Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	SSO Oskar Rudziński
Sędziowie:	SO Anna Strączyńska (spr.) SR del. Iwona Lizakowska - Bytof
Protokolant:	st. sekr. sąd. Marcin Ponikowski

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy ze skargi S. B.

o wznowienie postępowania w sprawie I Nc 5488/13

z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko S. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie

z dnia 23 lutego 2015 r., sygn. akt II C 2693/14

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od S. B. na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 3002/15

UZASADNIENIE

S. B. wniosła w dniu 07 listopada 2014 r. skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym nakazem zapłaty wydanym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Woli w Warszawie w dniu 28 sierpnia 2013 roku w sprawie I Nc 5488/13. Skarżąca wniosła o uchylenie tego nakazu zapłaty i oddalenie powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. co do kwoty 2.842 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 23 lutego 2015 r. skarżąca podtrzymała swoje stanowisko i dołączyła do akt sprawy aktualny odpis z KRS powoda. Strona powodowa – (...) sp. z o.o. natomiast wniosła o odrzucenie skargi ze względu na fakt, że o wydanym przeciwko niej nakazie zapłaty pozwana wiedziała od dwóch lat. W przypadku zaś nieuwzględnienia powyższego powód wniósł o oddalenie skargi i zasądzenie kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie oddalił skargę oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i rozważania:

W dniu 30 maja 2009 r. S. B. zawarła z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej, na podstawie której otrzymała kwotę 5.000 zł, zaś całkowita kwota zadłużenia wynosiła 6.950 zł. Strony umowy ustaliły, że spłata pożyczki nastąpi w sześciu miesięcznych ratach płatnych po 1.158 zł.

W dniu 23 listopada 2012 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą
w (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarły umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem był m.in. przelew wierzytelności przysługującej cedentowi wobec S. B. z tytułu umowy pożyczki gotówkowej zawartej w dniu 30 maja 2009 r.

W związku z tym, że S. B. nie uregulowała należności przysługującej (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Woli w Warszawie nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym uwzględnił powództwo w całości. Pozwana osobiście odebrała nakaz i nie wniosła sprzeciwu. Nakaz uprawomocnił się.

Powyższy stan faktyczny Sąd pierwszej instancji ustalił na podstawie dołączonych do akt I Nc 5488/13 dokumentów, które zostały wymienione powyżej. Dokumenty te w ocenie Sądu stanowiły rzetelny dowód stwierdzonych w nich faktów, albowiem zostały sporządzone w przewidzianej formie, a na podstawie przedstawionego przez skarżącą materiału dowodowego Sąd nie znalazł podstaw do podważania prawdziwości tychże dowodów w jakimkolwiek stopniu.

Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę zeznań świadka i skarżącej, albowiem nie znajdowały one potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym, któremu Sąd dał wiarę, a skarżąca poza powyższymi dowodami osobowymi nie przedstawiła innych dowodów świadczących o prawdziwości jej twierdzeń.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił skargi o wznowienie postępowania.

Sąd wskazał, że skarżąca formułując skargę o wznowienie postępowania powołała się na ustawową przesłankę wznowienia unormowaną w art. 403 § 2 in fine k.p.c., tj. na wykrycie nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać
w poprzednim postępowaniu.

Przypominając orzecznictwo, Sąd Rejonowy wskazał, że możliwość wznowienia postępowania na podstawie wymienionej w art. 403 § 2 k.p.c. jest uzależniona od zaistnienia łącznie trzech przesłanek: wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim powołane, możliwość ich wpływu na wynik sprawy oraz niemożność skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.

W efekcie przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, iż sytuacja opisana w art. 403 § 2 in fine k.p.c. nie miała miejsca. Sąd Rejonowy wskazał, że w postępowaniu cywilnym w procesie dochodzenia swoich praw i ich obrony szczególne znaczenie odgrywają dwie z podstawowych zasad postępowania cywilnego - zasada prawdy i zasada kontradyktoryjności. Skarżąca zatem oprócz formalnego powołania podstawy wznowienia postępowania i przytoczenia okoliczności mających skutkować uchyleniem nakazu zapłaty i oddaleniem powództwa powinna je udowodnić. W niniejszej sprawie pozwana nie sprostała powyższemu obowiązkowi, co skutkowało oddaleniem jej skargi. Pozwana poza przeprowadzonym dowodem z zeznań świadka i jej samej nie przedstawiła innych dowodów, na podstawie których Sąd mógłby uznać zasadność skargi. Pozwana powinna przedstawić dowody potwierdzające fakt spłacenia przez firmę (...) jej zadłużenie. Ponadto w ocenie Sądu pierwszej instancji, niespójne były oświadczenia pozwanej złożone w treści skargi z zeznaniami świadka jak i jej samej. Z treści skargi wynika, że zadłużenie w wysokości 2.842 zł zostało spłacone przez formę E., zaś z zeznań wynika, że firma (...) została zastąpiona przez firmę (...), która przejęła wierzytelności firmy, a spłaty dokonała sama skarżąca w 2009 r. Powyższa zmiana nazwy firmy lub przejęcia wierzytelności przed 2010 r. nie znajduje potwierdzenia w zawartej w 2012 r. przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowie przelewu wierzytelności.

Sąd zwrócił też uwagę na to, że skoro skarżąca spłaciła całe zadłużenie w 2009 r. miała możliwość powołania tej okoliczności w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty, czego jednak z nieuzasadnionych przyczyn nie uczyniła.

Mając na uwadze powyższe oraz ugruntowany w judykaturze i doktrynie pogląd, że jeżeli okaże się, że zgłoszona podstawa wznowienia nie miała faktycznie miejsca, a co za tym idzie nie mogła mieć wpływu na treść wydanego uprzednio wyroku, Sąd uznał, że skarga o wznowienie postępowania podlegała oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła pozwana, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu:

1)  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 130 § 1 k.p.c. poprzez niewezwanie pozwanej do uzupełnienia braków formalnych skargi o wznowienie postępowania, tj. złożenia wymienionych w niej jako dowody dokumentów, pomimo tego, że pozwana na dokument ten powoływała się wprost, jego niezałączenie stanowiło oczywistą omyłkę, a brak ten powodował, że zawarty w piśmie wniosek dowodowy - wskutek niezachowania warunku formalnego jego dołączenia nie mógł otrzymać prawidłowego biegu,

2)  naruszenie art. 208 § 1 pkt 5) k.p.c. i art. 6 § 1 k.p.c. poprzez niezarządzenie obowiązku przedstawienia przez pozwaną przed rozprawą powołanych przez nią jako dowodów dokumentów pomimo zaistnienia uzasadnionej potrzeby wydania takiego zarządzenia w sytuacji, gdy pozwana przed rozpoczęciem rozprawy nie była reprezentowana przez pełnomocnika, przedstawienie tych dokumentów było konieczne dla zapewnienia prawidłowego wyjaśnienia sprawy, a postulat szybkości postępowania i załatwiania jej na pierwszym posiedzeniu nie może być realizowany, jeżeli jego realizacja związana byłaby za szkodą dla wyjaśnienia sprawy,

3)  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 212 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 5 k.p.c., poprzez niedążenie przez Sąd do uzupełnienia przez pozwaną dowodów na poparcie swoich twierdzeń dla zgodnego z prawdą ustalenia podstawy faktycznej, polegające na niezwróceniu uwagi pozwanej na konieczność przedstawienia Sądowi powołanych przez nią dowodów pomimo tego, że przedstawienie tych dowodów było koniecznym dla prawidłowego ustalenia podstawy faktycznej sprawy, a pozwana, do dnia rozprawy, nie była reprezentowana przez pełnomocnika,

4)  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 5 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz art. 212 § 2 k.p.c. poprzez niepouczenie przez Sąd pozwanej, która do rozprawy mającej miejsce w dniu 23 lutego 2015 r. występowała w sprawie bez pełnomocnika, o skutkach omyłkowego niedołączenia przez nią do wniosku o wznowienie postępowania wymienionych w tym wniosku jako dowody dokumentów (tj. pokwitowania z dnia 14.03.2010 r. z załącznikiem oraz odpisu pełnego z KRS powoda), co, w związku z oddaleniem następnie i złożonego przez pełnomocnika pozwanej w toku rozprawy wniosku o wyznaczenie terminu do złożenia tychże dokumentów do akt sprawy, pozbawiło pozwaną możliwości udowodnienia swoich twierdzeń,

5)  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 236 k.p.c i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie zgłoszonych przez pozwaną w skardze o wznowienie postępowania wniosków o przeprowadzenie dowodu z dokumentów-pokwitowania z dnia 14.03.2010 r. z załącznikiem oraz odpisu pełnego z KRS powoda - oraz niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn, dla których Sąd nie uwzględnił zgłoszonych przez pozwaną wniosków, co powoduje, że nie da się zrekonstruować motywów działania Sądu, a tym samym, że zaskarżone orzeczenie wymyka się spod kontroli instancyjnej,

6)  naruszenie art. 217 § 1 k.p.c., 227 k.p.c. i 242 k.p.c. poprzez oddalenie złożonego w toku rozprawy w dniu 23 lutego 2015 r. wniosku pełnomocnika pozwanej o zakreślenie terminu do złożenia powołanych w pozwie jako dowody dokumentów, w sytuacji, gdy wnioski dowodowe były złożone w czasie właściwym (tj. już w skardze o wznowienie postępowania), okoliczności na które zostały powołane były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, przeszkoda w przeprowadzeniu dowodów, tj. ich niezłożenie do akt sprawy, była usuwalna, a Sąd nie zakreślił wcześniej terminu na przedstawienie dowodów pod rygorem ich pominięcia.

Jednocześnie pozwana wniosła o przeprowadzenie dowodu z pokwitowania z dnia 14 marca 2010 r. z załącznikiem oraz odpisu pełnego z KRS powoda, które załączono do apelacji, na okoliczności wskazane w treści skargi o wznowienie postępowania, w szczególności na okoliczność dokonania przez spółkę (...) Sp. z o.o. zapłaty zadłużenia pozwanej u powódki w kwocie 2.842 zł, a w konsekwencji nie przysługiwaniu powódce wobec pozwanej roszczenia co do tej kwoty.

Na podstawie art. 380 k.p.c. pozwana wniosła też o rozpoznanie przez Sąd drugiej instancji postanowienia sądu pierwszej instancji o odmowie zakreślenia terminu do przestawienia wskazanych powyżej dowodów i uchylenie tegoż postanowienia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną na ich podstawie ocenę prawną. Ustalenia, stanowiące podstawę rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, jako nie budzące wątpliwości i zastrzeżeń, wszechstronne i wyczerpujące, Sąd Okręgowy przyjął jako podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Zarzuty apelacji sprowadzają się do twierdzenia, że postępowanie Sądu pierwszej instancji zostało przeprowadzone w sposób nieprawidłowy, przede wszystkim dlatego, że Sąd nie wezwał skarżącej do złożenia dokumentów wymienionych w skardze oraz że Sąd Rejonowy uniemożliwił pełnomocnikowi skarżącej złożenie powołanych w skardze jako dowodów – dokumentów, gdyż nie zakreślił terminu, mimo że pełnomocnik wnosił o to na rozprawie.

W przekonaniu Sądu Okręgowego nie ma podstaw do przyjęcia, że to rolą Sądu jest zobowiązywanie strony do przedstawienia dowodów, na które się powołuje. To strona powinna czuwać nad tym, aby przedłożyć wszystkie niezbędne jej zdaniem dowody. Kwestia ta wynika po pierwsze z treści art. 3 kpc – z zasady prawdy materialnej, zgodnie z którą to strony są obowiązane do przedstawiania dowodów i z art. 6 kc – z zasady rozkładu ciężaru dowodu. Zgodnie z tym drugim przepisem ten kto, powołuje się na przysługujące mu prawo i żąda świadczenia od innej osoby, obowiązany jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądanie, a także sąd orzekający nie jest obciążony odpowiedzialnością za rezultat postępowania dowodowego, którego dysponentem są strony (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNP 1999/20/662). Zatem, gdy twierdzenia istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostaną udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, OSNP 2003/20/487). Ponadto wskazać należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest prawem strony, a spoczywającym na niej ciężarem procesowym, czyli obowiązkiem.

Rzeczywiście powódka w pozwie powołała się na pokwitowanie z 14 marca 2010 roku, którego nie dołączyła do pozwu. Jednak na pierwszej rozprawie była już reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, który powinien zwrócić uwagę na to co znajduje się w aktach sprawy, a jeśli jakiegoś dokumentu brakuje, to powinien niezwłocznie, czyli na rozprawie dołączyć go do akt. Pełnomocnik skarżącej przyszedł na rozprawę nieprzygotowany, bowiem jak to już zostało wskazane winien najpóźniej wówczas przedłożyć w sprawie dowody powołane w skardze. W przypadku reprezentacji przez profesjonalnego pełnomocnika Sąd zwolniony jest od pouczania strony, a rolą pełnomocnika jest m.in. wykazanie należytej staranności i dbałości o przebieg procesu - w tym w szczególności dołączenie dokumentów niezbędnych dla wykazania swojego stanowiska.

Same zeznania skarżącej i świadka nie były wystarczające do uwzględnienia skargi, w szczególności dlatego, ze nie były ze sobą spójne. Wreszcie też, zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1999 roku (II CKN 807/98, niepubl.) „niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych (art. 403 § 2 kpc) nie zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu, a tylko na skutek opieszałości, zaniedbań, zapomnienia lub błędnej oceny potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła. Pozwana mogła z tego środka skorzystać, ponieważ pokwitowanie istniało na datę orzekania w pierwszej sprawie, ale tam nie został nawet zgłoszony sprzeciw od nakazu zapłaty.

Bezspornie więc, wobec nieudowodnienia żądania, skarga prawidłowo nie została uwzględniona, czego konsekwencją jest także oddalenie apelacji zgodnie z art. 385 k.p.c. Żaden z zarzutów podniesionych w środku zaskarżenia nie okazał się być zasadny.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej. Jest to minimalna stawka wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym, ustalona w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.