Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Małgorzata Kanigowska-Wajs

Protokolant: Julia Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie

z dnia 27 marca 2023 r., sygn. akt II C 1838/21

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala powództwo w całości i zasądza
od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na rzecz pozwanego (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w pierwszej instancji;

zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
we W. na rzecz pozwanego (...) spółki akcyjnej w W.
w W. kwotę 220 (dwieście dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej - z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt V Ca 2379/23

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów
o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej
z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja strony pozwanej jako zasadna zasługiwała na uwzględnienie.

Należy bowiem zauważyć, że już w sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana zakwestionowała ważność umowy cesji nr (...), wskazując
że przedmiotowa umowa nie obejmowała roszczenia wywiedzionego w pozwie
i cedent (A. Ł.) nie obejmowała swoją wolą to roszczenie (k.39 verte).

Badanie legitymacji procesowej stron procesu, która stanowi przesłankę materialnoprawną jest obowiązkiem Sądu, który do kwestii tej odnosi się przed merytoryczną oceną sprawy. Istnienie legitymacji procesowej bada zatem Sąd
z urzędu orzekając, co do istoty sprawy. Legitymacja procesowa to uprawnienie wypływające z prawa materialnego (konkretnego stosunku prawnego)
do występowania z roszczeniem przeciwko innemu podmiotowi (tak: Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, wyd.4 LexisNexis 2009, s. 126).

W niniejszej sprawie powód wywodził swoją legitymację z umowy cesji wierzytelności nr (...) z 30 lipca 2018 r. zawartej pomiędzy A. Ł.
a (...) sp. z o.o. we W. (k.26-27).

Zgodnie z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony
ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy
o przelew. Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia powinna być przy tym w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność, a zatem oznaczenia stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Strony stosunku, świadczenie oraz przedmiot świadczenia muszą być oznaczone, bądź przynajmniej możliwe do oznaczenia (oznaczane)
w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność (tak: Kodeks cywilny. Komentarz pod red. A. Kidyby, Tom III, Zobowiązania – część ogólna, Lex 2010 r.).

Powołując się na przelew wierzytelności strona wywodząca z tego faktu skutki prawne zobowiązana jest udowodnić, przejście uprawnień.

W ocenie Sądu Okręgowego sam zarzut zgłoszony w sprzeciwie od nakazu zapłaty był usprawiedliwiony okolicznościami sprawy, albowiem istotnie w dołączonej do pozwu umowy cesji wysokość zbywanej wierzytelności nie została wskazana,
co implikuje zasadny wniosek, czy konsument był w pełni świadomy treści i skutków tej umowy. Zdaniem Sądu Odwoławczego wiedza o wysokości zbywalnej wierzytelności jest niezbędna, aby dokonać prawidłowej i wszechstronnej oceny, czy przy zawarciu umowy cesji nie doszło do naruszenia art. 58 § 2 k.c. Należy bowiem wskazać, że do sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego dochodzi m.in. z powodu rażącego zachwiania ekwiwalentności świadczeń (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 2005 r., sygn. akt IV CK 162/05). Przy ustaleniu, czy do tego doszło, należy mieć na względzie wszelkie okoliczności, które mogą mieć wpływ na rzeczywistą wartość świadczeń, tym bardziej, że umowa została zawarta pomiędzy profesjonalistą a konsumentem, mającym pozycję słabszą. Konsument bowiem zawierając umowę cesji z przedsiębiorcą powinien wiedzieć o wysokości przysługującej mu wierzytelności, aby mógł podjąć świadomą i przemyślaną decyzję
co do jej zbycia biorąc pod uwagę zaoferowaną mu cenę nabycia, tj. czy taka umowa jest dla niego korzystna, nawet jeśli cena jest znacząco zaniżona w myśl zasady volenti non fit iniuria. Warto również dodać, że jeśli zbywca nie obejmuje swoją świadomością wysokości wierzytelności, którą zbywa, to wówczas zachodzi brak istotnych cech umowy, albowiem taki zbywca nie jest w stanie ocenić, czy proponowana cena jest dla niego wystarczająca.

Powyższe okoliczności mogły być wykazane jedynie w drodze przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka - konsumenta (kredytobiorcy). Jednocześnie należy wskazać, że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał nie
na stronie pozwanej, lecz na stronie powodowej, która takiego wniosku nie zgłosiła.

W związku z tym, że strona powodowa nie wykazała, czy jej poprzednik prawny (kredytobiorca) miał świadomość o wysokości przysługującej mu wierzytelności, w ocenie Sądu Odwoławczego sąd pierwszej instancji nie posiadał wystarczającego materiału dowodowego, aby w sposób dostateczny ocenić zarzutu strony pozwanej co do nieważności umowy cesji, a więc, czy doszło do skutecznego zbycia wierzytelności. Powyższy wniosek finalnie powinien skutkować oddaleniem powództwa wobec braku legitymacji czynnej strony powodowej.

Stąd też, wobec nie wykazania, że wierzytelność objęta pozwem przeszła
na rzecz powoda, uznać należało za uzasadniony podniesienia przez pozwanego zarzutu braku legitymacji czynnej powoda. Bez znaczenia przy tym pozostawała kwestia udowodnienia roszczenia pierwotnego wierzyciela względem pozwanej spółki, skoro powód nie wykazał, że nabył tę wierzytelność.

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok jak w pkt 1.

Wydanie orzeczenia reformatoryjnego skutkowało również koniecznością zmiany rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed sądem I instancji. Wobec oddalenia powództwa w całości zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona powodowa została obciążona obowiązkiem zwrotu na rzecz strony pozwanej kosztów procesu.
Na zasądzone koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika określone zgodnie
z § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych w kwocie 90 zł. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹
i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty te złożyły się koszty wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym ustalone zgodnie z § 2 pkt 1 w zw.
z § 10 ust. 1 pkt 1 powołanego powyżej rozporządzenia w kwocie 120 zł oraz opłata sądowa od apelacji w wysokości 100 zł.

Zarządzenie z 11 października 2023 r.: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego (za pośrednictwem PI).