Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Maria Dudziuk
Protokolant:	Urszula Widulińska

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.

przeciwko (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 6 lutego 2024 r., sygn. akt II C 4059/22

1.  oddala apelację;

2.  zasadza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na rzecz (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą
w W. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty.

Maria Dudziuk

Sygn. akt V Ca 1262/24

UZASADNIENIE

Mając na uwadze treść art. 387 § 2 ¹ k.p.c. Sąd Okręgowy nie uzupełniając postępowania dowodowego i nie uzupełniając ustaleń faktycznych zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne Sądu I instancji, jako prawidłowo osadzone w zgromadzonym materiale dowodowym i obowiązujących przepisach.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zarzuty odnoszące się do przedłożonego w sprawie pełnomocnictwa nie mogły odnieść zamierzonego skutku. Kwestia wykładni treści udzielonego pełnomocnictwa do złożenia oświadczenia wynikającego z art. 45 ust. 1 u.k.k., i ustalenia jego zakresu ma zdaniem sądu odwoławczego decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Przepis art. 98 k.c., przewiduje trzy rodzaje pełnomocnictwa: pełnomocnictwo ogólne, rodzajowe i dla poszczególnych rodzajów czynności.

Przedmiotem pełnomocnictwa ogólnego jest umocowanie do czynności określanych mianem zwykłego zarządu. Czynności przekraczające zwykły zarząd wymagają albo pełnomocnictwa rodzajowego, albo szczególnego, tzn. do poszczególnej czynności. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają definicji pełnomocnictwa rodzajowego. Czynnościami prawnymi „określonego rodzaju” może być zawieranie umów określonego rodzaju, przyjmowanie zamówień czy inne rodzajowo podobne czynności. Zakres udzielonego pełnomocnictwa ustala się w oparciu o jego treść, która podlega wykładni zgodnie z dyspozycją art. 65 § 1 k.c. Stanowi on, że oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że pełnomocnictwo udzielone przez kredytobiorcę powódce miało charakter ogólny i nie zostało złożone na piśmie. Stosownie do art. 99 § 2 k.c. pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie. Przepis art. 78 ^{( 2)} § 2 k.c. stanowi wprawdzie, że oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej, ale jest tak jedynie w sytuacji, gdy oświadczenie jest złożone w formie elektronicznej, to jest podpisane podpisem elektronicznym kwalifikowanym (art. 78 ^{( 2)} § 1 k.c.). Do pozwu zostało załączone bliżej nieokreślone pełnomocnictwo, którego miał rzekomo udzielić kredytobiorca, wygenerowane z programu (...), które nie zostało opatrzone żadnym podpisem. Pełnomocnictwo nie zostało udzielone skutecznie, co w sposób oczywisty rzutuje na skuteczność oświadczenia o skorzystaniu z sankcji darmowego kredytu. Powód nie wykazał, że doszło do udzielenia pełnomocnictwa oraz skutecznego złożenia przedmiotowego oświadczenia. Pełnomocnictwo nie korzysta ponadto z przymiotu dowodu z dokumentu w rozumieniu art. 245 k.p.c. Dokument nie zawiera podpisu kwalifikowanego. Zagadnienie podpisów elektronicznych reguluje ustawa z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz. U. z 2021 poz. 1997). Zgodnie z art. 131 powołanej ustawy, bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym jest kwalifikowanym podpisem elektronicznym w rozumieniu niniejszej ustawy. Przepis art. 78 ^{( 1)} § 1 k.c. określa warunki, jakie powinny być spełnione w celu skutecznego złożenia oświadczenia woli w formie elektronicznej. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wymagane jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej oraz opatrzenie tego oświadczenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym. W przypadku podpisu elektronicznego zastosowanie znajduje zastępczy sposób składania podpisu.

Samo złożenie podpisu drogą elektroniczną przy wykorzystaniu poczty elektronicznej

nie wywołuje skutków cywilnoprawnych, równoznacznych z podpisem własnoręcznym, nie da się bowiem w takiej sytuacji jednoznacznie zidentyfikować osoby składającej oświadczenie woli.

Analizując powołane pełnomocnictwo, Sąd Rejonowy trafnie uznał, że nie wykazuje ono umocowania (...) sp. z o.o. do złożenia w imieniu konsumenta oświadczenia w trybie art. 45 ust. 1 u.k.k. Pełnomocnictwo to przede wszystkim nie zostało złożone na piśmie, co powoduje zastosowanie rygoru z art. 99 § 2 k.c. – rygoru nieważności.

Reasumując, wskazać należy, iż Sąd pierwszej instancji zasadnie stwierdził, iż już tylko z powyższych przyczyn powództwo podlegało oddaleniu. Oświadczenie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k. zostało złożone bez umocowania – a więc jest bezwzględnie nieważne, czyli nie wywołuje skutku w postaci powstania wierzytelności wynikającej z zastosowania sankcji kredytu darmowego. Tym samym, powództwo nie mogło zostać uwzględnione i zasadnie zostało oddalone.

Niemniej jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, powództwo podlegało oddaleniu również z innych przyczyn – na gruncie niniejszej sprawy nie ziściły się przesłanki materialnoprawne dające podstawę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego. Wskazać bowiem należy, iż załączona do pozwu umowa pożyczki z dnia 24 lutego 2022 r. (k. 18) nie zawiera naruszeń.

Powód skupił się w apelacji na kwestionowaniu oceny Sądu I instancji, że nie wykazano roszczenia co do wysokości. Powyższa kwestia ma jednak marginalne znaczenie, wobec uznania przez Sąd Okręgowy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, że brak jest podstaw do stwierdzenia naruszeń z art. 30 u.k.k., a skoro brak jest takich naruszeń, to tym samym kwestia wykazania roszczenia co do wysokości nie ma znaczenia w niniejszej sprawie.

Nawet jeżeli Sąd uznałby, że pełnomocnictwo złożone w niniejszej sprawie było rodzajowe, to i tak brak było podstaw do uwzględniania powództwa, właśnie z uwagi na niestwierdzenie naruszeń wskazanych w art. 30 u.k.k.

Odnosząc kolejno się do formułowanych przez powoda zarzutów naruszenia prawa materialnego, tj. naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k należy wskazać, że umowa w sposób wyczerpujący reguluje kwestię ewentualnej zmiany kosztów kredytu. Wcześniejsza spłata kredytu powoduje, iż koszty te nie ulegają zmianie, lecz w konsekwencji wcześniejszej spłaty część z nich przestaje być należna. Regulacja dotyczy zatem określenia zasad zmieniania nominalnych wysokości umówionych kosztów, a nie o informowaniu przy niezmienionej wysokości umówionych kosztów o zasadach ich proporcjonalnego zwrotu.

W ocenie Sądu Okręgowego także zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. okazał się chybiony. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu umowa kredytu powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. W ocenie Sądu Okręgowego elementy te zostały zawarte w § 1 pkt 4 i 5 umowy pożyczki z dnia 24 lutego 2022 r. i w tym zakresie Sąd Odwoławczy podziela w pełni ocenę Sądu Rejonowego wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i przyjmuje ją za własną. Tytułem uzupełnienia należy przytoczyć fragment uzasadnienia wyroku Sąd Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 26 stycznia 2016 r., XVII AmA 165/13 (LEX nr 1997815), w którym wskazano, że „kredytowanie kosztów kredytu nie jest praktyką odosobnioną w obrocie gospodarczym i nie ma też podstaw normatywnych, by ją kwestionować (...)”. W związku z powyższym, uznać należało, że § 1 umowy w wystarczający sposób określał informacje dotyczące RRSO oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Informacje te zostały przedstawione w sposób prawidłowy i zrozumiały. W tym zakresie pozwany nie naruszył obowiązku informacyjnego. Z regulacji zawartych w u.k.k. nie wynika natomiast obowiązek podawania w umowie precyzyjnie założeń opisanych w ust. 3 pkt 4 i 5 załącznika nr 4 do u.k.k.

Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że przy obliczaniu RRSO pozwany miał prawo uwzględnić koszty odsetek od kredytowanych kosztów, skoro „kwota pożyczki” zgodnie z umową obejmowała całkowitą kwotę pożyczki oraz kwotę przeznaczoną na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, wymienionych w § 2 – jeżeli koszty te, zgodnie z wolą pożyczkobiorcy podlegają kredytowaniu przez (...) S.A. (prowizję za udzielenie pożyczki oraz składki na ubezpieczeniowe). W myśl art. 5 pkt 10 u.k.k. stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowywanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Co istotne, wspomniana wypłacona kwota obejmuje część kapitału przeznaczoną na sfinansowanie kosztów związanych z pożyczką (prowizje i składki ubezpieczeniowe). Należało tym samym uznać, iż pozwany Bank prawidłowo obliczył RRSO na poziomie 14,24 % i nie doszło w tym zakresie do naruszenia obowiązku informacyjnego.

Chybiony okazał się także zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k., bowiem warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie zostały wprost wskazane w § 3 ust. 2 umowy pożyczki i nie sposób twierdzić aby były nietransparentne dla pożyczkobiorcy.

Za bezzasadne Sąd Odwoławczy uznał również zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. Zgodnie z ugruntowanym poglądem doktryny przewidziany w powołanej regulacji obowiązek informacyjny dotyczy wyłącznie czternastodniowego terminu na odstąpienie od umowy przewidzianego w art. 53 ust. 1 u.k.k. Skoro więc z dokonanych ustaleń faktycznych jasno wynika, że umowa szczegółowo opisywała sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek to nie zaktualizowała się opisana w art. 45 ust. 1 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. przesłanka do tego, żeby zastosować w stosunku do powoda sankcję kredytu darmowego.

Finalnie zatem Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu I instancji, że pozwany bank, jako kredytodawca, nie dopuścił się naruszenia obowiązków określonych w art. 30 u.k.k., które stanowiłyby podstawę do skorzystania z sankcji darmowego kredytu w rozumieniu art. 45 u.k.k. Już tylko z tej przyczyny powództwo oraz apelacja podlegały oddaleniu, wobec czego Sąd Okręgowy uznał, że nie było potrzeby odnoszenia się do pozostałych zarzutów apelacji.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie zasady odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażonej w art. 98 § 1 k. p. c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Zważywszy na oddalenie apelacji, powód zobowiązany został do zwrotu poniesionych przez pozwanego kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego przez sądem drugiej instancji ustalona została na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji.

O odsetkach od kosztów procesu orzeczono na podstawie 98 § 1 ¹ k.p.c.

Maria Dudziuk