Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	Sędzia Aleksandra Łączyńska
Protokolant:	Lena Andrzejewska

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2025 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 18 października 2020 r., sygn. akt I C 1263/22

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 600 EUR (sześćset euro) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.117 zł (tysiąc sto siedemnaście) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 650 zł (sześćset pięćdziesiąt złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Aleksandra Łączyńska

Sygn. akt V Ca 476/24

UZASADNIENIE

Ponieważ przedmiotowa sprawa rozpoznana została według przepisów o postępowaniu uproszczonym, a Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego, zgodnie z treścią art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd II instancji ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja strony pozwanej zasługiwała na uwzględnienie.

Zasadny okazał się zarzut naruszenia prawa materialnego, tj.: art. 5 ust. 3, art. 5 ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 1 lit. , art. 5 ust. 1 lit. c w zw. z art. 7 ust. 1 lit. c rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej jako „rozporządzenie (WE) nr 261/2004”) oraz art. 6 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie wystąpiły nadzwyczajne okoliczności, zwalniające przewoźnika z odpowiedzialności z tytułu dużego opóźnienia lotu, że pozwany podjął wszelkie racjonalne środki w celu zminimalizowania negatywnych skutków opóźnienia lotu, co skutkowało oddaleniem powództwa i brakiem obowiązku zapłaty zryczałtowanego odszkodowania na rzecz powoda.

Artykuł 7 w.w. rozporządzenia, zatytułowany „Prawo do odszkodowania”, stanowi w ust. 1:

„W przypadku odwołania do niniejszego artykułu pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości:

a) 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1500 kilometrów;

b) 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów;

c) 600 EUR dla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b).

Przy określaniu odległości podstawą jest ostatni cel lotu, do którego przybycie pasażera nastąpi po czasie planowego przylotu na skutek opóźnienia spowodowanego odmową przyjęcia na pokład lub odwołaniem lotu”.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. c powołanego rozporządzenia, w przypadku odwołania lotu, pasażerowie, których to odwołanie dotyczy mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że:

i.  zostali poinformowani o odwołaniu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu; lub

ii.  zostali poinformowani o odwołaniu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu; lub

(...).  zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Rozporządzenie nr 261/2004 w art. 5 ust. 3 stanowi, że obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Powołane przepisy rozporządzenia nr 261/2004 stosuje się również w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu (zob. wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07).

Zgodnie z brzmieniem motywów 14 i 15 oraz art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, w świetle ich interpretacji dokonanej przez TSUE, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli może dowieść, że odwołanie lub opóźnienie lotu wynoszące co najmniej trzy godziny jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, i – w przypadku wystąpienia okoliczności nadzwyczajnej – że podjął dostosowane do sytuacji środki, przy użyciu wszystkich zasobów ludzkich i materiałowych oraz środków finansowych, jakimi dysponował, w celu uniknięcia odwołania lub znacznego opóźnienia danego lotu, przy czym nie można wymagać od niego poświęceń niemożliwych do przyjęcia z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie (zob. wyrok z dnia 4 maja 2017 r., C-315/15).

Innymi słowy, w przypadku zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności warunkiem zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania jest wykazanie przez przewoźnika, że przyjął on środki dostosowane do sytuacji w celu uniknięcia odwołania lub znacznego opóźnienia danego lotu w następstwie zaistnienia tej okoliczności (wyroki TSUE: z dnia 26 czerwca 2019 r., C-159/18; z dnia 4 kwietnia 2019 r., C-501/17 i przytoczone tam orzecznictwo).

Z utrwalonego orzecznictwa TSUE wynika, że pojęcie nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 obejmuje zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub źródło nie wpisują się w normalne wykonywanie działalności danego przewoźnika lotniczego i pozostają poza zakresem jego skutecznej kontroli, przy czym te dwie przesłanki muszą być spełnione kumulatywnie, a ich zbadanie wymaga przeprowadzenia oceny każdego przypadku z osobna (zob. wyroki TSUE: z dnia 23 marca 2021 r., C-28/20; z dnia 7 lipca 2022 r., C-308/21). Ponadto, mając na uwadze z jednej strony cel tego rozporządzenia wskazany w jego motywie 1, którym jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów, oraz z drugiej strony to, że art. 5 ust. 3 tego rozporządzenia stanowi odstępstwo od zasady prawa pasażerów do odszkodowania w przypadku opóźnienia lotu, pojęcie nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu tego przepisu należy wykładać ściśle (wyrok TSUE z dnia 23 marca 2021 r., C-28/20, i przytoczone tam orzecznictwo).

W ocenie Sadu Okręgowego, odpowiedzialność przewoźnika, ukształtowana w.w. przepisami jest odpowiedzialnością zbliżoną do kodeksowej odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. Aby się od niej uwolnić, musi wystąpić zdarzenie, spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Inaczej zdarzenie które nie jest wpisane w normalne wykonywanie działalności obsługującego przewoźnika lotniczego. Okoliczności te mogą, w szczególności, zaistnieć w przypadku destabilizacji politycznej, warunków meteorologicznych uniemożliwiających dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwanych wad mogących wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajków mających wpływ na działalność przewoźnika. Natomiast nieoczekiwana i nagła choroba czy też nieprzewidywalna i nagła śmierć członka załogi nie stanowi zdarzenia zewnętrznego mającego wpływ na przewoźnika, ponieważ stanowi ryzyko wpisane w działalność przewoźnika lotniczego. Okoliczności dotyczące personelu obsługującego przewoźnika lotniczego wchodzą w zakres normalnego wykonywania działalności tego przewoźnika, która to działalność obejmuje także planowanie załóg i rozkładu czasu pracy personelu. W tym znaczeniu nie jest nadzwyczajnym zdarzeniem sytuacja, w której przewoźnik lotniczy jest konfrontowany z niespodziewaną nieobecnością, z powodu choroby lub śmierci, pracownika niezbędnego do wykonywania lotu, w tym na krótko przed planowanym rozpoczęciem tego lotu. Takie prawdopodobieństwo istnieje zawsze tam gdzie pracują ludzie. Sytuacja wystąpienia choroby czy nawet śmierci pracownika jest prawdopodobna, mimo, że jest to zdarzenie nagłe, często tragiczne to wobec prawdopodobieństwa jego wystąpienia, powinno ono zostać uwzględnione w planie pracy załóg. Nie chodzi tu o ocenę tego rodzaju zdarzenia, bowiem nie ulega wątpliwości, że jest to zdarzenie niezależna od konkretnej osoby, nieprzewidywalne i często tragiczne, jednakże nie powoduje ono wyłączenia odpowiedzialności przewoźnika na gruncie w.w. Rozporządzenia. Dlatego też, na gruncie powołanych regulacji nie można było za okoliczność nadzwyczajną uznać doznania przez pilota udaru mózgu, choć niewątpliwie było to zdarzenie nagłe, niespodziewane i tragiczne. Zarządzanie nagłą nieobecnością pracownika pozostaje bowiem nierozerwalnie związane z kwestią planowania załogi i rozkładu czasu pracy personelu, wobec czego takie niespodziewane zdarzenie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego, który musi liczyć się z wystąpieniem takich nieprzewidzianych sytuacji.

Sąd Okręgowy, odmiennie niż Sąd Rejonowy podziela pogląd wyrażony w Wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia11maja 2023 r. C-156/22 do 168/22, zgodnie z którym niespodziewana nieobecność, z powodu choroby lub śmierci, członka załogi niezbędnego do wykonania lotu, która to nieobecność nastąpiła na krótko przed planowanym odlotem, nie wchodzi w zakres pojęcia „nadzwyczajnych okoliczności” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91. (Dz.Urz.UE L z 2004 r., Nr 46, s. 1).

Mając powyższe na uwadze, oraz brak sporu co do odległości pomiędzy P. a W., wysokości odszkodowania, wezwania do zapłaty i nie uwzględnienia reklamacji, Sąd Okręgowy na podstawie art. art. 386 § 1 k.p.c. oraz powołanych wyżej art. Rozporządzenia nr 261/2004 zmienił zaskarżony wyrok i uwzględnił w całości powództwo.

O kosztach postępowania zarówno przed sądem I instancji jaki i odwoławczym orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu. Na zasądzone koszty w instancji odwoławczej złożyły się opata od apelacji oraz wynagrodzenie pełnomocnika profesjonalnego ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Aleksandra Łączyńska