Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie w IV Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: sędzia SO Radosław Tukaj

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2025 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko (...) Kołu Łowieckiemu nr(...) z siedzibą
w W.

o ustalenie

I.  oddala powództwo:

II.  zasądza od powoda K. W. na rzecz pozwanego (...) Koła Łowieckiego nr (...) z siedzibą w W. kwotę 360,00 zł /trzystu sześćdziesięciu złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt: IV C 1926/21

UZASADNIENIE

Pozwem z 29 września 2020 roku ( data prezentaty biura podawczego) K. W. wniósł o ustalenie istnienia zapłaty kwoty (...) złotych na rzecz Koła Łowieckiego nr (...) w W. (dalej: Koło) tego, czy wyżej wskazana zapłata została dokonana we wskazywanym przez pozwanego terminie oraz ustalenie pozostawania powoda w stosunku członkostwa w pozwanym Kole.

Wniósł nadto o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Powód wskazał, że jako członek Koła obowiązany był uiszczać składki członkowskie oraz inne opłaty ustalone przez Walne Zgromadzenie. Pozwany bezzasadnie uznał, że powód zalega z płatnością (...) złotych za pobranie na własny użytek tuszy dzika i wykluczył go z listy członków Koła. W ocenie powoda doszło do sytuacji, w której przez wyszukiwanie jakichkolwiek irracjonalnych przyczyn i dowodów, Koło wyeliminowało ze swoich struktur osobę nieakceptowaną przez swoje władze.

W odpowiedzi na pozew Koło wniosło o odrzucenie pozwu jako niedopuszczalnego z uwagi na to, że przedmiotowe powództwo zmierza do ustalenia faktów, a nie stosunku prawnego. Na wypadek nieuwzględnienia powyższego zarzutu, pozwany wniósł o oddalenie roszczeń powoda w całości z powodu niewykazania interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. w sytuacji, w której przed Sądem Okręgowym w Warszawie toczy się postępowanie w przedmiocie uchylenia uchwały Walnego Zgromadzenia Koła z dnia 10 października 2020 roku o wykluczeniu i skreśleniu powoda z listy członków Koła, sygn. akt:
I C 1111/20.

Pozwany wskazał, że roszczenie powoda jest bezzasadne i nieudowodnione. Nie jest prawdą, aby K. W. nie posiadał zaległości – na dzień wydania decyzji o wykluczeniu z koła wynosiła ona (...)złotych. Pismo pozwanego zawierało także wniosek o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Postanowieniem z 27 kwietnia 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie odmówił odrzucenia pozwu w niniejszej sprawie.

W pismach z 3 października 2022 roku oraz 9 maja 2023 roku ( daty stempla pocztowego) K. W. podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Podkreślił, że pozwany, podejmując decyzję o wykluczeniu powoda z Koła, złamał szereg przepisów Statutu Polskiego Związku Łowieckiego, tj. § 6 ust. 1 pkt 3, ust. 2 pkt 3,
§ 28 pkt 4 i 5, § 36 pkt 11 oraz § 48 ust. 1 pkt 1-4.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

K. W. był członkiem Koła Łowieckiego nr (...) w W. od 15 grudnia 1990 roku.

( dowód: pismo z 18.03.2020 roku – k. 271-272)

Funkcję prezesa Zarządu Koła sprawował T. K. (do dnia wyrokowania), łowczego – K. P., sekretarza – W. Z., zaś skarbnikiem Koła był W. W..

( dowód: wypis z rejestru – k. 106)

Do obowiązków członków Koła należało terminowe uiszczanie składek oraz innych opłat oraz wykonywanie prac na rzecz Koła, których zakres był wyznaczany godzinowo. Koło funkcjonowało na podstawie Statutu Polskiego Związku Łowieckiego oraz uchwał podejmowanych przez Walne Zgromadzenie.

Członkowie Koła wyrażali niezadowolenie z postawy K. W. jako członka Koła. Opierali się na złej opinii miejscowej społeczności i członków innych kół o jego działalności myśliwskiej, braku zaangażowania i kontaktu z K. z jego strony wyrażającego się jedynie w pobieraniu zezwoleń na indywidualne polowania, nieuczęszczaniu na zebrania Koła, niskim wymiarze godzinowym prac na rzecz Koła oraz opóźnieniach i zaległościach w opłacaniu składek.

( dowód: pismo z 18.03.2020 roku – k. 271-272)

W dniu 3 listopada 2017 roku doszło do protokolarnego zważenia tuszy dzika, zabieranej na własny użytek przez K. W. i przez niego pozyskanej tego samego dnia w obwodzie nr (...)(odstrzał (...)). Ustalono, że należność za tuszę wynosi(...) złotych. Protokół został podpisany przez łowczego K. P., a rozliczenie finansowe przez W. W..

( dowód: protokół z 03.11.2017 roku – k. 269, dziennik polowań – k. 274-276)

W dniu 3 grudnia 2017 roku doszło do protokolarnego zważenia tuszy dzika, zabieranej na własny użytek przez K. W. i przez niego pozyskanej tego samego dnia w obwodzie nr (...) (odstrzał (...)). Ustalono, że należność za tuszę wynosi (...) złotych. Protokół został podpisany przez łowczego K. P., a rozliczenie finansowe przez W. W..

( dowód: protokół z 03.12.2017 roku – k. 270, dziennik polowań – k. 274-276)

W dniu 15 czerwca 2019 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Koła podjęło uchwałę nr 11, którą wstrzymano wydawanie upoważnień do wykonywania indywidualnych polowań (odstrzałów) członkom Koła zalegającym z opłatami powyżej 6-miesięcy, do czasu uregulowania należności. Za uchwałą głosowały
22 głosy, 1 głos był wstrzymujący. Głosowanie nad kwestią wstrzymania pozwoleń dla niektórych członków nie została ujęta w porządku obrad w zawiadomieniu o zgromadzeniu.

( dowód: protokół Walnego Zgromadzenia z 15.06.2019 roku oraz uchwała
nr 11 – k. 331-333, zawiadomienie – k. 400)

Pismem datowanym na 30 października 2019 roku K. W. został poinformowany o istnieniu zaległości w łącznej wysokości 1005 złotych na dzień
29 października 2019 roku. Jednocześnie, zawarto w piśmie informację, że nieuregulowanie zadłużenia w terminie, Zarząd Koła skreśli K. W. z listy członków Koła i załączono wezwanie do zapłaty.

( dowód: pismo z 30.10.2019 roku z załącznikiem – k. 12-13)

K. W. nie regulował terminowo należności względem Koła.
W latach 2009-2020 jego zadłużenie wynosiło kolejno (począwszy od 2009 roku):
(...) złotych, (...) złotych, (...)złotych, (...) złotych, (...) złotych, (...)złotych,
(...) złotych, (...) złotych, (...) złotych, 2004 złotych, (...)złotych,
(...) złotych. Do dnia 30 września 2019 roku w 12 ratach uiścił łączną kwotę
(...) złotych, a następnie (...) złotych (na stan z 13 listopada 2019 roku).

(dowód: wpłaty, k. 39-42, 44-53, 55-72, pisma k. 80-85, uchwała z 26.01.2020 roku
– k. 37, bilanse rozliczeniowe – k. 118-125)

W dniu podjęcia uchwały Zarządu Koła, K. W. posiadał względem Koła zaległości w wysokości (...) złotych. Kwestionował on tę należność twierdząc, że opłata za pobranie na własny użytek tuszy dzika została dwukrotnie naliczona.

( dowód: bilans rozliczeniowy – k. 124-125, pismo z 27.01.2020 roku – k. 314-316, odwołanie – k. 14-14v)

Zarząd Koła zaliczył K. W. prace wykonywane na rzecz Koła za okres 01.04.2019 – 31.03.2020 roku.

( dowód: pismo – k. 314-315, dokumentacja prac – k. 219-240)

W dniu 26 stycznia 2020 roku Zarząd Koła podjął uchwałę, zgodnie z którą wykluczył K. W. z listy członków Koła. Podstawę decyzji stanowił
§ 47 pkt 7 w zw. z § 31 pkt 2 Statutu Polskiego Związku Łowieckiego. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że K. W. w sposób notoryczny uchyla się od płacenia zobowiązań wynikających z ustaleń statutowych, powodując zaległości za lata bilansowe 2009-2020. Do dnia podjęcia uchwały, mimo wzywania do zapłaty, nie uiścił wszystkich zaległości. Uchwała Zarządu została podpisana przez Prezesa Zarządu T. K., Sekretarza W. Z., Łowczego K. P. oraz Skarbnika W. W.. Pismo informujące o treści uchwały doręczono K. W.
z pouczeniem o możliwości odwołania do Zebrania Walnego Członków Koła.

( dowód: pismo – uchwała k. 264)

K. W. pismem datowanym na 10 lutego 2020 roku odwołał się od decyzji Zarządu Koła.

( dowód: odwołanie – k. 14-14v)

W dniu 14 lutego 2020 roku K. W. dokonał wpłaty na rachunek bankowy Koła w wysokości (...) złotych tytułem należności za pobranie na własny użytek tuszy upolowanego dzika. Tytuł przelewu brzmiał: „Odstrzał dzika dokument (...) 14 z dnia 31.03.2018).

( dowód: potwierdzenie przelewu – k. 34)

Pismem datowanym na 30 marca 2020 roku K. W. poinformował Zarząd Koła o podjętych przez siebie czynnościach i pracach gospodarskich w sezonie łowieckim 2019/2020.

(dowód: pismo – k. 89)

W dniu 10 października 2020 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Koła podjęło uchwałę (...) w sprawie rozpatrzenia odwołania K. W. z 10 lutego 2020 roku od decyzji Zarządu Koła o wykluczeniu i skreśleniu z listy członków oraz w sprawie wykluczenia K. W. z listy członków Koła. Walne Zgromadzenie nie uwzględniło odwołania, podtrzymując decyzję o wykluczeniu ze struktur Koła, uznając za uzasadnione argumenty Zarządu Koła o nieuiszczeniu całości zaległości oraz nieprzestrzegania zasad Koła. Na zebraniu obecnych było 31 z 46 członków Koła. Uchwałę podjęto w głosowaniu tajnym
23 głosami „za”, przy 1 głowie „przeciw”, 6 głosach „wstrzymujących się” i 1 głosie nieważnym, przy wymaganej większości 2/3. Uchwała zawiera podpisy protokolanta Waldemara Wnorowskiego oraz Przewodniczącego Walnego Zgromadzenia T. K..

( dowód: uchwała Walnego Zgromadzenia – k. 98-99, protokół – k. 395-397)

K. W. wielokrotnie kierował pisma do Zarządu Koła, w których żądał poinformowania o wysokości swoich zaległości, podania powodu wykluczenia z polowań czy też nadesłania treści uchwał. Kwestionował przy tym kompetencje zarządu, wytykał mu błędy i nieprawidłowości.

( dowód: pisma – k. 15-16, 90-92, 401-405)

Pismem datowanym na 21 stycznia 2020 roku zwrócił się do Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego w W. jako organu sprawującego nadzór nad kołami łowieckimi o weryfikację przedłożonych dowodów wpłat należności, a następnie, w dniu 19 lutego 2020 roku – o dokonanie analizy sytuacji w związku z uchwała Zarządu o wykluczeniu z Koła. Wysłał także pisma ponaglające.

( dowód: pisma – k. 17, 18-18v,19,20-20v)

Pismami datowanym na 28 maja 2020 roku oraz 5 lipca 2020 roku zwrócił się także do Zarządu Głównego o dokonanie kontroli działalności Zarządu Okręgowego. W odpowiedzi Zarząd Główny poinformował K. W., że z uwagi na skutecznie złożone odwołanie od decyzji Zarządu Koła, Zarząd Główny nie widzi podstaw do podjęcia działań nadzorczych w tym zakresie.

( pismo- k.21-21v, k. 22-26, odpowiedź – k. 27)

K. W. zwrócił się o wyjaśnienie sporu z Kołem do Okręgowego Rzecznika Dyscyplinarnego w W., otrzymując odpowiedź o tym, że po zapoznaniu się z materiałami dotyczącymi rozliczeń finansowych, Rzecznik nie dopatrzył się wykroczenia łowieckiego i wydał postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.

( dowód: pismo Rzecznika – k. 28, pismo – k. 29-33)

Pismem datowanym na 20 listopada 2020 roku K. W. wniósł kolejne „odwołanie”, kwestionując uchwałę Walnego Zgromadzenia (...)
z 10 października 2020 roku oraz uzasadnienie uchwały Zarządu Koła z 26 stycznia 2020 roku.

( dowód: pismo – k. 93-97)

K. W. złożył pozew, w którym domagał się m.in. uchylenia uchwały nr (...) z 10 października 2020 roku, rozstrzygnięcia, czy uchwała Zarządu Koła z 26 stycznia 2020 roku została podjęta zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz rozstrzygnięcia, czy istnieje dowód na to, że zapłata spornej kwoty nie została dokonana.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2023 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił uchwałę Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków (...) Koła Łowieckiego „(...) z dnia 10 października 2020 roku oraz poprzedzającą ją uchwałę (...) Koła Łowieckiego (...)” z dnia
26 stycznia 2020 roku o wykluczeniu K. W. z listy członków Koła.

( dowód: kserokopia pozwu w sprawie I C 1111/20 – k. 133-141, postanowienie o przekazaniu sprawy według właściwości – k. 132, kopia wyroku – k. 501)

Powód przez szereg lat polował dzięki składkom i innym opłatom uiszczanym przez swoich kolegów, unikał prac społecznych i zaczął wpłacać zaległości na rachunek koła dopiero po upomnieniach, twierdząc, że nie ma środków pieniężnych.

Kwota (...) zł to kwota za pobranie (tj. zastrzelenie) jednej tuszy dzika. Jeżeli myśliwy pozyska zwierzę, nie bierze go sam i nie bierze go również żaden z kolegów myśliwego, to zwierzę trafia do skupu i kwota (...) zł to rekompensata, którą skup płaci kołu. Za dwie tusze powinno być zapłacone (...) zł, a zostało zapłacone przez K. W. (...) zł, to jest jak za jedną sztukę. Kwota (...) zł została wyliczona na podstawie protokołu przekazanego przez W. P. do zarządu koła. K. W. nie podpisał zaś tego protokołu, ponieważ nie podpisywał nigdy tego rodzaju protokołów.

Przyczyną wykluczenia K. W. z koła nie była tylko niezapłacona kwota (...) zł, lecz także brak koleżeńskości w stosunku do innych kolegów koła. W pięciu przypadkach pojawiał się na polowaniu niezapisany, w sytuacji, w której kto inny był na nie zapisany.

(zeznania T. K. i K. D.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dokumentów, których autentyczność nie budziła wątpliwości. Pominął jednak dokumenty z k. 378-379 i 381 (stanowiące prywatne wyliczenia powoda) oraz kserokopie pism procesowych złożonych do sprawy I C 1111/20 z k. 350-374
i 384-388. Przedstawiają stanowiska stron, wobec czego dowodzenie na ich podstawie nie jest możliwe. W zakresie bilansów rozliczeniowych (k. 118-125) zauważyć trzeba, że nie noszą śladów podrobienia, przerobienia lub innej bezprawnej ingerencji w ich formę lub treść. Znajdujące się pod poz. Kwota Wn za rok 2019/2020 saldo bieżące (stan na dzień 26.01.2020 roku) wskazuje tyle, ile otrzyma się po odjęciu wszystkich pozycji Ma od sumy pozycji Wn, a kwoty z pozycji Ma odpowiadają przelewom wykonanym przez powoda.

Sąd uznał zeznania powoda za częściowo wiarygodne. Sąd nie podzielił zapatrywania powoda, że należności, których nieuiszczenie spowodowało wykluczenie go z koła łowieckiego, były w całości zapłacone. Przeczyły temu dokumenty księgowe z akt sprawy, które wykazywały zaległości po stronie powoda wobec pozwanego koła. Powód przyznał w swoich zeznaniach, że wiele razy zdarzało mu się uiszczać składki członkowskie i inne opłaty z opóźnieniem, co miało być „normą” w pozwanym kole. Przyznał, że miał przerwy w uiszczaniu opłat za lata 2014, 2016 r. i 2017 r., przy czym z dokumentów z akt sprawy ani z przesłuchania strony pozwanej nie wynikało, iżby takie zachowanie było zgodne z ustalonym zwyczajem.

W pozostałym materiale dowodowym nie sposób było odnaleźć potwierdzenia dla przepracowania dla koła godzin pracy, a w wielu przypadkach, co powód sam przyznał, jego praca nie została zaliczona przez koło z uwagi na jej niską jakość. Powód przyznał nadto, że nikt od niego protokolarnie nie odebrał ambon, które, jak twierdził, stawiał.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania osób przesłuchanych za stronę pozwaną. Wynikało z nich, że powód przez kilka lat polował za pieniądze swoich kolegów, unikał prac społecznych i zaczął wpłacać zaległości na rachunek koła dopiero po upomnieniach, mówiąc, że nie ma pieniędzy. Sąd zważył, że to na powodzie jako osobie inicjującej proces spoczywał ciężar dowiedzenia swych twierdzeń (art. 6 k.c.
i art. 232 k.p.c.).

Kwota (...) zł to kwota za pobranie (tj. zastrzelenie) jednej tuszy dzika. Jeżeli myśliwy bowiem pozyska zwierzę, nie bierze go sam i nie bierze go również żaden z kolegów myśliwego, to zwierzę trafia do skupu i ta kwota (...) zł to rekompensata, którą skup płaci kołu. Za dwie tusze powinno być zapłacone (...) zł, a zostało zapłacone (...) zł, jak za jedną sztukę. Z zeznań prezesa koła wynikało nadto, że kwota (...) zł została wyliczona na podstawie protokołu przekazanego przez W. P. do zarządu koła. Powód nie podpisał zaś tego protokołu, ponieważ nie podpisywał nigdy tego rodzaju protokołów.

Z zeznań innego przedstawiciela koła wynikało, że przyczyną wykluczenia powoda z koła nie była tylko niezapłacona kwota (...) zł, lecz także brak koleżeńskości w stosunku do innych kolegów koła. K. D. zeznał, że wie o 5 przypadkach, w których powód pojawiał się na polowaniu niezapisany, w sytuacji, w której kto inny był na nie zapisany.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo podlegało oddaleniu.

K. W. wniósł o ustalenie, czy zapłata kwoty (...) złotych na rzecz Koła Łowieckiego nr (...)” w W. została dokonana we wskazywanym przez pozwanego terminie oraz ustalenie pozostawania powoda w stosunku członkostwa w pozwanym Kole. Jako podstawę prawną swojego żądania, powód wskazywał art. 189 k.p.c., zaś właściwość Sądu w tym zakresie określona została w art. 33 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1995 roku Prawo łowieckie (dalej: Prłow).

Zgodnie z treścią art. 33 ust.6 Prłow, w sprawach utraty członkostwa w kole łowieckim, nabycia lub utraty członkostwa w Polskim Związku Łowieckim po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego albo od orzeczeń
i postanowień kończących postępowanie dyscyplinarne stronom postępowania przysługuje, w terminie 14 dni od otrzymania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie, odwołanie do sądu okręgowego, z zastrzeżeniem art. 42da ust. 3. Pomimo braku jednoznacznego uregulowania tego zagadnienia, powód w sprawie niniejszej mógł co do zasady wystąpić z powództwem o ustalenie i na jego podstawie żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, jeśli wykazał w tym zakresie interes prawny. Roszczenia członka koła łowieckiego o ochronę jego członkostwa przed niezgodnym z prawem lub statutem wykluczeniem podlegają rozpoznaniu na drodze sądowej. Nie ma przy tym znaczenia sam sposób sformułowania roszczenia zmierzającego do takiej ochrony w konkretnym przypadku. Drogi sądowej w omawianym zakresie nie wyłączają też przewidziane w art. 33 ust. 5 Prłow kompetencje nadzorcze organów statutowych w stosunku do uchwał kół łowieckich.

W tym miejscu należy podkreślić, że dochodzenie roszczeń przez byłego członka koła łowieckiego w związku z wykluczeniem go ze struktur koła jest możliwe jedynie po wyczerpaniu postępowania wewnątrzorganizacyjnego. K. W. wniósł wprawdzie pozew w tej sprawie w dniu 29 września
2020 roku, a więc przed rozpatrzeniem jego odwołania przez Walne Zgromadzenie. W dniu 10 października 2020 roku doszło do podjęcia uchwały przez Walne Zgromadzenie, podtrzymującej w mocy decyzję Zarządu Koła i z tą datą doszło do konwalidacji braku w postaci niewyczerpania wewnątrzorganizacyjnej ścieżki odwoławczej.

Zgodnie z treścią art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są łącznie dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny w żądaniu udzielenia ochrony prawnej przez wydanie wyroku ustalającego oraz istnienie określonego stosunku prawnego lub prawa. Pierwsza z tych przesłanek warunkuje określony skutek tego powództwa, decydując o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda. Wykazanie zaś istnienia drugiej z tych przesłanek decyduje o kwestii zasadności powództwa ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 898/00). Interes prawny w rozumieniu przywołanego przepisu stanowi formułę szeroką. Istnieje wówczas, gdy zachodzi niepewność stanu prawnego lub prawa, powodująca potrzebę ochrony prawnej. Interes prawny może być rozumiany jako potrzeba prawna wynikająca z określonej sytuacji prawnej w przypadku, gdy powstała sytuacja grożąca naruszeniem prawa przysługującego uprawnionemu, bądź też powstała wątpliwość co do jego istnienia i nie należy go ponadto utożsamiać z interesem jedynie ekonomicznym. Interes prawny jest kategorią obiektywną, zatem pod jego pojęciem należy w procesie rozumieć potrzebę uzyskania wyroku odpowiedniej treści, wywołaną rzeczywistym naruszeniem albo zagrożeniem określonej sfery prawnej.

Zdaniem Sądu, K. W. w dacie wnoszenia pozwu w niniejszej sprawie posiadał interes prawny w dochodzeniu ustalenia istnienia swojego członkostwa w Kole. Ocena istnienia interesu prawnego po stronie powoda powinna uwzględniać bowiem jego cel i istotę w okolicznościach konkretnej sprawy, a przede wszystkim, czy istnieje możliwość uzyskania ochrony w drodze innego powództwa. W tym kontekście nie można było zgodzić się z pierwotnym stanowiskiem pozwanego, jakoby brak interesu prawnego po stronie powoda wynikał z faktu toczącego się między stronami postępowania o uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia nr (...) o wykluczeniu i skreśleniu z listy członków. Według przeważającego stanowiska sądów powszechnych, roszczeniem, które może podlegać rozpoznaniu na drodze sądowej o ochronę członkostwa przed niezgodnym z prawem lub statutem wykluczeniem czy wykreśleniem z koła może być powództwo o ustalenie oparte na treści art. 189 k.p.c. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 09 kwietnia 2013 r. I ACa 1294/12 i popierający ten pogląd Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 20 października 2015 r. III CZP 27/15, w której Sąd Najwyższy w takiej sytuacji dopuścił możliwość wytaczania powództwa na zasadach ogólnych). Uznając brak interesu prawnego powoda, Sąd pozbawiłby go de facto możliwości ochrony prawnej w sytuacji, w której wniesione przez niego powództwo i treść żądania odpowiadały przyjętej w orzecznictwie interpretacji art. 33 ust. 6 Prłow, a wynik sprawy I C 1111/20 nie był możliwy do przewidzenia. Zauważyć należy, że K. W., nie posiadając odpowiedniej wiedzy prawniczej, działa w sprawie samodzielnie. Stanowisko sądów odnośnie do wytaczania powództw na podstawie art. 33 ust. 6 Prłow nie jest zaś jednolite i zdarzają się różne wątpliwości interpretacyjne, zwłaszcza w zakresie dopuszczalności żądania uchylenia uchwały podjętej przez organy kół łowieckich. Istnienie interesu prawnego nie może być utożsamiane jedynie z możliwością poszukiwania ochrony prawnej w innym postępowaniu. Konieczne jest uwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy. Jednocześnie, Sąd uznał, że z uwagi na łączące się ze członkostwem w kole łowieckim uprawnienia, K. W. był zainteresowany rozstrzygnięciem o zasadności wykluczenia i skreślenia z listy. Więź prawna łącząca członka z kołem łowieckim nosi cechy stosunku cywilnoprawnego. Nawiązanie członkostwa prowadzi do powstania prawa podmiotowego, z którego mogą wynikać zarówno majątkowe, jak i niemajątkowe uprawnienia członka.

Z brzmienia przepisu art. 189 k.p.c. jednoznacznie wynika jednak, że na podstawie tego przepisu nie można żądać ustalenia faktu lub stanu faktycznego. Od tej zasady w orzecznictwie przyjęto pewne wyjątki w kierunku dopuszczalności ustalenia faktu mającego charakter prawotwórczy, jeżeli w istocie zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego. Zaznaczyć należy, że w niniejszej sprawie powód dochodził nie tylko ustalenia istnienia członkostwa w Kole, ale także uiszczenia opłaty i ustalenia terminu jej zapłaty. O ile ustalenie członkostwa K. W. w Kole było na gruncie at. 189 k.p.c. możliwe, o tyle rozstrzyganie Sądu w przedmiocie faktów, to jest uiszczenia opłaty, nie wchodziło w zakres kognicji Sądu i z tego też powodu podlegało oddaleniu. Podkreślić jednak trzeba, że orzekanie w przedmiocie ustalenia statusu członka Koła, w którym konieczne było przeanalizowanie podstaw wykluczenia i skreślenia z listy, wymagało pośrednio ustalenia wysokości zaległości leżących po stronie powoda. Sąd poczynił zatem w tym przedmiocie odpowiednie rozważania. Samo jednak żądanie pozwu, określone jako „ustalenie istnienia zapłaty przez powoda kwoty (...) złotych na rzecz Koła Łowieckiego nr (...) w W. (dalej: Koło)
i tego, czy wyżej wskazana zapłata została dokonana we wskazywanym przez pozwanego terminie”, nie mogło być na gruncie art. 189 k.p.c. uznane za dopuszczalne żądanie.

Obowiązek wykazania okoliczności nieuzasadnionego wykluczenia z koła spoczywał na powodzie, stosownie do rozkładu ciężaru dowodu z art. 6 k.c. Wykładnia art. 33 ust. 6 Prłow nakazuje przyjąć, że w ramach odwołania byłego członka koła, Sąd może badać nie tylko zaistnienie statutowych podstaw wykluczenia, ale także ocenę, czy zastosowana wobec członka kara w postaci wykluczenia go z członkostwa w kole była odpowiednia do stwierdzonych uchybień Ponadto Sąd jest uprawniony do zbadania dolegliwości wymierzonego środka dyscyplinarnego i jego adekwatności w zaistniałej sytuacji. Możliwość wykluczenia członka ze zrzeszenia musi być traktowana restrykcyjnie jako środek o charakterze zupełnie wyjątkowym.

Zdaniem Sądu, K. W. nie wykazał, aby decyzje Zarządu Koła, a następnie Walnego Zgromadzenia wydane zostały z naruszeniem § 6 ust. 1 pkt 3, ust. 2 pkt 3, § 28 pkt 4 i 5, § 36 pkt 11 oraz § 48 ust. 1 pkt 1-4 Statutu Polskiego Związku Łowieckiego. Powód miał możliwość wypowiedzenia się w kwestii podjętych uchwał, został nadto pouczony o prawie do złożenia odwołania, z którego skorzystał. Rozstrzygając w kwestii skreślenia i wykluczenia członka Koła, Sąd nie oceniał kwestii zawieszenia możliwości wykonywania indywidualnych polowań (zarzut powoda naruszenia przez Koło § 6 ust. 2 pkt 3, § 28 pkt 5, § 36 pkt 11 Statutu). Nie było ono bowiem objęte zakresem żądania pozwu.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że strony nie przedłożyły Statutu Polskiego Związku Łowieckiego do akt. Sąd zapoznał się zatem z jego treścią z urzędu.

Podstawę uchwały Zarządu Koła z 26 stycznia 2020 roku stanowił § 47 pkt 7 (określający kompetencje organu) w zw. z § 31 pkt 2 Statutu Polskiego Związku Łowieckiego, zgodnie z którym skreślenie członka z listy członków koła jest możliwe, jeżeli zalega on z zapłatą składek członkowskich lub innych opłat uchwalonych przez walne zgromadzenie. Skreślenie może nastąpić po uprzednim wezwaniu za potwierdzeniem odbioru zainteresowanego do wpłacenia zaległych składek członkowskich lub opłat w określonym terminie, jednak nie krótszym
niż 14 dni. Zdaniem Sądu, skreślenie K. W. z listy nastąpiło po spełnieniu wszystkich wskazanych wyżej przesłanek. Pismem z 30 października 2019 roku powód został poinformowany o istnieniu zadłużenia (w dniu
29.10.2019 roku wynosiło 1005 złotych). Poinformowano go nadto o konsekwencjach nieuregulowania należności w terminie 21 dni, a zatem nawet dłuższym niż przewiduje § 31 ust. 2 Statutu. Jednocześnie, dołączono do pisma wezwanie do zapłaty. Mimo ratalnego regulowania należności, na dzień podjęcia uchwały przez Zarząd Koła, K. W. zalegał z kwotą (...) złotych. Zaznaczyć trzeba, że nie była to wprawdzie znaczna kwota, jednak zważywszy na wieloletnie zaległości powoda oraz problemy z uiszczaniem przez niego składek i innych opłat na czas, uznać trzeba było, że zarząd koła miał podstawę, aby dokonać skreślenia go z listy członków. Statut nie przewiduje bowiem dopuszczalnej kwoty zadłużenia ani też nie odwołuje się do innych kryteriów oceny. K. W. został wezwany do uiszczenia całości zadłużenia, zaś zarząd miał prawo oczekiwać, że wszystkie zaległości zostaną pokryte. Kwota (...) złotych pozostała do uiszczenia stanowiła opłatę za pobór na własny użytek tuszy dzika w 2017 roku. Jej nieuiszczenie nie stanowiło efektu przeoczenia ze strony powoda. K. W. kwestionował zasadność naliczenia opłaty, uznając, że został nią bezpodstawnie dwukrotnie obciążony. Mimo wyjaśnień ze strony zarządu, który przedstawiał powodowi stosowne dowody, nie uznał swojego długu, co stało się przyczyną konfliktu. Jak jednak ustalił Sąd, opłata została ustalona poprawnie. Powód pobrał 35 kg tuszy dzika w dniu 3 listopada oraz 3 grudnia 2017 roku, o czym świadczyły księgi polowań i protokoły ważenia. Co istotne, po skreśleniu z listy powód niejako przyznał zasadność obciążenia go tą kwotą i w dniu 14 lutego 2020 roku uiścił zaległość (choć z odwołaniu z 10 lutego 2020 roku wykazywał brak jakiegokolwiek długu).

Uchwała nr (...) z 10 października 2020 roku nie uwzględniła odwołania K. W., podtrzymując decyzję o wykluczeniu go ze struktur Koła. Powołano się przy tym nie tylko na opieszałość i konfliktowość powoda w zakresie regulowania należności, ale też niewykonywanie obowiązków Koła, w tym co do uczestniczenia w pracach na jego rzecz i naruszenie dobrych obyczajów poprzez formułowanie oskarżeń w pismach. Także i w tym zakresie decyzja Koła była zdaniem Sądu prawidłowa, mimo że w dniu podejmowania uchwały powód uregulował zaległą kwotę. Zarzuty Koła nie wynikały z niechęci lub nieakceptowania powoda jako członka, lecz znajdowały poparcie w dokumentacji, która została następnie dołączona do akt niniejszej sprawy. Zaznaczyć przy tym należy, że decyzja członków Koła odnosiła się do działalności powoda w Kole jako całokształtu obejmującej wiele lat jego istnienia w strukturach, co znalazło wyraźne potwierdzenie w przesłuchaniu strony pozwanej. Niewątpliwie, przy uwzględnieniu jedynie ostatniego okresu jego członkostwa, można odnieść wrażenie, że powód znacząco poprawił swoje zachowanie i starał się wywiązywać z nałożonych obowiązków. Ratalnie regulował zadłużenie, a wykonane prace gospodarcze za sezon 2019/2020 zostały mu zaliczone. Należy mieć jednak na uwadze, że większość z zachowań powoda spowodowana była zagrożeniem skreślenia go z listy członków.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2023 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił uchwałę Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Członków (...) Koła Łowieckiego „(...) nr (...)z dnia 10 października 2020 roku oraz poprzedzającą ją uchwałę (...) Koła Łowieckiego „(...)” z dnia
26 stycznia 2020 roku o wykluczeniu K. W. z listy członków Koła. Ta nowa okoliczność w sprawie w sposób oczywisty pozbawiła powoda interesu prawnego w popieraniu powództwa o ustalenie swego członkostwa w kole, jako że przestała istnieć w obrocie prawnym uchwała koła wykluczająca go z listy członków koła.

Orzekając w niniejszej sprawie Sąd odniósł wrażenie, że konflikt między powodem a pozostałymi członkami Koła wykraczał dużo dalej i nie dotyczył tylko rozliczeń finansowych. Wskazywały na to wielokrotnie wysyłane do Koła i Zarządu Okręgowego pisma powoda, ich ton i przyjęty sposób komunikacji. W niniejszym postępowaniu powód podnosił dużo okoliczności niezwiązanych z samym skreśleniem z listy. Szczególnie ważne było dla niego podjęcie decyzji o zawieszeniu możliwości organizacji indywidualnych polowań. Zarzucał przy tym władzom Koła wiele naruszeń i błędów, nie dostrzegając uchybień we własnym postępowaniu. Uczestnictwo w strukturach każdego rodzaju stowarzyszenia, także w ramach kół łowieckich, wymaga współdziałania oraz przestrzegania zasad nie tylko po stronie Zarządu, ale także każdego z członków. Reguły te wyznaczane są przez akty wewnętrzne – Statuty, uchwały zgromadzeń oraz ogólnie pojmowane zasady współżycia społecznego. Istota członkostwa opiera się na przywilejach oraz obowiązkach. Sąd nie dopatrzył się w tym zakresie jakichkolwiek przejawów niesprawiedliwego, dyskryminującego traktowania powoda przez władze Koła. Reakcje Zarządu były adekwatne do zachowań powoda. Jednocześnie Sąd stoi na stanowisku, że ingerencja sądowa w tego typu sprawie może mieć uzasadnienie tylko wyjątkowo. Koło łowieckie jest dobrowolnym związkiem osób, które mają swobodę przyjmowania lub wykluczania ze swojego grona członków. W sprawie nie doszło do rażącego naruszenia przepisów Statutu i zasad współżycia społecznego, a nadto powód nie wykazał istnienia innego rażącego zachowania pozwanego.

O kosztach procesu orzeczono, na podstawie art. 98 1 i 3 k.p.c. obciążając powoda kosztami postępowania w wysokości 360,00 zł. Pozwana poniosła koszty związane z wynagrodzeniem pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 360,00 zł (§ 8 ust. 1 pkt 1 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Z przytoczonych wyżej względów Sąd orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)

12.03.2025 r.