Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Dorota Bassa
Protokolant:	Karolina Grudnicka

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o. o. w W.

przeciwko K. R. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda i pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

z dnia 25 lutego 2022 r., sygn. akt I C 451/21

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od K. R. (1) na rzecz (...) sp. z o. o. w W. kwotę 40.400 zł (czterdzieści tysięcy czterysta złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2020 roku do dnia zapłaty, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddala;

b)  w punkcie trzecim w ten sposób, że kosztami procesu przed sądem pierwszej instancji w całości obciąża pozwanego K. R. (1), przy czym szczegółowe ich wyliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu;

2.  oddala apelację pozwanego w całości;

3.  zasądza od K. R. (1) na rzecz (...) sp. z o. o. w W. kwotę 4.720 zł (cztery tysiące siedemset dwadzieścia złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej;

4.  nakazuje zwrócić powodowi (...) sp. z o. o. w W. ze Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem nadpłaconej opłaty od apelacji.

Dorota Bassa

Sygn. akt V Ca 1654/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2022 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie w pkt. 1 zasądził od pozwanego K. R. (1) na rzecz powoda (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 13.745 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty, w pkt 2 oddalił powództwo w pozostałym zakresie, zaś w pkt 3. rozstrzygnął o kosztach procesu w ten sposób, że zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.031,50 zł.

Apelację od wyroku złożyły obie strony postępowania.

Powód zaskarżył wyrok w części tj. co do pkt 2 i 3. Sądowi I instancji zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, brak wszechstronnego rozważania materiału dowodowego, wyciągnięcie dowolnych i sprzecznych z materiałem dowodowym oraz wszelkimi zasadami logiki i doświadczenia życiowego wniosków, skutkujących:

2) błędnym ustaleniem przez Sąd I instancji, że pozwany K. R. (1) był uprawniony do otrzymania zaliczek na poczet zysku (...) sp. z o. o. sp. k., mimo iż z materiału dowodowego wynika, że straty (...) sp. z o.o. sp. k. za lata 2015-2016 nie zostały pokryte w całości z zysku za lata 2017-2018, a z treści umowy spółki (...) sp. z o.o. wynikała konieczność przeznaczenia zysku w pierwszej kolejności na pokrycie strat z lat ubiegłych, co uniemożliwiało wypłatę zysku i zaliczki na zysk w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy;

3) błędnym ustaleniem przez Sąd I instancji, że (...) sp. z o. o. jako komplementariusz(...)sp. z o. o. sp. k. udzieliła zgody na wypłatę zaliczek na poczet zysku pozwanemu K. R. (1) pomimo iż: - zarząd (...) sp. z o. o. jako komplementariusza (...) sp. z o.o. sp. k. nie podjął żadnej uchwały w przedmiocie wyrażenia zgody na wypłatę zaliczek na poczet zysku przez pozwanego na podstawie §10 ust. 5 umowy spółki, ani w jakiejkolwiek innej formie nie wyraził zgody na wypłatę zaliczek na poczet zysku, jak również członkowie zarządu tej spółki nie prowadzili ze sobą nigdy jakichkolwiek rozmów czy ustaleń w przedmiocie wyrażenia zgody na wypłatę zaliczki na zysk (kwestia ta w ogóle nie była procedowana przez zarząd spółki), co potwierdziły zgodne zeznania S. T. (1) oraz A. G. (1) w tym zakresie, - (...) sp. z o. o. jako komplementariusz (...)sp. z o. o. sp. k. w dokumencie dołączonym do sprawozdania finansowego za okres 1.01.2017 r. -31.12.2017 r. („Dodatkowe informacje i objaśnienia”) wskazał sposób przeznaczenia zysku za rok 2017 jako pokrycie strat z lat ubiegłych, - (...)sp. z o. o. jako komplementariusz (...) sp. z o. o. sp. k. w dokumencie dołączonym do sprawozdania finansowego za okres 1.01.2018 r. - 31.12.2018 r. („Dodatkowe informacje i objaśnienia”) wskazał sposób przeznaczenia zysku za rok 2018 jako pokrycie strat z lat ubiegłych, - wspólnicy (...)sp. z o. o. sp. k. podjęli uchwały o przeznaczeniu zysku za lata 2017 i 2018 na pokrycie strat z lat poprzednich, - pozostali wspólnicy spółki nie dokonywali sobie wypłat zaliczek na poczet zysku;

4) błędnym przyjęciem przez Sąd I instancji, że (...) sp. z o. o. wyraziła w sposób dorozumiany zgodę na wypłatę zaliczek na poczet zysku przez pozwanego, o czym rzekomo świadczyć miały treść umowy zbycia praw i obowiązków z dnia 8 stycznia 2019 r. zawartej pomiędzy A. G. (1) a pozwanym K. R. (1) oraz fakt dostępu pozostałych członków zarządu komplementariusza (będących jednocześnie komandytariuszami) do rachunku bankowego (...) sp. z o. o. sp. k., podczas gdy:

- stroną ww. umowy nie był pan S. T. (2), który wspólnie z panem K. R. (1) i panem A. G. (1) był komandytariuszem (...)sp. z o.o. sp. k. i członkiem zarządu (...)sp. z o.o., tym samym treść tej umowy nie może być interpretowana jako dorozumiana zgoda (udzielona z mocą wsteczna, po faktycznym dokonaniu przelewów przez pana R.) wszystkich komandytariuszy i wszystkich członków zarządu komplementariusza na wypłatę zaliczek na zysk w (...)sp. z o.o. sp. k. przez pana R.;

- ww. umowa była zawarta pomiędzy dwoma osobami fizycznymi jako komandytariuszami spółki (...) sp. z o. o. sp. k., a jej stroną nie była spółka (...) sp. z o. o. (panowie R. i G. działali przy zawarciu powyższej umowy we własnym imieniu), - ww. umowa została zawarta ponad dwa miesiące po dacie rezygnacji pozwanego z funkcji członka zarządu (...) sp. z o. o., więc ewentualne rozmowy czy negocjacje dotyczące jej treści nie były prowadzone z obu stron przez osoby będące w tamtym czasie członkami zarządu (...) sp. z o. o. (w zarządzie tej spółki znajdował się wówczas tylko Pan A. G. (1)),

- ww. umowa została zawarta miesiąc po dokonaniu ostatniej transakcji z rachunku bankowego (...)sp. z o. o. sp. k. przez pozwanego, tym samym jej treść nie świadczy, iż w dacie dokonywania przelewów przez pana R. z rachunku bankowego (...) sp. o.o. sp. k. pan A. G. (1) o tym wiedział i na to się zgadzał,

- ze zgodnych zeznań świadków S. T. (1) oraz A. G. (1) wynika jednoznacznie, że: (I) pomimo dostępu do rachunku bankowego pozostali wspólnicy nie kontrolowali pozwanego w zakresie wydatków, bowiem to on był odpowiedzialny za kwestie finansowe i kontakty z księgową - w uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji sam wskazał, że wspólnik S. T. (1) był tylko inwestorem, nie prowadził działalności operacyjnej, natomiast wspólnik A. G. (1) zajmował się sprzedażą; (II) wypłata zaliczek na zysk nigdy nie była przedmiotem jakichkolwiek rozmów czy innych nieformalnych ustaleń pomiędzy wspólnikami jako komandytariuszami oraz jako członkami zarządu komplementariusza, więc wypłaty dokonywane przez pozwanego nie mogły być uznane za legalne;

4) dowolną a nie swobodną oceną dowodów i odmówieniem wiarygodności zgodnym zeznaniom S. T. (1) i A. G. (1) w zakresie, w jakim ww. świadkowie zeznali, że spółka (...) sp. z o. o. nie udzieliła zgody na wypłatę zaliczek na poczet zysku przez pozwanego, podczas gdy powyższa ocena stoi w sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz pozostałymi dowodami zgromadzonymi w sprawie, w szczególności: sprawozdaniami finansowymi z lata 2017 i 2018 wraz z załącznikami, rachunkiem zysków i strat za 2016 rok, protokołem posiedzenia wspólników z dnia 19 grudnia 2019 r., umową spółki komandytowej, wyciągiem z rachunku bankowego (...) sp. z o.o. sp. k., z których wynika, że taka zgoda nie została udzielona, bowiem sytuacja finansowa (...) sp. z o.o. sp. k. uniemożliwiała pobieranie zysku i zaliczek na zysk;

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

1) art. 123 § 1 k.s.h. w zw. z art. 52 § 1 k.s.h. w zw. z § 10 ust. 2 umowy spółki (...) sp. z o.o. sp. k. poprzez jego błędne zastosowanie, polegające na uznaniu przez Sąd I instancji, że dopuszczalna była wypłata zaliczki na zysk w (...) sp. z o.o. sp. k. przez pozwanego, mimo że straty (...)sp. z o.o. sp. k. z lat 2015-2016 nie zostały pokryte z zysku spółki z lat 2017-2018, a z treści umowy spółki (...) sp. z o.o. sp.k. wynikała konieczność przeznaczenia zysku na pokrycie strat z lat poprzednich, co wykluczało uprawnienie pozwanego do otrzymania zaliczek na poczet zysku za lata 2017-2018, zaś w przypadku ich pobrania stanowiło podstawę do żądania ich zwrotu;

2) art. 208 § 4 k.s.h. w zw. z art. 208 § 5 k.s.h. w zw. z § 10 ust. 5 umowy spółki (...) sp. z o.o. sp. k. poprzez ich niezastosowanie i błędne przyjęcie, że z powszechnie obowiązujących przepisów prawa ani z treści umowy spółki (...) sp. z o.o. sp. k. nie wynikało, że zgoda komplementariusza na wypłatę zaliczki na zysk w (...)sp. z o.o. sp. k. przez któregokolwiek wspólnika wymagała wyrażenia zgody w formie uchwały zarządu (...)sp. z o.o., podczas gdy z § 10 ust. 5 umowy spółki (...) sp. z o.o. wynikało, że zgodę na wypłatę zaliczek na zysk udziela komplementariusz ((...) sp. z o.o.), zaś stosownie do art. 208 § 4 k.s.h. powyższa zgoda powinna być udzielona w formie uchwały zarządu komplementariusza (tj. (...)sp. z o.o.), która nigdy nie została podjęta ani nigdy nie była przez członków zarządu procedowana;

3) art. 201 § 1 k.s.h., art. 208 § 2 k.s.h. poprzez ich niezastosowanie oraz art. 205 § 1 k.s.h. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na pomyleniu przez Sąd I instancji kwestii reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez zarząd spółki (tj. składania przez zarząd oświadczeń woli i przyjmowania przez zarząd oświadczeń woli osób trzecich - stosunków zewnętrznych) i sposobu jej reprezentacji z kwestią prowadzenia spraw spółki przez zarząd (tj, czynności faktycznych i organizacyjnych podejmowanych przez zarząd spółki - stosunków wewnętrznych spółki), skutkującego uznaniem przez Sąd I instancji, że skoro do składania oświadczeń w imieniu komplementariusza wymagane było współdziałanie dwóch członków jego zarządu, a umowę zbycia praw i obowiązków z dnia 8 stycznia 2019 r. zawarli ze sobą panowie A. G. (1) i K. R. (1), którzy również wchodzili w skład trzyosobowego zarządu komplementariusza, tj. (...)sp. z o.o., to zawarcie tej umowy stanowiło wyraz dorozumianej zgody komplementariusza na wypłatę pozwanemu zaliczek na zysk przez (...) sp. z o.o. sp. k., mimo iż pan G. i pan R. nie działali przy zawieraniu tej umowy jako członkowie zarządu komplementariusza, pan R. od 25 października 2018 r. nie pełnił funkcji członka zarządu(...)sp. z o.o. sp. k., stroną tej umowy nie był trzeci z członków zarządu - pan S. T. (2), zaś wyrażenie zgody na wypłatę zaliczek na zysk stanowi czynność wewnętrzną spółki (prowadzenie spraw spółki), a nie czynność z zakresu reprezentacji spółki w stosunkach zewnętrznych (tj. nie stanowiło składania ani przyjmowania oświadczeń woli);

4) art. 405 k.c. poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, mimo iż z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że pozwany bezpodstawnie przelał z rachunku bankowego (...) sp. z o.o. sp. k. na swój rachunek bankowy kwotę 40.400 zł,

5) ewentualnie, z daleko idącej ostrożności procesowej, na wypadek uznania przez Sąd, że istniała podstawa prawna do pobrania przez pozwanego zaliczek na zysk w latach 2017-2018 (tj. iż pobranie przez pozwanego zaliczek było legalne), wskazuję na naruszenie art. 410 § 1 i 2 KC w zw. z art. 405 k.c. poprzez jego niezastosowanie w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy, mimo iż z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że wobec niepokrycia straty z lat 2015-2016 w (...)sp. z o.o. sp. k. z zysku z lat 2017-2018 wszelkie legalnie pobrane zaliczki na zysk za lata 2017-2018 przez wspólników powinny zostać zwrócone spółce (...) sp. z o.o. sp. k. przez jej wspólników wobec treści § 10 ust 2 umowy spółki (...) sp. z o.o. sp. k.;

6) ewentualnie, z daleko idącej ostrożności procesowej, na wypadek uznania przez Sąd II instancji, iż pomimo braku podstawy prawnej do dokonania przelewów z rachunku bankowego (...) sp. z o.o. sp. k. na rachunek bankowy pozwanego, pozwany nie jest zobowiązany do zwrotu przelanych kwot na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, wskazuję na naruszenie przez Sąd I instancji art. 415 KC poprzez jego niezastosowanie, mimo iż w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy czyny pozwanego w postaci przelewów z rachunku bankowego (...) sp. z o.o. sp. k. na swój rachunek bankowy stanowiły delikt (czyn niedozwolony), a z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikają wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 415 KC;

Uwzględniając powyższe powód wniósł o:

1.  zmianę punktu 2. zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego K. R. (1) na rzecz powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 40.400 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty.

2.  zmianę punktu 3. zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego K. R. (1) na rzecz powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w całości kosztów procesu przed sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, powiększonych o kwotę 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

3.  zasądzenie od pozwanego K. R. (1) na rzecz powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kosztów procesu przed sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany z kolei zaskarżył wyrok w części w jakiej Sąd I instancji zasądził od Pozwanego na rzecz Powoda kwotę 13.745 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 sierpnia 2020 roku do dnia zapłaty tj. w zakresie punktu 1 powyższego wyroku. Zaskarżonemu wyroki zarzucił:

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, wyrażające się w przekroczeniu przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie tej oceny w sposób dowolny, a nie swobodny, co doprowadziło do poczynienia ustaleń faktycznych sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a w konsekwencji nieprawidłowym przyjęciem, że zaliczki na poczet podatku dochodowego oraz składki na ubezpieczenia społeczne wypłacane ze spółki komandytowej nie stanowiły przysługującej Pozwanemu wypłaty na poczet zysku spółki komandytowej i jako takie były wypłacane bez podstawy prawnej, mimo, że w świetle prawidłowo ustalonego stanu faktycznego Pozwany miał prawo otrzymać środki na poczet zysku spółki i przeznaczyć je na pokrycie zobowiązań publicznoprawnych związanych z udziałem spółki, a tym samym te wypłaty nie mogą być zakwalifikowane inaczej niż wypłaty zaliczek na poczet zysku;

2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, wyrażające się w przekroczeniu przez Sąd I instancj i granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie tej oceny w sposób dowolny, a nie swobodny, poprzez przyjęcie, że zeznania Pozwanego K. R. (1) są niewystarczające do przyjęcia, że wspólnicy spółki uzgodnili między sobą i udzielili zgody do wypłacania zaliczek na poczet obowiązków publicznoprawnych związanych z udziałem w spółce komandytowej, podczas, gdy jednocześnie Sąd uznał, że Pozwany miał prawo do wypłaty zaliczek na poczet zysku w spółce komandytowej, a wypłaty na rzecz obciążających go należności publicznoprawnych były faktycznie i prawnie właśnie wypłatami na poczet zysku;

3. art. 247 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że wnioskowanie, że „zaliczki na poczet zysku” obejmowały również zaliczki na poczet dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne, co jest dowodzeniem ponad osnowę dokumentu, w sytuacji, gdy żaden dokument nie precyzował na jaki cel może być przeznaczona zaliczka na poczet zysku, a tym samym żaden dokument nie wyłączał możliwości przeznaczenia jej w celu pokrycia zobowiązań publicznoprawnych;

4. art. 405 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że Pozwany w zakresie pobranych kwot w celu pokrycia swoich zobowiązań publicznoprawnych związanych z udziałem w spółce komandytowej był bezpodstawnie wzbogacony, mimo, że tytuł prawny do wypłaty tych kwoty wynikał z prawa do wypłaty zaliczek na poczet zysku spółki, które przysługiwały Pozwanemu;

W oparciu o tak sformułowane zarzuty pozwany wniósł o:

1. zmianę Zaskarżonego Wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części i zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych;

2. zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, a ewentualnie o:

3. uchylenie Zaskarżonego Wyroku w zaskarżonej części i przekazanie niniejszej sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

4. zasądzenie od Powoda na rzecz Pozwanej kosztów postępowania za instancję odwoławczą według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

5. pozostawienie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelacje strony wzajemnie wniosły o ich oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania na ich rzecz od przeciwnika.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej okazała się zasadna, co skutkowało zmianą rozstrzygnięcia sądu I instancji na korzyść strony powodowej. Z kolei apelacja pozwanego, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu w całości.

Postępowanie przed sądem I instancji doprowadziło do zebrania materiału dowodowego, na podstawie którego Sąd Rejonowy wyprowadził częściowo błędne ustalenia faktyczne, co z kolei przełożyło się na błędne wnioski płynące z rozważań prawnych. Odmienna ocena sądu odwoławczego, co do ustaleń stanu faktycznego dotyczyła jednej, przy czym zasadniczej, kwestii tj. wiarygodności zeznań A. G. (1) i S. T. (1) w zakresie w jakim świadkowie ci twierdzili, że spółka (...) sp. z o.o. będąca komplementariuszem spółki komandytowej nie udzieliła wspólnikom zgody na wypłatę zaliczek ma poczet zysku (...)sp. z o.o. sp.k. oraz że członkowie zarządu tej spółki w ogóle nie prowadzili rozmów na temat wypłaty zaliczek na poczet zysku. W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy w Warszawie – opierając się na art. 387 § 2 ^{( 1)} k.p.c. - podzielił i przyjął za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie.

Zgłoszony przez powoda zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. był uzasadniony.

Przepis art. 233 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

Sąd odwoławczy podzielił zarzut, iż wyciągnięte wnioski były częściowo dowolne, nielogiczne, nie uwzględniały wszystkich okoliczności sprawy i były sprzeczne z życiowym doświadczeniem.

Zasadniczym zagadnieniem spornym pomiędzy stronami było to, czy komplementariusz spółki komandytowej (...) sp. z o.o. udzielił zgody na wypłatę zaliczek na poczet zysku, a jeżeli tak to kiedy i w jakim zakresie podmiotowym i kwotowym.

Sąd Rejonowy odmówił wiarygodności zeznaniom A. G. (1) i S. T. (1) wskazując m.in. iż „(…) o samej zgodzie spółki na wypłatę takich zaliczek świadczą postanowienia umowy w § 2 ust. 4 umowy zbycia praw i obowiązków zawartej przez K. R. (1) i A. G. (1) dnia 8 stycznia 2019 roku, w której to wprost odniesiono się, przy ustępie dotyczącym uregulowania kwestii ewentualnego zysku, do wcześniej wypłaconych zaliczek na poczet zysku”. Ponadto Sąd Rejonowy wskazywał, że w jego ocenie „nie sposób rozdzielić rozmów jakie były prowadzone między K. R. (1) i A. G. (1), jako wspólnikami sp.k. od tych, które były prowadzone między tymi samymi osobami, jako osobami zarządzającymi sp. z o.o. i przez nią sp.k.”.

Z argumentami powyższymi nie można się zgodzić, gdyż:



w umowie tej odniesiono się jedynie do bieżącego i poprzedniego roku obrotowego (tj. 2019 i 2018), a więc przyjęcie tych argumentów nie wyjaśniałoby wcale z czego wynikało uprawnienie pozwanego do pobierania zaliczek w roku 2017 (a dokonał (...)wypłat na łączną kwotę (...)zł);



umowa wiązała wyłącznie strony, które ją zawarły i określała zakres praw nabywanych przez A. G. (1) do jego majątku własnego, nie stanowiła zaś aktu rozliczenia się K. R. (1) za spółką i wspólnikami;



umowa nie zawierała w swej treści żadnych postanowień, które można byłoby uznać za udzielenie następczej zgody na wypłatę już pobranych zaliczek, co nie zmieniałoby zresztą postanowienia umownego wprowadzającego wymóg zgody uprzedniej i nie sanowałby wady w postaci braku udziału w tych ustaleniach S. T. (1);



zgoda wspólników z §1 ust. 4 dotyczyła wyłącznie tego, co literalnie objęte było jej treścią, a więc zbycia ogółu praw i obowiązków, nie zaś jakichkolwiek innych rozliczeń.

W ocenie sądu odwoławczego brak było podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniom A. G. (1) i S. T. (1), a argumenty czynione przez Sąd Rejonowy uznane zostały za błędne. O ile zgodzić się można z tym, że trudno jest rozdzielić rozmowy, jakie były prowadzone między K. R. (1) i A. G. (1) jako wspólnikami sp.k. od tych, które były prowadzone między tymi samymi osobami jako osobami zarządzającymi sp. z o.o. i przez nią sp.k., a także iż pozostawali oni członkami zarządu komplementariusza i uprawnionymi do łącznej reprezentacji spółki, to jednak należy zauważyć, że mechanizm wydawania zgody przez komplementariusza na wypłatę zaliczek na poczet ewentualnego zysku sp.k. (o czym mowa w § 10 ust. 5 umowy sp.k.) nie mógł zostać oparty o konstrukcję uprawnienia do reprezentacji osoby prawnej ((...) sp. z o.o.) i wymagał zajęcia stanowiska przez wszystkich członków zarządu, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Nie można także podzielić stanowiska pozwanego, iż wypłata zaliczek wynikała z prawa pozwanego, jako członka zarządu, do reprezentowania spółki (...) sp. z o.o., gdyż pozwany dokonywał wypłat bez względu na to, czy był członkiem zarządu spółki, czy też nie. Pozwany złożył rezygnację z funkcji członka zarządu spółki 28 października 2018 roku, po czym dokonał na swoją rzecz jeszcze (...)wypłat w kwotach (...) zł, (...) zł, (...)zł, (...) zł, (...)zł nie wskazując w toku procesu żadnych podstaw faktycznych dokonania takich operacji.

Analizując chronologię zdarzeń jest oczywistym, że prywatna umowa pomiędzy K. R. (1) a A. G. (1) z dnia 8 stycznia 2019 roku nie mogła stanowić podstawy faktycznej do wielokrotnych wypłat pozwanego, z których pierwsza miała miejsce znacznie

wcześniej, tj. w dniu 13 listopada 2017 roku, gdyż w świetle umowy spółki komandytowej wymagana do tego była uprzednia zgoda komplementariusza ((...) sp. z o.o.). Zgoda taka na pewno nie została wyrażana w trybie określonym w art. 208 §5 k.s.h., zaś analiza okoliczności faktycznych sprawy prowadzi do wniosku, że zgody takiej komplementariusz nie udzielił także w sposób dorozumiany.

Zgodnie z §10 umowy spółki komandytowej, o ile wspólnicy w jednomyślnej uchwale nie postanowiliby inaczej, mieli oni uczestniczyć w zysku spółki w następujący sposób: komplementariusz miał mieć prawo do (...) zysku, S. T. (1) – do(...) zysku, K. R. (1) – do (...) zysku i A. G. (1) – także do (...) zysku (§ 10 ust. 1). W przypadku gdyby spółka w roku obrotowym wykazała stratę, zysk w następnych latach obrotowych miał być przekazany w pierwszej kolejności na pokrycie tych strat – w proporcjach, w jakich strata przypadłaby na wspólników spółki (§ 10 ust. 2). Wspólnicy byli uprawnieni do wypłaty zaliczek na poczet zysku za dany rok obrotowy. O wypłacie zaliczek postanawiał komplementariusz (§ 10 ust. 5).

Oświadczenie woli składane w sposób dorozumiany, aby być skuteczną podstawą do wypłaty zaliczek na poczet zysku, musiałoby posiadać możliwą do ustalenia treść precyzującą powyższe zagadnienia.

Umowa spółki uprawniała więc do pobierania zaliczek na poczet zysku, ale wyłącznie po uprzednim postanowieniu komplementariusza. Zgodnie więc z postanowieniami umowy zgoda komplementariusza musiałby poprzedzać czynności faktyczne w postaci dokonania wypłat, nie zaś mieć charakter wyłącznie postfaktyczny zatwierdzający czynności już zdziałane. Zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego taka zgoda określałaby kto, kiedy i w jakiej wysokości może pobrać zaliczki, nadto zgoda taka nie pozostawałyby w oderwaniu od ustalonych w tej samej umowie proporcji udziału w zyskach i stratach. Logiczne są więc w tym zakresie zeznania S. T., że jeżeli byłyby podjęte postanowienie o wypłatach zaliczek, to wszyscy mieliby dostać wypłatę; fakt, że pozostali dwaj wspólnicy zaliczek w proporcji wynikającej z § 10 umowy nie pobierali świadczy o tym wiarygodności zeznań świadków S. T. (1) i A. G. (2), że zysk miał być dzielony dopiero po jego osiągnięciu, założenia były takie, iż najpierw wspólnicy inwestują i odrabiają straty, a potem zaczynają zarabiać oraz że nie została podjęta decyzja o wypłatach zaliczek (k. 410v, k. 411 v).

Analizując więc czynności członków zarządu komplementariusza w okresie poprzedzającym pierwszą wypłatę zaliczki dokonaną przez K. R. (2) nie sposób odnaleźć takich zachowań, które świadczyłyby o wyrażonej przez członków zarządu w sposób nieformalny zgodzie na dokonanie pierwszej i dalszych wypłat. Za taką zgodę nie może być poczytany brak oprotestowania poszczególnych wypłat, gdyż do wyrażenia sprzeciwu pozostali uprawnieni musieliby wcześniej powziąć wiedzę o dokonanej wypłacie, zaś pozwany nie informował na bieżąco o swoich działaniach. Zdecydowanie należy odrzucić pogląd, że wymagana zgoda mogłaby zostać udzielona bez świadomości osoby jej udzielającej, a więc dokonywanie wypłat i jednoczesny brak śledzenia przez pozostałych członków zarządu obrotów na koncie bankowym spółki nie mógłby być źródłem samoczynnego podejmowania się uchwał bez wiedzy i woli osób zainteresowanych.

Dodatkowo wskazać należy, że gdyby wolą członków zarządu komplematariusza (którzy byli równolegle komandytariuszami spółki komandytowej) było wypłacanie zaliczek na zysk, to zaliczki pobieraliby wszyscy uprawnieni do zysku, tymczasem wypłat dokonywał w zasadzie tylko pozwany (drobna kwota pobrana przez A. G. (1) nie odpowiadała jego udziałowi w zyskach i nie rzutowała na sytuację finansową spółki), nadto podejmowane uchwały w przedmiocie rozliczenia zysków i strat, odnosiłyby się do pobranych wcześniej zaliczek (k. 165). Uchwała z k. 165 wskazuje, że w spółce była realizowana praktyka podejmowania uchwał w przedmiocie zysków i strat, a brak w jej treści postanowień dotyczących rozliczenia pobranych zaliczek świadczy o tym, że pozostali zainteresowani, tak jak zeznali, nie widzieli podstaw do czerpania zysków zanim spółka zacznie dobrze prosperować i zgodnie z §10 ust. 2 umowy w pierwszej kolejności zysk chcieli przeznaczać na pokrycie strat a ich działania zgodne były tymi zamierzeniami.

Podsumowując, okoliczność, że komplementariusz podjął decyzje o zaliczeniu zysków za lata 2017 i 2018 w pierwszej kolejności na pokrycie strat z lat poprzednich świadczy o tym, że wspólnicy (poza K. R. (3)) nie wyrażali zgody na pobieranie zaliczek, co z kolei przemawia za uznaniem za wiarygodne zeznań S. T. i A. G. (1), iż celem wspólników było doprowadzenie do sytuacji, w której spółka przynosiłaby zyski, pokrycie strat z lat poprzednich a dopiero później czerpanie z niej zysków, nie zaś wypłata zaliczek skutkująca bankructwem nowotworzonej spółki. Oczekiwania przedstawione przez S. T. i A. G. (1) zgodne są z zasadami doświadczenia życiowego, nielogicznym byłoby bowiem angażowanie znacznych środków finansowych i nakładu pracy w rozruch spółki tylko po to by w krótkim czasie doprowadzić do jej niewypłacalności na skutek wypłat zaliczek nieznajdujących uzasadniania w sytuacji finansowej spółki i bez uprzedniego pokrycia strat z lat ubiegłych. W tych okolicznościach twierdzenie, iż osoby te miałyby wyrazić zgodę na wypłatę zaliczek rujnujących finansowo spółkę jawi się jako zupełnie nieprawdopodobne.

Sama okoliczność, że umowa spółki w § 10 przewidywała możliwość wypłat zaliczek nie dawała żadnemu z wspólników blankietowej zgody na dokonywanie wypłat w dowolnym czasie i wysokości bez zgody komplementariusza. W zakresie więc podstawowej okoliczności spornej sąd odwoławczy ustalił, że kompelmentariusz nie wyraził ani wprost, ani w sposób dorozumiany zgody na wypłatę zaliczek na poczet zysku i w tym zakresie zmienił ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji. Z tożsamych względów nie zostały uznane za zasadne zarzuty naruszenia art. 233 k.p.c. zgłoszone przez stronę pozwaną, która twierdziła, że wszystkie wypłaty dokonane były za zgodą komplementariusza.

Zasadne były podniesione przez powoda zarzuty naruszenia prawa materialnego w zakresie zakwalifikowania zgody komplementariusza na wypłatę zaliczek na zysk, jako czynności z zakresu reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Sąd Rejonowy, zważył, że z treści umowy spółki komandytowej wynika, że stosownie do § 10 ust. 5 umowy spółki, wspólnicy byli uprawnieni do wypłaty zaliczek na poczet zysku za dany rok obrotowy. O wypłacie zaliczek postanawiał komplementariusz. Z literalnego brzmienia przytoczonego postanowienia umownego nie wynikało zatem, jakoby wypłata zaliczek na poczet zysku warunkowana była uprzednim podjęciem przez komplementariusza stosownej uchwały.

Powyższy wniosek nie uwzględnia jednak tego, że komplementariuszem w spółce komandytowej była spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - (...) sp. z o.o., co do której przepisy kodeksu spółek handlowych szczegółowo określają tryb podejmowania decyzji. Odróżnić należy zagadnienie prowadzenia spraw spółki, tj. podejmowanie decyzji we wszystkich sprawach związanych z realizacją celu gospodarczego spółki od aktu reprezentacji, czyli składania oświadczeń woli wobec podmiotów zewnętrznych zgodnie z uprzednimi decyzjami podjętymi w ramach prowadzenia spraw spółki.

Wbrew stanowisku Sądu I instancji do podjęcia tego typu decyzji tzn. wydania zgody na wypłatę zaliczki na rzecz komandytariusza nie ma zastosowania ogólna metoda i sposób reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działającej jako komplementariusz, ale wyłącznie sposób określony w art. 208 § 5 k.s.h. – a zatem decyzja zarządu komplemetariusza w ramach prowadzenia spraw spółki, podjęta w drodze konsensusu. Bez wątpienia bowiem decyzje finansowe o takiej doniosłości jak analizowane w tej sprawie nie mieszczą się w zakresie spraw nieprzekraczających zwykłego zarządu, a więc wykluczone jest samodzielne skuteczne działanie każdego członka zarządu w trybie art. 208 §3 k.s.h.

Jeżeli zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest trzyosobowy (jak w niniejszej sprawie w spornym okresie, gdzie w skład zarządu wchodzili wraz z pozwanym A. G. (1) i S. T. (1)), a reprezentować spółkę mogą tylko dwaj członkowie zarządu, to owszem, osoby te mogą skutecznie podejmować czynności z zakresu reprezentacji.

Niektórzy członkowie zarządu nie mogą jednak samodzielnie podejmować uchwał dotyczących prowadzenia spraw spółki z zakresu przekraczającego zwykłe sprawy spółki, gdyż do tego wymagana byłaby uchwała zarządu powzięta w trybie określonym w art. 208 §5 k.s.h., co nie miało miejsca.

Skuteczne podjęcie takiej uchwały wymagałoby zawiadomienia wszystkich członków zarządu o posiedzeniu, zaś materiał dowodowy (w tym zeznania S. T. (1) k.410 v i nast.) jednoznacznie wskazuje, że ani nie odbyło się posiedzenie, ani też temat ten nie był przedmiotem uzgodnień podjętych w jakiejkolwiek mniej sformalizowanej formie.

Słusznie powódka w apelacji stawia zarzut naruszenia art. 201 i 208 k.s.h. wskazując na nierozróżnienie kwestii reprezentacji spółki od kwestii prowadzenia jej spraw. Po myśli art. 201 § 1 k.s.h. zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. W jego ramach ustawodawca zestawia sferę dwóch możliwych płaszczyzn potencjalnej aktywności, a mianowicie wewnętrznej (prowadzenie spraw) oraz zewnętrznej (reprezentowanie spółki). Pojęcia ta nie są jednak tożsame. Prowadzenie spraw dotyczy sfery wewnętrznej podmiotu, czyli podejmowania decyzji, natomiast reprezentacja – zewnętrznej, czyli wyrażania tej decyzji osobom trzecim. Oczywistym zaś jest, że jeżeli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podejmuje decyzję, jako komplementariusz to jest to decyzja z zakresu prowadzenia spraw spółki (wewnętrzna). Z art. 208 § 4 i § 5 k.s.h., wynika że jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, wymagana jest uprzednia uchwała zarządu, przy czym uchwała może zostać powzięta, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu; uchwały zapadają bezwzględną większością głosów.

Praktyka wskazuje, że spółki stosują pewne uproszczenia powyższego trybu (co dopuszcza także orzecznictwo), jednakże nawet podjęcie decyzji poza posiedzeniem zarządu wymaga wyrażenia stanowiska przez osoby uprawnione i uzyskanie bezwzględnej większości głosów. W tym jednak przypadku także takie odformalizowane wydanie zgody przez spółkę nie miało miejsca.

Brak decyzji (...)sp. z o.o. podjętej w trybie art. 208 § 4 i 5 k.s.h. oraz art. 201 k.s.h. co do wypłaty zaliczek prowadzi do wniosku, że pozwany pobrał bez podstawy prawnej następujące kwoty:

1.  dnia 13 listopada 2017 roku(...) zł,

2.  dnia 29 listopada 2017 roku (...) zł,

3.  dnia 13 grudnia 2017 roku (...) zł,

4.  dnia 22 grudnia 2017 roku (...) zł,

5.  dnia 12 marca 2018 roku (...) zł,

6.  dnia 19 marca 2018 roku (...) zł,

7.  dnia 20 marca 2018 roku(...) zł,

8.  dnia 10 maja 2018 roku (...) zł,

9.  dnia 15 maja 2018 roku (...) zł,

10.  dnia 28 maja 2018 roku (...) zł,

11.  dnia 15 czerwca 2018 roku (...) zł,

12.  dnia 22 czerwca 2018 roku (...)zł,

13.  dnia 25 czerwca 2018 roku (...) zł,

14.  dnia 16 lipca 2018 roku (...) zł,

15.  dnia 17 lipca 2018 roku (...)zł,

16.  dnia 6 sierpnia 2018 roku (...) zł,

17.  dnia 10 sierpnia 2018 roku (...) zł,

18.  dnia 28 sierpnia 2018 roku (...) zł,

19.  dnia 31 sierpnia 2018 roku (...) zł,

20.  dnia 26 października 2018 roku (...)zł,

21.  dnia 30 października 2018 roku (...) zł,

22.  dnia 6 listopada 2018 roku(...) zł,

23.  dnia 26 listopada 2018 roku (...) zł,

24.  dnia 30 listopada 2018 roku (...)zł,

25.  dnia 12 grudnia 2018 roku (...) zł.

W świetle powyższego, zmiana ustaleń faktycznych poprzez uznanie, iż w istocie w spornym okresie nie doszło do skutecznego podjęcia uchwały o zezwoleniu na wypłatę zaliczek na rzecz pozwanego, przesądziła o zasadności pozwu w całości i jednocześnie spowodowała, iż podnoszone okoliczności, co do tego czy spółka komandytowa w danym roku obrotowym poniosła stratę, czy też nie, pozostawały nieistotne dla rozstrzygnięcia.

Prawidłowo więc powódka dochodzone roszczenie oparła na art. 405 i nast. k.c. W odniesieniu do bezpodstawnego wzbogacenia prawidłowy wywód poczynił Sąd Rejonowy, rozważania te Sąd Okręgowy przyjmuje w tym zakresie za własne z tym, że odnosi je do całości zgłoszonego przez powoda roszczenia.

Powyższe powody wskazujące na brak podstawy prawnej do wypłaty zaliczek na poczet zysku świadczą także o niezasadności w całości apelacji pozwanego, który utrzymywał, że podstawa taka była w odniesieniu do każdej z dokonanych przez niego wypłat. W odniesieniu do zarzutu pozwanego naruszenia art. 247 k.p.c. - wobec stwierdzenia całkowitego braku podstaw do dokonania jakiejkolwiek wypłaty, irrelewantna jest kwestia na jaki cel pozwany przeznaczył pobrane środki.

Reasumując, wobec ustalenia, że spółka (...) sp. z o.o. sp. k. w okresie od 13 listopada 2017 r. do 12 grudnia 2018 r. bez podstawy prawnej wypłaciła pozwanemu łącznie (...) zł, kwota ta winna zostać zwrócona na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

W konsekwencji Sąd Okręgowy na skutek apelacji powoda zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 §1 k.p.c., zaś apelację pozwanego oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

Zmiana powyższa skutkowała zmianą rozstrzygnięcia o kosztach procesu, którymi w całości został obciążony pozwany na podstawie art. 108 § 1 i art. 98 k.p.c.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Strona powodowa poniosła koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2700 zł ustalone na podstawie §10 ust.1 pkt 1 w zw. z §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz koszt opłaty sądowej od apelacji w kwocie 2020 zł.

W pkt 4 orzeczono - na podstawie art. 80 u.k.s.c. - o zwrocie na rzecz powoda kwoty 100 zł z uwagi na nadpłacenie tejże kwoty w opłacie od apelacji.

Sędzia Dorota Bassa