Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Joanna Dębkowska-Matwijów
Protokolant:	Norbert Ziółek

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w B.

przeciwko (...) S.A z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 27 lipca 2023 r., sygn. akt I C 668/23

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz powoda (...)w B. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w tym zakresie do dnia zapłaty.

Joanna Dębkowska-Matwijów

Sygn. akt V Ca 3599/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 16 grudnia 2022 r. (...) z siedzibą w B. w (...) N. wniósł o zasądzenie od (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 400 euro z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 27 lipca 2023 r., sygn. akt I C 668/23, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie w pkt. 1 zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) z siedzibą w B. w (...) N. kwotę 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 marca 2023 r. do dnia zapłaty, w pkt. 2 zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł pozwany zaskarżając je w całości, zarzucając:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 7 w zw. z art. 5 ust. 1 lit. c0 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej: „Rozporządzenie”),

poprzez jego zastosowanie, co w konsekwencji doprowadziło do uznania powództwa i obowiązku wypłaty odszkodowania na rzecz powoda, pomimo, iż w przedmiotowym stanie faktycznym nieregularność powstała w związku z zaistnieniem okoliczności nadzwyczajnych, czyli ograniczeń ATFM nałożonych bezpośrednio na rejs powoda oraz rejs bezpośrednio poprzedzający rejs powoda, bez wpływu na poprzednią rotację;

- naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj. art. 233 kodeksu postępowania cywilnego,

poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie, tym samym uznanie, że przewoźnik oferując połączenia na loty łączone z krótkim czasem przesiadki ponosi za to odpowiedzialność, podczas gdy jest to tylko i wyłącznie decyzja pasażera;

- naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj. art. 233 kodeksu postępowania cywilnego,

poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie, poprzez pominięcie wydruku z systemu netline, który wskazywał na zachowanie odpowiednich rezerw czasowych pomiędzy poszczególnymi rotacjami w bazie pozwanej.

- naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj. art. 233 kodeksu postępowania cywilnego,

poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów zgromadzonych w sprawie, poprzez pominięcie dowodu z zeznań S. Z. na fakt wykazania wystąpienia okoliczności nadzwyczajnych na rejsie powoda, które miały wpływ na dalszą podróż i pomiędzy którymi wystąpił związek przyczynowo-skutkowy określony w orzeczeniu TSUE C-74/19; 

Wobec powyższego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa, zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego od powoda na rzecz pozwanej, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wskazała, że wyrok Sądu I instancji jest słuszny i odpowiada prawu oraz jest sprawiedliwy. Jednocześnie wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych oraz rozpoznanie sprawy na rozprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z uwagi na to, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym, stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy ograniczył uzasadnienie wyroku do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz akceptuje wnioski wywiedzione z tych ustaleń, wskazując, że podjęte rozstrzygnięcie znajduje oparcie w obowiązujących przepisach oraz w wywiedzionych na ich podstawie niewadliwych rozważaniach prawnych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne.

Jako chybiony ocenić należy zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (vide: SN w orz. z 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, niepubl.; oraz w orz. z 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00).

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał niebudzących wątpliwości ustaleń faktycznych, nie uchybiając przy tym zasadom z art. 233 § 1 k.p.c. Wskazać należy, iż argumentacja pozwanego w zakresie naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sprowadza się jedynie do polemiki ze stanowiskiem Sądu I instancji, natomiast w ramach dokonywanej kontroli Sąd Okręgowy nie stwierdził naruszenia reguł swobodnej oceny dowodów. Samo przedstawienie przez stronę odmiennych wniosków, niż wynikają z dokonanej przez Sąd I instancji oceny, nie świadczy jeszcze o przekroczeniu reguł oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Zaprezentowane przez stronę pozwaną zarzuty, stanowią polemiczny w stosunku do rozważań Sądu Rejonowego pogląd prawny, a po części własną interpretację, która jednak nie znajduje uzasadnienia w okolicznościach sprawy.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/04 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, obsługujący przewoźnik lotniczy nie jest zobowiązany do wypłaty rekompensaty jeżeli może dowieść, że odwołanie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Przewoźnik w celu uchylenia się od odpowiedzialności odszkodowawczej musi więc udowodnić wystąpienie dwóch przesłanek egzoneracyjnych: wystąpienia okoliczności nadzwyczajnej oraz podjęcia wszelkich racjonalnych środków celem uniknięcia skutków tego nadzwyczajnego zdarzenia.

Jak wskazuje się w orzecznictwie za nadzwyczajne okoliczności w rozumieniu art. 5 ust. 3 ww. rozporządzenia można uznać zdarzenia, które ze względu na swój charakter lub swoje źródło nie wpisują się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwalają na skuteczne nad nim panowanie (zob. wyroki TSUE: z dnia 22 grudnia 2008 r., C 549/07; z dnia 31 stycznia 2013 r., C 12/11; z dnia 17 września 2015 r., C 257/14).

W niniejszej sprawie pozwana spółka nie kwestionowała tego, że poprzednik prawny powoda posiadał potwierdzoną rezerwację na sporny lot, ani faktu jego ostatecznego opóźnienia. Pozwana podnosiła natomiast, że przyczyną opóźnienia lotu było ograniczenie ruchu w przestrzeni powietrznej wprowadzone przez kierownictwo lotów na locie poprzedzającym lot poprzednika prawnego powoda.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie nastąpiły nadzwyczajne okoliczności wyłączające odpowiedzialność przewoźnika co do przyznania powodowi zryczałtowanego odszkodowania w oparciu o art. 7 ust. 1 b powołanego rozporządzenia. Artykuły 5, 6 i 7 Rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że do celów stosowania prawa do odszkodowania, pasażerów opóźnionych lotów należy traktować jak pasażerów odwołanych lotów oraz że mogą oni powoływać się na prawo do odszkodowania przewidziane w art. 7 tego Rozporządzenia, jeżeli z powodu tych lotów poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, czyli jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Niemniej takie opóźnienie nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego (tak Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C 432/07 mających za przedmiot wnioski o wydanie na podstawie art. 234 WE orzeczeń w trybie prejudycjalnym, złożone w postępowaniu C. S., G. S., A. S. p-ko (...) oraz S. B., K. L. p-ko (...) SA, ZOTS1S 2009/11/1-10923).

Celem Rozporządzenia, wynikającym zwłaszcza z motywu drugiego, jest podniesienie poziomu ochrony pasażerów lotniczych poprzez naprawienie szkód przez nich poniesionych w ramach transportu lotniczego w przypadku „odmowy przyjęcia na pokład i odwołania lub dużego opóźnienia lotów”. Pasażerowie, których lot został odwołany i pasażerowie, których lot jest znacznie opóźniony, ponoszą analogiczną szkodę polegającą na stracie czasu w stosunku do pierwotnego planu ich lotu, a co za tym idzie, znajdują się w porównywalnych sytuacjach.

Sąd Okręgowy podziela ustalenie, iż za przewoźnika obsługującego cały lot należy uznać pozwanego, bowiem lot na całej trasie objęty był jedną rezerwacją Co istotne, w przedmiocie stwierdzenia, że lot, na który składa się kilka etapów podróży, będących przedmiotem jednej rezerwacji, stanowi jedną całość do celów prawa pasażerów do odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu nr 261/2004 Europejski Trybunał Sprawiedliwości rozstrzygnął w wyroku z dnia 26 lutego 2013 r. ((...) przeciwko H. F. i L. F., C -11/11).

Z orzecznictwa Trybunału wynika, że nieodwracalna strata czasu stanowiąca niedogodność prowadzącą do powstania prawa do odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu Nr 261/2004 materializuje się w chwili przybycia pasażera do miejsca docelowego. Pojęcie „miejsce docelowe” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. h) tego rozporządzenia jako miejsce lądowania określone na bilecie przedstawionym na stanowisku kontrolnym lub, w przypadku lotów łączonych, miejsce lądowania ostatniego lotu. W ocenie Trybunału termin „lot łączony” należy rozumieć jako odnoszące się do dwóch lub większej liczby lotów stanowiących całość dla celów prawa pasażerów do odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu Nr 261/2004. Ma to miejsce wówczas, gdy dwa lub większa liczba lotów były przedmiotem jednej rezerwacji.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy w ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwie lot z (...) do lotniska (...) z przesiadką na lotnisku F. C. w W. był lotem łączonym objętym jedną rezerwacją. Przerwa pomiędzy lotami objętymi rezerwacją wynosiła 50 minut na lotnisku C. w W.. Wskazany przez apelującego okres na przesiadkę ustalony przez lotnisko C. w W. wynoszący 30 minut, z pewnością nie jest wystarczający w szczycie sezonu przypadający na okres wakacyjny. Całkowicie za bezpodstawne uznać należy w ocenie Sądu Okręgowego powoływanie się przez pozwanego na ograniczenia ATFM w szczególności z uwagi na zwiększony ruch na lotniskach w okresie wakacyjnym, ponieważ taka sytuacja nie spełnia wymogów „nadzwyczajności”, o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 261/2004. Występowanie zwiększonego ruchu lotniczego w pewnych okresach w ciągu roku, jak wakacje czy święta, powinno być znane przewoźnikowi i powinien on uwzględnić tę okoliczność przy planowaniu rozkładów lotów. Planowanie częstotliwości rejsów samolotu i minimalnych przerw w ich odbywaniu należy bowiem do przewoźnika lotniczego. Jest sposobem organizowania prowadzonej działalności przez przewoźnika lotniczego, dlatego pozostaje pod jego kontrolą. Niewątpliwie 50 minut na przesiadkę na lotnisku C. w W., biorąc pod uwagę rozmiary lotniska, także obciążenie w okresie wakacyjnym jest niewystarczające. Mimo to pozwany przewoźnik umożliwia zakup rezerwacji lotu łączonego z tak niewielkim czasem na przesiadkę w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Nie można zatem w skutkach sposobu planowania częstotliwości lotów, sprzedaży biletów na loty łączone z krótkim czasem na przesiadkę przez skarżącego upatrywać okoliczności wyłączających jego odpowiedzialność odszkodowawczą za opóźnienie lotu.

W związku z powyższym, w oparciu o art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy apelację pozwanego oddalił jako niezasadną. O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wynikającą z art. 98 k.p.c., w zw. z § 2 ust 3 w zw. z § 10 ust 1 pkt 1 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia apelacji.

sędzia Joanna Dębkowska – Matwijów