Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Beata Gutkowska
Protokolant:	Marta Szczęsna

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie

z dnia 19 stycznia 2023 r., sygn. akt II C 3829/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 450 (czterysta pićdziesiąt) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Beata Gutkowska

Sygn. akt V Ca 1017/23

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że poprzednik prawny powoda A. C. zawarł umowę przewozu z pozwaną linią lotniczą, na podstawie której w dniu 17 lipca 2021 r. podróżował z portu lotniczego w G. ( (...)) do K. ( (...)). Lot był odwołany. Umową cesji z 28 lipca 2021 r. została przelana na rzecz powoda opisana wierzytelność. Pismami z dnia 30 lipca 2021 r. powód wszczął postępowanie reklamacyjne i zawiadomił o dokonanej cesji. Strony nie doszły do ugodowego rozwiązania sporu. Roszczenie o zapłatę zostało oparte na podstawie art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy pasażerom w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/92.

W odpowiedzi na pozew pozwany w pierwszej kolejności przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, na podstawie art. 1099 k.p.c. oraz art. 1105 § 1 k.p.c. podniósł zarzut braku jurysdykcji Sądu krajowego w sprawie i wniósł o odrzuceniu pozwu w całości. Pozwany zarzucił także, iż wbrew postanowieniom 15.2.2 regulaminu poprzednik prawny powoda nie zgłosił swojego roszczenia bezpośrednio do przewoźnika w postaci reklamacji, w związku z czym powodowi nie przysługuje legitymacja czynna w wystąpieniu z powództwem. Pozwany podnosił jednocześnie, że nie ponosi odpowiedzialności za zmianę godzin lotu. Podkreślił, że przedmiotowy lot był planowany w ramach czarteru lotniczego, a z ogólnych warunków uczestnictwa w imprezach (...) spółka z o.o. wprost wynika, że realizowanie podróży drogą lotniczą może ulec zmianie. Ponadto – zdaniem pozwanej – powód nie wykazał, że jego poprzednik prawny w istocie posiadał rezerwację na wskazany lot. Sama umowa zgłoszenia uczestnictwa w imprezie turystycznej nie stanowi rezerwacji miejsca na pokładzie, brak jest bowiem informacji, że rezerwacja została opłacona.

Wyrokiem z dnia 19 stycznia 2023 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie w pkt I powództwo oddalił, w pkt II zasądził od powódki (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając rozstrzygnięcie
Sądu Rejonowego w całości. Orzeczeniu Sądu I instancji zarzucił naruszenie:

1)  art. 5 ust. 1 lit. c pkt iii) w zw. z art, 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, poprzez jego niezastosowanie, co w konsekwencji doprowadziło do oddalenia powództwa i braku obowiązku wypłaty odszkodowania na rzecz Powoda, w sytuacji, w której poprzednikowi prawnemu Powoda przysługiwało odszkodowanie z tytułu odwołania lotu;

1)  art. 3 ust. 2 lit. a w zw. z art. 2 lit. g rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że poprzednik prawny Powoda nie nabył roszczenia o wypłatę zryczałtowanego odszkodowania na podstawie przepisów ww. rozporządzenia, albowiem brak możliwości ustalenia do kogo kierowana była korespondencja SMS i jakiej umowy udziału w imprezie turystycznej dotyczyła zdaniem Sądu a quo świadczy o braku posiadania potwierdzonej rezerwacji a tym samym o braku legitymacji czynnej Powoda, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu winna prowadzić do wniosku, że warunkiem sine qua non zastosowania ochrony określonej przepisami rozporządzenia (WE) nr 261/2004 jest posiadanie przez pasażera „potwierdzonej rezerwacji”, którą stanowi przyjęta i zarejestrowana przez organizatora wycieczek umowa - zgłoszenie uczestnictwa w imprezie turystycznej nr (...) z biura (...) Sp. z o.o. z dnia 02 czerwca 2021 r. a nie informacja odnośnie zmiany rozkładu lotu w postaci korespondencji SMS, a przez co Powód posiada legitymację czynną do wystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie;

2)  art. 3 ust. 2 lit. a w zw. z art. 2 lit. g rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że Pozwany nie może odpowiadać za zobowiązania zawarte przez organizatora wycieczek w umowie o udział w imprezie turystycznej, podczas gdy prawidłowa wykładnia tego przepisu, uwzględniająca orzeczenie TSUE z dnia 21 grudnia 2021 r. w sprawach połączonych C-146/20, C-188/20, C-196/20 i C-270/20 winna prowadzić do wniosku, że rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez organizatora wycieczek ma tę samą wartość co rezerwacja przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego, a w związku z tym przedłożona przez Powoda przy pozwie umowa - zgłoszenie Uczestnictwa w imprezie turystycznej nr (...) z biura (...) Sp. z o.o. z dnia 02 czerwca 2021 r. stanowi „potwierdzoną rezerwację" w rozumieniu art. 3 ust. 2 lit a rozporządzenia (WE) nr 261/2004, a przez co godziny wskazane przez organizatora wycieczek umowie udziału w imprezie turystycznej są wiążące dla przewoźnika lotniczego i bez znaczenia jest czy mylne godziny lotu zostały wskazane w umowie z winy Pozwanego;

3)  art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że Powód nie sprostał ciężarowi udowodnienia faktu:

a) posiadanie przez poprzednika prawnego Powoda potwierdzonej rezerwacji na sporny lot

b) zobowiązania się Pozwanego wobec poprzednika prawnego Powoda do wykonania spornego rejsu w godzinach 03:00 - 07:05

c) ponoszenia odpowiedzialności przez Pozwanego za zobowiązania zawarte przez organizatora wycieczek w umowie o udział w imprezie turystycznej

podczas gdy z przedłożonych przez Powoda dokumentów w postaci: umowy — zgłoszenie uczestnictwa w imprezie turystycznej nr (...) z biura (...) Sp. z o.o. z dnia 02 czerwca 2021 r. oraz wiadomości SMS z dnia 08.07.2021 r. i 16.07.2021 r. jak i dokumentu przedłożonego przez Pozwanego w postaci oraz złożonych przez Pozwanego wydruków w postaci raportu (...) wynika, że: (/) poprzednik prawny Powoda posiadał potwierdzoną rezerwację na lot, (//) Pozwany dokonał zmiany rozkładu lotu na 9 dni przed wylotem, która to zmiana była zmianą znaczną, gdyż zakładała opóźnienie godziny wylotu o 12 godzin 5 minut względem pierwotnie planowanej godziny wylotu, przez co lot ten należy zakwalifikować jako lot odwołany (tak wyrok TSUE z 21.12.2021 r. w sprawie C-395/20 - EP, (...) przeciwko (...));

4)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i brak jego wszechstronnego rozważenia, wyrażającego się w niezasadnym przyjęciu, że:

a) Powód nie wykazał posiadania przez poprzednika prawnego Powoda potwierdzonej rezerwacji

b) skarżony lot odbył się zgodnie z planem

c) rozkładu lotu wskazany w umowie - zgłoszenia uczestnictwa w imprezie turystycznej nr (...) nie stanowił rzeczywistego odzwierciedlenia godzin lotu w planie lotów Pozwanego

d) Pozwany nie może ponosić odpowiedzialności za informacje przekazywane | konsumentom przez biuro podróży

co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych co do braku posiadania legitymacji czynnej Powoda, braku zobowiązania się Pozwanego do wykonania spornego rejsu w godzinach 03:00 - 07:05, braku winy Pozwanego za mylne wskazanie godzin lotu w umowie przez organizatora wycieczek, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego, w szczególności dowodu z dokumentu w postaci umowa - zgłoszenie uczestnictwa w imprezie turystycznej nr (...) z biura (...) Sp. z o.o. z dnia 02 czerwca 2021 r. oraz wiadomości SMS z dnia 08.07.2021 r. i 16.07.2021 r. odnośnie nowego rozkładu lotu wynika, że Pozwany dokonał zmiany rozkładu lotu na 9 dni przed wylotem, która to zmiana była zmianą znaczną, gdyż zakładała opóźnienie godziny wylotu o 12 godzin 5 minut względem pierwotnie planowanej godziny wylotu, przez co lot ten należy traktować jako lot odwołany (tak wyrok TSUE z 21.12.2021 r. w sprawie C-395/20 - EP, (...) przeciwko (...)).

Na podstawie art. 381 k.p.c. powód wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci pisemnego oświadczania K. C., przedstawiciela ustawowego małoletniego A. C. na wykazanie faktu: adresata korespondencji SMS - K. C. (będącą osobą zgłaszającą, osobą do kontaktu zgodnie z treścią Umowy z dnia 02.06.2021 r.); znacznej zmiany rozkładu lotu (...) objętego potwierdzoną rezerwacją „Umowa - zgłoszenia uczestnictwa w imprezie turystycznej” nr (...) z dnia 02.06.2021 r., odwołania lotu.

Mając na względzie powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację, pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz od powoda kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz akceptuje wnioski wywiedzione z tych ustaleń, wskazując iż podjęte rozstrzygnięcie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach oraz w wywiedzionych na ich podstawie niewadliwych rozważaniach prawnych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zgłoszonego w apelacji dowodu w postaci pisemnego oświadczania K. C., przedstawiciela ustawowego małoletniego A. C., wskazać należy, że przedmiotowy dowód uznać należy za spóźniony. Stosownie bowiem do art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Nowymi faktami i dowodami, niewykorzystanymi w toku postępowania przed sądem I instancji w sposób niezawiniony przez stronę, na której spoczywał ciężar dowodu i przytoczenia faktów, są te fakty i dowody, o których strona nie wiedziała lub z których nie mogła w odpowiednim czasie skorzystać. Zgłaszając nowe fakty i dowody skarżący, stosownie do treści art. 368 § 1 ² k.p.c., winien uprawdopodobnić, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później. Jak wynika z treści apelacji dowód ten został powołany dopiero na etapie postępowania apelacyjnego „na skutek odosobnionego stanowiska Sądu I instancji, który podważył moc dowodową przedłożonej przez Powoda korespondencji SMS”. Z takim uzasadnieniem spóźnionego zgłoszenia dowodu nie sposób się jednak zgodzić. Już w odpowiedzi na pozew pozwany podnosił zarzut braku legitymacji czynnej powoda kwestionując posiadanie przez niego „potwierdzonej rezerwacji na lot”, m.in. wskazując iż strona powodowa nie wykazała aby impreza turystyczna, w ramach której miał się odbyć przedmiotowy lot została opłacona. W replice na odpowiedź na pozew strona powodowa nie odniosła się w istocie do ww. zarzutu wskazując jedynie bezzasadnie, że to pozwany winien wykazać, że konsument nie został przez pozwanego przewieziony przy pomocy skarżonego lotu.

W tym miejscu wskazać również należy, że wydanie niekorzystnego dla strony wyroku nie może stanowić samoistnej podstawy powołania się w postępowaniu apelacyjnym na nowe fakty i dowody (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 640/98, Legalis). Za ugruntowane należy uznać stanowisko, że strona, która nie podejmuje inicjatywy dowodowej, nie może na etapie postępowania odwoławczego domagać się dopuszczenia dowodów, jeśli należyte wykonanie przez nią obowiązków wynikających z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. pozwalało na zgłoszenie stosownych wniosków dowodowych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. W świetle powyższego Sąd Okręgowy zważył, iż niewątpliwie strona powodowa winna była stosowny wniosek dowodowy złożyć już przed Sądem I instancji. Zgłoszenie dowodu dopiero w apelacji należy w okolicznościach niniejszej sprawy uznać za spóźnione.

Za chybiony należało uznać zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne ( por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, nie sposób zarzucić Sądowi Rejonowemu dowolnej, sprzecznej ze zgromadzonym materiałem, oceny dowodów. Przede wszystkim w ocenie Sądu Okręgowego okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie były w istocie sporne, zaś spór sprowadzał się w istocie do oceny prawnej czy dowody przedstawione przez stronę powodową mogą być w świetle rozporządzenia nr 261/2004 uznane za stanowiące potwierdzenie rezerwacji na sporny lot.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 3 ust. 2 lit. a w zw. z art. 2 lit. g rozporządzenia (WE) nr 261/2004 wskazać należy, iż nie zasługuje on na uwzględnienie. Prawidłowo uznał Sąd Rejonowy, że powód nie udowodnił aby poprzednik prawny powoda posiadał „potwierdzoną rezerwację” na lot nr (...). Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że kopia dokumentu zatytułowanego „umowa-zgłoszenie uczestnictwa w imprezie turystycznej” nie została poświadczona za zgodność z oryginałem. Ponadto strona powodowa nie wykazała aby konsument wskazany jako uczestnik ww. imprezy turystycznej opłacił ww. usługę turystyczną (bądź aby w jego imieniu opłacił ją inny uczestnik ww. imprezy turystycznej). Tymczasem jak wskazuje się w doktrynie, pasażer może być pewny dokonania rezerwacji na określony przewóz lotniczy, jeśli posiada bilet lub inny dowód potwierdzający przyjęcie i zarejestrowanie rezerwacji przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek. W przypadku braku możliwości przedstawienia przez pasażerów dokumentu potwierdzenia rezerwacji lotu fakt posiadania rezerwacji może być dowiedziony za pomocą innych środków dowodowych, takich jak przykładowo zaświadczenie wystawione przez organizatora wycieczki. Wskazać jednak należy, że strona powodowa nie wykazała aby przedmiotowa wycieczka została opłacona. Powyższa niepoświadczona za zgodność z oryginałem kopia dokumentu może stanowić jedynie dowód dokonania rezerwacji imprezy turystycznej, jednakże nie stanowi dowodu uiszczenia jej ceny. Tymczasem jak wynika z art. 3 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 rozporządzenie to nie ma zastosowania do pasażerów podróżujących bezpłatnie lub na podstawie taryfy zniżkowej, która nie jest bezpośrednio lub pośrednio dostępna powszechnie. Trafnie również skonstatował Sąd Rejonowy iż takim „innym dowodem” w rozumieniu art. 2 lit. g) ww. rozporządzenia nie jest również wiadomość sms której wydruk został załączony do pozwu. Nie wiadomo bowiem do kogo ww. wiadomość została skierowana ani jakiej imprezy turystycznej dotyczy.

Podkreślenia wymaga, że to na powodzie spoczywał obowiązek wykazania posiadania przez poprzednika prawnego powoda potwierdzonej rezerwacji na sporny lot. To powód był zobligowany do wykazania ww. okoliczności, z którą wiązał powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej po stronie pozwanej. Stosownie bowiem do art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zatem to na powodzie ciążył obowiązek wykazania swoich racji i to on ponosił negatywne konsekwencje ich nieudowodnienia. Nie bez znaczenia jest również okoliczność, że powód jest przedsiębiorcą skupującym tego typu roszczenia, zawodowo zajmuje się ich dochodzeniem na drodze sądowej, a zatem niewątpliwie winien mieć świadomość spoczywającego na nim jako na powodzie obowiązku wykazania posiadania potwierdzonej rezerwacji na lot. Tymczasem w istocie powód nie podjął nawet próby sprostania ciążącemu na nim obowiązkowi. Za chybiony należało zatem uznać zarzut naruszenia art. 6 k.c.

Mając na uwadze powyższe nie zachodziła potrzeba odnoszenia się do pozostałych zarzutów apelacji, niezależnie bowiem od ich oceny, apelacja nie mogła doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku z przyczyn, o których była mowa powyżej.

W konsekwencji, wobec bezzasadności zarzutów apelacji podlegała ona oddaleniu stosownie do art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Beata Gutkowska