Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Magdalena Daria Figura
Protokolant:	Katarzyna Wyszogrodzka

po rozpoznaniu w dniu 1 lutego 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 4 listopada 2022 r., sygn. akt XVI C 3595/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od M. S. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Magdalena Daria Figura

Sygn. akt V Ca 338/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 27 października 2021 roku (data prezentaty biura podawczego Sądu) powód M. S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. (dalej, jako (...) S.A.) kwoty 400 Euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 19 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swe żądanie, powód wskazał, że zakupił bilet lotniczy, zawierając umowę, na mocy której pozwany był zobowiązany do wykonania przewozu lotniczego na trasie R.-K.. Przewóz miał nastąpić 18 czerwca 2021 r. Wskazał, że lot został odwołany. Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty odszkodowania. Pozwany nie udzielił odpowiedzi na reklamację. Jako podstawę materialnoprawną roszczenia powód podał Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów. (pozew k. 1-2)

W odpowiedzi na pozew z 21 marca 2021 roku (data prezentaty biura podawczego Sądu) (...) S.A. wniósł o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej, a w razie nieuwzględnienia tego zarzutu o oddalenie powództwa, zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swe stanowisko, pozwany wskazał, że nie można uznać pisma skierowanego przez powoda za reklamację w rozumieniu art. 205c ustawy prawo lotnicze; nie doszło do wszczęcia postępowania reklamacyjnego zatem droga sądowa jest niedopuszczalna. W dalszej kolejności pozwany podniósł zarzut braku legitymacji czynnej. W ocenie pozwanego powód nie wykazał by posiadał opłaconą i potwierdzoną rezerwację na lot. Zarzucił, że powód nie przedstawił dokumentów potwierdzających odwołanie lotu, a z dokumentów przedłożonych przez powoda nie wynika by rezerwacja została opłacona. (odpowiedź na pozew k. 19-22)

Pismem przygotowawczym z 12 sierpnia 2022 roku (data prezentaty biura podawczego Sądu) pozwana – w odpowiedzi na zarządzenie przewodniczącego z 26 lipca 2022 roku – zakwestionowała, aby M. S. miał być pasażerem lotu nr (...) z 18 czerwca 2021 roku, a także, aby lot (...) z 18 czerwca 2021 roku został odwołany lub opóźniony. (pismo przygotowawcze – k. 42-43)

Wyrokiem z 04 listopada 2022 r., sygn. akt XVI C 3595/21, Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie oddalił powództwo (pkt 1); zasądził od powoda M. S. na rzecz pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 917 (dziewięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Od powyższego wyroku apelację złożył powód, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 3 ust. 2 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, poprzez przyjęcie, że Powód nie jest legitymowany czynnie, podczas gdy ten przedstawił stosowne dokumenty podróży;

b)  art. 3 ust. 2 lit. a) w zw. z art. 2 lit. g) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez jego nieprawidłową wykładnię, polegającą na przyjęciu, że aby móc - się powołać na przepisy owego Rozporządzenia, pasażerowie powinni udowodnić opłacenie imprezy turystycznej, podczas gdy przepis ten wymaga jedynie posiadanie przyjętej i zarejestrowanej przez organizatora wycieczek rezerwacji;

c)  art. 6 k.c. w zw. z art. 5 ust. 4 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez przyjęcie, że to na pasażerze spoczywa obowiązek wykazania, że do odwołania lotu doszło, podczas gdy przepis wskazanego Rozporządzenia wprost wskazuje na ciężar dowodu przewoźnika lotniczego w tym zakresie;

2)  naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez czynienie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie wyłącznie w oparciu o wskazania strony pozwanej, jakoby Powód miał nie być pasażerem przedmiotowego lotu, albowiem lot ten nie był potwierdzony przez przewoźnika lotniczego i nie wynika to z dokumentu podróży, podczas gdy na dokumencie podróży Powoda widnieją dane lotu wskazanego w pozwie, a zatem w świetle Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 mowa jest o istnieniu takiego lotu w kontekście roszczenia odszkodowawczego, a ponadto wydaje się mało prawdopodobne, aby Pozwana nie była w posiadaniu listy pasażerów, a jedynie sprzedawała organizatorowi wycieczki miejsca na dany lot, ponieważ bez identyfikacji pasażerów nie da się przeprowadzić choćby odprawy pasażerów, a zatem lotu;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów . i wyprowadzenie logicznie błędnych wniosków przez Sąd I instancji, jakoby Powód, przedstawiając kopię potwierdzonej rezerwacji wystawionej przez organizatora wycieczki, nie udowodnił opłacenia imprezy turystycznej, w konsekwencji nie wykazał legitymacji czynnej, podczas gdy zastosowanie zasad logicznego rozumowania prowadziło do wniosku, iż Powód, kierując do Pozwanej reklamację, a następnie wnosząc pozew w związku z odwołaniem lotu (o czym, nie opłacając wycieczki, by nie wiedział) musiał opłacić wycieczkę, zatem także rezerwację na przedmiotowy lot.

W oparciu o ww. zarzuty skarżący wniósł o:

1)  zmianę wyroku poprzez zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda kwoty 400 EUR wraz z odsetkami od dnia 19 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty,

2)  zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

3)  dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z pełnej umowy o udział w imprezie turystycznej na okoliczność posiadania potwierdzonej rezerwacji przez Powoda.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postepowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelację uznać należy za bezzasadną, a podniesione w niej zarzuty nie mogły skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia.

W związku z faktem, iż przedmiotowa sprawa rozpoznana została według przepisów o postępowaniu uproszczonym, Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego. A zgodnie z treścią art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd II instancji ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela argumentację zaprezentowaną w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia, iż strona powodowa nie sprostała obowiązkowi udowodnienia, iż powód podróżował opóźnionym lotem, co skutkowałoby uprawnieniem do wystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie przewidziane w przywoływanych przepisach Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że na powodzie, jako podmiocie inicjującym postępowanie cywilne, ciążył obowiązek przedstawienia podstawy faktycznej dochodzonych roszczeń (187 § 1 pkt 2 k.p.c.) oraz dowodów na jej poparcie (art. 232 k.p.c.). Bierność powoda na tej płaszczyźnie może prowadzić do stwierdzenia nieudowodnienia podnoszonych roszczeń i oddalenia powództwa, co miało miejsce w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu Okręgowego – w sytuacji gdy pozwana kwestionowała powyższą okoliczność – rolą powoda było przede wszystkim wykazanie faktu odbycia opóźnionego lotu. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Oczywiście okoliczność powyższa mogłaby być wykazywana wszelkimi środkami dowodowymi, lecz w niniejszym postępowaniu – na wyżej wskazaną okoliczność - powód nie zaoferował jakichkolwiek dowodów. Powód w toku postępowania pierwszoinstanmcyjnego wykazywał bierność, nawet gdy został zobowiązany do złożenia pisma przygotowawczego, w którym podać miał wszelkie ostateczne wniosku, twierdzenia i dowody pod rygorem utarty możliwości powoływania ich w dalszym toku postępowania. Podkreślenia zatem raz jeszcze wymaga, że powód w ogóle nie udowodnił, iż był pasażerem opóźnionego lotu, co rodziłoby po jego stronie roszczenie odszkodowawcze w oparciu o przywołaną podstawę prawną. Strona powodowa do pozwu załączyła jednie umowę o udział w imprezie turystycznej, w której jako zgłaszająca została wskazana A. F.. W dokumencie tym w ogóle nie pojawiło się nazwisko powoda. Samo zaś wezwanie do zapłaty skierowane do powoda, nie mogło odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku. Jak sam bowiem wskazał powód zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a) w zw. z art. 2 lit. g) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego aby móc powołać się na przepisy tego rozporządzenia pasażerowi powinni posiadać potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz, z wyjątkiem przypadku odwołania, o którym mowa w art. 5, stawią się na odprawę pasażerów. Powód zaś w toku postępowania pierwszoinstancyjnego nie przedstawił rezerwacji wystawionej na jego nazwisko, lub zawierającej informację, że uczestnikiem tego lotu. Dlatego podniesione w apelacji zarzut naruszenia dyspozycji art. 3 ust. 2, art. 3 ust. 2 lit. a) w zw. z art. 2 lit. g) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. i art. 6 k.c. w zw. z art. 5 ust. 4 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 uznać należy za całkowicie chybione.

Następnie zauważyć należy, że z umowy o udział w imprezie turystycznej załączonej do pozwu wynika, że lista uczestników stanowiła załącznik tej umowy. Lista ta nie została dołączona do pozwu, ani też na żadnym etapie postepowania przed Sądem Rejonowym. Niewątpliwie zaś strona powodowa już na etapie wniesienia pozwu dysponowała ww. dokumentem, który załączyła dopiero do rozpoznawanej apelacji. W postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji istniała zatem obiektywna możliwość powołania tych środków dowodowych, a strona tego nie uczyniła wyłącznie na skutek opieszałości lub błędnej oceny potrzeby ich powołania. Zauważyć tutaj należy, że specyfiką apelacji w postępowaniu uproszczonym jest ograniczenie do minimum możliwości przeprowadzenia przez sąd odwoławczy postępowania dowodowego. W myśl art. 505 11 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji co do zasady nie przeprowadza postępowania dowodowego, a może je przeprowadzić wyjątkowo w odniesieniu do dowodu z dokumentu. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku, gdy strona apelująca przedłoży nowe dowody na etapie postępowania przed sądem drugiej instancji będą one dopuszczone jako podstawa nowych ustaleń faktycznych. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, musi się liczyć z tym, że sąd drugiej instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2002 r., IV CKN 980/00, LEX nr 53922). Jak wskazano wcześniej, taki wypadek zachodzi w realiach niniejszej sprawy. Potrzeba udowodnienia elementarnych twierdzeń powoda w zakresie zasadności dochodzonego powództwa istniała już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, a strona powodowa dysponowała dowodami, za pomocą których mogła to zrobić, czego niewątpliwe nie uczyniła. Tym samym Sąd Okręgowy nie uwzględnił ww. wniosku dowodowego zawartego w apelacji. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy wniosek dowodowy tej treści mógł być zgłoszony w postępowaniu przed Sądem I instancji, a skarżący nie wskazał uzasadnionych przyczyn, dla których wniosku takiego nie zgłosił w tym postępowaniu.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c., wskazać należy, że jest on również całkowicie chybiony. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne ( por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy. Skarżący zaś temu wymogowi nie sprostał. Wypada stwierdzić, że Sąd Rejonowy nie uchybił dyrektywom wskazanym w art. 233 § 1 k.p.c., a zaprezentowany przez strony materiał dowodowy ocenił w zgodzie z zasadami wskazanymi w treści ww. przepisu i na podstawie tak ocenionego materiału dowodowego dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych.

Reasumując powyższe, apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu, stosownie do dyspozycji art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku, na zasadzie art. 98 k.p.c. oraz § 2 pkt 3 w zw. z § 10 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r.).