Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Bassa

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2024 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. M.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 24 października 2022 roku, sygn. akt II C 947/21

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym, w ten sposób że powództwo oddala oraz w punkcie trzecim w ten sposób, że zasądza od A. M. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od A. M. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. 650 zł (sześćset pięćdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej

Dorota Bassa

Sygn. akt V Ca 670/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 lutego 2021 roku A. M. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwoty 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 października 2020 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 24 października 2022 roku Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie: 1. zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz A. M. kwotę 400,00 EUR wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty; 2. oddalił powództwo w pozostałej części; 3. zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz A. M. kwotę 1.117,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację wywiodła strona pozwana, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w części, tj. w zakresie pkt 1 i 3. Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

1.  ustalenie niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, że:

a.  pozwany nie wykazał, że do odwołania lotu doszło z inicjatywy biura podróży, a w szczególności fakt ten nie wynika z korespondencji e-mail od biura podróży,

b.  przesłana przez biuro podróży informacja odnosi się do lotu o numerze (...);

c.  przewoźnik nie wykazał, że odwołanie lotu było konsekwencją odwołania całej wycieczki,

d.  strona pozwana nie wyjaśniła w jaki sposób ograniczenia wjazdowe do G. miały wpłynąć na możliwość wykonania lotu, który polegał na wyjeździe z G., a nie na wjeździe na jej terytorium,

e.  pozwany nie wykazał, czy doszło do odwołania lotu powódki w dniu 4 października 2020 r.,

f.  ograniczenia, na które powołuje się pozwany w postaci zmiany zasad wjazdu na terytorium G. nie wykluczały wykonania spornego lotu,

g.  wymóg przeprowadzenia testu nie powinien być uznany jako rygorystyczne obostrzenie i brak podstaw do ustaleń, iż lot byłby pusty,

2.  naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

a.  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na wadliwej ocenie materiału dowodowego w postaci korespondencji e-mail pozwanej z przedstawicielem biura (...) zatytułowanej „Re: (...)”, co doprowadziło do błędnego ustalenia stanu faktycznego sprawy i uznania przez Sąd meriti, że pozwana w żaden sposób nie wykazała, iż do odwołania spornego w sprawie rejsu (...) doszło z inicjatywy biura podróży, podczas gdy tytuł wspomnianej korespondencji e-mail tyczy się lotu (...), jak i lotu (...), natomiast zgodnie z zasadami logiki zachodzi oczywisty związek pomiędzy odwołaniem lotu (...) na trasie z K. do H. z odwołaniem lotu (...) z H. do K., bowiem w sytuacji, gdy odwołany zostaje pierwszy lot z rotacji trudno oczekiwać, aby przewoźnik lotniczy, od którego ustawodawca oczekuje podejmowania racjonalnych działań w związku z nieregularnościami w przewozie, wykonał lot na pusto z K. do H., aby następnie wykonać kolejny lot na pusto z H. do K., bowiem lot, którym pasażerowie (w tym powódka) w dniu 4 października 2020 r. mieli podróżować z K. do H. (a następnie wracać lotem (...) w dniu 11 października 2020 r.) również został odwołany, a więc z zasad logiki i doświadczenia życiowego wynika, że w takiej sytuacji lot (...) w dniu 11 października z H. do K. również został odwołany, co stanowiło konsekwencję decyzji organizatora turystyki odnośnie wcześniejszych lotów na tej trasie, które to naruszenie skutkowało wadliwymi ustaleniami faktycznymi w sprawie, które miały kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia;

b.  art. 232 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. art. 227 k.p.c. poprzez zaniechanie przez Sąd wezwania pozwanej do przedstawienia dowodu na odwołanie rejsu (...) w dniu 4 października 2020 r. z K. do H., poinformowania powoda o odwołaniu rejsu (...), jak i spornego rejsu, (co nastąpiło w dniu 2 października 2020 r.) jak również przyczyn odwołania rejsu (...) z dnia 4 października 2020 r., w sytuacji, gdy twierdzenia pozwanej były w ocenie Sądu niewiarygodne i nie pozwalały na pełne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, czego Sąd meriti zaniechał a zamiast tego dowolnie uznał, iż pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za odwołanie lotu (...) w dniu 11 października 2020 r., a zmiana zasad wjazdu na terytorium G. nie może uzasadniać decyzji o dowołaniu także rejsu wyjazdowego z G. doP.,

c.  art. 232 zd. 2 k.p.c, poprzez nieskorzystanie przez Sąd z możliwości dopuszczenia dowodu z urzędu celem rozwiania wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy w sytuacji, gdy Sąd uznał, że pozwana nie przedstawiła wystarczających dowodów w rozpoznawanej sprawie na fakt odwołania lotu przez biuro podróży oraz poinformowania pasażera przed datą lotu o odwołaniu rejsu i mimo powyższego wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o niepełny w ocenie Sądu materiał dowodowy i w konsekwencji niewyjaśnienie istoty sprawy,

d.  art. 228 § 2 k.p.c. poprzez niewzięcie pod uwagę faktu że lot powódki z dnia 4 października 2020 r. z K. do H. o numerze (...) został odwołany przez biuro podróży z powodu nagłej zmiany zasad wjazdu do G., podczas gdy fakt ten był znany Sądowi z urzędu, ponieważ przez Sądem toczyły się sprawy z powództwa pasażerów przeciwko pozwanej o odszkodowanie w związku z odwołaniem lotu (...) z dnia 4 października 2020 r., a w sprawie l C 655/21 Sąd nie miał wątpliwości, iż pozwana nie ponosi odpowiedzialności odszkodowawczej za tę sytuację, bowiem odwołanie w/w lotu nastąpiło z inicjatywy biura podróży z uwagi na nagłą zmianę zasad wjazdu do G. i odwołanie imprezy turystycznej, które to naruszenie skutkowało wadliwymi ustaleniami faktycznymi w sprawie, które miały kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia,

e.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewszechstronną i wybiórczą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci korespondencji mailowej z dnia 2 października 2020 r. z informacja o anulacji spornego rejsu oraz rejsu (...) z dnia 4 października 2020 r. wraz z informacją o zwrocie płatności za bilety i pomimo tego dowodu dowolne i pozbawione podstaw uznanie, iż pozwana nie wykazała, że lot (...) z K. do H. z 4 października 2020 r. został odwołany, podczas gdy z w/w dowodu jasno wynika, że odwołano oba loty powódki na trasie K.- H.-K. w terminach 4-11 października 2020 r., o czym powódka została poinformowana w dniu 2 października 2020 r., a więc natychmiast po wprowadzeniu nowych restrykcji przez władze G. i zakomunikowaniu pozwanej decyzji organizatora turystyki o odwołaniu w/w rejsów,

f.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewszechstronną i wybiórczą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego skutkującą uznaniem, że Pozwana nie wykazała, iż odwołanie lotu (...) z 11 października 2020 r. z H. do K. było decyzją biura podróży ani nie wykazała, iż doszło również do odwołania lotu powódki z K. do H., podczas gdy kompleksowa, logiczna i racjonalna ocena całokształtu okoliczności sprawy, zgodna z zasadami procedury cywilnej, powinna prowadzić do następujących wniosków: biuro podróży odwołało rejs Powódki z dnia 4 października 2020 r. z K. do H., a w konsekwencji także lot (...) z H. do K. z dnia 11 października 2020 r.; przyczyną tej decyzji była nagła zmiana zasad wjazdu obywateli polskich do G., ponieważ powódka miała zaplanowany wylot do G. zaledwie na drugi dzień od wprowadzenia obostrzeń; biura podroży i przewoźnicy lotniczy mieli w tej sytuacji niezwykle ograniczony czas na wykształcenie mechanizmu pozwalającego pasażerom na podjęcie decyzji o ewentualnym poddaniu się badaniom PCR bądź rezygnacji z wyjazdu; zgodnie z doświadczeniem życiowym czas dwóch dni nie pozwalał na odpowiednią, korzystną dla pasażerów adaptację do zmodyfikowanych w znacznym stopniu reguł wjazdu do G.; powódka dokonywała rezerwacji lotów na trasie K.-H.-K. w terminach 4-11 października 2020 r. jeszcze w czasie, w którym przedstawienie wyniku testu PCR nie było obowiązkowe i w tym układzie zobowiązanie powódki, jak i innych pasażerów, do wykonania badania, w bardzo ograniczonym czasie, i poniesienia w związku z tym dodatkowych kosztów i ryzyk z jednej strony mogło być postrzegane jako naruszenie warunków umowy, a z drugiej mogło doprowadzić do sytuacji, w której osoby, które mimo wszystko nie zrezygnowałyby z wycieczki, a w związku z pozytywnym wynikiem testu (którego wykonania nie zakładały dokonując rezerwacji) nie miałyby możliwości skorzystania z wyjazdu; organizator turystyki ani przewoźnik nie mieli racjonalnych podstaw do zakładania, jaka cześć pasażerów zgodziłaby się na nowe warunki wylotu i w konsekwencji nie miały możliwości oceny opłacalności wykonania lotu i utrzymania rezerwacji; ciężko wymagać od organizatora turystyki oraz przewoźnika wyznaczania pasażerom okresu kilku godzin na wyrażenie swojego stanowiska w tym zakresie w przeciągu kilku godzin, a tylko uzyskanie odpowiedzi w bardzo krótkim czasie dawałoby możliwość podjęcie względnie uporządkowanych kroków zmierzających do odwołania imprezy turystycznej, co jednocześnie umożliwiałoby zwrot wpłaconych przez pasażerów środków; w tej sytuacji decyzja biura podróży o odwołaniu całej imprezy turystycznej, w tym rejsów o numerach (...) i (...) na trasie K.- H.-K. była uzasadniona i miała racjonalne podstawy, a także była społecznie słuszna i pozwalała pasażerom w tej nagłej sytuacji na odzyskanie kosztów oraz uniknięcie ryzyka braku możliwości skorzystania z wyjazdu, a z perspektywy przewoźnika i organizatora turystyki była uzasadniona ekonomicznie i organizacyjne w świetle realnego ryzyka, że samolot wykonywałby w/w rejsy pusty bądź prawie pusty;

3.  w konsekwencji powyższych uchybień - naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 7 ust. 1 pkt b Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 i art. 5 ust. 3 Rozporządzenia poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powodowi należy się zryczałtowane odszkodowanie przewidziane w/w przepisie mimo tego, że skarżony lot został odwołany z inicjatywy biura podróży na skutek zaistnienia nadzwyczajnej okoliczności, a zatem prawidłowo należało uznać, że opóźnienie spornego rejsu było wynikiem zaistnienia okoliczności nadzwyczajnej, pozostającej poza skuteczną kontrolą pozwanej, a tym samym roszczenie powoda wykraczało poza zakres zastosowania Rozporządzenia 261/2004 i na tej podstawie powinno zostać w całości oddalone.

Mając na uwadze powyższe zarzuty pozwany wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowego do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zakresie roszczenia, którego dotyczy rozstrzygnięcie zawarte w pkt 1 zaskarżonego wyroku, a w konsekwencji zmiany pkt 1 wyroku - zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia o kosztach procesu w I instancji poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu w I instancji według norm przepisanych, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu w II instancji według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja strony pozwanej okazała się zasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie zachodziły podstawy do zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy nie podziela oceny materiału dowodowego i ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Rejonowy w zakresie w jakim Sąd Rejonowy uznał, że pozwany nie wykazał, że do odwołania spornego lotu (...) doszło z uwagi na zamianę zasad wjazdu do G. w związku z sytuacją epidemiczną i spowodowanym tym odwołaniem przez tour operatora całej imprezy turystycznej, jaka miała odbyć się w dniach 4-11 października 2020 r. w G.. Sąd Okręgowy nie zgadza się też z oceną prawną zgłoszonego w pozwie roszczenia, zdaniem Sądu Okręgowego w realiach niniejszej sprawy należało stwierdzić, że lot został odwołany w związku z anulowaniem całej wycieczki, w związku z czym przepisy Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów nie znajdują w sprawie niniejszej zastosowania.

Trafnie skarżący podnosi naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00).

Analizując treść zarzutów podniesionych w apelacji należy dojść do wniosku, iż Sąd Rejonowy niezasadnie przyjął, iż z materiału dowodowego nie wynika, że doszło do odwołania całej wycieczki, w której w dnia 4 – 11 października 2020 r. miała brać udział powódka, a także, że do odwołania lotu doszło z inicjatywy biura podróży. W ocenie Sądu Okręgowego dokumenty przedłożone przez pozwanego, a zatem wiadomość elektroniczna z dnia 1 października 2020 r. skierowana do pozwanego przez organizatora wycieczki, jak również dokumenty potwierdzające anulowanie przez pozwanego w dniu 2 października obu lotów ( (...) z K. do H. oraz (...) z H. do K.) oraz zwrot kwoty uiszczonej przez powódkę tytułem ceny biletów pozwalają na przyjęcie, iż w istocie doszło do anulowania obu zaplanowanych przelotów oraz, że stało się to w związku z odwołaniem wycieczki przez touroperatora. Zaznaczyć przy tym należy, że w ocenie Sądu Okręgowego nie ma znaczenia fakt, że wiadomość elektroniczna z dnia 1 października 2020 r. wprost odnosiła się tylko do lotu (...). Na podstawie całokształtu materiału dowodowego przyjąć bowiem należało, że oba loty były połączone w znaczeniu funkcjonalnym. Pierwszy z nich był lotem do G., który niejako rozpoczynał imprezę turystyczną, w której powódka miała wziąć udział, drugi natomiast był lotem powrotnym. W ocenie Sądu Okręgowego oczywistym jest, że odwołanie pierwszego z lotów implikowało anulację również drugiego.

Zdaniem Sądu Okręgowego pozwany wykazał też, że wycieczka została odwołana ze względu na zaostrzenie zasad wjazdu do G.. Powyższe wynika z informacji o zmianie zasad wjazdu na terytorium G. z dnia 1 października 2020 roku, zgodnie z którą zmianie uległy zasady wjazdu do G. obowiązujące osoby podróżujące z Polski - od 3 października 2020 roku Polacy chcący wjechać na terytorium G. powinni przedstawić negatywny wynik testu PGR na COVID, przy czym test powinien być wykonany nie więcej niż na 72 godziny przed wjazdem do G.. Zdaniem Sądu Okręgowego uwzględniając fakt, że wycieczka powódki miała się rozpocząć 4 października 2020 r. logicznym jest, że to właśnie pojawienie się trzy dni wcześniej komunikatu o ww. treści doprowadziło do odwołania wyjazdu przez biuro podróży.

Również zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego należało uznać za trafne. Zauważyć należy, że zgodnie z motywem 16 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, nie ma ono zastosowania w przypadkach, gdy zorganizowana wycieczka zostaje odwołana z przyczyn innych niż odwołanie lotu. Zdaniem Sądu Okręgowego w realiach sprawy niniejszej mamy właśnie do czynienia z sytuacją wyłączającą zastosowanie ww. regulacji. Materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania pozwala na przyjęcie, że do odwołania wycieczki doszło ze względu na zmianę zasad wjazdu do G., nie zaś z uwagi na odwołanie któregokolwiek z lotów obsługiwanych przez pozwanego. O tym, że decyzja o anulowaniu wyjazdu zapadła po stronie touroperatora świadczy niezbicie fakt, iż skierował on do pozwanego wiadomość elektroniczną z prośbą o odwołanie lotu. Mając na uwadze fakt, że przyczyną odwołania zorganizowanej wycieczki, w której miała wziąć udział powódka nie było odwołanie lotu, należało uznać, że powództwo oparte o roszczenia wynikające z Rozporządzenia nr 261/2004 nie zasługiwało na uwzględnienie. Przepisy te nie znajdują bowiem zastosowania do sytuacji powódki.

Zaznaczyć dodatkowo należy, że w sytuacji podjęcia przez organizatora wycieczki decyzji o odwołaniu całej imprezy turystycznej nie sposób oczekiwać od pozwanego, że będzie on podejmował działania zmierzające do wyodrębnienia z rozumianej całościowo umowy o świadczenie usług turystycznych wyłącznie umowy przewozu i zrealizowanie świadczenia przewozu na rzecz pasażerów w sytuacji, w której odwołaniu uległy również chociażby rezerwacje hotelowe. Ponadto zaznaczyć należy, że sprawa niniejsza dotyczy lotu powrotnego do Polski. W sytuacji, w której pozwany miał świadomość, że nie wykonano lotu zaplanowanego na dzień 4 października 2020 r. do G., zapełnienie nieracjonalnym byłoby wymaganie od niego odbycia lotu powrotnego.

Dodatkowo zaznaczyć należy, że w ocenie Sądu Okręgowego do odwołania całego wyjazdu do G., w tym lotu powrotnego obsługiwanego przez pozwanego, doszło ze względu na okoliczności nadzwyczajne. Informacja o zmianie zasad wjazdu do G. i wymogu uzyskania negatywnego wyniku testu PCR została podana do publicznej wiadomości 1 października 2020 roku, a nowe zasady obowiązywały od 3 października 2020 roku. Biorąc pod uwagę fakt, że powódka miała zaplanowany wylot już na drugi dzień obowiązywania obostrzeń należało uznać, że biura podróży miały niezwykle ograniczony czas na wykształcenie mechanizmu pozwalającego pasażerom na podjęcie decyzji o ewentualnym poddaniu się badaniom PCR, bądź rezygnacji z wyjazdu. Już sama kwestia dynamiki podejmowanych przez władze G. decyzji oraz bardzo krótkie okresy pomiędzy ogłoszeniem decyzji a wejściem jej w życie pozwalała Sądowi Okręgowemu stwierdzić, że mamy do czynienia z sytuacją nadzwyczajną, która nie zależała ani od touroperatora, ani tym bardziej od przewoźnika.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił.

Wydanie orzeczenia reformatoryjnego skutkowało również koniecznością modyfikacji rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed Sądem Rejonowym. Wobec oddalenia powództwa w całości Sąd Okręgowy orzekł o tych kosztach w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Zważywszy na oddalenie powództwa, powódka zobowiązana została do zwrotu poniesionych przez pozwanego kosztów postępowania, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika profesjonalnego oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego przed sądem pierwszej instancji ustalona została na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Rozstrzygniecie w przedmiocie kosztów postępowania przed sądem instancji odwoławczej zostało wydane częściowo na podstawie art. 98 k.p.c. - Sąd Okręgowy nałożył na powódkę obowiązek zwrotu na rzecz pozwanego kwot uiszczonych tytułem opłaty od apelacji oraz wynagrodzenia pełnomocnika profesjonalnego, którego wysokość ustalono w oparciu o § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za radców prawnych.