Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:

Sędzia Magdalena Daria Figura

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) GmbH z siedzibą w B. (N.)

przeciwko (...) Aktiengesellschaft z siedzibą w K. (N.)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie

z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. akt I C 84/23

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala powództwo i zasądza od powoda (...) GmbH w B. na rzecz pozwanego (...)Aktiengesellschaft z siedzibą w K. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2)  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. Germany GmbH w B. na rzecz pozwanego na rzecz pozwanego (...) Aktiengesellschaft z siedzibą w K. kwotę 650 zł (sześćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu do dnia zapłaty.

Magdalena Daria Figura

Sygn. akt V Ca 1870/24

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2024 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 października 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda 1.342 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Sąd Rejonowy ustalił, że P. K. (1) posiadał wykupione bilety na łączony lot z T. do G., z przesiadką w M. (nr lotu (...)((...)), nr rezerwacji (...)). W dniu 16 sierpnia 2022 r. P. K. (1) i powód zawarli umowę cesji roszczenia o odszkodowanie powstałego w związku z opisanym wyżej opóźnieniem lotu.

W zakresie postępowania dowodowego sporne było jedynie to, czy z dokumentu cesji przedłożonego przez powoda wynika, że P. K. (1) złożył oświadczenie woli o przeniesieniu wierzytelności na powoda. Zdaniem Sąd Rejonowego dokument ten pozwalał na uznanie, że w dniu 16 sierpnia 2022 r. P. K. (1) złożył oświadczenie woli o przeniesieniu na (...) roszczeń (w tym roszczenia o odszkodowanie) od linii lotniczych w związku z opóźnieniem lotu w dniu 9 czerwca 2022 r. W ocenie Sądu Rejonowego nie było podstaw do uznania, aby dokument ten podlegał niezgodnym z prawem modyfikacjom.

W ocenie Sądu Rejonowego zarzut, że dowód ten pozbawiony jest jakiejkolwiek wartości dowodowej, jest nietrafny. Z dokumentu, w którym wskazano jego wystawcę (P. K. (1)) i który opatrzony jest jego szeroko rozumianym podpisem, wynika, że taka osoba złożyła oświadczenia o odpowiedniej treści. Podpis pozwala na ustalenie wystawcy dokumentu w rozumieniu przepisów o formie dokumentowej. Co więcej, powołanie w cesji numeru rezerwacji pozwala na stwierdzenie, że był to ten sam P. K. (1), który posiadał rezerwację na rejs z T. do G. przez M. ( (...) i (...)) w dniu 9 czerwca 2022 r.

W konsekwencji Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., a o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany i zaskarżył wyrok w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1) art. 77 ² k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że załączony do pozwu Assignment Form / Dokument cesji stanowi umowę przelewu wierzytelności zawartą w formie dokumentowej, podczas gdy dokument nie umożliwia ustalenia osoby składającej oświadczenia - rzekomo P. K. (1),

2) art. 509 § 1 i 2 k.c. oraz art. 58 § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że Powód skutecznie nabył wierzytelność związaną z zakłóceniem lotu od pasażera P. K. (1) (nawet przyjmując, że to on podpisał dokument cesji), podczas gdy umowa przelewu była nieważna i bezskuteczna, bowiem:

- z umowy przelewu nie wynika żadna causa tej czynności, a przede wszystkim umowa ta nie określa wynagrodzenia dla pasażera za zbycie wierzytelności,

- na umowie przelewu widoczny jest jedynie rzekomy „podpis" pasażera, natomiast przelew wierzytelności jest czynnością dwustronną, wobec czego brak jest oświadczenia przedstawiciela powoda,

- brak jest danych w dostatecznym stopniu konkretyzujących przelewaną wierzytelność (widoczny jest tylko numer rezerwacji, brak natomiast danych przewoźnika, numeru lotu czy daty lotu),

- na umowie przelewu wskazano, że w razie uznania cesji za nieważną, należy traktować ją jako pełnomocnictwo udzielone powodowi.

Ponadto, zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść wyroku, tj.:

3) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz art. 231 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażające się w braku logicznej i zgodnej z zasadami doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego, co znalazło wyraz w błędnym przyjęciu, że powód wykazał, iż załączony do pozwu Assignment Form / Dokument cesji został podpisany przez pasażera P. K. (1), podczas gdy podpis znajdujący się na tym dokumencie został naniesiony w nieokreślonej postaci cyfrowej, a zatem nie umożliwia ustalenia osoby składającej oświadczenie,

4) art. 243 ¹ k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że domniemanie pochodzenia oświadczenia woli od osoby, której podpis widnieje na dokumencie prywatnym (art. 245 k.p.c.) znajduje zastosowanie do dokumentów niezawierających ani podpisu własnoręcznego, ani kwalifikowanego podpisu elektronicznego, co doprowadziło do błędnego uznania, że pasażer złożył oświadczenie o przeniesieniu na Powoda wierzytelności związanej z zakłóceniem lotu,

5) art. 253 k.p.c. w zw. z art. 243 ¹ k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez błędne uznanie, że to Pozwaną obciąża ciężar udowodnienia, iż umowa przelewu wierzytelności nie została zawarta z pasażerem (P. K. (1)), w sytuacji, gdy do dokumentów sporządzonych w formie innej niż pisemna i elektroniczna nie stosuje się przepisu art. 253 k.p.c., zgodnie z którym zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego złożonego przez jedną ze stron procesu przenosi na nią ciężar wykazania, że dokument nie jest prawdziwy.

Apelujący wniósł o zmianę wyroku w pkt. 1 przez: oddalenie powództwa w całości, o zmianę wyroku w pkt. 2 i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, a także zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym równowartości opłaty od wniosku o uzasadnienie wyroku (opłaty od apelacji), a także zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie. Sąd Rejonowy zasadniczo prawidłowo ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, które to ustalenia Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za własne. Sąd Okręgowy odmiennie ocenił jednak skuteczność umowy cesji, co prowadziło do zmiany zaskarżonego wyroku oraz oddalenie powództwa.

Zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz art. 231 k.p.c. Art. 233 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi, wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

W szczególności należy przywołać, że w ocenie Sądu Okręgowego należało uznać, że powód nie wykazał legitymacji do dochodzenia roszczenia albowiem nie udowodnił zawarcia z konsumentem umowy przelewu wierzytelności, dochodzonej w niniejszej sprawie, wobec czego powództwo podlegało oddaleniu. Na okoliczność zawarcia umowy przelewu powód przedstawił kserokopię jak na k.12. Na kserokopii widnieje odwzorowanie nieczytelnego podpisu. Ponadto powód powoływał się na treść regulaminu powodowej spółki. Treść tego Regulaminu nie została jednak załączona do akt niniejszej sprawy, nie zostały również wskazane konkretne jego postanowienia. Wydruki zaś zostały zakwestionowane przez pozwanego. Pozwany zakwestionował również legitymację czynną powoda.

W tym miejscu zasadne jest przywołać, że przepisy prawa, poza art. 511 k.c. który nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, nie zastrzegają żadnej szczególnej formy dla zawarcia umowy przelewu wierzytelności. Jednakże, jak w przypadku każdego oświadczenia woli, tak przypadku oświadczeń woli składających się na umowę przelewu, zastosowanie mają przepisy ogólne kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zaś w myśl art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześnie (§ 1). Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (§ 2).

Brak jest również podstaw do przyjęcia, że powód wykazał, by została zachowana dokumentowa forma czynności prawnej określona w art. 77 ² k.c. Z jednej bowiem strony powód nie przedstawił i nie wykazał mechanizmu, za pomocą którego miały zostać złożone oświadczenia stron umowy przelewu. Z drugiej zaś strony, powód nie wykazał, by to właśnie jako konsument złożył oświadczenie o zawarciu umowy cesji. Na wydruku, jak na k.12, widnieje odwzorowanie nieczytelnego podpisu. Brak jest przy tym jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego, że podpis widniejący na wydruku z k. 12 rzeczywiście należą do P. K. (2). Brak jest również danych w dostatecznym stopniu konkretyzujących przelewaną wierzytelność (widoczny jest tylko numer rezerwacji, brak natomiast danych przewoźnika, numeru lotu czy daty lotu), jak słusznie wskazał apelujący.

W konsekwencji powyższych rozważań, niemożliwe było ustalenie osoby składającej oświadczenie. W świetle powyższego, nieprawidłowa była ocena Sądu I instancji, że powód wykazał legitymację do dochodzenia roszczenia wskazanego w pozwie (art. 6 k.c.).

Z tych względów, Sąd Okręgowy uwzględnił apelację w całości i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddalił.

W konsekwencji, mając na uwadze, iż pozwany wygrał postępowanie przed Sądem pierwszej instancji w całości, Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 k.p.c. ustalił, że powód ponosi koszty procesu w całości. Na koszty procesu złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w wysokości 900 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., na które złożyła się opłata od apelacji w wysokości 200 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 450 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r.

Magdalena Daria Figura