Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

Do tut. Sądu, z mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Pruszkowie z 13 czerwca 2014 r. (sygn. akt I C 1400/13) został przekazany pozew M. D. przeciwko Ł. M. (1), M. M. (1), B. W., A. T., A. T. (1) oraz Bankowi (...) S.A. w W..

W pozwie tym M. D. wniósł o:

I) 1) o ustalenie, że pozwani Ł. M. (1), M. M. (2) oraz Bank (...) S.A. w W. są zobowiązani znosić egzekucję powoda z przysługującego pozwanym Ł. M. (2) oraz M. M. (2) prawa własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz prawa własności lokalu – garażu nr (...) położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), na zaspokojenie przysługującej powodowi względem Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. wierzytelności w kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, określonej w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r., sporządzonym przed notariuszem H. Ż., Rep. A nr (...), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z 8 marca 2005 r., sygn. akt: XIV GCo 1089/04;

2) w razie odmowy uwzględnienia żądania zawartego w pkt I.1. pozwu, M. D. wniósł o uznanie zawartej 13 października 2009 r., przed notariuszem A. P., Rep. A nr (...), pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. a Ł. M. (1) i M. M. (2) umowy ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży: lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz lokalu – garażu nr (...) położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) za bezskuteczną względem powoda M. D., w celu zaspokojenia wierzytelności powoda wobec Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. w kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, określonej w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r., sporządzonym przed notariuszem H. Ż., Rep. A nr (...), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z 8 marca 2005 r., sygn. akt: XIV GCo 1089/04;

II) 1) o ustalenie, że pozwani B. W. i Bank (...) S.A. w W. są zobowiązani znosić egzekucję powoda z przysługującego pozwanej B. W. prawa własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), na zaspokojenie przysługującej powodowi względem Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. wierzytelności w kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, określonej w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r., sporządzonym przed notariuszem H. Ż., Rep. A nr (...), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z 8 marca 2005 r., sygn. akt: XIV GCo 1089/04;

2) w razie odmowy uwzględnienia żądania zawartego w pkt II.1. pozwu M. D. wniósł o uznanie zawartej 9 lipca 2009 r., przed notariuszem A. P., Rep. A nr (...), pomiędzy (...) Sp. z o.o. z w P. a B. W. umowy ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) za bezskuteczną względem powoda M. D., w celu zaspokojenia wierzytelności powoda wobec Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. w kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, określonej w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r., sporządzonym przed notariuszem H. Ż., Rep. A nr (...), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z 8 marca 2005 r., sygn. akt: XIV GCo 1089/04;

III) 1) o ustalenie, że pozwani A. T. (1) i A. T. (2) oraz Bank (...) S.A. w W. są zobowiązani znosić egzekucję powoda z przysługującego pozwanym A. T. (1) i A. T. (2) prawa własności lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz prawa własności lokalu – garażu nr (...) położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), na zaspokojenie przysługującej powodowi względem Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o. o. w W. wierzytelności kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, określonej w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r., sporządzonym przed notariuszem H. Ż., Rep. A nr (...), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z 8 marca 2005 r., sygn. akt: XIV GCo 1089/04;

2) w razie odmowy uwzględnienia żądania zawartego w pkt III. 1. pozwu M. D. wniósł o uznanie zawartej 2 lipca 2009 r., przed notariuszem A. P., Rep. A nr (...), pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. a A. T. (1) i A. T. (2) umowy ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży: lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz lokalu – garażu nr (...) położonego przy ul. (...) w P., dla którego Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wraz ze związanym z własnością lokalu udziałem (...) w nieruchomości wspólnej, dla której Sąd Rejonowy w Pruszkowie prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) za bezskuteczną względem powoda M. D., w celu zaspokojenia wierzytelności M. D. wobec Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. w kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, określonej w akcie notarialnym o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r., sporządzonym przed notariuszem H. Ż., Rep. A nr (...), zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. z 8 marca 2005 r., sygn. akt: XIV GCo 1089/04.

IV) oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

Jednocześnie w pozwie powód zawarł wniosek o udzielenie zabezpieczenia, poprzez ustanowienie zakazu rozporządzania przez pozwanych Ł. M. (1), M. M. (2), B. W., A. T. (1) i A. T. (2) nabytymi przez nich prawami własności do objętych postępowaniem lokali oraz, poprzez nakazanie wpisu w dziale III, prowadzonych dla przedmiotowych lokali ksiąg wieczystych, ostrzeżenia o ustanowionym zakazie.

W uzasadnieniu pozwu M. D. wskazał, że przysługuje mu względem Towarzystwa Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. wierzytelność w kwocie 697.083,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami, wynikająca z aktu notarialnego o poddaniu się egzekucji z 28 lipca 2004 r. (Rep. A nr (...)), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

Uzasadniając żądanie ustalenia istnienia stosunku prawnego powód wskazał, że w związku z faktem, że do wydzielenia i sprzedaży nieruchomości lokalowych pozwanych ad. 1. – 5. doszło w toku postępowania ze skargi pauliańskiej, przysługuje mu uprawnienie do zaspokojenia wierzytelności także z ww. nieruchomości lokalowych, z pierwszeństwem przed pozwanym Bankiem.

Uzasadniając roszczenie ewentualne tj. z art. 527 k.c. pozwany wskazał, że wskutek czynności dłużnika (...) Sp. z o.o. w P., dłużnik stał się niewypłacalny w stopniu wyższym, zaś pozwani ad. 1. – 5. uzyskali korzyści majątkowe. W ocenie powoda dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, zaś pozwani ad. 1.-5. mieli świadomość tego działania, gdyż w chwili zawierania umów wyodrębnienia i nabycia lokali, w księdze wieczystej nieruchomości macierzystej wpisane było ostrzeżenie o toczącym się procesie pauliańskim.

W złożonych odpowiedziach na pozew pozwani A. T. (2), A. T. (1), B. W., Ł. M. (1) i M. M. (2) wnieśli o oddalenie powództwa
oraz o zasądzenie na ich rzecz od powoda kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu ww. stanowisk pozwani ad. 1. – 5. wskazali, że są względem powoda osobami czwartymi w rozumieniu art. 531 § 1 k.c., zaś osobą trzecią w rozumieniu art. 527 § 1 k.p.c. jest (...) Sp. z o.o. w P..

Pozwani zauważyli, że wprawdzie na dzień podpisywania aktów notarialnych w dziale III nieruchomości gruntowej dla budynku o nr KW (...) widniało ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie o sygn. akt XVI GC 17/08, jednak ostrzeżenie to zostało przepisane do ksiąg wieczystych lokali pozwanych dopiero w dniach 09 i 13 września 2011 r.

Niezależnie od powyższego pozwani ad. 1. – 5. zwrócili uwagę, że zamieszczenie ostrzeżenia o toczącym się procesie nie pozbawiało ówczesnego właściciela nieruchomości ( (...) Sp. z o.o. w P.) uprawnienia do rozporządzania swoją rzeczą, gdyż ostrzeżenie to de facto zawierało jedynie informację o wszczęciu procesu i nie zawierało jakichkolwiek danych o ograniczeniach w zbywaniu.

Pozwani podnieśli, że nabyte przez nich nieruchomości zakupione zostały ze środków w całości pochodzących z kredytów zaciągniętych w Banku (...) S.A. w W., który udzielając kredytu hipotecznego, na podstawie weryfikacji dokumentów uznał, że nie istnieje zagrożenie finasowania transakcji.

Odnosząc się do roszczenia opartego na art. 189 k.p.c. pozwani wskazali, że powód nie wykazał interesu prawnego w udzieleniu ochrony prawnej na podstawie ww. przepisu, skoro stan niepewności prawnej może zostać usunięty w drodze innego powództwa, które to powództwo powód wytoczył.

Pozwani podkreślili, że powództwo pauliańskie wobec osoby trzeciej i czwartej znajduje uzasadnienie, jak długo istnieje składnik majątkowy, który był przedmiotem bezskutecznej czynności pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią. Tymczasem w wyniku zbycia przez (...) Sp. z o.o. w P. na rzecz nabywców lokali doszło do konstytutywnie wyodrębnionego prawa w postaci własności nieruchomości lokalowej wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. Oznacza to, że ww. prawa nie są tożsamym składnikiem majątkowym z nieruchomością o księdze wieczystej (...). Za tożsamy składnik majątkowy, w ocenie pozwanych, można uznać jedynie ułamkowe prawa własności nabywców związane z zakupionymi lokalami.

Odnosząc się do zgłoszonego przez powoda roszczenia ewentualnego pozwani ad. 1. – 5. zwrócili uwagę, że powód pozostaje w błędzie co do tego, że wyrok pauliański wydany przeciwko Deweloperowi jest skuteczny względem pozwanych. W ocenie pozwanych nabycie przedmiotu umowy bezskutecznej lub jego części nie daje podstaw do uznania, że przeszedł obowiązek znoszenia egzekucji z tego przedmiotu, na mocy wyroku pauliańskiego wydanego wobec jej zbywcy.

Pozwany Bank (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ocenie pozwanego ad. 6. wytoczone w stosunku do Banku powództwo jest całkowicie bezzasadne. Skoro bowiem powód może wystąpić z tzw. skargą pauliańską przeciwko pozwanym ad. 1. – 5., to żądanie wobec ww. osób z art. 189 k.p.c. jest wyłączone, dodatkowo po stronie pozwanego Banku nie występuje współuczestnictwo formalne.

Niezależnie od powyższego pozwany ad. 6. wskazał, że powód nie udowodnił, że pozwany Bank w momencie wpisywania hipotek do ksiąg wieczystych poszczególnych lokali miał możliwość pozyskania wiedzy o ostrzeżeniu wpisanym na skutek toczącego się procesu pauliańskiego, gdyż ostrzeżenie to wpisane zostało do ksiąg wieczystych lokali pozwanych ad. 1. – 5. 09 i 13 września 2011 r., co wyłącza zastosowanie przepisu z art. 2. ust. 2. ustawy z 06 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.

Pozwany wskazał, że nawet przy założeniu, że pozwany Bank miał wiedzę o toczącym się procesie pauliańskim, to wpis ostrzeżenia nie miał wpływu na prawo rozporządzania nieruchomością, z kolei zmiana właściciela nie miała wpływu na ustanowienie hipoteki, albowiem wierzyciel hipoteczny może zaspokoić się z nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki niezależnie od tego, kto stał się właścicielem nieruchomości.

W ocenie pozwanego ad. 6. nieuprawniony jest pogląd powoda, że pozwany Bank zobowiązany jest do znoszenia egzekucji powoda z przysługujących pozwanym ad. 1. – 5. prawa własności lokali, albowiem to pozwany Bank, wpisany jako wierzyciel hipoteczny do ksiąg wieczystych przedmiotowych nieruchomości, korzysta z pierwszeństwa zaspokojenia.

Ostatecznie strony podtrzymały swoje stanowiska.

W toku postępowania Sąd Rejonowy w Pruszkowie zabezpieczył powództwo, zgodnie z wnioskiem M. D. (postanowienia Sądu Rejonowego w Pruszkowie z 18 września 2013 r. oraz z 14 marca 2014 r., sygn. akt 1400/13).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W akcie notarialnym z 28 lipca 2004 r. (Rep A nr (...)) Towarzystwo Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. uznało swój dług względem M. D. i złożyło oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 697.083,60 zł.

28 października 2004 r. Towarzystwo Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. wniosło do (...) Sp. z o.o. aport w postaci udziału wynoszącego (...) w nieruchomości położnej w P. przy ul. (...), działka nr (...) o pow. 4.402 m ², wskutek czego stało się niewypłacalne w stopniu wyższym. Przedmiotowa nieruchomość została następnie zbyta w 06 kwietnia 2006 r. przez (...) Przedsiębiorstwo Budowlane (...) na rzecz (...) Sp. z o.o. w P. (Rep. A nr (...)).

W związku z powyższym powód wystąpił przeciwko (...) Sp. z o.o. w P. z powództwem z art. 531 § 2 k.c. (XVI GC 17/08).

Postanowieniem z 08 marca 2005 r., wydanym w sprawie XIV G Co 1089/04, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W. nadał aktowi notarialnemu Rep. A nr (...) klauzulę wykonalności, jednak toczące się przeciwko Towarzystwu Budownictwa (...) Sp. z o.o. w W. postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 2233/05 zostało umorzone postanowieniem z 02 kwietnia 2013 r., wobec ustalenia przez komornika, że zostało skierowane do nieruchomości, których właściciele nie byli dłużnikami.

W rezultacie wytoczonego przez M. D. przeciwko (...) Sp. z o.o. w P. powództwa pauliańskiego, prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 marca 2011 r. (sygn. akt: I ACa 652/10) powód uzyskał prawo do zaspokojenia przysługującej mu na podstawie aktu notarialnego Rep. A nr (...) wierzytelności z nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...) o pow. 4.402 m ², na której posadowiony został budynek o nr (...).

Jeszcze w toku ww. postępowania powód uzyskał zabezpieczenie, poprzez wpisanie w księdze wieczystej nieruchomości macierzystej nr (...) wzmianki o toczącym się postępowaniu.

Wpisu tego dokonano 07 maja 2009 r. o treści: „ ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie o sygn. akt XVI GC 17/08 z powództwa M. D. przeciwko pozwanej (...) Sp. z o.o. w P. o uznanie za bezskuteczną wobec powoda umowy sprzedaży udziału nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) wynoszącego (...) o powierzchni 4.402 m ² oznaczonej jako działka o numerze ewidencyjnym (...) zawartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. a (...) Sp. z o.o. w P. przed notariuszem H. R. A nr (...) ”.

Pomimo powyższych okoliczności (...) Sp. z o.o. w P. dokonała sprzedaży lokali mieszkalnych wraz z udziałem w nieruchomości budynkowej, w tym m. in. na mocy umów: z 02 lipca 2009 r. (Rep. A nr (...)) na rzecz A. T. (1) i A. T. (2), z 09 lipca 2009 r. (Rep. A nr (...)) na rzecz B. W. oraz z 13 października 2009 r. (Rep. A nr (...)) na rzecz Ł. M. (1) i M. M. (2).

W księgach wieczystych tak wyodrębnionych nieruchomości ustanowiono na rzecz pozwanego Banku (...) S.A. w W. hipoteki, celem zabezpieczenia spłaty udzielonych pozwanym kredytów.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: kopii aktu notarialnego z 28 lipca 2004 r., Rep A nr (...) (k. 27-29), postanowienia Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z 8 marca 2005 r., sygn. akt XIV GCo 1089/04 (k. 31), wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 17 grudnia 2009 r. (k. 33), wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 marca 2011 r. wraz z uzasadnieniem, sygn. akt I ACa 652/10 (k. 34-41), odpisów ksiąg wieczystych nr (...) (k. 43-102), zawiadomień o wpisie do ww. ksiąg wieczystych ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu o sygn. akt XVI GC 17/08 (k. 104-112), wydruków z elektronicznej bazy danych Portalu Dostępu do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych (k. 114-151), postanowienia Komornika Sądowego z 02 kwietnia 2013 r. o umorzeniu postępowania w sprawie prowadzonej pod sygn. akt Km 2233/05 (k. 191), poświadczonych za zgodność z oryginałem: aktu notarialnego z 02 lipca 2009 r. Rep A nr (...) (k. 296-311), aktu notarialnego z 13 października 2009 r. Rep A nr (...) (k. 320-334), aktu notarialnego z dnia 09 lipca 2009 r. Rep A nr (...) (k. 341-356), kopii akt sprawy IV C 770/13 (k. 631-641, k. 674-684) oraz fotokopii aktu oskarżenia z 31 stycznia 2014 r. sporządzonego w sprawie I Ds 1396/13 (k.454-462).

Sąd podzielił w całości ww. dowody, gdyż żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, ponadto dowody te posłużyły Sądowi do odtworzenia stanu faktycznego w sprawie.

Sąd uznał również za wiarygodne kserokopie dokumentów złożonych i zgromadzonych w sprawie, gdyż nie było podstaw do zakwestionowania ich z urzędu, a żadna ze stron nie podniosła zarzutu ich nieprawdziwości, co pozwoliło na potraktowanie, tychże kserokopii jako dowodów pośrednich na istnienie dokumentów o treści im odpowiadającej.

Sąd zważył, co następuje.

Na wstępie Sąd zwrócił uwagę, że będące przedmiotem postępowania powództwo jest analogiczne do powództwa rozpoznanego przez tut. Sąd wyrokiem z 12 sierpnia 2015 r. (sygn. akt IV C 770/13).

Mając na względzie powyższe, Sąd rozpoznając sprawę niniejszą kierował się przesłankami, które posłużyły mu do wydania rozstrzygnięcia w sprawie IV C 770/13.

Odnosząc się do pierwszego ze zgłoszonych żądań, Sąd przyznał słuszność wyrażonemu w tym względzie stanowisku pozwanych i oddalił skierowane przeciwko pozwanemu Bankowi powództwo w tej części.

Zgodnie z treścią art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Oznacza to, że dla zastosowania przedmiotowego przepisu konieczne jest wykazanie istnienia dwóch przesłanek, a mianowicie: istnienia określonego stosunku prawnego oraz interesu prawnego.

W doktrynie przyjmuje się, że interes prawny jest obiektywną, czyli wywołaną rzeczywistym naruszeniem, albo zagrożeniem sfery prawnej potrzebą uzyskania określonej treści wyroku. W rozumieniu art. 189 k.p.c. interes ten wyraża się w niepewności stanu prawnego lub prawa i istnieje wówczas, gdy powód wykaże, że przyszły – uwzględniający powództwo – wyrok ww. niepewność usunie i wyeliminuje ryzyko naruszenia praw powoda w przyszłości.

Zgodnie z utrwalonym poglądem Sądu Najwyższego interesu prawnego nie ma, gdy powód dysponuje obiektywną możliwością skorzystania z innej istniejącej formy ochrony swoich praw, w tym z powództwa o świadczenie (vide wyroki Sądu Najwyższego z 14 września 1998 r., I PKN 334/98 oraz z 29 marca 2001 r., I PKN 333/000).

Skoro strona powodowa może dochodzić roszczeń z tytułu przysługującej jej względem (...) Sp. z o.o. w P. wierzytelności, wytaczając powództwo ze skargi pauliańskiej przeciwko pozwanym ad. 1. – 5., powództwo w tej części podlegało oddaleniu.

Odnosząc się do drugiego ze zgłoszonych żądań Sąd zwrócił uwagę, że spór w tej części sprowadził się do problemu, czy w sprawie ma zastosowanie art. 527 k.c., czy art. 531 § 2 k.c.

Sąd przychyla się do stanowiska strony powodowej, że właściwym przepisem, znajdującym zastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego jest art. 527 k.c., a nie art. 531 § 2 k.c.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że art. 531 § 2 k.c. daje wierzycielowi możliwość skierowania roszczenia bezpośrednio przeciwko następcy osoby trzeciej w rozumieniu art. 527 § 1 k.c., bez konieczności zaskarżania czynności dokonanej pomiędzy osobą trzecią a jej następcą. Oznacza to, że dłużnikiem powoda, na skutek uwzględnienia powództwa w sprawie o sygn. akt XVI GC 17/08, stała się (...) Sp. z o.o. w P., zaś pozwani ad. 1. – 5. – osobami trzecimi.

Na podstawie art. 527 k.c. można wyróżnić następujące przesłanki warunkujące możliwość skorzystania przez uprawnionego z ochrony paulińskiej tj. 1) istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności, 2) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią, 3) pokrzywdzenie wierzyciela na skutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika, 4) dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, 5) uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią oraz 6) działanie osoby trzeciej w złej wierze.

Dla skuteczności skargi pauliańskiej nie jest konieczne, by w zamiarze dłużnika leżało pokrzywdzenie wierzycieli, ani też by zamiar ten skierowany był przeciwko określonemu wierzycielowi. Wystarczy, że dłużnik ma świadomość pokrzywdzenia wierzycieli. Świadomość taka istnieje, gdy dłużnik wie, że na skutek czynności prawnej określone aktywa wyjdą z jego majątku i że z tego powodu wierzyciele będą mieli trudności z zaspokojeniem, a w konsekwencji nastąpi ich pokrzywdzenie (A. O., (...) prawa cywilnego, t. III, M. P.-S. System prawa prywatnego, t.6).

W ocenie Sądu powód wykazał wszystkie przesłanki ze skargi pauliańskiej, albowiem udowodnił, że objęte postępowaniem umowy sprzedaży nieruchomości zostały zawarte z jego pokrzywdzeniem.

W tym miejscu wskazać należy, że nieruchomość o nr KW (...) stanowiła jedyny składnik majątku (...) Sp. z o.o. w P., z którego powód mógł zaspokoić roszczenie, zgodnie z treścią prawomocnego wyroku wydanego w sprawie XVI GC 17/8, zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 marca 2011 r. (sygn. akt I ACa 652/10).

(...) Sp. z o.o. w P., w rezultacie działań podejmowanych począwszy od 20 marca 2009 r., wyzbyła się całej nieruchomości o nr KW (...), w tym dokonując wyodrębnienia i sprzedaży poszczególnych lokali na rzecz pozwanych 1. – 5., to należy uznać, że działała z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Przechodząc do analizy kolejnych przesłanek z art. 527 k.c. Sąd zwrócił uwagę, że niewątpliwie pozwani na skutek umów sprzedaży uzyskali korzyść majątkową. Jednocześnie stwierdzić należy, że korzyść tę uzyskali, mogąc (przy dochowaniu minimum staranności) dowiedzieć się, że Deweloper działał ze świadomością pokrzywdzenia powoda.

W tym miejscu wskazać należy, że zawarte ze wszystkimi pozwanymi 1. – 5. tj. A. T. (1) i A. T. (2) (02 lipca 2009 r.), B. W. (09 lipca 2009 r. ) oraz Ł. M. (1) i M. M. (2) (13 października 2009 r.) umowy podpisane zostały po dacie wpisania w księdze wieczystej nr (...) ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu XVI GC 17/08, tj. po 07 maja 2009 r.

Powyższe ustalenie pozwala przyjąć, że potencjalna wiedza ww. pozwanych o działaniu (...) Sp. z o.o. w P. w warunkach art. 527 k.c. nie może budzić wątpliwości.

Sąd zgadza się ze stanowiskiem pozwanych, że wpis ostrzeżenia nie ogranicza możliwości rozporządzania nieruchomością przez właściciela, jednak rolą takiego zabezpieczenia jest (jak wskazuje sama nazwa) ostrzeżenie, a brak zastosowania się do niego, skutkuje pozbawieniem potencjalnego nabywcy ochrony z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Na ocenę dochowania należytej staranności przez pozwanych nie może mieć wpływu fakt, że kredytujący zakup nieruchomości Bank, weryfikując dokumenty, nie stwierdził zagrożenia finasowania transakcji, albowiem przy badaniu przesłanek z art. 527 k.p.c. ocenie podlega zachowanie dłużnika i osoby trzeciej, a nie dodatkowo innych podmiotów, ponadto przeprowadzona przez bank weryfikacja nie zwalnia należycie dbającej o własne interesy strony z obowiązku osobistego sprawdzenia dokumentów.

Odnosząc się do zarzutu pozwanych braku zbieżności pomiędzy składnikami majątkowymi objętymi postępowaniem o sygn. akt XVI GC 17/08 i postępowaniem niniejszym, Sąd zwrócił uwagę, że należy odróżnić proces pauliański przeciwko (...) Sp. z o.o. w P. od procesu pauliańskiego przeciwko pozwanym ad. 1. – 5., którego przedmiotem jest uznanie za bezskuteczne względem powoda umów ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży lokali. Lokale, których dotyczyły umowy nadal istnieją, co oznacza, że nadal istnieje przedmiot czynności prawnych, których uznania za bezskuteczne domaga się powód.

Sąd nie obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego Banku, uznając za szczególne w rozumieniu art. 102 k.p.c. następujące okoliczności: powód skierował roszczenie ewentualne tylko przeciwko pozwanym ad. 1. – 5., a nie przeciwko pozwanemu Bankowi, uwzględniając zaś roszczenie ewentualne Sąd przyznał rację powodowi. Skoro powód wygrał sprawę, obciążanie go kosztami postępowania na rzecz pozwanego Banku naruszyłoby zasadę sprawiedliwości.

O kosztach w pozostałej części Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności stron za wynik postępowania i obciążył pozwanych ad. 1. – 5. (proporcjonalnie do udziału każdego z nich w postępowaniu) obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda poniesionej przez niego opłaty od pozwu w łącznej wysokości 1.650 zł, kosztami brakującej opłaty od pozwu na rzecz Skarbu Państwa w łącznej wysokości 59.455 zł, jak również kosztami zastępstwa procesowego na rzecz powoda, których wysokość ustalił w oparciu o § 6 pkt 7. rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Z tych względów orzeczono, jak w sentencji wyroku.