Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 02 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Mariusz Solka

po rozpoznaniu w dniu 02 grudnia 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa G. C.

przeciwko pozwanemu R. K.

w przedmiocie ochrony dóbr osobistych

na skutek zażalenia pozwanego (zażalenie k. 1069-1074);

na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 09 czerwca 2021 r., sygn. akt III 1378/21 (k.880) w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia;

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 09 czerwca 2021 roku w zakresie pkt. I pkt. 1.2.3.4.5.6. w ten sposób, iż w każdym przypadku w którym nakazano opublikować wzmiankę o toczącym się postępowaniu z jej treści usunąć słowo „bezprawnie”;

2.  w pozostałym zakresie zażalenie oddalić;

3.  rozstrzygniecie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawić do decyzji Sądowi I instancji w orzeczeniu kończącym postępowanie.---

/-/ Sędzia SO Mariusz Solka

III Cz 189/21

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 02 grudnia 2021 r.

Postanowieniem z dnia 09 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy

I.  udzielił powodowi G. C.zabezpieczenia roszczenia o ochronę dóbr osobistych poprzez:

1.  nakazanie pozwanemu R. K. na czas toczącego się postępowania zamieszczenia w portalu https://www.(...).pl/ pod artykułem: „ (...) ” z dnia 07 stycznia 2021 roku wzmianki o następującej treści: „ Treści w artykule zamieszczonym poniżej mogą bezprawnie naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia G. C. – w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe”, widocznej niezwłocznie po otwarciu linku do artykułu, na górze strony, powyżej innych treści, napisanej czcionką Times New Roman w rozmiarze 12, kolor czarny, interlinia 1,15 normalne odstępy pomiędzy literami, na białym tle, w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 5000 x 350 pikseli( px), bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów umniejszających znacznie rangę i powagę teksu wzmianki lub utrudniających zapoznanie się z nią;

2.  nakazanie pozwanemu R. K. na czas toczącego się postępowania zamieszczenia w portalu https://www.(...).pl/,pod artykułem: „ (...) ” z dnia 16 stycznia 2021 roku wzmianki o następującej treści: „ Treści w artykule zamieszczonym poniżej mogą bezprawnie naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia G. C. – w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe”, widocznej niezwłocznie po otwarciu linku do artykułu, na górze strony, powyżej innych treści, napisanej czcionką Times New Roman w rozmiarze 12, kolor czarny, interlinia 1,15 normalne odstępy pomiędzy literami, na białym tle, w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 5000 x 350 pikseli( px), bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów umniejszających znacznie rangę i powagę teksu wzmianki lub utrudniających zapoznanie się z nią;

3.  nakazanie pozwanemu R. K. na czas toczącego się postępowania zamieszczenia w portalu https://www.(...).pl/,pod artykułem: „ (...)” z dnia 21 stycznia 2021 roku wzmianki o następującej treści: „ Treści w artykule zamieszczonym poniżej mogą bezprawnie naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia G. C.– w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe”, widocznej niezwłocznie po otwarciu linku do artykułu, na górze strony, powyżej innych treści, napisanej czcionką Times New Roman w rozmiarze 12, kolor czarny, interlinia 1,15 normalne odstępy pomiędzy literami, na białym tle, w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 5000 x 350 pikseli( px), bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów umniejszających znacznie rangę i powagę teksu wzmianki lub utrudniających zapoznanie się z nią;

4.  nakazanie pozwanemu R. K. na czas toczącego się postępowania zamieszczenia w portalu https://www.(...).pl/, pod artykułem: „ (...) z dnia 24 stycznia 2021 roku wzmianki o następującej treści: „ Treści w artykule zamieszczonym poniżej mogą bezprawnie naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia G. C.– w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe”, widocznej niezwłocznie po otwarciu linku do artykułu, na górze strony, powyżej innych treści, napisanej czcionką Times New Roman w rozmiarze 12, kolor czarny, interlinia 1,15 normalne odstępy pomiędzy literami, na białym tle, w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 5000 x 350 pikseli( px), bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów umniejszających znacznie rangę i powagę teksu wzmianki lub utrudniających zapoznanie się z nią;

5.  nakazanie pozwanemu R. K. na czas toczącego się postępowania zamieszczenia w portalu https://www.(...).pl/, pod artykułem: „ (...) z dnia 7 marca 2021 roku wzmianki o następującej treści: „ Treści w artykule zamieszczonym poniżej mogą bezprawnie naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia (...) – w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe”, widocznej niezwłocznie po otwarciu linku do artykułu, na górze strony, powyżej innych treści, napisanej czcionką Times New Roman w rozmiarze 12, kolor czarny, interlinia 1,15 normalne odstępy pomiędzy literami, na białym tle, w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 5000 x 350 pikseli( px), bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów umniejszających znacznie rangę i powagę teksu wzmianki lub utrudniających zapoznanie się z nią;

6.  nakazanie pozwanemu R. K. na czas toczącego się postępowania zamieszczenia w profilu powoda na publicznie dostępnym portalu https://www.(...).com/, w tym dostępnym dla niezalogowanych użytkowników i nieznajdujących się w gronie znajomych pozwanego użytkowników, w poście z dnia 19 stycznia 2021 roku o treści: „ (...) ”, wraz z zamieszczoną grafiką (...), wzmianki o następującej treści: „ Treści w niniejszym poście mogą bezprawnie naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia G. C. – w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe - niniejsza wzmianka została zamieszczona w niniejszym poście w wykonaniu postanowienia Sądu z przedmiocie zabezpieczenia roszczeń na czas procesu”, widocznej niezwłocznie po wyświetleniu posta, na górze posta, powyżej innych treści posta, napisanej domyślną dla portalu https://www.(...).com/ czcionką, kolor czarny, domyślna interlinia, domyślne odstępy pomiędzy literami, na białym tle, bez zastosowania jakichkolwiek zabiegów umniejszających znaczenie, rangę i powagę teksu zmianki lub utrudniających zapoznanie się z nią;

II.  w pozostałym zakresie wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalił (postanowienie k.880-883).

Argumentując swoje stanowisko Sąd I instancji wskazał, że powód uprawdopodobnił w wystarczającym stopniu swoje roszczenie. Sąd I instancji wskazał, że powód naruszenie dóbr osobistych łączy z podważaniem przez pozwanego jego kwalifikacji zawodowych niezbędnych do wykonywania czynności zawodowych jako prezesa dużej spółki handlowej, zarządzającego grupą hoteli państwowych, jak również ogólnie zdobytej renomy w branży hotelarstwa. Z załączonych dokumentów wynika, że powód jest osobą o wieloletnim doświadczeniu zawodowym posiadającym określone umiejętności oraz dobrze znaną w środowisku branży hotelowej, jak również branży nieruchomości komercyjnych Powód kieruje jako prezes zarządu spółką prawa handlowego (...), zajmującą się zarządzaniem części majątku Skarbu Państwa i z tego powodu w pełni finansową przez Skarb Państwa. W takiej sytuacji w ocenie Sądu I instancji kompetencje zawodowe podlegają wnikliwiej ocenie przy ewentualnym zatrudnieniu, a wykonywanie czynności związanych z ogólnie pojętym zarządzaniem choćby częścią majątku należącego do Skarbu Państwa lub spółką z pełnym udziałem Skarbu Państwa czyli w pewnym sensie, decydowaniem o finansach, które można określić mianem finansów publicznych, gdyż powód jest wszakże osobą wykonującą w imieniu podmiotu niezaliczanego do sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, czynności związane z wykorzystaniem tych środków lub dysponowaniem tymi środkami- wymaga zarówno wysokich kwalifikacji zawodowych, zaufania osób z którymi się współpracuje, jak również osoba taka musi posiadać odpowiednie kwalifikacje i określoną opinię w danym środowisku. Powód, który od wielu lat związał swoją drogę zawodową z pełnieniem funkcji kierowniczych w branży hotelarskiej, wybrany został na prezesa zarządu właśnie z powodu posiadanego doświadczenia i umiejętności. W ocenie Sądu I instancji przedstawienie powoda opinii publicznej jako kogoś, kto nie posiada wystarczającej wiedzy do zarządzania spółką z pełnym finansowaniem ze strony Skarbu Państwa oraz twierdzeniami, że powód naraził taką spółkę na szkodę lub mógł narazić taką spółkę na szkodę- co w tym przypadku, z powodu charakteru (...) i podstaw finansowania, można także rozpatrywać jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych- stanowi jeden z najcięższych zarzutów jakie można postawić takiej osobie. Powód, który naraża spółkę zajmującą się zarządzaniem części majątku Skarbu Państwa oraz korzystającej w pełni z finansowania Skarbu Państwa, musiałby być bowiem oceniony jako pozbawiony kwalifikacji zawodowych, a co pozwany insynuuje w treści swoich artykułów. Sąd I instancji wskazał również, że naruszenia dokonano używając argumentów, które mogłyby zniweczyć dotychczasowy dorobek zawodowy i utrudnić powodowi funkcjonowanie zawodowe w przyszłości.

Dalej Sąd I instancji wskazał również, że powód zdołał uprawdopodobnić posiadanie interesu prawnego w zabezpieczeniu powództwa. Treść przedmiotowych publikacji jest tego rodzaju, że przeciętny czytelnik zapoznając się z ich treścią jest w stanie wywieść wniosek, że powód nie posiada kwalifikacji aby sprawować pełnioną funkcję prezesa zarządu spółki (...), jak również że jego działania szkodzą spółce, bezpośrednio stawiając powoda w negatywnym świetle. Sąd I instancji wskazał, że utrzymywanie na stronach i portalach internetowych lub społecznościach powyższych treści może doprowadzić do kolejnych naruszeń dóbr osobistych powoda skutkujących umniejszeniem jego zdobytej renomy i powstaniem po jego stronie kolejnych roszczeń- szczególnie gdy weźmie się pod uwagę, że strona internetowa www.(...).pl i tym samym związane z nią inne media społecznościowe, na których publikowane są artykuły zyskały w ostatnim czasie na popularności oraz zwiększyła się ich oglądalność. Sąd I instancji odniósł się również do sposobu zabezpieczenia wskazując, że uwzględnieniu podlegał sposób zabezpieczenia określony jako ewentualny tj. w postaci zamieszczenia wzmianek o treści szczegółowo określonych we wniosku o zabezpieczenie. Wskazał, że Sąd nie może zabezpieczyć roszczenia w szerszym zakresie lub innego, niż żąda uprawniony oraz zastosowanych innych sposobów niż wskazane we wniosku, z tym że może zastosować tylko niektóre bądź jeden z nich, jeżeli w ocenie sądu jest to wystarczające dla zapewnienia uprawnionemu należytej ochrony prawnej. Sąd I instancji wskazał, że podstawowy wniosek o zabezpieczenie polegać miałby bowiem na zablokowaniu dostępu do treści przedmiotowych publikacji, a więc niewątpliwie dąży on do celu jakim jest usunięcie tych publikacji z sieci Internet, gdyż zablokowanie dostępu do ich treści- chociaż z technicznego punktu widzenia nie musiałoby oznaczać ich usunięcia- to spełniałoby cel pozwu, jakim jest uniemożliwienie zapoznania się z nim. Zdaniem Sądu I instancji opatrzenie publikacji wzmianką jest właściwym sposobem zabezpieczenia roszczeń dochodzonych pozwem, bowiem wyczuli czytelników, że treści objęte daną publikacją są przedmiotem procesu sądowego, co powinno wywołać skutek w postaci zwiększonej dozy krytycyzmu odnośnie przedstawionych w niej tez i ocen (uzasadnienie postanowienia z dnia 09 czerwca 2021 r. k.919-948).

Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła strona pozwana w części dotyczącej udzielenia zabezpieczenia zgodnie z żądaniem ewentualnym powoda, dotyczącym sposobu zabezpieczenia wnosząc o uchylenie przedmiotowego postanowienia i oddalenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Zaskarżonemu postanowieniu strona pozwana zarzuciła:

- naruszenie art. 233 §1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie polegającą na błędnej ocenie materiału dowodowego, polegającą na nieuwzględnieniu przez sąd całokształtu sprawy, a także treści i kontekstu artykułów publikowanych przez pozwanego w stosunku do powoda;

- naruszenie art. 233 § k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez jednostronne oparcie się na dowodach z dokumentów prywatnych tj. prywatnej ekspertyzy powoda, bez zweryfikowania tego materiału dowodowego z innymi dowodami;

-naruszenie art. 730 ¹ k.p.c. poprzez uznanie, że powód uprawdopodobnił swoje roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia;

- naruszenie art. 755 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że nie zostały spełnione przesłanki wyłączające tj. w sprawie nie zachodzi ważny interes publiczny;

- naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 755 §2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie, a w konsekwencji nie określenie trwania czasu zabezpieczenia roszczenia;

- naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie- to jest art. 24 k.c. w zw. z art. 10 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (niezastosowanie) poprzez przyjęcie, że działanie pozwanego było działaniem bezprawnym, w której działanie to nie było bezprawne, albowiem było w ramach ważnego interesu publicznego to jest dotyczyło postawy powoda (osoby publicznej), jako zarządzającego publiczną spółką z branży hotelarskiej w czasie pandemii (zażalenie k.1069-1075).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie w niewielkiej części, zaś w pozostałym zakresie jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Stosownie do treści art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Z treści wskazanego przepisu wynika, że obie przesłanki, tj. uprawdopodobnienie roszczenia i wykazanie interesu prawnego winny być spełnione łącznie. Uprawdopodobnienie powinno opierać się na przedstawieniu stosownych środków uprawdopodobnienia, na podstawie których kierując się zasadami doświadczenia życiowego i racjonalną oceną przedstawionego stanu faktycznego, można dojść do usprawiedliwionego przekonania, że dochodzone roszczenie oraz obawa zniweczenia skutków procesu są wysoce prawdopodobne. Uprawdopodobnienie nie może opierać się wyłącznie na samych tylko twierdzeniach strony.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą uprawdopodobnienie roszczenia przez wnioskodawcę oznacza przytoczenie takich okoliczności, z których będzie wynikać, że roszczenie mu przysługuje. Przesłanka ta będzie spełniona, jeśli wnioskodawca przedstawi materiał, niekoniecznie spełniający wymogi stawiane przez przepisy o postępowaniu dowodowym, z którego można jednak wnosić ze znacznym stopniem prawdopodobieństwa, że roszczenie rzeczywiście istnieje. Uprawdopodobnienie jest łagodniejszym od udowodnienia, pod względem formalnym, sposobem wykazania dochodzonego roszczenia. Z twierdzeń pozwu prima facie powinno wynikać, że powód ma rację (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 27 grudnia 2013 roku, I ACz 984/13, LEX nr 1430748, postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 23 stycznia 2012 roku, I ACz 82/12, LEX nr 1108797).

Interpretując przesłankę „uprawdopodobnienia roszczenia” zważyć trzeba, że postępowanie zabezpieczające nie prowadzi do merytorycznego rozpoznania sprawy, a jedynie do udzielania prowizorycznej, tymczasowej ochrony. Postępowanie zabezpieczające stanowi odformalizowane postępowanie, w ramach którego wymagane jest nie udowodnienie, a wyłącznie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu oraz interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Mając na uwadze brzmienie art. 243 k.p.c. należy stwierdzić, że w ramach postępowania zabezpieczającego nie jest konieczne zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym.

Uprawniony powinien jednak przedstawić i uzasadnić twierdzenia stanowiące podstawę dochodzonego roszczenia, czyniąc je wiarygodnymi. Uprawdopodobnienie odnosi się w praktyce zarówno do okoliczności faktycznych, na których opiera się roszczenie i które powinny być przedstawione, a ich istnienie prawdopodobne w świetle dowodów oferowanych przez uprawnionego, jak i do podstawy prawnej roszczenia, która powinna być również prawdopodobna w tym znaczeniu, że dochodzone roszczenie znajduje podstawę normatywną.

Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli istnieje „na pierwszy rzut oka”, bez głębszego wnikania we wszystkie możliwe aspekty faktyczne i prawne sprawy, znaczna szansa, że w świetle przytoczonych przez wnioskodawcę twierdzeń faktycznych popartych dowodami lub środkami niebędącymi dowodami w rozumieniu k.p.c. przysługuje ono uprawnionemu.

Materialnoprawną podstawę żądania powoda stanowi przepis art. 24 k.c. zgodnie z którym ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Istnienie roszczenia o ochronę dóbr osobistych zależne jest od wystąpienia trzech przesłanek: po pierwsze istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie, po drugie zagrożenia lub naruszenia tego dobra, po trzecie bezprawności działania naruszającego. Pierwsze dwie przesłanki zobowiązany jest wykazać powód, co do bezprawności naruszenia, art. 24 k.c. formułuje możliwe do obalenia domniemanie, że każde naruszenie dóbr osobistych jest bezprawne. Wobec tego, to na pozwanego spada ciężar wykazania, że jego zachowanie nie było bezprawne.

W tej sprawie pozwany złożył zarzuty naruszenia prawa procesowego, tj. wadliwej oceny dowodów oraz błędów w ustaleniach faktycznych.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. stwierdzić należy, iż stanowisko skarżącego w tym zakresie pozbawione jest racji. W myśl tego przepisu sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, po wszechstronnym rozważeniu zebranego materiału dowodowego. Skuteczne postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. polega na wykazaniu, że sąd pierwszej instancji rażąco naruszył ustanowione w tym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów, a także, że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99 i w wyroku z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CK 17/00). Ocena dowodów oparta na własnym przekonaniu nie oznacza natomiast dowolności, bowiem dokonując jej sąd związany jest zasadami logiki i doświadczenia, a wyciągnięte wnioski muszą wynikać z materiału dowodowego.

Przypomnieć zatem należy, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. może zostać uwzględniony jedynie w przypadku wykazania jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, a także w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych. Postawienie skutecznego zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga więc wykazania przyczyn, które dyskwalifikują postępowanie sądu w zakresie ustaleń, oznaczenia, jakie kryteria oceny sąd naruszył, a nadto wyjaśnienia dlaczego zarzucane uchybienie mogło mieć wpływ na ostateczne rozstrzygnięcie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00, Lex nr 52753 czy wyrok z dnia 6 lipca 2005 r. III CK 3/05, Lex nr 180925). Z przytoczonych tez jasno wynika, że wadliwa ocena dowodów skutkować może błędnymi (sprzecznymi z zebranymi dowodami) ustaleniami faktycznymi, tym niemniej rolą skarżącego jest wskazanie, które konkretnie dowody i z naruszeniem jakich reguł, wadliwie ocenił sąd orzekający.

Analizując zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. z punktu widzenia argumentu, że Sąd dokonał dowolnej oceny materiału zgromadzonego w sprawie, wskazać należy, że analiza uzasadnienia postanowienia Sądu I instancji, wbrew temu co twierdzi skarżący, nie daje podstaw do takiego twierdzenia. Ocena tego zarzutu w kontekście uzasadnienia, nie daje podstaw do przyjęcie stanowiska, o braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Zauważyć należy, iż w istocie, strona powodowa jest zobowiązana do uprawdopodobnienia okoliczności, a nie ich udowodnienia co oznacza, iż może to uczynić za pomocą każdego dostępnego jej sposobu, jednakże z uwagi na specyfikę postępowania zabezpieczającego i termin do rozpoznania wniosku, Sąd w rzeczywistości opiera się przede wszystkim na dokumentach. Sąd I instancji podejmując decyzję o udzieleniu zabezpieczenia roszczeń powoda w postaci zamieszczenia wzmianek o treści określonych we wniosku o zabezpieczenie podkreślał fakt naruszenia dóbr osobistych powoda oraz fakt, że utrzymywanie na portalach społecznościowych powyższych treści może doprowadzić do kolejnych naruszeń dóbr osobistych powoda skutkując umniejszeniem jego zdobytej do tej pory renomy. Słusznie zauważył Sąd I instancji, że powód jest prezesem spółki finansowanej ze Skarbu Państwa, a zatem utrzymywanie przekazu osoby powoda jako nieudolnego do kierowania taką spółką naraża go na pogłębienie utraty szacunku i dobrego imienia w oczach ogółu. Sąd I instancji szczegółowo przeanalizował wydruki: „(...)” (wydruk k.549), „(...)” (wydruk k.553), „(...)” (wydruk k.565), „(...)” (wydruk k.618), wpisy/postu na portalach społecznościowych wraz z sekcją komentarzy (k.643,846,636-651,653-664,666-686,678-687), oraz ekspertyzę dotyczącą efektywności zarządzania (...) (k.696). Mając na uwadze powyższe, Sąd II instancji stwierdził, że podnoszone przez pozwanego zarzuty naruszenia art. 233 k.p.c. są niezasadne i nie mogą odnieść zamierzonego skutku. Ustalenia Sądu I instancji w tym zakresie są prawidłowe, znajdujące oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym i wystarczające dla dokonania na ich podstawie oceny prawnej.

Zupełnie niezasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 730 ¹ k.p.c. poprzez uznanie, że powód uprawdopodobnił swoje roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Rację ma Sąd I instancji, że powód uprawdopodobnił zarówno istnienie roszczenia jak i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

W celu ochrony swoich dóbr osobistych strona domagająca się udzielenia ochrony sądowej winna na potrzeby procesu wykazać (a w postępowaniu zabezpieczającym uprawdopodobnić), iż określone działanie pozwanego stanowi naruszenie danego dobra osobistego, jak choćby czci, czy dobrego imienia.

Ochronę czci i dobrego imienia, poza wskazaniem ich w treści art. 23 k.c., gwarantuje art. 47 Konstytucji RP oraz art. 12 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i art. 10 ust. 2 EKPCz. W piśmiennictwie i orzecznictwie wyróżnia się dwa aspekty czci: wewnętrzny, nazywany godnością osobistą, obejmującą wyobrażenie człowieka o własnej wartości oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych ludzi, oraz zewnętrzny, oznaczający dobrą sławę, dobrą opinię innych ludzi, szacunek, którym obdarza daną osobę otoczenie (wyrok Sądu Najwyższego z 8 maja 2014 r., V CSK 361/13, OSNC-ZD 2015, Nr C, poz. 38).

W czci człowieka wyróżnia się dwie jej strony stronę wewnętrzną, nazywaną godnością osobistą, obejmującą wyobrażenie człowieka o własnej wartości oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych ludzi ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 października 1987 r., II CR 269/87, OSNCP 1989, Nr 4, poz. 66; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 21 marca 1995 r., I ACr 113/95, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z 8 maja 2014 r., V CSK 361/13, OSNC-ZD 2015, Nr C, poz. 38) oraz stronę zewnętrzną, oznaczającą dobrą sławę, dobrą opinię innych ludzi, szacunek, którym obdarza daną osobę otoczenie. Dobra sława (dobre imię) obejmuje wszystkie dziedziny aktywności życiowej osoby: jej życie osobiste, zawodowe i społeczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 października 1971 r., II CR 455/71, OSNCP 1972, Nr 4, poz. 77).

Naruszenie czci zewnętrznej ma miejsce w przypadku przypisania osobie postępowania lub właściwości, które mogą wpłynąć negatywnie na ocenę tej osoby przez innych. Z naruszeniem czci zewnętrznej (zniesławieniem) mamy do czynienia w przypadku, gdy wypowiedź naruszająca cześć dotrze do innych osób (przynajmniej jednej) niż tylko osoba zniesławiana (tak trafnie Sąd Najwyższy w wyroku z 8 maja 2014 r., V CSK 361/13). Może tu chodzić zarówno o rozpowszechnianie wiadomości określonej treści, która stanowi zarzut pod adresem jednostki, jak i wyrażanie ujemnej oceny jej działalności. Przy ocenie naruszenia dobrego imienia należy mieć na uwadze nie tylko subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, ale przede wszystkim obiektywną reakcję w opinii społeczeństwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2018 roku, V ACa 256/17).

Odnosząc powyższe rozważania do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy należy zauważyć, że publikacje zamieszczone na profilu pozwanego oraz profilu (...) ( www.(...).pl) mogą stanowić naruszenie czci i dobrego imienia powoda. Nie budzi przy tym wątpliwości legitymacja bierna pozwanego. Stosownie do art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego ponoszą autor, redaktor lub inna osoba, którzy spowodowali opublikowanie tego materiału; nie wyłącza to odpowiedzialności wydawcy. W zakresie odpowiedzialności majątkowej odpowiedzialność tych osób jest solidarna.

Wpisy dokonane przez pozwanego, jak również wydruki dołączone do akt sprawy mogą podważać społeczny odbiór powoda jako prezesa (...), jak również przyczynić się do utraty zaufania potrzebnego do wykonywania pełnionej przez powoda funkcji. Rację ma Sąd I instancji, że przedstawienie powoda opinii publicznej jako kogoś, kto nie posiada wystarczającej wiedzy do zarządzania spółką z pełnym finansowaniem ze strony Skarbu Państwa oraz twierdzeniami, że powód naraził taką spółkę na szkodę lub mógł narazić taką spółkę na szkodę- stanowi jeden z najcięższych zarzutów jakie można postawić takiej osobie. Nie powinno również budzić wątpliwości, że przedstawienie w taki sposób powoduje w przeważającej części społeczeństwa wytworzenie dystansu do takiej osoby, niechęci i utraty zaufania.

Udzielenie zabezpieczenia roszczenia wymaga równocześnie, aby przesłanki określone w art. 730 ¹ k.p.c. zostały spełnione kumulatywnie, a więc uprawniony obowiązany jest nie tylko uprawdopodobnić istnienie roszczenia, ale także występowanie po jego stronie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Najczęściej interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia określa się jako obiektywną w świetle obowiązujących przepisów, czyli wywołaną rzeczywistą koniecznością ochrony określonej sfery prawnej, potrzebę uzyskania orzeczenia sądowego odpowiedniej treści. W związku z tym, że celem zabezpieczenia jest udzielenie tymczasowej ochrony prawnej podmiotom potrzebującym, interes prawny istnieje w przypadku, gdy zachodzi potrzeba zapewnienia uprawnionemu „należytej ochrony prawnej", zanim uzyska on ochronę definitywną (ostateczną), czyli zanim zostanie osiągnięty cel postępowania w sprawie, w związku z którym następuje udzielenie zabezpieczenia. Z kolei „należyta ochrona prawna" polega na usunięciu naruszenia albo zagrożenia naruszenia praw uprawnionego. Rację ma Sąd I instancji, że powód zdołał uprawdopodobnić istnienie interesu prawnego w zabezpieczeniu powództwa. Utrzymywanie na stronach i portalach internetowych lub społecznościowych powyższych treści może doprowadzić do kolejnych naruszeń dóbr osobistych powoda skutkując umniejszeniem jego zdobytej renomy i powstaniem po jego stronie kolejnych roszczeń- szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę, że strona internetowa www.(...).pl i tym samym związane z nią inne media społecznościowe, na których publikowane są artykuły, zyskały na popularności, zwiększyła się ich oglądalność. Sąd II instancji dokonał analizy twierdzeń powoda oraz przedłożonej przez niego dokumentacji dochodząc do wniosku, iż faktycznie w sprawie powód legitymuje się interesem prawnym w żądaniu zabezpieczenia. Faktem jest, że w związku z publikacją spornych wpisów grono ich odbiorców może się wciąż poszerzać, a opinia o powodzie utrwalać, co utrudni, o ile nie uniemożliwi, odwrócenie skutków naruszeń. Pozostawienie na tym etapie spornych publikacji bez żadnego komentarza, zdaniem Sądu w dalszym ciągu prowadziłoby do faktycznego poszerzania się grona odbiorców informacji, których prawdziwość nie została jeszcze wykazana. Sąd uznał więc, że także przesłanka interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, zaktualizowała się.

Nietrafiony okazał się również zarzut naruszenia art. 755 §2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie, a w konsekwencji nie określenie czasu trwania zabezpieczenia roszczenia.

Zgodnie z art. 755 §2 k.p.c. w sprawach o ochronę dóbr osobistych zabezpieczenie polegające na zakazie publikacji może być udzielone tylko wtedy, gdy nie sprzeciwia się temu ważny interes publiczny. Udzielając zabezpieczenia, sąd określa czas trwania zakazu, który nie może być dłuższy niż rok. Jeżeli postępowanie w sprawie jest w toku, uprawniony może przed upływem okresu, na który orzeczono zakaz publikacji, żądać dalszego zabezpieczenia; przepisy zdania pierwszego i drugiego stosuje się. Jeżeli uprawniony zażądał dalszego zabezpieczenia, zakaz publikacji pozostaje w mocy do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku.

Podkreślić jednak należy, że w niniejszej sprawie nie orzeczono zakazu publikacji. Stąd w przekonaniu Sądu II instancji, o ile nie było podstaw do orzeczenia zakazu publikacji, to możliwe było zabezpieczenie polegające na zamieszczeniu na czas toczącego się postępowania wzmianki o toczącym się postępowaniu i opublikowaniu oświadczenia, że treści w artykule mogą naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia powoda. Wskazać należy, że postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia ze swej istotny ma charakter tymczasowy, a jego wydanie opiera się o ocenę przesłanek uprawdopodobnionych w chwili orzekania (wydania postanowienia), a więc w niniejszej sprawie – faktów i dowodów przywołanych przez powoda. W związku z tym możliwa jest sytuacja, w której po przedstawieniu argumentacji i dowodów przez stronę pozwaną, ostateczny kształt rozstrzygnięcia zabezpieczającego chociażby z uwagi na zmianę okoliczności przybierze odmienny kształt od tego określonego przez Sąd w rozpoznaniu wniosku o zabezpieczenie zawartego w pozwie.

Odnosząc się z kolei do zarzutów naruszenia przepisów art. 755 §2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że nie zostały spełnione przesłanki wyłączające tj. w sprawie nie zachodzi ważny interes publiczny; oraz naruszenie prawa materialnego tj.24 kc. w zw. z art. 10 ust. 1 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności poprzez przyjęcie, że działanie pozwanego było działaniem bezprawnym w sytuacji, w której działanie to nie było bezprawne, albowiem było w ramach ważnego interesu publicznego to jest dotyczyło postawy powoda (osoby publicznej), jako zarządzającego publiczną spółką z branży hotelarskiej w Sąd II instancji zważył co następuje.

Jak już wskazano istnienie roszczenia o ochronę dóbr osobistych zależne jest od wystąpienia trzech przesłanek: po pierwsze istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie, po drugie zagrożenia lub naruszenia tego dobra, po trzecie bezprawności działania naruszającego. Pierwsze dwie przesłanki zobowiązany jest wykazać powód, co do bezprawności naruszenia, art. 24 k.c. formułuje możliwe do obalenia domniemanie, że każde naruszenie dóbr osobistych jest bezprawne. Wobec tego, to na pozwanego spada ciężar wykazania, że jego zachowanie nie było bezprawne. Niemniej jednak z treści art. 24 § 1 k.c. wynika domniemanie bezprawności naruszenia. By zatem zwolnić się od odpowiedzialności pozwany musi wykazać, że zachodzi, któraś z wymienionych okoliczności.

Przyczyną wyłączającą bezprawność jest z pewnością działanie w ramach porządku prawnego. Działanie osób publicznych wywiera wpływ na kształtowanie "życia publicznego", stanowi podstawę usprawiedliwionego zainteresowania społeczeństwa i związanego z nim prawa do uzyskania informacji. Przyjmuje się, że w stosunku do tych osób zakres dopuszczalnej krytyki jest szerszy, a udzielana ochrona słabsza. W przypadku, gdy zagrożenie dóbr osobistych lub ich naruszenie jest wynikiem działania podjętego w obronie interesu prywatnego lub publicznego przez osoby, których zadaniem jest ochrona takich interesów - można mówić o wyłączeniu bezprawności naruszenia dóbr osobistych osoby publicznej, o ile wtargnięcie w sferę dóbr osobistych uzasadnione jest sprawowaniem określonej funkcji publicznej, która musi być poddana kontroli społecznej.

Podkreślić raz jeszcze należy, że Sąd rozpoznając wniosek o zabezpieczenie przyjął, że treść artykułów może podważać zaufanie powoda, które jest mu niezbędne do niezakłóconego i prawidłowego pełnienia funkcji prezesa (...) i naruszać tym samym jego dobre imię. Na etapie postępowania zabezpieczającego w zakresie bezprawności naruszenia dóbr osobistych wystarczające było uprawdopodobnienie przez powoda, że przynajmniej częściowo formułowane zarzuty mogą być oparte na nieprawdziwych informacjach.

Zarzuty powoda odnoszące się do bezprawności naruszenia dóbr osobistych, niedochowania szczególnej staranności i rzetelności dziennikarskiej będą oceniane przez Sąd dopiero na dalszym etapie postępowania, kiedy będzie znana argumentacja pozwanego. Wynika to ze szczególnych zasad rozkładu ciężaru dowodu w postępowaniu o ochronę dóbr osobistych.

W tym zakresie jako, że zarzut bezprawności naruszenia dóbr osobistych będzie oceniany w późniejszym etapie, Sąd II instancji za zasadne uznał zmodyfikowanie wzmianek o toczącym się procesie publikowanych przed każdym z materiałów w ten sposób, że z jej treści usunął słowo „bezprawnie”. W istocie na obecnym etapie wprawdzie istnieje domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych, jednakże z uwagi na podniesione zarzuty przez pozwanego w zakresie uchylenia bezprawności swojego działania, które nie zostały rozpoznane dotychczas przez Sąd I instancji, zasadnym będzie aby przekaz o toczącym się postępowaniu miał możliwe najbardziej neutralny wydźwięk.

Podkreślić należy, że czynność, do której ma być zobowiązany pozwany, powinna być dobrana stosownie do rodzaju, intensywności i zabiegu dokonanego naruszenia. Sądowi orzekającemu natomiast przysługuje kompetencja do kontroli, czy wskazana przez powoda czynność pozwanego stanowi odpowiedni środek usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego. Na powyższe zwrócił uwagę w szczególności Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2005 r. w sprawie o sygn. akt V CK 868/04.

Sposób zabezpieczenia winien wynikać też ze stopnia uprawdopodobnienia twierdzeń powoda. Biorąc pod uwagę poczynione w sprawie ustalenia, a więc naruszenie dóbr osobistych powoda w inkryminowanych materiałach prasowych, Sąd wyważył interes powoda, ale także zakres, w jakim miałby zostać obciążony pozwany, uznając, iż adekwatnym sposobem zabezpieczenia, będzie uczynienie stosownej wzmianki o toczącym się postępowaniu sądowym pod każdym spornym artykułem o następującej treści „ Treści w artykule zamieszczonym poniżej mogą naruszać dobra osobiste w postaci czci i dobrego imienia G.w tej sprawie toczy się postępowanie sądowe”. Z jednej strony bowiem wskazana w treści artykułów informacja o toczącym się procesie zabezpieczy interes powoda – potencjalny czytelnik z większą ostrożnością będzie zapoznawał się z zawartymi w publikacjach informacjami i będzie miał świadomość, że mogą one nie być prawdziwe i są przez powoda kwestionowane, z drugiej strony zaś działanie to nie obciąży pozwanego ponad miarę. Niezbędne jest więc w ocenie Sądu przekazanie obiektywnego, niezabarwionego emocjonalnie komunikatu, który poinformuje opinię publiczną, że takie postępowanie się toczy. Jest to jedyny środek, który umożliwia zapobiegnięcie utrwalaniu w opinii publicznej nieprawdziwych informacji publikowanych na temat powoda przez pozwanego. Taki sposób zabezpieczenia zapewni bowiem z jednej strony uprawnionemu należytą ochronę prawną na czas procesu, z drugiej zaś nie będzie w przeciwieństwie do zakazu publikacji obciążał pozwanego ponad miarę.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji postanowienia.

/-/ Sędzia SO Mariusz Solka

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

/-/ SSO Mariusz Solka