nieistniejący. Wobec powyższego, w ocenie powodów pozwany nie miał prawa powołać się na prawo redukcji wykupu (wynikające z bezskutecznego zapisu statutu) wobec żądań powodów i powinien był wykupić wszystkie certyfikaty (zarówno sprzed, jak i po ich denominacji). Podnieśli prawnokształtujący charakter żądania wykupu uczestnika i skutki błędnego skorzystania z prawa redukcji wykupu przez Fundusz – skuteczny wykup certyfikatów miał miejsce dla każdego z powodów. W przekonaniu powodów, doszło więc do skutecznego wykupu wszystkich 2000 certyfikatów od; każdego z powodów po cenie z dnia wykupu – tj. 214,05 zł za jeden certyfikat. W oparciu o art. 28 ust. 5 statutu, każdy z powodów powinien był otrzymać w ciągu 14 dni od dnia wykupu pełną kwotę Pozwany winien był zapłacić 428.100 zł, a zapłacił 71.137,26 zł. Roszczenie każdego z powodów wynosi wobec tego po 356.962,74 zł (k. 8-k.8v).

Strona powodowa dwukrotnie wnosiła o zabezpieczenia roszczenia i roszczenie to w każdym wypadku oddalono z uwagi na nieuprawdopodobnienie roszczenia ( wniosek zawarty w pozwie k. 3; ponadto wniosek zawarty w dalszym piśmie procesowym k. 125; postanowienia oddalające z dnia 30.09.2021 r. k. 106 i z dnia 25.10.2021 r. k. 136 z uzasadnieniem k. 207; zażalenie powodów k. 223 wraz z częściowym cofnięciem pozwu k. 223; postanowienie z dnia 24.06.2022 oddalające zażalenie k. 243).

W odpowiedzi na pozew z dnia 25 października 2021 r. (k. 141) pozwany podniósł zarzut braku czynnej legitymacji materialnej powodów w zakresie żądania od Funduszu zapłaty – wobec nieumorzenia posiadanych przez powodów certyfikatów inwestycyjnych powodom nie przysługuje roszczenie o zapłatę. Po drugie podniósł zarzut braku legitymacji materialnej powodów i legitymacji procesowej biernej pozwanego w zakresie żądania ustalenia za niewiążące powodów postanowień art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 statutu pozwanego – wobec braku przymiotu przedsiębiorcy po stronie pozwanego.

Ponadto, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w stosunku do pozwanego w całości, o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych oraz przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność pozwanego (k. 141).

W uzasadnieniu pozwany przyznał, że dokonał częściowych wykupów i umorzył łącznie po 367 certyfikatów serii inwestycyjnej (...) Funduszu. Pozwany natomiast nie zgadzał się z argumentacją powodów dotyczącą wymagalności roszczenia i podniósł zarzut nieistnienia roszczenia oraz zakwestionował konsumencki status powodów. Pozwany wskazał, że w przypadku funduszy inwestycyjnych zamkniętych umorzenie certyfikatów inwestycyjnych nie następuje wskutek złożenia przez uczestnika żądania wykupu, ale na podstawie postanowień statutu funduszu określających przesłanki, tryb i warunku wykupywania certyfikatów inwestycyjnych. W przekonaniu pozwanego, powodowie nadal są uczestnikami Funduszy i posiadają certyfikaty inwestycyjne, które istnieją i nie zostały umorzone. Przepisy ustawy o funduszu inwestycyjnym nie przyznają uczestnikowi funduszu inwestycyjnego zamkniętego roszczenia do funduszu o umorzenie certyfikatów inwestycyjnych. 1633 certyfikatów każdego z powodów nie zostało przez Fundusz wykupionych, zatem nie doszło do ich umorzenia z mocy prawa, co potwierdza wpis w ewidencji uczestników Funduszu. Powodowie nie mają zatem roszczenia o dokonanie wypłaty żądanych kwoty z tytułu (niedokonanego) umorzenia 1633 certyfikatów, a środki pieniężne należne z umorzonych 367 certyfikatów powodowie otrzymali, czego nie kwestionują. Ponadto, każdy z powodów własnoręcznym podpisem potwierdził, że otrzymał bezpośrednio od Funduszu imienną propozycję nabycia certyfikatów serii (...) Funduszu i każdy z powodów własnoręcznie podpisał formularz zapisu na certyfikaty inwestycyjne serii (...) Funduszu, w którym złożył stosowne oświadczenia o zapoznaniu się z treścią Warunków Emisji Certyfikatów Inwestycyjnych pozwanego i o akceptacji określonych w nich warunków i zasad nabywania certyfikatów, a także o akceptacji brzmienia statusu Funduszu i warunków przyjmowania zapisów (k. 144).

Pozwany podniósł nieadekwatność instytucji cywilnoprawnych w zakresie regulujący stosunki umowne w odniesieniu do umarzania certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte. Systematyka kodeksowych i pozakodeksowych przepisów o papierach wartościowych pozwala wyłącznie na odwoływanie się do regulacji szczegółowych dotyczących umarzania poszczególnych typów papierów wartościowych zgodnie z art. 921 [14] k.c. – do emitowania i umarzania papierów wartościowych nie mogą mieć zastosowania przepisy k.c. regulujące stosunki umowne. W ocenie pozwanego, poszukiwanie za pomocą przepisów kodeksu cywilnego jakiegoś typu umowy w celu nałożenia na Fundusz obowiązku umorzenia certyfikatów inwestycyjnych na warunkach innych niż przewidziane szczegółową ustawą, a uszczegółowionych w statucie danego funduszu, stoi w sprzeczności z przepisami ustawy. Konieczność zaistnienia ciągu zdarzeń, których efektem jest umorzenie , wyłącza jakąkolwiek możliwość arbitralnego wyboru w tym zakresie, co oznacza, że w statucie Funduszu nie może zostać zastrzeżone np. prawo uznaniowej odmowy wykupu (k. 145).

Przepisy ustawy nadają pojęciu „statut” funduszu inwestycyjnego inne znaczenie (szczególne) niż pojęciu „umowa” w rozumieniu kodeksu cywilnego i nie dają podstaw do kreowania poglądu o umownym charakterze statutu. Uczestnicy z mocy ustawy nie mają i nie mogą mieć wpływu na jego treść, zarówno w momencie jego utworzenia, jak i po rozpoczęciu działalności, a kompetencje Zgromadzenia Inwestorów zostały ściśle określone w art. 144 ust. 3 ustawy i nie obejmują uprawnienia do zmiany jego postanowień (k. 146). Uczestnictwo w inwestycji zbiorowego inwestowania nie mieści się w normatywnie zakreślonych granicach dwu lub wielostronnych umów. Uczestnictwo w funduszu inwestycyjnym nie zakłada w ogóle wzajemności i ekwiwalentności świadczeń funduszu względem uczestnika i na odwrót. Statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego wyklucza wykup automatyczny na żądanie uczestnika, który jest dopuszczalny jedynie w przypadku funduszy inwestycyjnych typu otwartego. Ustawowa konstrukcja funduszu inwestycyjnego typu zamkniętego zakłada wspólnotę interesów uczestników (k. 147).

Pozwany wskazał, że nie posiada statusu przedsiębiorcy w rozumieniu art. 33[1] k.c. – fundusz inwestycyjny stanowi masę majątkową, której ustawa nadaje osobowość prawną z chwilą wpisu do Rejestru Funduszy Inwestycyjnych. Jeżeli celem ustawodawcy byłoby nadanie funduszom inwestycyjnym przymiotu przedsiębiorcy, zostałoby to jednoznacznie wyrażone w ustawie. Działalność pozwanego nie może zatem zostać zrównywana z działalnością gospodarczą (k. 148).

Według pozwanego, wprowadzenie do krajowego porządku prawnego definicji usług finansowych i działalności inwestycyjnej, w świetle art. 22 [1] k.c. prowadzi do wniosku, że będzie za możliwe uznanie za konsumenta również inwestora indywidualnego będącego osobą fizyczną, jeżeli dokonywał z przedsiębiorcą świadczącym na jego rzecz usługę inwestycyjną. Fundusz – nie będąc przedsiębiorcą – nie świadczył na rzecz powodów usługi inwestycyjnej, ani szerzej usługi finansowej, ani żadnej innej usługi, a jedynie złożył powodom jako potencjalnym inwestorom bezpośrednio propozycję nabycia certyfikatów. W ocenie powodów nie jest uprawnione twierdzenie, że istnieje indywidualny interes prawny powodów w ustaleniu, że nie wiąże go dana norma statusu funduszu, którego istnienie miałoby wynikać jedynie z uczestnictwa i ta okoliczność miałaby uruchamiać legitymację materialną do podważenia każdego z postanowień statutu funduszu przez każdego z uczestników funduszu z osobna, bez względu na interes zbiorowy. Przyznanie powodom ochrony – w ocenie pozwanego – byłoby sprzeczne z interesem ekonomicznym pozostałych uczestników Funduszu, szerzej – sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (k. 149).

Akceptacja przez powodów specyfiki inwestycji z tytułu uczestnictwa w Funduszu, czyni ich inwestorami świadomymi ryzyka - lokowanie w Certyfikaty Inwestycyjne nie jest formą oszczędzania i ryzyko inwestycyjne zmaterializowało się w postaci spadku wartości posiadanych przez powodów certyfikatów. W ocenie pozwanego, powodowie nie wykazali, by pozwany naruszył którykolwiek ze swoich obowiązków wynikających ze statutu lub ustawy w zakresie realizacji celu inwestycyjnego (k. 150).

Strona powodowa dwukrotnie cofnęła pozew w części. W związku z zapłatą każdemu z powodów kwot w trakcie procesu, ostatecznie strona powodowa cofnęła powództwo dla każdego z powodów do kwoty 325.353,54 zł ( częściowe cofnięcie pozwu k. 223; cofnięcie pozwu w części k. 245; postanowienie z dnia 10.09.2022 r. o umorzeniu k. 254). Powodowie wskazali przy tym, że zasadniczy spór stron dotyczy charakteru prawa wykupu certyfikatów inwestycyjnych oraz ich umorzenia. Przyznali, że strony są zgodne co do tego, że prawo wykupu jest dopuszczalne, kiedy statut tak stanowi, zgodnie z art. 139 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Niemniej, w ocenie powodów pozwany dokonuje błędnej wykładni ustawy, statutu i treści zobowiązania, które łączy go z powodami. Powodowie wskazali, że są legitymowani czynnie do powództwa o zapłatę, a nie o zastępcze oświadczenie woli. Pozwany ma statutowe prawo redukcji pod określonymi warunkami, które może ograniczyć wykup – ale w przedmiotowej sprawie te postanowienia są niedozwolone i bezskuteczne względem powodów konsumentów (k. 246).

Powodowie wskazali, że nie powinno podlegać dyskusji, że z pozwanym łączy ich stosunek zobowiązaniowy, umowa zawarta na gruncie norm prawa prywatnego. Umowa została zawarta przez przystąpienie. To statut regulował całość praw i obowiązków stron i określał przysługujące stronom uprawnienia. W przekonaniu powodów, twierdzenia pozwanego, że skoro nie miały miejsca negocjacje, a powodowie jako uczestnicy nie mieli wpływu na treść statutu oraz nie mogli go zmienić, to statut nie jest umową – jest całkowicie błędne. Statut pozwanego pełni w tym przypadku rolę wzorca umownego, regulaminu, ogólnych warunków umowy. Uczestnicy mogą go albo w całości zaakceptować albo odrzucić. Strony są związane umową cywilną, ich prawa i obowiązki mają źródło w zobowiązaniu (k. 246v).

W ocenie powodów uzasadnione jest przyjęcie szerokiej, a nie zawężającej wykładni pojęcia przedsiębiorcy i działalności gospodarczej. Definicje te mają wymiar funkcjonalny i podlegający interpretacji. W przedmiotowej sprawie inwestycja przedstawiana jako „gwarantowany zysk” przyniosła tylko straty powodom występującym jako konsumenci, w tamach świadczonym przez pozwanego usług finansowych i inwestycyjnych (k. 247-k. 247v).

Powodowie zaprzeczyli, by ich roszczenia naruszało zasady współżycia społecznego – zainwestowane pieniądze powodów i pozostałych uczestników zostały zamienione na szybko tracące wartość, wirtualne certyfikaty inwestycyjne, których niemal nie można wykupić, skoro statut ustala niejasne kryteria wykupu (k. 247v).

Uzupełniając argumentację w przedmiocie niedozwolonych postanowień z art. 385[1] k.c. powodowie wskazali, że statut przyznaje pozwanemu mechanizm niekontrolowanego i nieweryfikowalnego wpływu na wszystkie trzy wymienione w art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 statutu kryteria określające Płynne pozwalające na wypłatę środków z tytułu umorzenia Certyfikatów Inwestycyjnych”. Statut nie chroni Powodów i nie gwarantuje równości stron umowy. Realizacja praw powodów jako członków Funduszu uzależniona jest od dobrej lub złej woli pozwanego. Bez jasnych, transparentnych i zobiektywizowanych zasad stosowania prawa redukcji takie prawo – jako uzależnione od czynników subiektywnych i poddane wpływowi samego pozwanego – narusza dobre obyczaje i rażąco narusza interes powodów jako konsumentów, a tym samym jest postanowieniem niedozwolonym (k. 249).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 czerwca 2016 roku powodowie otrzymali propozycję nabycia Certyfikatów Inwestycyjnych serii (...) w (...)

Każdy z powodów dokonał zapisu na dwa certyfikaty, każdy o wartości 186.714,14 zł. Za Fundusz działał organ i reprezentant (...) S.A. z siedzibą w W.. ( wyciąg z (...) k. 152-152; odpis aktualny KRS k. 158-161).

Prawa i obowiązki stron stosunku członkostwa w Funduszu określał statut pozwanego

( propozycja nabycia certyfikatów 5/149 k. 18; 6/149 – k. 19; 7/149 – k. 21; formularze zapisu na certyfikaty każdego z powodów k. 22-27v; statut pozwanego k. 55). Powodom udostępniono warunki emisji certyfikatów łącznie z propozycją nabycia certyfikatów, zgodnie z art. 37 ust. 1 statutu ( warunki emisji certyfikatów inwestycyjnych serii (...) k. 165- k. 173v).

Zgodnie art. 1 ust. 1 Statutu - Fundusz jest osobą prawną działającą na podstawie Ustawy (tj. ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi). Zgodnie z art. 1 pkt 6 Statutu pozwanego, emitował on wyłącznie Certyfikaty Inwestycyjne.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 statutu Fundusz emituje Certyfikaty Inwestycyjne w rozumieniu ustawy. Certyfikaty Inwestycyjne są papierami wartościowymi imiennymi, reprezentują jednakowe prawa majątkowe, nie mają formy dokumentu. Zgodnie z art. 10 ust. 5 statutu certyfikaty inwestycyjne umarza się wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie. Zgodnie z art. 10 ust. 10 Certyfikaty Inwestycyjne podlegają wykupowi na zasadach określonych w statucie.

Zgodnie z art. 10a ust. 1 i ust. 3 statutu Fundusz mógł dokonać podziału Certyfikatów. Podział Certyfikatu Inwestycyjnego jest dokonywany na równe części, tak aby całkowita wartość odpowiadała wartości Certyfikatu Inwestycyjnego przed podziałem. Liczbę Certyfikatów Inwestycyjnych, na którą dzielony jest jeden certyfikat, określa Towarzystwo (k. 58).

Zgodnie z art. 14 ust. 5 i 6 statutu osoba zapisująca się na Certyfikaty Inwestycyjne powinna złożyć w miejscu dokonywania zapisu wypełniony w dwóch egzemplarzach formularz zapisu, zawierający w szczególności oświadczenie tej osoby, w którym stwierdza, że zapoznała się z treścią Warunków Emisji oraz zaakceptowała treść Statutu, oraz wyraża zgodę na nieprzydzielenie Certyfikatów Inwestycyjnych zgodnie ze Statutem i Warunkami Emisji. Zapis jest złożony w momencie otrzymania przez Towarzystwo prawidłowo wypełnionego formularza zapisu ( statut pozwanego k. 59).

Zgodnie z art. 16 ust. 1 statutu składający zapis jest zobowiązany dokonać wpłaty, której wysokość powinna być równa iloczynowi zapisów Certyfikatów Inwestycyjnych, na które dokonano zapisu i ceny emisyjnej Certyfikatu Inwestycyjnego, powiększonej o opłatę manipulacyjną za wydanie certyfikatów, jeżeli taka opłata jest przewidziana.

Zgodnie z art. 20 ust. 2 pkt 3 statutu uczestnik Funduszu ma prawo żądania wykupienia Certyfikatu Inwestycyjnego przez Fundusz na zasadach określonych w statucie (k. 61).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 statutu celem inwestycyjnym Funduszu jest osiąganie przychodów z lokat netto Funduszu. Fundusz nie gwarantuje osiągnięcia celu inwestycyjnego.

Art. 25 ust 3 statutu zawierał zapisy dotyczące ochrony przed ryzykiem – limity inwestycyjne – Lokaty stanowiące Aktywa Płynne będą łącznie stanowić do 25% wartości Aktywów Funduszu (k. 63v).

Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 i ust 2 statutu (ogólnymi zasadami wykupowania certyfikatów inwestycyjnych) Fundusz dokonywał wykupu Certyfikatów Inwestycyjnych: 1) na żądanie uczestnika funduszu zgłoszone Towarzystwu, na zasadach określonych w art. 29 statutu. Towarzystwo dokonywało wykupu Certyfikatów Inwestycyjnych poprzez umorzenie Certyfikatów podlegających wykupowi oraz wpis (wykreślenie) liczby certyfikatów Inwestycyjnych podlegających wykupowi do Ewidencji.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 statutu: Fundusz dokonywał wykupu Certyfikatów Inwestycyjnych na żądanie uczestnika na następujących zasadach: wykup certyfikatów może nastąpić wyłącznie z przypadku, w którym Fundusz posiada Aktywa Płynne pozwalające na wypłatę środków z tytułu umorzenia Certyfikatów w związku z ich wykupem. Liczba certyfikatów przeznaczonych do wykupu uzależniona będzie od Aktywów Płynnych pozwalających na wypłatę środków tytułu umorzenia certyfikatów w związku z ich wykupem, pozostających w Funduszu, przy czym łączna wartość wykupowanych certyfikatów na dany Dzień Wykupu nie może być wyższa niż 20% (...) Funduszu. Przez Aktywa Płynne pozwalające na ich wypłatę środków z tytułu umorzenia certyfikatów w związku z ich wykupem rozumie się wartość Aktywów Płynnych pomniejszonych o wpłaty z tytułu wierzytelności będących przedmiotem subpartycypacji oraz wartość przewidywanych kosztów, do których pokrycia zobowiązany będzie Fundusz, w okresie najbliższych 3 miesięcy od Dnia Wykupu , przy czym wartość przewidywanych kosztów oblicza się biorąc pod uwagę koszty faktycznie poniesione przez Fundusz w okresie 3 miesięcy poprzedzający Dzień Wykupu. Wartość Aktywów Płynnych pozwalających na wypłatę środków z tytułu umorzenia certyfikatów w związku z ich wykupem ustalana będzie w dniu wykupu.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 2 statutu w przypadku, w którym wartość Aktywów Płynnych pozwalających na wypłatę środków z tytułu umorzenia Certyfikatów Inwestycyjnych w związku z ich wykupem nie będzie pozwalać na wykupienie wszystkich certyfikatów inwestycyjnych przedstawionych przez uczestników do wykupu, żądania wykupienia Certyfikatów Inwestycyjnych podlegają proporcjonalnej redukcji, przy czym liczba Certyfikatów wykupywanych dla każdego z Uczestników będzie zaokrąglona w dół do pełnego Certyfikatu, a certyfikaty pozostałe w wyniku zaokrągleń nie będą podlegały wykupowi.

Aktywa Płynne zostały zdefiniowane w art. 2 w definicjach i skrótach, jako Aktywa Funduszu ulokowane w kategorii lokat określonych w art. 22 ust. 1 pkt 2,3,5,6 statutu. Uczestnikiem Funduszu oznaczono osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, które są wskazane w Ewidencji jako posiadacze Certyfikatów Inwestycyjnych. Dzień Wykupu oznaczał Dzień Wyceny, na który dokonywany jest Wykup Certyfikatów Inwestycyjnych, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 4 lit a i b oraz art. 29 ust. 2 statutu, z uwzględnieniem ograniczeń przewidzianych statutem. (...) (Wartość Aktywów Netto) oznaczała wartość Aktywów Funduszu pomniejszoną o zobowiązania Funduszu w Dniu Wyceny.

Rozdział X art. 31 statutu określał zasady wyceny aktywów Funduszu. Art. 38 pkt 2 statutu wskazywał, że zmiany statutu dokonywane przez Towarzystwo, jako organ Funduszu, w sposób zgodny z Ustawą i statutem Zmiana statutu nie wymaga zgody uczestników Funduszu oraz nie wymaga zezwolenia Komisji, z zastrzeżeniem postanowień ust. 5

Powodowie opłacili certyfikaty. Każdy z powodów wpłacił 384.631,13 zł i nabył po 2 certyfikaty ( potwierdzenie złożenia dyspozycji przelewu każdego z powodów w dniu 21.06.2016 r. k. 28-30).

W dniu 26 marca 2019 roku każdy z powodów złożył żądanie wykupu dwóch Certyfikatów w trybie art. 28 i art. 29 statutu pozwanego ( formularze wykupu certyfikatów inwestycyjnych każdego z powodów k. 31-k. 42v)

W dniu 20 września 2019 roku pozwany wykupił od każdego z powodów 234 certyfikaty po cenie jednostkowej 214,05 zł. Każdemu z powodów pozostało (...) certyfikatów, jako że po nabyciu certyfikatów zostały zdenominowane i każde 2 dotychczasowe certyfikaty powodów pozwany zamienił na 2000 certyfikatów. W dniu 30 września 2020 r. pozwany wykupił od każdego z powodów 60 certyfikatów po cenie jednostkowej 163,07 zł. W dniu 31 marca 2021 r. pozwany wykupił od każdego z powodów 73 certyfikaty po cenie jednostkowej 154,32 zł. Każdemu z powodów pozostało 1633 certyfikatów inwestycyjnych.

( potwierdzenie wykupu certyfikatów inwestycyjnych dla każdego z uczestników k. 43-54)

W trakcie trwania procesu pozwany Fundusz dokonywał dalszego wykupu certyfikatów – na kwotę 28.701,79 zł od każdego z powodów w dniu 26.10.2021 r. (pismo powoda k. 225). Ponadto, w dniu 2 lutego 2022 r. dokonał wykupu certyfikatów na kwotę 2.907,41 zł od każdego z powodów ( pismo powodów k. 245).

W dniu 29 czerwca 2021 roku powodowie wezwali Fundusz do zapłaty kwoty 356.962,74 zł w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania z uwagi na odmowę wykupu pozostałych certyfikatów bez podstawy prawnej, tj. z uwagi na bezskuteczność art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 statutu ( wezwanie do zapłaty k. 76 wraz dowodem nadania k. 81; k 82-87; k. 88-k.93).

W odpowiedzi pozwany Fundusz wskazał, że brak jest podstaw prawnych do stosowania art. 385[1] k.c. do statutu Funduszu i warunków emisji, ponieważ nie są to niedozwolone postanowienia umowne, lecz dokumenty emisyjne o których mowa w art. 126 Ustawy. Fundusz wskazał że złożenie przez klienta żądania wykupu stanowi oświadczenie woli inwestora o skorzystaniu z prawa do żądania odkupienia przez Fundusz certyfikatów, co nie jest równoznaczne z automatyczną realizacją tego żądania. Konieczne jest bowiem spełnienie przesłanej przewidzianych w statucie, tj. w zakresie Funduszu Aktywów Płynnych w ilości pozwalającej na wypłatę środków z tytułu umorzenia CI w związku z ich wykupem. Fundusz poinformował powodów, że w dniach wykupu, na które klient złożył żądanie wykupu. miały miejsca redukcje wykupów z tej przyczyny, że Fundusz nie dysponował Aktywami Płynnymi w ilości wystarczającej na umorzenie wszystkich przedstawionych do wykupu certyfikatów i wypłatę środków pieniężnych z tytułu ich umorzenia, a łączna wartość Certyfikatów Inwestycyjnych przedłożonych do wykupu na te dni wykupu była każdorazowo wyższa niż 20% (...). Fundusz wyjaśnił, że podział certyfikatów miał na celu powiększenie puli certyfikatów, które mogły podlegać wykupowi w dniu wykupu, a podział ten został dokonany na podst. art. 10a statutu zgodnie z art. 36 ustawy o funduszach inwestycyjnych

( odpowiedź Funduszu na wezwania powodów - k. 97-k.102)

Stan faktyczny miedzy stronami był co do zasady bezsporny; spór dotyczył charakteru prawa wykupu certyfikatów inwestycyjnych oraz ich umorzenia, ta zaś należy do Sądu.

Powyższy stan faktyczny ustalony został oparciu o wyżej przywołane dowody z dokumentów, które nie były w zasadzie przez strony kwestionowane, a Sąd nie znalazł podstaw do ich zdyskwalifikowania. Strony wnosiły o przeprowadzenie dowodów z dokumentów, a Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 232 k.p.c. i przeprowadzenia dodatkowych dowodów z urzędu, wobec roszczenia sformułowanego w pozwie i jednoznaczności zapisów dotyczących prawa redukcji przewidzianych w art. 29 ust. 2 statutu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd Okręgowy uznał, że złożone przez strony dokumenty oraz wyjaśnienia stron zawarte w dalszych pismach procesowych, stanowią dostateczny materiał dla rozstrzygnięcia sprawy a nadto przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W konsekwencji tutejszy Sąd rozstrzygnął sprawę wyrokiem wydanym na posiedzeniu niejawnym.

Ponadto, żadna ze stron nie wnosiła o wyznaczenie i przeprowadzenie rozprawy. Stosownie do Art. 148[1] § 1 k.p.c. Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Zgodnie z § 3 powołanego przepisu rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo. W niniejszej sprawie należało uznać, że żadna ze stron nie wniosła wprost o przeprowadzenie rozprawy, skoro zaznaczyła z góry, że na ewentualnej rozprawie nie będzie obecna.

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu w całości.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego o braku legitymacji czynnej i biernej należało podzielić argumentację strony powodowej. Pozwany, w niniejszej sprawie ma status przedsiębiorcy-profesjonalisty w rozumieniu szerokim, jako że z rejestru funduszy inwestycyjnych wynika, że jest osobą prawną, a jego celem jest cel inwestycyjny, tj. osiąganie przychodów z lokat netto Funduszu i został utworzony na czas nieokreślony (k. 152). Powodowie sformułowali wprost żądanie zapłaty. Żądanie to wywodzą z bezskuteczności art. 29 ust 2 statutu, niemniej nie żądają wprost (tj. ani w ramach żądania głównego, ani w ramach żądania ewentualnego) ustalenia bezskuteczności tego zapisu. Wobec ww. ustaleń faktycznych, tj. umorzenia części certyfikatów i zapłaty części wynagrodzenia z tego tytułu, powodowie żądają zapłaty pozostałej części oceniając odmiennie charakter statutu i skuteczność żądania wykupu. Stąd w powyższych okolicznościach posiadają legitymację czynną w zakresie żądania od Funduszu zapłaty. Niemniej, na gruncie przedstawionych dokumentów – w szczególności jednoznacznych zapisów statutu - po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Sąd ocenił, że jest to żądanie niezasadne.

Przechodząc do merytorycznej oceny żądania zgłoszonego w pozwie, zgodnie z art. 3 Ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. 2004 Nr 146, poz. 1546; t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1523) Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie. Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako: 1) fundusz inwestycyjny otwarty; 2) alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 i 2 ustawy Fundusz inwestycyjny dokonuje wyceny aktywów funduszu, ustalenia wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny. Wartość aktywów netto funduszu ustala się pomniejszając wartość aktywów funduszu o jego zobowiązania.

Zgodnie z art. 15 pkt 1 Ustawy Utworzenie funduszu inwestycyjnego, z zastrzeżeniem art. 15a, wymaga:

1) nadania funduszowi inwestycyjnemu statutu przez towarzystwo;

2) zawarcia przez towarzystwo z depozytariuszem umowy o wykonywanie funkcji depozytariusza funduszu inwestycyjnego;

3) wydania zezwolenia przez Komisję;

4) zebrania wpłat do funduszu inwestycyjnego w wysokości określonej w jego statucie;

5) wpisania funduszu inwestycyjnego do rejestru funduszy inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 139 Ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. 2004 Nr 146, poz. 1546; t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1523) Fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać certyfikaty inwestycyjne, które wyemitował, jeżeli statut funduszu tak stanowi. Fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać tylko certyfikaty w pełni opłacone. W statucie funduszu inwestycyjnego zamkniętego należy określić przesłanki, tryb i warunki wykupywania certyfikatów inwestycyjnych oraz terminy i sposób dokonywania ogłoszeń o wykupie certyfikatów. W szczególności należy określić, czy wykup certyfikatów inwestycyjnych następuje na żądanie uczestnika, czy niezależnie od zgłoszenia takiego żądania, oraz przypadki, w których wykup certyfikatów może nastąpić niezależnie od zgłoszenia żądania przez uczestnika funduszu. Cena wykupu certyfikatu inwestycyjnego jest równa wartości aktywów netto funduszu, przypadającej na certyfikat inwestycyjny, według wyceny aktywów z dnia wykupu. Przy wykupywaniu certyfikatów inwestycyjnych mogą być pobierane opłaty manipulacyjne, jeżeli statut funduszu tak stanowi i określa maksymalną wysokość i sposób pobierania tych opłat. Z chwilą wykupienia przez fundusz inwestycyjny zamknięty certyfikaty inwestycyjne są umarzane z mocy prawa. Fundusz inwestycyjny zamknięty niezwłocznie dokonuje wypłaty kwoty, o której mowa w ust. 4, w sposób określony w statucie funduszu.

Oceniając charakter prawny statutu Funduszu, w szczególności art. 29 ust. 2 statutu, należało wskazać, że nie ma on wbrew twierdzeniom powodów charakteru umownego. Zgodnie z art. 15 FundInwU utworzenie funduszu inwestycyjnego wymaga m.in. nadania funduszowi inwestycyjnemu statutu przez towarzystwo, jak również zawarcia przez towarzystwo umowy z depozytariuszem o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego. Zarówno funkcja, jak i samo literalne brzmienie przepisu wskazują, że statut funduszu inwestycyjnego jest oktrojowanym przez towarzystwo aktem woli niezbędnym do powstania (rejestracji) funduszu jako osoby prawnej. W istocie wykazuje większe podobieństwo do aktu ustanowienia fundacji niż np. do statutu spółki akcyjnej. Za tym porównaniem przemawia majątkowy charakter (masa majątkowa) funduszu, i to pomimo jego osobowości prawnej. Statut określa prawa i obowiązki uczestnika funduszu oraz samego funduszu – jak również towarzystwa. Depozytariusz nie jest uczestnikiem tego aktu woli, a ustawodawca, jak wskazano powyżej, wymaga, aby relacja depozytariusza z funduszem miała charakter kontraktowy, od statutu odrębny. W istocie zatem statut stanowi swoisty zapis relacji prawnych między inwestorami a towarzystwem determinujący prawa i obowiązki towarzystwa i inwestorów. Pomimo że fundusz jest osobą prawną, z mocy omawianych wyżej zasad „przebijającej” odpowiedzialności statut funduszu jest nie tylko (a nawet w mniejszym stopniu) zapisem determinującym prawa i obowiązki uczestników funduszu w stosunku do tego funduszu – ale i w stosunku do towarzystwa. Dość trafne wydaje się również uznawanie statutu za dokument pełniący funkcję ustrojową i informacyjną ( Por. Komentarz A. Chłopeckiego do ustawy: Fundusze inwestycyjne t.j. z dnia 6-12-2013 Dz.U. 2014, Nr 21, poz. 157 Opracowanie redakcyjne na podstawie Prawo instrumentów finansowych, 2016).

Z uwagi na powyższe, pozwany trafnie wywodził, że do statutu nie stosuje się art. 385[1] k.c., jako że statut nie ma charakteru umownego.

W okolicznościach sprawy funkcjonowanie pozwanego Funduszu regulowała ustawa o funduszach inwestycyjnych oraz statut. Statut jednoznacznie przyznawał Funduszowi prawo redukcji na gruncie art. 29 ust. 2 statutu, przy spełnieniu określonych przesłanek. Pozwany w odpowiedzi na żądanie powodów wskazał, że dokonał podziału certyfikatów i umorzył tylko część certyfikatów wypłacając powodom sukcesywnie stosowne kwoty z tego tytułu, jako że spełniły się przesłanki prawa redukcji przewidzianego w art. 29 ust. 2 statutu, tj. w zakresie niedostatecznej ilości Aktywów Płynnych. Powodowie w toku sprawy – stosownie do art. 6 k.c. przewidującego ciężar dowodzenia po ich stronie, skoro wywodzą z twierdzenia skutki prawne – nie dowiedli, by pozwany dokonał wykonał prawo redukcji wbrew stanowi faktycznemu. Powodowie stali zaś na stanowisku, że żądanie wykupu certyfikatów automatycznie obliguje pozwanego do ich wykupu, jako że art. 29 ust. 2 statutu – jako niedozwolone postanowienie umowne – jest bezskuteczne ex tunc. Jako że z uwagi na charakter statutu nie ma możliwości zastosowania do art. 29 ust. 2 statutu sankcji bezskuteczności, należało stwierdzić, że zapis ten – jako transparentny i dopuszczalny na gruncie ustawy o funduszach inwestycyjnych – obowiązuje. Wobec jednoznaczności zapisów statutu w tym przedmiocie, skoro – zdaniem pozwanego – ziściły się przesłanki dokonania redukcji, pozwany miał prawo na podstawie zapisów statutu z przysługującego mu uprawnienia skorzystać w przypadku braku wystarczającej ilości Aktywów Płynnych. Pozwany słusznie wskazał, że art. 82 ustawy o funduszach inwestycyjnych – odnoszący się do obowiązku funduszu do wykupu certyfikatów na każde żądanie uczestnika – dotyczy jedynie funduszy otwartych, podczas gdy pozwany jest funduszem zamkniętym (Fundusz inwestycyjny otwarty zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupienia na żądanie uczestnika funduszu. Z chwilą odkupienia jednostki uczestnictwa są umarzane z mocy prawa). Stąd ustawa nie sprzeciwiała się zamieszczeniu zapisu w brzmieniu jak w art. 29 ust. 2 w statucie pozwanego Funduszu.

W przypadku funduszu zamkniętego w kwestii realizacji żądania wykupu ustawodawca odsyła w art. 139 ust. 3 FundInwU do statutu funduszu. Zgodnie z tym przepisem w statucie funduszu inwestycyjnego zamkniętego należy określić przesłanki, tryb i warunki wykupywania certyfikatów inwestycyjnych oraz terminy i sposób dokonywania ogłoszeń o wykupie certyfikatów. W szczególności należy określić, czy wykup certyfikatów inwestycyjnych następuje na żądanie uczestnika, czy niezależnie od zgłoszenia takiego żądania, oraz przypadki, w których wykup certyfikatów może nastąpić niezależnie od zgłoszenia żądania przez uczestnika funduszu. Ustawa nie określa zatem sposobu, trybu i warunków wykupu certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz zamknięty, a podstawowe znaczenie w tej materii ma wykładnia postanowień statutu funduszu. Na podkreślenie zasługuje także to, że z przytoczonego przepisu wynika, że za dopuszczalny uznaje się wykup mimo braku stosownego żądania uczestnika funduszu (tzw. wykup przymusowy lub automatyczny), co podważa przyjętą na gruncie art. 82 FundInwU koncepcję złożenia oświadczeń woli przez fundusz i uczestnika funduszu w celu realizacji żądania wykupu certyfikatów inwestycyjnych. Także zatem i z tego powodu, a przede wszystkim ze względu na odesłanie do regulacji statutowych w kwestii wykupu certyfikatów, nie można stosować do funduszy zamkniętych rozwiązań przyjętych w drodze wykładni przepisów dotyczących wykupu jednostek uczestnictwa w funduszach otwartych.

Powodowie nie wykazali ponadto, by zostali wprowadzeni w błąd, jako że przepisy statutu należy ocenić jako transparentne w zakresie w jakim wskazywały, że nie gwarantują osiągnięcia celu inwestycyjnego (k. 61v). W statucie wprost wskazano, że Fundusz jest osobą prawną która działa na podstawie Ustawy (zdefiniowanej w art. 2) oraz statutu. Stąd, pozwany słusznie wywodzi, że nie mają zastosowania w niniejszej sprawie ogólne przepisy Kodeksu cywilnego, ale przepisy ustawy szczegółowej oraz statutu, jako że lex specialis derogat legi generali.

Powodowie nie dowiedli, by na skutek jedynie częściowego – i co należy podkreślić sukcesywnego, także w trakcie trwania procesu – wykupu certyfikatów doszło do rażącego naruszenia zasad współżycia społecznego oraz ich interesu jako konsumentów przez pozwanego. Nie przedstawili stosownych dowodów, wobec tego brak było podstaw do rozpatrywania ich żądania w tym aspekcie. Dobrowolnie wypełnili formularz zapisu na certyfikaty inwestycyjne, upatrując w tym korzyści. Zapisy statutu oraz warunków emisji certyfikatów były transparentne nawet dla przeciętnego, świadomego konsumenta, który postanowił zainwestować znaczne kwoty. Wobec tego brak podstaw do uznania zarzutów powodów o niedostatecznym ich poinformowaniu czy braku negocjacji w zakresie kwestionowanego zapisu statutu. Pozwany miał prawo dokonywać wyceny certyfikatu, co uczynił, a status zawierał obiektywne – a nie subiektywne jak twierdzą powodowie - kryteria skorzystania z Fundusz z prawa redukcji, wobec nie doszło do nadużycia prawa podmiotowego z art. 5 k.c..

Pozwany słusznie wskazał, że orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 września 2020 r. sygn. akt I ACa 263/19 nie wiąże pozwanego, jak i Sądu. Sąd Apelacyjny w tamtym wyroku co prawda wskazał, że „Statut funduszu inwestycyjnego zamkniętego określający prawa i obowiązki uczestnika funduszu, który jako konsument nabył certyfikaty inwestycyjne, podlega kontroli przewidzianej dla postanowień umownych, które nie były indywidualnie uzgadniane, pod kątem naruszenia dobrych obyczajów i interesów konsumenta (art. 385[1] KC i n.). Niemniej, Sąd Okręgowy – w świetle powyżej przedstawionej argumentacji o charakterze statutu jako aktu fundującego – nie podziela oceny Sądu Apelacyjnego, uznając przedmiotowe stanowisko jako jednostkowe, odosobnione oraz nieprzekonywujące.

Nawet przyjmując dopuszczalność badania statutu w aspekcie art. 385 [1] k.c., według art. 65 § 1 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Analiza postanowień statutu pozwanego poświęconych realizacji żądania wykupu – tj. art. 29 ust. 2 statutu - prowadzi do wniosku, że wykup i umorzenie certyfikatów nie następują automatycznie w zakresie wskazanym w żądaniu wykupu złożonym przez członka funduszu. Statutu pozwanego, poświęcony wykupowi certyfikatów, w sposób jednoznaczny wskazuje na możliwość skorzystania z prawa redukcji przez pozwanego, w przypadku gdy łączna wartość certyfikatów Inwestycyjnych na dany dzień wykupu jest wyższa niż 20% (...) Funduszu. Słuszne jest zatem stanowisko pozwanego, że klauzula redukcyjna statutu przewiduje odmowę wykupu certyfikatów, a zastosowanie rzeczonej klauzuli następuje na końcu całej procedury wykupu i jest to postanowienie transparentne.

Zastosowanie klauzuli redukcyjnej w odniesieniu do żądania powodów co do wykupu wszystkich należących do nich certyfikatów można również traktować jako odmowę wykupu certyfikatów objętych redukcją, a więc w tym przypadku powództwo o zapłatę ceny wykupu nie jest przedwczesne. Za takim stanowiskiem przemawia treść pism skierowanego do powodów, a stanowiących odpowiedź na zgłoszone żądanie wykupu certyfikatów. Pozwany Fundusz przez zastosowanie redukcji – zgodnie z zapisami statutu - odmówił nabycia części zgłoszonych do wykupu certyfikatów, powołują się wprost na sytuację, w której łączna wartość certyfikatów Inwestycyjnych na dzień wykupu była wyższa niż 20% (...) Funduszu.

Klauzula redukcyjna w statucie pozwanego odwołuje się do parametrów obiektywnych. Konsument przystępujący do funduszu na podstawie powinien więc nabrać świadomości, że scenariusz, w którym fundusz dokonuje redukcji umorzenia certyfikatów, mimo żądania wykupu całości, jest możliwy do ziszczenia. Pozwany wypłacił każdemu z powodów kwoty 173 883,72 zł – na co wskazali powodowie w pismach procesowych - zatem około 45% pierwotnie wpłaconej przez nich kwoty. W doktrynie za dopuszczalne uznaje się dla ochrony interesów funduszu wprowadzenie w statucie procentowego ograniczenia liczby umarzanych certyfikatów. W takim przypadku przekroczenie tej liczby powoduje umorzenie proporcjonalnej liczby certyfikatów zgłoszonych do wykupu [tak też A. Chłopecki (w:) System prawa handlowego, t. 4 (red. M. Stec), s. 442]. Z taką sytuacją mamy do czynienia w realiach rozpoznawanej sprawy.

Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w pkt 1 sentencji wyroku.

Wobec powyższego, należało stwierdzić, że powodowie przegrali proces w całości. Zatem to powód odpowiada w zakresie kosztów stosownie do wyników sprawy w całości. Pozwany wnosił o zwrot kosztów procesu, niemniej pozwany nie poniósł żadnych kosztów związanych sprawą, a pozwanego nie reprezentował pełnomocnik profesjonalny. Stąd Sąd nie orzekał w orzeczeniu kończącym postępowanie o kosztach procesu.

Mając powyższe na względzie, Sąd orzekł jak w wyroku.---

/-/ Sędzia SO Mariusz Solka