Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodnicząca:	Sędzia (del.) Anna Bednarek
Protokolant:	Katarzyna Wyszogrodzka

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 19 czerwca 2023 r., sygn. akt II C 2661/22

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje następującą treść:

„1. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz powódki P. K. kwotę 400 Euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 5 lipca 2021 roku do dnia zapłaty;

2. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3. zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz powódki P. K. kwotę 1.117 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty”;

II.  zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą W. na rzecz powódki P. K. kwotę 550 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej, w tym kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty.

Anna Bednarek

Sygn. akt V Ca 3171/23

UZASADNIENIE

Powódki P. K. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) Spółki z ograniczona odpowiedzialnością w W. kwoty po 400 Euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 31 maja 2021 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na rzecz powódki kosztów procesu. Roszczenie wywiedziono z art. 7 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 ( dalej jako „Rozporządzenie”).

Pozwany wniósł w o oddalenie powództwa w całości z uwagi na brak legitymacji czynnej pod stronie powódki oraz z uwagi na wystąpienie okoliczności nadzwyczajnej w postaci awarii systemu odpraw na lotnisku im. (...) w W..

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie wyrokiem z dnia 17 marca 2023 r. oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesu.

Z powyższym wyrokiem nie zgodziła się strona powodowa, zaskarżyła go w całości podnosząc zarzuty natury materialnej oraz wniosła o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje. W ocenie apelującej Sąd I instancji dokonał błędnej wykładni Rozporządzenia uznając awarię systemu odpraw za nadzwyczajną okoliczność oraz uznając, że pozwana udowodniła, że podjęła wszelkie racjonalne środki w celu uniknięcia opóźnienia lotu (art. 5 ust. 3).

Biorąc pod uwagę, że Sąd Odwoławczy nie zmienił, ani nie uzupełnił ustaleń faktycznych Sądu I instancji, jak również nie przeprowadził postępowania dowodowego, na podstawie art. 387 § 2 ¹ k.p.c. w zw. z art. 327 ¹ § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w całości.

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd Odwoławczy nie przeprowadził postępowania dowodowego, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. ograniczono uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty apelacji były słuszne i skutkować musiały zmianą wyroku Sądu I instancji. Wskazać jednak należy, iż Sąd Odwoławczy podziela w całości i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd meriti, nie podziela jednak dokonanej przez ten Sąd oceny prawnej.

Sąd Rejonowy w toku postępowania istotnie dopuścił zarzucanego mu uchybienia nieprawidłowo interpretując właściwe przepisy i uznając, że awaria systemu odprawy pasażersko – bagażowej lotu (...) stanowiła okoliczność nadzwyczajną, a sam przewoźnik dokonał wszelkich starań by uniknąć opóźnienia lotu (...).

Zgodnie z art. 5 ust. 3 i ust. 4 Rozporządzenia (WE) nr 261/2004 obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty przewidzianej w art. 7, jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, a ciężar dowodu tego czy i kiedy pasażerowie zostali poinformowani o odwołaniu lotu spoczywa na obsługującym przewoźniku lotniczym. Przepis art. 7 Rozporządzenia stosuje się przy tym również w przypadku, gdy pasażerowie lotów opóźnionych poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, polegającą na przybyciu do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu, co wynika z wykładni art. 7 powołanego rozporządzenia dokonanej przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r., C-402/07 i C-432/07. Jednocześnie z motywu 14 powołanego rozporządzenia wynika, że zobowiązania przewoźników lotniczych powinny być ograniczone lub ich odpowiedzialność wyłączona w przypadku, gdy zdarzenie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie C-294/10 uznał, że art. 5 ust. 3 rozporządzenia powinien być interpretowany w ten sposób, że przewoźnik lotniczy, ponieważ jest zobowiązany do podjęcia wszelkich racjonalnych środków w celu uniknięcia nadzwyczajnych okoliczności, powinien rozsądnie na etapie planowania lotu uwzględnić ryzyko opóźnienia związanego z ewentualnym zaistnieniem takich okoliczności. Powinien w związku z tym przewidzieć określoną rezerwę czasu pozwalającą mu, w miarę możliwości, na wykonanie całego lotu po ustaniu nadzwyczajnych okoliczności. Z kolei rzeczony przepis nie może być interpretowany jako nakładający - tytułem racjonalnych środków - obowiązek planowania w sposób ogólny i jednolity minimalnej rezerwy czasu, mającej zastosowanie bez różnicy do wszystkich przewoźników lotniczych we wszystkich sytuacjach zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności. Ocena zdolności przewoźnika lotniczego do zapewnienia całego przewidzianego lotu w nowych warunkach wynikających z zaistnienia tych okoliczności powinna być dokonywana z troską o to, aby wymagany zakres rezerwy czasu nie skutkował doprowadzeniem przewoźnika lotniczego do dokonywania nadmiernych poświęceń z punktu widzenia możliwości jego przedsiębiorstwa w danym momencie. Powyższy pogląd TSUE potwierdził i rozwinął w orzeczeniu wydanym w dniu 11 czerwca 2020 r. w sprawie C-74/19, w którym stwierdził m.in., że przepisy Rozporządzenia nie ograniczają przyznanego przewoźnikom uprawnienia do powoływania się na „nadzwyczajną okoliczność" tylko do sytuacji, w której okoliczność ta miała wpływ na opóźniony lot, wyłączając tym samym sytuację, w której miała ona wpływ na lot uprzednio obsługiwany przez ten sam statek powietrzny (tiret 51 uzasadnienia wyroku), a także że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom przewoźnik może powołać się na „nadzwyczajną okoliczność", która miała wpływ na poprzedni lot obsługiwany przez tego samego przewoźnika za pośrednictwem tego samego statku powietrznego, pod warunkiem że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem kolejnego lotu (tiret 54 uzasadnienia wyroku). Zatem, ciężar dowodu spoczywa na przewoźniku wówczas, gdy podnosi okoliczność umożliwiającą mu zwolnienie się od odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie tego ostatniego przepisu.

W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób podzielić stanowiska przewoźnika, iż do opóźnienia doszło ze względu na zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przyczyną bowiem opóźnienia była awaria systemu odpraw na lotnisku w W., co wpłynęło na opóźnienie samolotu na pierwszym odcinku rotacji. Analiza orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE prowadzi do wniosku, że za okoliczność nadzwyczajną uznaje się zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub źródło nie wpisują się w ramy normalnej działalności przewoźnika i nie może nad nimi panować. Zdaniem Sądu Odwoławczego awaria systemu odpraw pasażersko – bagażowych realizowana przez podmiot, z którym przewoźnika łączyła umowa obejmująca wykonywanie tych czynności - nie może być traktowana za okoliczność nadzwyczajną, zewnętrzną, niezależną od przewoźnika, której nadto nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

Jak wskazywał Trybunał Sprawiedliwości (UE) „Wspólną cechą wszystkich tych [zewnętrznych] zdarzeń jest to, że wynikają one z działalności przewoźnika lotniczego i z okoliczności zewnętrznych, spotykanych w praktyce z różną częstotliwością, nad którymi jednak przewoźnik lotniczy nie panuje, ponieważ są one spowodowane zdarzeniem naturalnym lub zachowaniem osoby trzeciej, takiej jak inny przewoźnik lotniczy lub podmiot publiczny, względnie prywatny, ingerującym w działalność lotniczą lub działalność portu lotniczego (por. wyrok z dnia 23 marca 2021 r. w sprawie o sygn. C- 28/20).

Odprawa pasażersko – bagażowa związana jest z prowadzoną działalnością poznawanego, a codzienna obsługa pasażerska stanowi element procesu przygotowania pasażerów do lotu. Bez znaczenia dla takiej oceny pozostaje fakt, iż awaria wystąpiła u podmiotu, który – w oparciu o łączącą strony umowę - wykonuje czynności w tym zakresie na rzecz przewoźnika. Powoływanie się więc przez pozwanego na taką okoliczność nie mogło prowadzić do skutecznego wyłączenia odpowiedzialności za opóźniony lot, niezależnie od tego, że przewoźnik zdecydował się na dokonanie odprawy „ręcznie”, tj. z pominięciem komputerowego systemu dotkniętego awarią.

Z tych wszystkich względów uznać należało apelację powódki za zasadną, a w konsekwencji wyrok należało zmienić na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zasądzając kwotę dochodzoną pozwem (pkt. I.1. wyroku) Sąd Okręgowy nie uwzględnił jednak żądania zapłaty odsetek ustawowych za okres od dnia 31 maja 2021 r. Skoro pismem z dnia 4 czerwca 2021 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 1200 Euro z tytułu odszkodowania za opóźniony lot, w nieprzekraczalnym terminie 30 dni, to żądanie zapłaty odsetek za okres przed upływem zakreślonego terminu uznać należało za niezasadne. Stąd powództwo zostało oddalone w zakresie żądania zapłaty odsetek ustawowych za okres od 31 maja 2021 r. do dnia 4 lipca 2021 r. na podstawie art. 481 k.c. (pkt I.2 wyroku).

O kosztach procesu przed Sądem I instancji orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając na rzecz powódki kwotę 200 zł tytułem opłaty od pozwu, 900 zł tytułem wynagrodzenia dla pełnomocnika procesowego oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (pkt I.3 wyroku).

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej w punkcie II. wyroku Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając kwotę 550 zł, na którą składały się opłata od apelacji (100 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego (450 zł).

Anna Bednarek

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

Anna Bednarek