Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	Sędzia Aleksandra Łączyńska
Protokolant:	Anna Wróblewska

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W.

z dnia 1 grudnia 2022 r., sygn. akt I C 1660/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 2.700 zł (dwa tysiące siedemset złotych)
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia
w tym zakresie do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego
w instancji odwoławczej.

Aleksandra Łączyńska

Sygn. akt V Ca 1952/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 maja 2022 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 11.600 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, kosztów tłumaczenia przysięgłego oraz opłaty od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty z dnia 27 czerwca 2022 r. Referendarz Sądowy uwzględnił powództwo w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 1 grudnia 2022 r., sygn. akt I C 1660/22 Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie w pkt. 1 oddalił powództwo, w pkt. 2 zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższego wyroku apelację wywiodła strona powodowa, zaskarżając go w całości. Orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

1. naruszenie prawa materialnego, tj.:

(i) art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej jako „rozporządzenie (WE) nr 261/2004”) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że w przedmiotowej sprawie wystąpiły nadzwyczajne okoliczności, zwalniające przewoźnika z odpowiedzialności z tytułu dużego opóźnienia lotu oraz że Pozwany podjął wszelkie racjonalne środki w celu zminimalizowania negatywnych skutków opóźnienia lotu, co skutkowało oddaleniem powództwa i brakiem obowiązku zapłaty zryczałtowanego odszkodowania na rzecz Powoda;

(ii) art. 5 ust. 1 lit. c w zw. z art. 7 ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 261/2004 poprzez jego niezastosowanie, co w konsekwencji doprowadziło do oddalenia powództwa i braku obowiązku wypłaty zryczałtowanego odszkodowania na rzecz Powoda, w sytuacji, w której poprzednikom prawnym Powoda przysługiwało odszkodowanie z tytułu dużego opóźnienia lotu;

(iii) art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że Pozwany sprostał ciężarowi udowodnienia faktu: (i) wystąpienia okoliczności nadzwyczajnych, (ii) bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy użyciem butli tlenowych na rejsie poprzedzającym (niebędącym lotem bezpośrednio poprzedzającym) a opóźnieniem spornego lotu, (iii) podjęcia wszelkich racjonalnych środków w celu minimalizacji - negatywnych skutków opóźnienia lotu;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj.

(i) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i brak jego wszechstronnego rozważenia, wyrażającego się w niezasadnym przyjęciu, że:

a) duże opóźnienie spornego lotu zostało spowodowane wystąpieniem okoliczności nadzwyczajnych w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 261/2004;

b) pomiędzy wystąpieniem okoliczności nadzwyczajnych a dużym opóźnieniem spornego lotu istnieje bezpośredni związek przyczynowy;

c) Pozwany podjął wszelkie racjonalne środki mające na celu zminimalizowanie negatywnych skutków dużego opóźnienia lotu

co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych co do braku ponoszenia przez Pozwanego odpowiedzialności odszkodowawczej za nieregularność lotu o nr (...) z dnia 23 czerwca 2021 r. na trasie z A. do K.

Wobec powyższego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kwoty 11 600 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, kosztów tłumaczenia przysięgłego oraz opłaty od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela w całości i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną przez ten Sąd ocenę prawną. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się zarzucanych mu uchybień w przepisach prawa, a kwestionowany wyrok - oparty na właściwej analizie materiału dowodowego zebranego w sprawie, poddanej następnie trafnej ocenie prawnej - nie mógł zostać skutecznie wzruszony na skutek wniesionego środka zaskarżenia.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Skarżący nie wykazał tego rodzaju naruszeń. Co istotne stan faktyczny nie był pomiędzy stronami sporny, strony różniły się w ocenie zaistniałych faktów tj. czy konieczność wymiany 2 z 4 butli tlenowych, stanowiących obligatoryjne wyposażenie samolotu, w związku z ich zużyciem podczas lotu poprzedzającego lot w rotacji, stanowiło okoliczność nadzwyczajną, wyłączającą odpowiedzialność przewoźnika z tego tytułu. To bowiem doprowadziło do ponad 3-godzinnego opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego. Zarzuty naruszenia przedmiotowego przepisu w znacznej części nie odnoszą się więc do oceny dowodów i konkretnych elementów stanu faktycznego ustalonych przez Sąd Rejonowy, ale sprowadzają się do zakwestionowania oceny prawnej dokonanej przez Sąd pierwszej instancji. Są to zatem zarzuty dotyczące prawidłowości zastosowania w niniejszej sprawie przepisów prawa materialnego.

W tym kontekście, za chybiony uznać należy zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, iż pozwany sprostał ciężarowi udowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Zarzut ten uznać należy za oczywiście bezzasadny. Przepis ten Sąd Rejonowy miał naruszyć poprzez uznanie, iż w sprawie wykazane zostało zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności i podjęcia racjonalnych środku w celu minimalizacji negatywnych skutków opóźnienia, mimo iż pozwany nie wykazał tych okoliczności. Tymczasem art. 6 k.c. określa rozkład ciężaru dowodu i sąd narusza go przede wszystkim wtedy, gdy obciąża negatywnymi konsekwencjami niewykazania określonego faktu stronę, na której ciężar jego udowodnienia nie spoczywał. W ocenie Sądu Okręgowego pozwany wykazał zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności i podjęcie racjonalnych środku w celu minimalizacji negatywnych skutków opóźnienia m.in. dowodem z zeznań świadków B. K. i P. G. oraz obszerną dokumentacją dołączoną do akt sprawy (chociażby (...) Report czy korespondencją mailową z (...)).

Opóźnienie (odwołanie) lotu nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego (zob. ETS w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C 432/07).

Zatem, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 5 ust. 1 lit. c i art. 7 rozporządzenia nr 261/2004, jeżeli dowiedzie, że odwołanie lub opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

W ocenie Sądu Okręgowego, w oparciu o zgromadzony w niniejszym postępowaniu materiał dowodowy, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia, na podstawie których słusznie uznał, że zdarzenie w postaci zaistnienia konieczności wymiany butli tlenowych, stanowiących obligatoryjne wyposażenie samolotu wykorzystywanego dla zrealizowania połączenia o nr LO (...), które doprowadziło do powstania ponad 3-godzinnego opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego, stanowiło okoliczność nadzwyczajną, wyłączającą odpowiedzialność przewoźnika z tego tytułu. Podkreślić należy, iż zgodnie z instrukcją MEL dla samolotów Boeing 737-8 stanowiącą wytyczne dla przewoźników eksploatujących tego typu statki powietrzne, z czterech zainstalowanych na pokładzie butli, minimum trzy muszą być sprawne. Tymczasem w realiach niniejszej sprawy zużycie butli nastąpiło w związku z tym, że aż dwóch pasażerów w trakcie jednego z rejsów poprzedzających lot nr LO (...) wymagało podania tlenu, co spowodowało wykorzystanie dwóch butli z tlenem. W sytuacji, zużycia tylko jednej butli, rejs mógłby być kontynuowany bez konieczności uzupełnienia brakującego wyposażenia. Jak wynika z materiału dowodowego, wykorzystanie w jednym rejsie dwóch butli z tlenem zdarza się niezmiernie rzadko, a więc dalsze wynikające z tego faktu skutki jak oczekiwanie na uzupełnienie sprzętu medycznego do stanu wymaganego przepisami, nie mieści się w ramach rutynowej działalności przewoźnika i stanowi okoliczność nadzwyczajną, której w tych konkretnych okolicznościach nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Wobec tego, że do zużycia dwóch butli z tlenem dochodzi bardzo rzadko niezasadnym byłoby oczekiwanie, aby przewoźnik posiadał w każdym porcie lotniczym zapasowe butle z tlenem dla każdego z typów wykorzystywanych samolotów. Ponadto w celu zminimalizowania opóźnienia przewoźnik podjął próbę wypożyczenia butki z tlenem na lotnisku w A., jednak ze względu na okoliczność, iż butle są indywidualnie dopasowane do danego rodzaju samolotu, próba zakończyła się niepowodzeniem.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było również podstaw do nieuwzględnienia powyższej nadzwyczajnej okoliczności w związku z tym, że okoliczność ta zaistniała nie na locie bezpośrednio poprzedzającym lot LO (...), a na dwa loty w rotacji przed lotem LO (...). Zasada rotacyjnego korzystania z lotu jest racjonalną i uzasadnioną organizacją lotów. Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 11 czerwca 2020 r. w sprawie C-74/19, art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 w związku z motywem 14 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom w przypadku dużego opóźnienia lub odwołania lotu obsługujący przewoźnik lotniczy może powołać się na „nadzwyczajną okoliczność”, która miała wpływ na poprzedni lot obsługiwany przez tego samego przewoźnika za pośrednictwem tego samego statku powietrznego, pod warunkiem że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem, względnie odwołaniem kolejnego lotu, czego ocena należy do sądu odsyłającego z uwzględnieniem w szczególności sposobu eksploatacji danego statku powietrznego. Podobnie w wyroku z dnia 22 kwietnia 2021 r. w sprawie C-826/19 Trybunał Sprawiedliwości podkreślił, że również w sytuacji, w której dany samolot jest opóźniony w swojej rotacji, gdyż podczas wykonywania jednego z poprzednich lotów wystąpiły niekorzystne warunki pogodowe klasyfikujące się jako okoliczności nadzwyczajne, sąd krajowy może stwierdzić zaistnienie związku przyczynowego między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem kolejnych lotów danego samolotu. Konsekwentnie, dalsze opóźnienia w rotacji również mogą zostać przez obsługujących przewoźników lotniczych usprawiedliwione zaistnieniem okoliczności nadzwyczajnych.

W ocenie Sądu, mając na uwadze konieczność oczekiwania na trzecią butlę tlenową na jednym z poprzednich lotów, poprzedzających loty poprzedników prawnych powoda, zaistniał związek przyczynowy między sytuacją nadzwyczajną (wykorzystaniem aż dwóch butli z tlenem na jednej trasie i oczekiwaniem na uzupełnienie), a opóźnieniem lotu nr LO (...). Podkreślić również należy, iż pierwszym i zasadniczym obowiązkiem przewoźnika jest dbałość o zagwarantowanie bezpieczeństwa pasażerów. Wartością nadrzędną i pryncypalną we wszystkich sprawach rozpoznawanych na gruncie Rozporządzenia nr 261/2004 powinno być bezpieczeństwo pasażerów, które w przypadku lotu nr LO (...) nie mogłoby być zapewnione bez prawidłowej ilości butli z tlenem znajdujących się na pokładzie.

Zdaniem Sądu Okręgowego pozwany wykazał również, iż podjął stosowne do okoliczności i racjonalne działania, aby jak najszybciej dostarczyć brakujące butle, przy uwzględnieniu szczególnych okoliczności panujących na lotnisku w A.. Pozwany korzysta w A. z usług serwisu (...), który nie posiadał butli tlenowych w modelu, który byłby odpowiedni do samolotu wykonującego lot o numerze LO (...) (wcześniej (...)), co wynika bezpośrednio z maili wymienionych przez przewoźnika z serwisem (...) (k. 319-320). Wobec powyższego konieczne było oczekiwanie na inny samolot lądujący w A. o numerze (...), który przyleciał około półtorej godziny po lądowaniu samolotu wykonującego lot o numerze (...) (na którym doszło do użycia butli tlenowych) i zabranie z tego samolotu jednej sprawnej butli. Powyższe działania były podejmowane bez zbędnej zwłoki, w najszybszym możliwym czasie. Jak również trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji nie można tracić z pola widzenia, że cała procedura pozyskania brakującej do wykonania lotu butli zamknęła się w czasie 2 godzin i 19 minut. Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz fakt, iż lotnisko w A. nie jest macierzystym lotniskiem przewoźnika, Sąd odwoławczy uznał, że opóźnienia nie można było uniknąć, pomimo podjęcia przez pozwanego wszelkich racjonalnych środków.

Mając na uwadze powyższe rozważania, żaden z podniesionych w apelacji zarzutów, tak procesowych, jak i materialnych nie zasługiwał na uwzględnienie, a Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany czy uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia.

W konsekwencji, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.

Aleksandra Łączyńska