Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Aleksandra Łączyńska-Mendakiewicz
Protokolant:	Aneta Obcowska

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 8 września 2021 r., sygn. akt I C 259/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Aleksandra Łączyńska-Mendakiewicz

Sygn. akt V Ca 483/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 6 listopada 2020 r. (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. w W. kwoty 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 października 2020 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że poprzednik prawny powoda B. S. zawarł z pozwaną umowę przewozu, na podstawie której w dniu 24 lipca 2020 r. podróżował z L. do W.. Przedmiotowy lot był opóźniony, na skutek czego pasażer dotarł do portu docelowego więcej niż 3 godziny po planowanym czasie przylotu. W związku z tym poprzednik prawny powoda nabył w stosunku do pozwanej roszczenie o zapłatę odszkodowania na podstawie rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie EWG nr 295/91. Następnie umową cesji powód nabył od B. S. przedmiotową wierzytelność.

W skutecznie wniesionym sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Pozwana przyznała, że rejs nr (...) z dnia 24 lipca 2020 r. został opóźniony o ponad 3 godziny. Niemniej rejs uległ opóźnieniu z uwagi na wystąpienie okoliczności nadzwyczajnej polegającej na nałożeniu przez Federalną Administrację Lotnictwa (FAA) na pozwaną nagłego obowiązku wykonania inspekcji w samolocie SP- (...), którym wykonywany był rejs (...), w związku z kilkoma przypadkami wyłączenia się silników w trakcie lotów.

Wyrokiem z dnia 8 września 2021 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, sygn. akt I C 259/21, zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 października 2020 r. do dnia zapłaty (pkt I) oraz zasądził od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 387 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt II).

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wywiodła strona pozwana, zaskarżając orzeczenie w całości. Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie istotnych ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią materiału dowodowego oraz nielogicznych i przyjęcie, że pozwana miała możliwość zorganizowania przeglądu specjalnego samolotu SP- (...) w nocy na lotnisku w W., podczas gdy z dowodów wprowadzonych do materiału sprawy i niezakwestionowanych skutecznie przez powoda wynika, że nie było to możliwe, ponieważ dyrektywa (...) dotarła do pozwanej w nocy z 23/24 lipca 2020 r. - co Sąd ustalił w stanie faktycznym sprawy, zaś przed wykonaniem przeglądu koniecznym było zapoznanie się z jej treścią przez inżynierów oraz mechaników zatrudnionych w (...) i zakwalifikowanie samolotów do przedmiotowego badania zgodnie z wytycznymi dyrektywy co oczywiście musiało zabrać pewien czas, wobec czego nie było możliwe podjęcie „od razu” działań faktycznego przeglądu, zaś oczekiwanie od pozwanej przeprowadzenia go niemalże w momencie otrzymania dyrektywy jest oczekiwaniem absurdalnym, oderwanym od zasad logiki i doświadczenia życiowego, bez jakiegokolwiek uwzględnienia specyfiki działalności przedsiębiorstw z sektora lotniczego, a w konsekwencji wydanie wyroku w oparciu o wnioski niemające podstaw w stanie faktycznym sprawie;

2. naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie istotnych ustaleń faktycznych sprzecznych i niewynikających z treści materiału dowodowego poprzez przyjęcie założenia, że czas oczekiwania na wykonanie badań technicznych na lotnisku w L. mógł być dłuższy niż w przypadku wykonania przeglądu na lotnisku w W., podczas gdy jest to wyłącznie gołosłowne twierdzenie powoda, poczynione bez jakiegokolwiek dowodu i oparte jest jedynie o jego wewnętrzne i subiektywne przeświadczenie, które to Sąd całkowicie bezpodstawnie przyjął za poprawne co w konsekwencji miało wpływ na wydanie wyroku zasądzającego w sprawie;

3. naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na rozstrzygniecie sprawy tj. art. 230 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że strona pozwana nie odniosła się do zarzutów powoda dotyczących możliwości wykonania rejsu samolotem w typie (...), podczas gdy na rozprawie w dniu w dniu 8 września 2021 r. strona pozwana przedstawiając stanowisko (na pytanie Przewodniczącego) wskazała, że taka podmiana nie była możliwa, z uwagi na zaniżoną liczbę miejsc pasażerskich w samolocie (...) względem liczby biletów zakupionych na rejs (...) nadto na zbyt krótki czas pozwalającym ewentualną podmianę (która jednak z uwagi na potencjalny overbooking nie mogła się odbyć) i w konsekwencji przyjęcie twierdzeń powoda w tym zakresie za przyznane, podczas gdy pełnomocnik powoda w sposób jasny oraz wyraźny zakwestionował je w trakcie rozprawy, do czego pełnomocnik powoda nie odniósł się albowiem nie wziął udziału w rozprawie, a co w konsekwencji miało wpływ na treść wyroku;

4. naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na rozstrzygniecie sprawy tj. art. 230 § 1 k.p.c. poprzez nieuznane za przyznane twierdzenia pozwanej dotyczących niemożliwości wykonania rejsu (...) za pośrednictwem samolotu (...) z uwagi na zaniżoną liczbę miejsc pasażerskich w samolocie (...) względem liczby biletów zakupionych na rejs (...) nadto na zbyt krótki czas pozwalający ewentualną podmianę (która jednak z uwagi na potencjalny overbooking nie mogła się odbyć) w sytuacji w jakiej stanowisko pozwanej dotyczące podmiany pozostało bez odpowiedzi powoda, bowiem pełnomocnik powoda nie stawił się na rozprawie w dniu 8 września 2021 r., a zatem mając na względzie art. 230 k.p.c., twierdzenia pozwanej w tym zakresie winny zostać uznane przez Sąd za przyznane;

5. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 7 ust. 1 lit. a) Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 [dalej: „Rozporządzenie”], poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, iż w niniejszej sprawie zachodzą przestanki uprawniające powoda do nabycia prawa do odszkodowania z tytułu opóźnienia lotu (...) w dniu 24 lipca 2020 r., a w konsekwencji zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty w wysokości 250 euro tytułem odszkodowania, podczas gdy w niniejszej wystąpiły okoliczności nadzwyczajne, których przewoźnik nie mógł uniknąć mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków;

6. naruszenie prawa materialnego tj. art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego C i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 [dalej: „Rozporządzenie”], poprzez nieprawidłowe uznanie, iż w niniejszej sprawie nie ma on zastosowania, gdyż strona pozwana nie wykazała zaistnienia okoliczności nadzwyczajnych, których nie dało się uniknąć pomimo zachowania wszelkich racjonalnych środków, podczas gdy z dowodów wprowadzonych do materiału dowodowego sprawy wynika, iż przyczyną opóźnienia skarżonego rejsu była konieczność wykonania przeglądu samolotu SP- (...) na podstawie dyrektywy FAA wydanej w nocy w dniu 23/24 lipca 2020 r., której celem było przeprowadzenie natychmiastowych przeglądów zdatności samolotów w typie B- 737 - zgodnie z treścią dyrektywy, a nadto okoliczności tej nie dało się uniknąć mimo zachowania wszelkich racjonalnych środków.

Mając na uwadze powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa, zasądzenie kosztów postępowania za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego od powoda na rzecz pozwanej, według norm przepisanych oraz ponowne rozstrzygnięcie o kosztach procesu za I instancję. Ewentualnie pozwany wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla m. st. Warszawy w Warszawie przy uwzględnieniu kosztów dotychczasowego postępowania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości, zasądzenie od poznanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego oraz dopuszczenie dowodu w postaci opinii biegłego sądowego z innej sprawy.

Sąd Okręgowy postanowił jednak pominąć wskazany przez powoda dowód jako spóźniony. Ponadto, opinia wydana w innej sprawie nie może stanowić podstaw rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz akceptuje wnioski wywiedzione z tych ustaleń, wskazując iż podjęte rozstrzygnięcie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach oraz w wywiedzionych na ich podstawie niewadliwych rozważaniach prawnych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Za chybiony należało uznać zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

Powód opierał swoje roszczenie na regulacji zawartej w Rozporządzeniu (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającym wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.U. UE L 2004/46/1). Z zapisów rozporządzenia wynika, że w przypadku odwołania lotu, obsługujący przewoźnik lotniczy powinien wypłacić pasażerowi odszkodowanie na zasadach określonych w art. 7 w kwocie zależnej od długości trasy przelotu. Odpowiedzialność przewoźnika lotniczego za odwołany lot nie jest jednak odpowiedzialnością absolutną, albowiem okoliczności wyłączające tę odpowiedzialność określone zostały w art. 5 ust. 1 lit. c pkt i, ii, iii oraz w art. 5 ust. 3. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, przewoźnik zwolniony jest z obowiązku wypłaty odszkodowania, jeżeli dowiedzie, iż odwołanie zostało spowodowanie zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć, mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

W istocie wskazać należy, że okoliczności faktyczne w niniejszej sprawie nie były sporne. Strony były bowiem zgodne, iż poprzednik prawny powoda był pasażerem opóźnionego lotu, organizowanego przez pozwanego przewoźnika. Lot ten ((...) z L. do W.) był natomiast opóźniony o ponad 3 godziny. Kwestią sporną pozostawała jedynie ocena, czy okoliczności podnoszone przez pozwanego tj. fakt, iż opóźnienie lotu poprzednika prawnego powoda było spowodowane koniecznością wykonania inspekcji w samolocie SP- (...), której obowiązek nałożony został przez Federalną Administrację Lotnictwa, zwalnia przewoźnika z obowiązku wypłaty rekompensaty, tj. czy zaistnienie opóźnienia lotu zostało spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. W tym zakresie należy wskazać, że na przewoźniku lotniczym ciąży zwiększony stopień staranności wymagany od profesjonalisty, a w tym obowiązek takiego zorganizowania zasobów, aby mógł on przeprowadzić lot w trakcie określonego przedziału czasowego także w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności. W ocenie Sądu, to wyłącznie pozwana odpowiada za sposób organizacji i działania swojego przedsiębiorstwa i to ona powinna ponosić konsekwencje takiego, a nie innego sposobu organizacji swojej działalności.

W niniejszej sprawie pozwany nie wykazał o której dokładnie godzinie w nocy z 23 na 24 lipca 2020 r. otrzymał informację od (...), datowaną na 23 lipca 2020 r., a zatem niemożliwym było ustalenie, czy w istocie miał wystarczającą ilość czasu do podjęcia działań w postaci dokonania przeglądu technicznego jeszcze przed wylotem kwestionowanego samolotu na pierwszy lot z rotacji tj. (...) z W. do L.. Jak zasadnie podnosił już bowiem Sąd Rejonowy zgodnie z art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/04 to na przewoźniku ciąży obowiązek wykazania, iż nie mógł uniknąć nadzwyczajnych okoliczności, mimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przy czym strona pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów, choćby w postaci dokumentów wewnętrznych pozwanej (np. korespondencji e-mail), które potwierdzałyby okoliczność, iż pracownicy działu technicznego otrzymali informację o dyrektywie i obowiązkowym przeglądzie samolotu tak późno, że mimo podjęcia wszystkich niezbędnych czynności w tym zakresie, nie było możliwości podjęcia decyzji o dokonaniu tego przeglądu przed startem samolotu rejsu (...) z W. do L., dokonanie go na lotnisku macierzystym i wykonania w takim przedziale czasowym, aby nie przekroczyć 3 godzin opóźnienia. Brak wykazania tej okoliczności był konieczny do zwolnienia się z odpowiedzialności za opóźnienie lotu.

W konsekwencji, nawet gdyby uznać, że w istocie doszło do nadzwyczajnych okoliczności o których mowa w rozporządzeniu 261/2004, przewoźnik musiałaby wykazać ponadto, że dokonał wszelkich możliwych działań w celu ograniczenia jej negatywnych skutków dla pasażerów. Pozwany natomiast nie wykazał w niniejszej sprawie jakie konkretnie podjął środki w celu uniknięcia odwołania lotu lub jego opóźnienia. Nie wykazał, aby warunki technicznie i ekonomicznie uniemożliwiały realizację lotu, aby wykorzystał w celu zapobieżenia opóźnienia lotu wszystkie zasoby ludzkie i materiałowe oraz środki finansowe, jakimi dysponował, a pomimo tego w sposób oczywisty nie mógł, bez poświęceń niemożliwych do przyjęcia z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w tym momencie, uniknąć sytuacji, w której zaistniałe nadzwyczajne okoliczności skutkowały odwołaniem lotu lub jego opóźnieniem wynoszącym w chwili lądowania na lotnisku docelowym co najmniej trzy godziny. Ogólnikowe twierdzenia pozwanego, że dostał depeszę w nocy i że decyzja o dokonaniu przeglądu musi być podjęta po konsultacjach a dział techniczny liczy kilkadziesiąt osób nie jest wystarczająca do wykazania podjęcia przez przewoźnika wszelkich racjonalnych czynności w celu uniknięcia skutków nadzwyczajnej okoliczności, którą w tym przypadku była konieczność przeglądu samolotu. Poza wykazaniem że nie było możliwości podjęcia decyzji w określonym czasie (godzina, dwie, trzy od otrzymania informacji o konieczności wykonania), należało jeszcze wykazać, że nie było możliwości wykonania tego przeglądu w określonym czasie, tak aby nie dopuścić do ponad 3 godzinnego opóźnienia lotu od chili jego rozpoczęcia. Żadna z tych okoliczności w niniejszej sprawie nie została wykazana.

Innym słowy strona pozwana nie wykazała, że działania zapobiegawcze faktycznie mieszczące się w możliwościach przewoźnika zostały podjęte, jak również nie wykazała, że w istocie takich możliwości nie miała.

W tym miejscu wskazać również należy, że zdaniem Sądu odwoławczego kwestia czy na lotnisku w L. przegląd techniczny trwał dłużej, niż miałoby to miejsce na lotnisku w W. nie jest istotny z punktu widzenia przesłanek wskazanych w przepisach rozporządzenia, wobec braku udowodnienia przez przewoźnika podjęcia wszystkich racjonalnych środków w celu usunięcia negatywnych skutków zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności zaraz po wydaniu przez FAA dyrektywy z dnia 23 lipca 2020 r. W konsekwencji, uznać należy, iż na uwzględnienie nie zasługują zarzuty apelacji dotyczące naruszenia art. 233 k.p.c., art. 5 ust. 3 oraz art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego C i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 [dalej: „Rozporządzenie”].

Sąd Okręgowy nie poddawał bowiem w wątpliwość, iż dyrektywa wydana przez FAA dotycząca konieczności dokonania przeglądu technicznego to okoliczność, na którą przewoźnik nie miał wpływu. Przewoźnik nie wykazał jednak w niniejszej sprawie, aby podjął wszystkie racjonalne środki w celu usunięcia negatywnych skutków zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności.

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie niniejszej nie doszło również do naruszenia art. 230 k.p.c. Zgodnie bowiem z treścią ww. przepisy gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Przepis art. 230 k.p.c. nie przesądza zatem, iż twierdzenia takie należy uznać za przyznane, daje jednak Sądowi swobodę i możliwość uznania takich twierdzeń za przyznane. Za naruszenie ww. przepisu mogłoby więc zatem być uznane przyjęcie przez sąd za ustalone, bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, okoliczności faktycznych wskazanych przez stronę, a zakwestionowanych przez stronę przeciwną. Naruszenia takiego nie stanowi jednak nie przyjęcie przez sąd za ustalone okoliczności faktycznych wskazanych przez stronę, a nie zakwestionowanych przez stronę przeciwną. Sąd nie jest bowiem, na gruncie wskazanego przepisu, zobowiązany do takiego ustalenia. Jak przyjął Sąd Najwyższy, celem art. 230 k.p.c. nie jest wzmacnianie ustaleń co do faktów, które nie znajdują dostatecznego uzasadnienia w dowodach przeprowadzonych w sprawie. Zastosowanie tego przepisu wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy jest to uzasadnione wynikiem całej rozprawy. Oznacza to konieczność uwzględnienia zarówno postawy procesowej strony, jak również ostatecznych wyników postępowania dowodowego (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2014 r., I CSK 551/13). W konsekwencji uznać należy, iż nieuznanie za przyznane twierdzenia pozwanej dotyczących niemożliwości wykonania rejsu (...) za pośrednictwem samolotu (...) nie stanowiło naruszenia art. 230 k.p.c. Sąd Rejonowy, uzasadniając swoje działanie wynikiem całej rozprawy, nie był zatem zobowiązany do uznania twierdzeń pozwanego za przyznanych.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu uwzględniającym zmiany wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Aleksandra Łączyńska