Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

IV Ns 65/20

Uzasadnienie postanowienia z dnia 10 czerwca 2020 r.

Wnioskodawca P. R. Burmistrz Miasta M. we wniosku z dnia 5 czerwca 2020 r wniósł w stosunku do uczestnika D. K. Pełnomocnika (...) o:

1. Orzeczenie natychmiastowego zakazania dystrybuowania ulotek, w której egzemplarz został przedstawiony w załączeniu, wśród mieszkańców M. i nakazanie ich komisyjnego zniszczenia w ciągu 6 godzin od ich konfiskaty w obecności osób wyznaczonych przez wnioskodawcę i uczestnika postępowania w Biurze Rady Miasta M. przy ul. (...), ponieważ zawierają nieprawdziwe informacje i wprowadzają w błąd mieszkańców M., że:

a)  Burmistrz w kampanii roztaczał wizje utworzenia szkół artystycznych na T., tymczasem, gdy Rada Miasta odebrała mu upoważnienie do sprzedaży (...), w krótkim czasie ponownie wystąpił o zgodę na sprzedaż, a gdy takowej nie dostał, zaczął występować o zmianę planu zagospodarowania (...). Ewentualny podział (...) na dwie działki leśną i teren zabytkowych willi, otwiera furtkę do dalszych zmian w planie i np. do całkowitej zmiany przeznaczenia działek w tereny deweloperskie. A gdzie obiecane szkoły?

b)  O M. mieli współdecydować mieszkańcy. Tymczasem opinię na temat zmian w planach zagospodarowania, mających wpływ na kształt naszego miasta jak np. na możliwość zabudowania przez dewelopera ogromnych terenów zielonych przy granicy z B., wydała fasadowa (...) złożona z 16 wybrańców Burmistrza.

2. Wydania zakazu dalszego drukowania ulotek i publikacji nieprawdziwych informacji o których mowa w pkt 1, w mediach społecznościowych typu F. i I., a w przypadku gdy już zostały opublikowane, usunięcia ich w ciągu 24 godzin od uprawomocnienia się orzeczenia.

3. Nakazania sprostowania informacji w lokalnym dodatku do Gazety (...) na F. (...) (...) w terminie 24 godzin od uprawomocnienia się orzeczenia w taki sposób że:

a) Ja D. k.Pełnomocnik (...) oświadczam, że nieprawdą jest, że Burmistrz P. R., chciał zmienić plan zagospodarowania (...) i całkowicie zmienić przeznaczenie działek na tereny deweloperskie, a informacje takie zostały zamieszczone w ulotce (...), dystrybuowanej wśród mieszkańców M.

b) Ja D. P. (...) oświadczam, że nieprawdą jest, że możliwość zabudowania przez dewelopera ogromnych terenów zielonych przy granicy z B., wydała fasadowa (...) złożona z 16 wybrańców Burmistrza, a informacje takie zostały umieszczone w ulotce (...), dystrybuowanej wśród (...).

4. Nakazanie uczestnikowi D. K. przeroszenia pomówionego Burmistrza Miasta M. Pana P. R. i publikacji przeprosin w lokalnym dodatku do Gazety (...) na F. (...) (...) w terminie 48 godzin od uprawomocnienia się orzeczenia w taki sposób że:

a) ja D. P. (...) przeprasza Pana P. R. Burmistrza Miasta M., że w ulotce (...) podane były nieprawdziwe i nierzetelne informacje, iż Pan Burmistrz chciał zmienić plan zagospodarowania (...) i całkowicie zmienić przeznaczenie działek na tereny deweloperskie

b) Ja D. P. (...) przepraszam Pana P. B. M., że w ulotce (...) podane były nieprawdziwe i nierzetelne informację, iż możliwość zabudowania przez dewelopera ogromnych terenów zielonych przy granicy z B., wydała fasadowa (...) złożona z 16 wybrańców Burmistrza.

5. Nakazanie uczestnikowi wpłacenia kwoty 5000 zł na rzecz (...) (...)-(...) W. ul. (...) Nr konta (...) z dopiskiem (...) w M. w terminie 48 godzin od uprawomocnienia się orzeczenia

W ramach uzasadnienia tego wniosku podał między innymi, że podane informacje w ulotce skonstruowanej na potrzeby kampanii referendalnej o tytule „(...)” są całkowicie nieprawdziwe i jako takie mają w swoim zamiarze wprowadzić mieszkańców M. w błąd. Są więc przedmiotem negatywnej kampanii referendalnej mającej na celu odwołanie z urzędu Burmistrza Miasta M. osobę wnioskodawcy. Zaprzeczył w odniesieniu do tekstu i podanych faktów jakoby on jako pełniąca osoba ten urząd występował w sposób wielokrotny o zmianę planu zagospodarowania (...). Przyznał jednak, że wniosek taki został złożony tylko jeden raz, co miało swoje odbicie w przyjętej uchwale przez Radę Miasta w dniu 21 maja 2020 r.

Wskazał też, że tekst jest wyrazem założonej manipulacji faktami, chociażby tym, że rzekomo ta inicjatywa Burmistrza otwiera dalszą drogę do zmian w palnie i do całkowitego przeznaczenia działek na tereny deweloperskie. Jest to zatem fikcyjna i nie mająca żadnego przełożenia w rzeczywistych faktach informacja, która z założenia ma wzbudzić wyłącznie negatywne emocje wśród mieszkańców M., którym dobro (...) leży mocno na sercu. Zaznaczono, że w treści uchwały z dnia 21 maja 2020 r. znajdują się wyraźne powody jej podjęcia. Nie ma więc w jej treści mowy o tym, że jest kogokolwiek zamiar przeznaczenia tego terenu (działek) na teren dla działalności deweloperskiej. Także dalsza zawartość przedmiotowej ulotki, która sprowadza się do rzekomej opinii wydanej przez tzw. fasadową Radę Gospodarczą ma w założeniu zdaniem wnioskodawcy wywoływać u przyszłych głosujących w referendum mieszkańców M. wyłącznie negatywnych emocji i opinii w stosunku do osoby Burmistrza. Według wnioskodawcy ten fragment tekstu ulotki w sposób zdecydowany wysuwa sugestię o tym, że pierwszoplanowy wpływ na zmiany planu zagospodarowania terenów znajdujących się na terenie M. i jego okolic ma w sposób zdecydowany (...) złożona z 16 wybrańców Burmistrza i w zasadzie tylko ona, bez jakiegokolwiek udziału jego mieszkańców. Jak zaznaczył tej treści przekaz zawarty w ulotce pozostaje w oczywistej sprzeczności z regułami prawnymi, które zawarte są w przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r- o planowaniu przestrzennym, gdzie w powyższym zakresie kompetencje do tego przyznano Radzie Gminy, nie pozbawiając jednocześnie prawa dla mieszkańców w rożnych tego stadiach do wywierania wpływu na uchwalanie planu. W świetle przepisów tej ustawy mieszkańcy więc posiadają bardzo szerokie uprawnienia uczestniczenia w kompleksowej procedurze planistycznej i mają tym samym prawo do współdecydowania co do ostatecznego kształtu planu zagospodarowania przestrzennego. W tym kontekście za całkowicie nieprawdziwe należy uznać to co na temat rzekomej zmiany planu zagospodarowania przestrzennego tych wymienionych terenów i udziału w tym (...)zostało zawarte w przedmiotowej ulotce. W tym miejscu dodatkowo wnioskodawca zaznaczył, że nie jest autorem jakiegokolwiek projektu uchwały w sprawie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie możliwości zabudowania przez dewelopera ogromnych terenów zielonych prze granicy z B., ani też nie przedstawił Radzie Miasta M. takiej uchwały do przyjęcia. W konkluzji zaznaczył, że wbrew temu wszystkiemu co zostało zawarte w ulotce jedynie kompetentnym organem samorządu terytorialnego do uchwalania zmian w planie zagospodarowania przestrzennego jest w tym przypadku Rada Miasta M.. Podkreślono więc, że działanie uczestnika i także organizujących referendum wprowadzają świadomie mieszkańców w błąd, przedstawiając w tym względzie kłamliwą narrację o tym, że Burmistrz M. ma zamiar przekształcić te tereny i nieruchomości pod „deweloperkę”.

Uczestnik D. K. nie wniósł pisemnej odpowiedzi, ale niósł o oddalenie wniosku jako nieopartego na żadnych podstawach prawnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

P. R. pełni publiczny urząd Burmistrza M. od dnia 5 listopada 2018 r.

/dowód: zaświadczenie Przewodniczącego Miejskiej Komisji Wyborczej w M.- akta sprawy/

D. K. jest mieszkańcem M. i jedną z osób, która ustawowo zainicjowała w dniu 31 stycznia 2020 r. przeprowadzenie referendum. Sam też został upoważnionym przez to grono osób do pełnienia funkcji pełnomocnika (...). Postanowieniem Komisarza Wyborczego w W. (...)z dnia 24 kwietnia 2020 r. zarządzono przeprowadzenie referendum gminne w sprawie odwołania Burmistrza Miasta M. P. R..

Termin przeprowadzenia referendum został wyznaczony na dzień 14 czerwca 2020r.

/dowód: dokumenty-akta sprawy/

/dowód: zeznanie świadka P. I./

/dowód: postanowienie Komisarza Wyborczego z dnia 24 kwietnia 2020 r./

W M. znajduje się zespół zabytkowej zabudowy, zespół willi (...).

Na wniosek Burmistrza Miasta M. została podjęta przez Radę Miasta M. w dniu 21 maja 2020 r uchwała w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego terenu (...) w M.. Zgodnie z nią zmiana planu dotyczy rozszerzenia katalogu usług określonych, jako przeznaczenie terenu oznaczonego symbolem (...) oraz zmiany szczegółowych zasad i warunków scalania i podziału nieruchomości, minimalnej powierzchni nowo wydzielonej działki w obszarze planu. Granice obszaru objętego zmianą planu obejmują cały obszar miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu (...) w M.. Burmistrz Miasta M. nigdy nie poddał pod procedowanie w formie uchwały, zezwolenia na przeznaczenie terenu (...) pod działalność deweloperską. O takiej treści nigdy uchwała nie została podjęta a zwłaszcza w okresie sprawowania przez P. R. aktualnie kadencji.

Ponadto Burmistrz Miasta M. P. R. nigdy nie poddał pod głosowanie w formie takiej samej uchwały, zezwolenia na prowadzenie działalności deweloperskiej na terenach zielonych graniczących z miejscowością B..

/ dowód: uchwała Rady Miasta M. wraz z uzasadnieniem z dnia 21 maja 2020r./

/dowód: zeznanie świadka P. I./

Żadnej decyzji co do tego tzw. terenu zielonego nie podejmowała (...) przy Burmistrzu Miasta M., która został powołana jego zarządzeniem z dnia 24 maja 2019 r. J. to zespół składający się z przedstawicieli środowiska przedsiębiorców i jej zadaniem jest zapewnienie udziału mieszkańców w kształtowaniu polityki gospodarczej miasta. Pełni jedynie funkcje organu opiniodawczo-doradczego Burmistrza Miasta M..

/dowód: zeznanie świadka P. I./

/dowód: zarządzenie Burmistrza Miasta M. z dnia 24 maja 2019 r./

W ramach prowadzonej kampanii referendalnej osoby tworzące inicjatywę referendum lokalnego w M. i w tym D. K. wydali o rozpowszechnili wśród mieszkańców ulotkę stanowiącą część agitacji referendalnej o tytule ” (...)”.

Miedzy innymi wskazano, że Burmistrz Miasta M., zaczął występować o zgodę na zmianę planu zagospodarowania (...). Podano, że zakładany ewentualny podziała (...) na dwie działki –leśną i obejmującą teren zabytkowych willi- otwiera furtkę do dalszych zmian w planie i do całkowitej zmiany przeznaczenia działek na tereny deweloperskie. W innym miejscu wskazano, że opinię na temat zmian w planach zagospodarowania, mających wpływ na kształt naszego miasta,, jak np. możliwość zabudowania przez dewelopera ogromnych terenów zielonych przy granicy z B., wydała fasadowa (...) złożona z 16 wybrańców Burmistrza.

Ulotka ta znajduje się aktualnie i została umieszczona na stronie internetowej (...) , na facebooku i I. administrowanym na tej stronie. Została też rozdana mieszkańcom Gminy M. przed terminem zarządzonego referendum.

/dowód: ulotka/

/dowód: zeznanie świadka P. I./

Sąd rozważył co następuje:

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia15 września 2000 r. o referendum lokalnym- jeżeli plakaty, hasła, ulotki, wypowiedzi albo inne formy propagandy lub agitacji zawierają nieprawdziwe dane i informacje, każdy zainteresowany ma prawo złożyć do sądu okręgowego wniosek o:

-orzeczenie konfiskaty tych materiałów

-wydanie zakazu publikacji tych materiałów

-nakazania sprostowania informacji

-nakazania przeproszenia pomówionego

-nakazania uczestnikowi postepowania wpłacenia kwoty do 10000 zł. na rzecz instytucji charytatywnej

-zasądzenia od uczestnika postepowania na rzecz wnioskodawcy kwoty do 10000 zł. tytułem odszkodowania.

Wnioskodawca w sprecyzowanym wniosku w tym trybie, wystąpił niemalże z wszystkimi żądaniami w stosunku do osoby uczestnika, za wyjątkiem żądania przyznania na jego rzecz kwoty pieniężnej.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że wszystkie roszczenia wymienione w przepisie art. 35 ust.1 ustawy o referendum lokalnym mają charakter równorzędny w tym sensie, że rozważane są w kategorii prawdy lub fałszu. Ustawa zatem przewidując ten tryb, nie zawiera żadnych innych dodatkowych przesłanek poza wskazaną ekspressis verbis przesłanką niezgodności z prawdą.

Przedmiotowa ulotka w rozważanym zakresie dotyka dwóch kwestii- pierwszej związanej z terenem i zespołem willowym (...) i drugiej związanej z tzw. terenem zielonym położonym w gminie Miasta M., a graniczącym z miejscowością B.. Uczestnik jako równocześnie autor przedmiotowej ulotki w jednym i drugim przypadku tak ją sformułował, że istotnie przekazał informację o tym, że wnioskodawca jako Burmistrz poczynił konkretne już działania w celu całkowitej zmiany przeznaczenia działek ( (...)) na tereny deweloperskie. To samo odnieść należy w stosunku do drugiego fragmentu ulotki wskazującego na bezpośredni udział i przygotowanie projektu uchwały mającej także zasadniczo zmienić plan zagospodarowania przestrzennego bo zezwalającego na zabudowanie przez dewelopera znacznej powierzchni terenów zielonych. Nie ma także żadnej wątpliwości, że chodzi w tym wszystkim o osobę P. R.Burmistrza M., gdyż sam już tytuł wskazuje na bezpośrednią identyfikację osoby, której ulotka i zawarte w niej informacje dotyczą. Zwrócić należy uwagę, że w podanym miejscu treść ulotki nie jest formą wnioskowania czy polemiki, a zasadniczo podaje fakty, które podlegają w oparciu o art. 35 ust 1 ustawy o referendum lokalnym badaniu pod kątem ich prawdziwości. Przeprowadzone dowody w sprawie wskazują, ż,e te informacje są nieprawdziwe, a uczestnik postępowania we właściwym trybie dowodowym nie wykazał tego przeciwieństwa. Zawartość więc ulotki jest wyrazem działania uczestnika i osób, którymi zgodził się kierować w kampanii referendalnej i są one przykładem rozpowszechniania informacji narażających osobę wnioskodawcy na utratę zaufania i wywołania w stosunku do niego niechęci przez mieszkańców społeczności, dla której pełni tę funkcję publiczną. Nie ma w tym przypadku znaczenia to, że podejmowane one były w ramach rozpoczętej i trwającej kampanii referendalnej ani również to, że sporna treść ulotki jest przełożeniem intencji jakimi kierował się uczestnik w czasie kampanii. Jak stwierdzono każde z wymienionych roszczeń w art. 35 ust 1 ustawy o referendum lokalnym maja walor równorzędny i dla ich zasadności nie jest konieczne wykazywanie innych dodatkowych przesłanek poza rozpowszechnianie informacji pozostającej w niezgodności z prawdą. Zdaniem sądu niemniej istotne w przedmiotowej sprawie są też okoliczności, lub w zasadzie ich brak, które poświadczałyby rzetelność, względnie jakakolwiek przedsięwziętą staranność przy najpierw pozyskiwaniu a następnie przy rozpowszechnianiu takich wiadomości jakie znalazły się w przedmiotowej ulotce. W sprawie brak jest dowodów wskazujących na to, że uczestnik powyższe informacje uzyskał z wiarygodnego źródła. Bezpośrednim dowodem sprawy jest uchwała rady Gminy M. z dnia 21 maja 2020 r., która zaprzecza podanej informacji na temat (...). Co więcej stwierdzić należy, że uczestnik nie przedstawił żadnych dowodów, z których miałoby wynikać, że po jego stronie doszło w ogóle do próby, nie mówiąc już o rzetelnej weryfikacji tych informacji jakie zostały w ulotce podane. Wskazać tylko w tym miejscu należy, że uczestnik jak każdy korzystający z pełnych praw obywatel miał i ma prawo sprawdzenia lub weryfikacji danych, faktów i informacji w trybie określonym w ustawie z dnia 6 września 2001r – o dostępie do informacji publicznej. Jak widać uczestnik zaniechał skorzystania z tego uprawnienia, skoro w sprawie nie przedstawił na tę okoliczność żadnego dowodu. Uczestnik przekazuje więc informacje, których nieprawdziwość jest weryfikowalna również poprzez normy obowiązującego prawa, które w sposób bezwzględny rozstrzygają, kto jest podmiotem uprawnionym do dokonywania zmian zasad w planie zagospodarowania przestrzennego. Te i inne z tym związane kwestie reguluje ustawa z dnia 27 marca 2003 r. – o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która nie przewiduje samodzielnej legitymacji i kompetencji do zmiany takiego planu.

Według sądu w ten sposób zachodząca okoliczność jest na tyle istotna, gdyż po pierwsze wskazuje na bezspornie występujące zawinienie uczestnika i co za tym idzie także ze względu na to uzasadnia w wyższym jeszcze stopniu zastosowanie wymienionej w art. 32 ust.1 sankcję zamieszczenia sprostowania, a przede wszystkim przeproszenia podmiotu pomówionego tym materiałem referendalnym. W opisanej więc sytuacji każde ze sprecyzowanych żądań zawartych we wniosku jest uzasadnione wobec zachodzącej przesłanki niezgodności z prawdą podanych informacji. Uzasadnione jest też co do zasady roszczenie nakazanie osobie rozpowszechniającej nieprawdziwe informacje wpłaty określonej kwoty na rzecz organizacji charytatywnej. To także roszczenie jest uzasadnione co do zasady. Wnioskodawca domagał się wpłaty przez uczestnika kwoty 5000 zł. Jednak kwota o takiej wysokości zdaniem sądu jest zbyt wysoka chociażby w odniesieniu do skali i wagi stawianych wnioskodawcy w spornej ulotce zarzutów. Suma zatem odpowiednią dla realizacji przede wszystkim celu prewencyjnego regulacji zawartej w art. 35 ust. 1 pkt5 ustawy o referendum lokalnym jest kwota 2000 zł. W pozostałym co do tego żądania zakresie wniosek podlegał więc oddaleniu.

Mając to wszystko na uwadze wniosek podlegał uwzględnieniu na podstawie art. 35 ust 1 pkt 1,2,3,4,5 – ustawy z dnia 15 września 2000r o referendum lokalnym