Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Wiesława Śmich
Protokolant:	Marta Szczęsna

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2022 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. P., N. S., M. P. i J. S.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 24 września 2021 r., sygn. akt I C 2197/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok i nadaje mu treść:

„1. oddala powództwo; 2. zasądza od A. P., N. S., M. P. i J. S. na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwoty po 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;”.

II.  zasądza od A. P., N. S., M. P. i J. S. na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwoty po 235 (dwieście trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Wiesława Śmich

Sygn. akt V Ca 499/22

UZASADNIENIE

W związku z faktem, iż przedmiotowa sprawa rozpoznana została według przepisów o postępowaniu uproszczonym, a Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego, zgodnie z treścią art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd drugiej instancji ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja strony pozwanej okazała się skuteczna, choć nie wszystkie podniesione w niej zarzuty były zasadne. Na uwzględnienie nie zasługiwał bowiem zarzut nieważności postępowania w zakresie obejmującym roszczenie powódki N. S.. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 marca 2019 r., V CSK 409/18, nieprawidłowe umocowanie pełnomocnika strony jest przesłanką nieważności postępowania, na którą co do zasady może powołać się strona, w imieniu której taki pełnomocnik występował. Dopóki postępowanie toczy się we właściwych w sprawie instancjach, dopóty na wadliwe umocowanie strony może powołać się także jej przeciwnik procesowy. Uchybienie tego rodzaju, jeśli miało miejsce, to powinno być skorygowane przed zakończeniem postępowania prawomocnym orzeczeniem, aby uniknąć zagrożenia wystąpieniem przesłanki wznowienia postępowania oddziałującej na jego trwałość.

Sąd Najwyższy zauważył, że udzielenie pełnomocnictwa ma podstawę w oświadczeniu woli, które podlega wykładni zgodnie z regułami ustalonymi w art. 65 Kodeksu cywilnego. Wnioskodawczyni aktywnie uczestniczyła w czynnościach procesowych obok swego pełnomocnika, nie kwestionowała roli, w jakiej on występuje ani nie prostowała jego oświadczeń, a to oznacza, że akceptowała zarówno osobę pełnomocnika, rodzaj postępowania, do działania w którym go upoważniła, jak i jego poszczególne czynności.

W ocenie Sądu Okręgowego w realiach niniejszej sprawy nie doszło do nieważności postępowania wskutek braku należytego umocowania adw. A. O. w okresie od dnia 1 września 2020 r. do dnia 10 czerwca 2021 r., wynikającego z faktu, iż pełnomocnictwo udzielone pełnomocnikowi przez przedstawiciela ustawowego A. P. w imieniu małoletniej N. S. w dniu 2 lutego 2019 r., wygasło wraz z dniem osiągnięcia przez małoletnią pełnoletności, tj. w dniu 1 września 2020 r. Zauważyć bowiem należy, iż przed wydaniem wyroku, zarządzeniem z dnia 16 maja 2021 r., Sąd Rejonowy zobowiązał pełnomocnika powodów do złożenia pełnomocnictwa udzielonego mu przez N. S. i dokument taki został przedłożony. Co przy tym istotne, w postępowaniu cywilnym udzielenie pełnomocnictwa może nastąpić w dowolnej formie, dokument pełnomocnictwa zaś nie ma znaczenia konstytutywnego. Pisemny akt pełnomocnictwa nie musi zawierać daty jego sporządzenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2003 r., III CZP 54/03). Udzielenie pełnomocnictwa przez powódkę N. S. kilka miesięcy po osiągnięciu przez nią pełnoletności, nie skutkuje więc nieważnością postępowania, zwłaszcza że powódka nie kwestionowała czynności podejmowanych przez pełnomocnika adw. A. O..

W pozostałym zakresie apelacja okazała się zasadna, co skutkować musiało zmianą zaskarżonego orzeczenia i oddaleniem powództwa.

Odnosząc się do postanowienia Trybunału Sprawiedliwości z dnia 24 października 2019 r., C-756/18, powołanego zarówno przez Sąd Rejonowy w treści uzasadnienia wydanego wyroku, jak i przez strony, wskazać należy, że Trybunał nie zwolnił strony dochodzącej odszkodowania od wykazania, że odbyła opóźniony lot. Trybunał wskazał, iż z brzmienia art. 3 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 261/2004 wynika, że rozporządzenie to stosuje się tylko wtedy, gdy z jednej strony pasażerowie dysponują potwierdzoną rezerwacją na dany lot, a z drugiej strony stawią się na odprawę w terminach określonych w tym przepisie. Wynika z tego – ponieważ obydwa warunki, o których mowa w tym przepisie, mają charakter kumulatywny – że nie można domniemywać stawienia się pasażera przy odprawie na podstawie tego, że dysponuje on potwierdzoną rezerwacją na dany lot. O ile dany przewoźnik lotniczy przyjmuje na pokład pasażerów z potwierdzoną rezerwacją na dany lot i przewozi ich do miejsca przeznaczenia, należy uznać, że spełnili oni wymóg stawienia się do odprawy przed tym lotem. W tych okolicznościach nie jest zatem konieczne udowodnienie stawienia się do odprawy przy składaniu wniosku o odszkodowanie. W konsekwencji należy uznać, że pasażerowie, którzy posiadają potwierdzoną rezerwację na lot i odbyli go prawidłowo, spełnili wymóg stawienia się na odprawę. W związku z tym, gdy pasażerowie dotrą do miejsca przeznaczenia z opóźnieniem wynoszącym co najmniej trzy godziny, są oni uprawnieni do odszkodowania w związku z tym opóźnieniem zgodnie z rozporządzeniem nr 261/2004 bez konieczności przedstawienia w tym celu karty pokładowej lub innego dokumentu potwierdzającego ich obecność, w przewidzianych terminach, przy odprawie opóźnionego lotu. Pasażerowie, których lot jest znacznie opóźniony, mogą zatem korzystać z prawa do odszkodowania bez konieczności spełnienia wymogu – niewłaściwego w ich sytuacji – polegającego na wykazaniu w późniejszym czasie, przy żądaniu odszkodowania, że byli obecni przy odprawie opóźnionego lotu, którym i tak zostali przewiezieni. Co innego ma miejsce wówczas, gdy przewoźnik lotniczy posiada dowody pozwalające na wykazanie, że wbrew twierdzeniom pasażerów, nie zostali oni przewiezieni przy pomocy opóźnionego lotu, o którym mowa, co podlega weryfikacji przez sąd krajowy.

W niniejszym postępowaniu, celem wykazania zasadności dochodzonego roszczenia, powodowie złożyli jedynie umowę - zgłoszenie uczestnictwa w imprezie turystycznej. Nie wnioskowali przy tym chociażby o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, z ograniczeniem do przesłuchania strony powodowej, na okoliczność, iż lot ten faktycznie odbyli. Tymczasem, jak wskazano wyżej, nie można domniemywać stawienia się pasażera przy odprawie na podstawie tego, że dysponuje on potwierdzoną rezerwacją na dany lot (choć zdaniem Sądu w tej sprawie potwierdzonej rezerwacji nie przedstawiono, o czym w dalszej części uzasadnienia). Rozporządzenie nr 261/2004 znajduje zastosowanie wyłącznie do pasażerów, którzy posiadali potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz stawili się na odprawę. Kumulatywne wykazanie obu tych okoliczności stanowi konieczną przesłankę do stwierdzenia legitymacji czynnej powoda. Zważywszy, iż strona powodowa zaoferowała wyłącznie wydruk dokumentu określonego jako umowa – zgłoszenie uczestnictwa w imprezie turystycznej, nie sposób stwierdzić, iż przytoczone wyżej przesłanki faktycznie się ziściły. Z materiału dowodowego w istocie nie wynika, czy powodowie w ogóle dotarli do miejsca imprezy turystycznej, a w szczególności (jeśliby to już założyć) w jaki sposób, tj. czy nastąpiło to na podstawie powołanej przez powodów rezerwacji.

Podkreślić należy, iż z ww. dokumentu załączonego do pozwu wynika, że w ramach zorganizowanej imprezy turystycznej obejmującej przeloty i zakwaterowanie, powodowie mieli odbyć w dniu 17 sierpnia 2019 r. przelot na trasie W. - K. lotem o numerze (...) wykonywanym przez przewoźnika S.. Odnośnie do tego przelotu podano, że wskazane godziny wylotu są przybliżone. Organizator miał poinformować podróżnych o dokładnych godzinach w formie wiadomości SMS.

Powodowie nie przedstawili innych dowodów na poparcie swoich twierdzeń. W szczególności nie przedłożono dowodu potwierdzającego, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika na lot wykonywany w godzinach wskazanych przez biuro podróży. Informacja z biura podróży, w której wskazano jedynie przewidywane godziny planowanego lotu, nie jest potwierdzoną rezerwacją na rejs. Przy zakupie imprezy turystycznej (niejednokrotnie ze znacznym wyprzedzeniem) biura podróży często wskazują inne parametry i godziny lotów niż realizowane ostatecznie, co nie oznacza odpowiedzialności przewoźnika lotniczego za odwołanie lub opóźnienie lotu w sytuacji, gdy przewoźnik nie planował realizacji konkretnego przelotu w godzinach wskazanych przez biuro podróży.

Z utrwalonej wykładni art. 5 - 7 rozporządzenia nr 261/2004 dokonywanej przez Trybunał Sprawiedliwości wynika, iż pasażerom opóźnionych lotów przysługuje prawo do odszkodowania na mocy tego rozporządzenia w sytuacji, gdy z powodu tych lotów ponoszą oni stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, czyli gdy docierają do swojego miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Powodowie poza samym twierdzeniem, iż przedmiotowy lot nie odbył się o czasie i był opóźniony 5 godzin nie przedstawili żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, że sporny rejs był opóźniony co najmniej 3 godziny w stosunku do zaplanowanej godziny przylotu. Na podstawie zaoferowanego materiału dowodowego nie można bowiem nawet ustalić, o której godzinie zgodnie z potwierdzoną rezerwacją lot miał się odbyć, jak również czy się odbył i czy uczestniczyli w nim powodowie.

W tej sytuacji nie sposób uznać, by doszło do opóźnienia lotu na trasie W. -K. w dniu 17 sierpnia 2019 r., które by uzasadniało żądanie od pozwanego przewoźnika wypłaty na rzecz powodów odszkodowania określonego w art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 261/2004.

Z tych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił.

Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia co do istoty, była również konieczność zmiany orzeczenia o kosztach postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Wobec tego, iż strona pozwana wygrała te postępowanie w całości, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. należało zasądzić na jej rzecz od każdego z powodów kwoty po 270 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Koszty postępowania w instancji odwoławczej zasądzono na rzecz pozwanego od każdego z powodów w wysokości po 235 zł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia.

Wiesława Śmich