Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Maria Dudziuk
Protokolant:	Urszula Widulińska

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 19 maja 2023 r., ygn.. akt I C 1413/22

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) S.A. w W. na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia
w tym zakresie do dnia zapłaty.

Maria Dudziuk

Sygn. akt V Ca 3831/23

UZASADNIENIE

Biorąc pod uwagę, że Sąd II instancji nie zmienił ani nie uzupełnił ustaleń faktycznych Sądu I instancji, jak również nie przeprowadził postępowania dowodowego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 387 § 21 k.p.c. ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela w całości i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną przez ten Sąd ocenę prawną. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się zarzucanych mu uchybień w przepisach prawa, a kwestionowany wyrok - oparty na właściwej analizie materiału dowodowego zebranego w sprawie, poddanej następnie trafnej ocenie prawnej - nie mógł zostać skutecznie wzruszony na skutek wniesionego środka zaskarżenia.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie. Przepis ten przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia ww. przepisu nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne ( por. wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zwalczanie oceny dowodów nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla apelującego wersji ustaleń opartej na jego subiektywnej ocenie, lecz konieczne jest przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi wykazanie, że określone w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy.

W tym miejscu wskazać jednak należy, że w istocie stan faktyczny nie był pomiędzy stronami sporny, a spór ogniskował się wokół oceny czy konieczność wymiany 2 z 4 butli tlenowych, stanowiących obligatoryjne wyposażenie samolotu, w związku z ich zużyciem podczas lotu poprzedzającego lot w rotacji, co doprowadziło do ponad 3-godzinnego opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego, stanowiło okoliczność nadzwyczajną, wyłączającą odpowiedzialność przewoźnika z tego tytułu. Zarzuty naruszenia przedmiotowego przepisu w znacznej części nie odnoszą się więc do oceny dowodów i konkretnych elementów stanu faktycznego ustalonych przez Sąd Rejonowy, ale sprowadzają się do zakwestionowania oceny prawnej dokonanej przez Sąd pierwszej instancji. Są to zatem zarzuty dotyczące prawidłowości zastosowania w niniejszej sprawie relewantnych przepisów prawa materialnego.

Jedynym zarzutem dotyczącym w istocie oceny dowodów był zarzut niezasadnego przyjęcia, że pozwany próbował uzyskać butle z tlenem od lokalnego przewoźnika T. A., pomimo że pozwany przedstawił na tę okoliczność jedynie dowód z zeznań świadka P. G.. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił ten dowód. W szczególności podkreślić należy, iż zeznania świadka były spójne z pozostałym materiałem dowodowym, żaden inny dowód zebrany w sprawie nie wykazał okoliczności przeciwnych. Również strona powodowa nie wskazała żadnych okoliczności, które podważyłyby wiarygodność dowodu z zeznań świadka P. G..

W tym kontekście, za chybiony uznać należy zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, iż pozwany sprostał ciężarowi udowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Zarzut ten uznać należy za oczywiście bezzasadny. Przepis ten Sąd Rejonowy miał naruszyć poprzez uznanie, iż w sprawie wykazane zostało zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności i podjęcia racjonalnych środku w celu minimalizacji negatywnych skutków opóźnienia, mimo iż pozwany nie wykazał tych okoliczności. Tymczasem art. 6 k.c. określa rozkład ciężaru dowodu i sąd narusza go przede wszystkim wtedy, gdy obciąża negatywnymi konsekwencjami niewykazania określonego faktu stronę, na której ciężar jego udowodnienia nie spoczywał. To zaś, które z faktów i z jakich względów zostały przez Sąd uznane za udowodnione, w ogóle nie jest tym przepisem objęte (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2000 r., V CKN 64/00 /opubl. OSNC z 2000 r. Nr 12, poz. 232/). Niezależnie od powyższego, podkreślić należy, iż w ocenie Sądu Okręgowego pozwany wykazał zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności i podjęcie racjonalnych środku w celu minimalizacji negatywnych skutków opóźnienia m.in. dowodem z zeznań świadka oraz obszerną dokumentacją dołączoną do akt sprawy (chociażby (...), dokumentem (...), czy korespondencją mailową z (...)).

Przechodząc do oceny pozostałych zarzutów przedstawionych w apelacji wskazać należy, iż również nie zasługiwały one na uwzględnienie.

Opóźnienie (odwołanie) lotu nie rodzi po stronie pasażerów prawa do odszkodowania, jeżeli przewoźnik lotniczy jest w stanie dowieść, że odwołanie lub duże opóźnienie lotu było spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, to jest okoliczności, które pozostają poza zakresem skutecznej kontroli przewoźnika lotniczego (zob. ETS w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C 432/07).

Zatem, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty pasażerom odszkodowania na podstawie art. 5 ust. 1 lit. c i art. 7 rozporządzenia nr 261/2004, jeżeli dowiedzie, że odwołanie lub opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków.

W ocenie Sądu Okręgowego, w oparciu o zgromadzony w niniejszym postępowaniu materiał dowodowy, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia, na podstawie których słusznie uznał, że zdarzenie w postaci zaistnienia konieczności wymiany butli tlenowych, stanowiących obligatoryjne wyposażenie samolotu wykorzystywanego dla zrealizowania połączenia o nr (...), które doprowadziło do powstania ponad 3-godzinnego opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego, stanowiło okoliczność nadzwyczajną, wyłączającą odpowiedzialność przewoźnika z tego tytułu. Podkreślić należy, iż zgodnie z instrukcją (...) dla samolotów (...) (k. 316), stanowiącą wytyczne dla przewoźników eksploatujących tego typu statki powietrzne, z czterech zainstalowanych na pokładzie butli, minimum trzy muszą być sprawne. Tymczasem w realiach niniejszej sprawy zużycie butli nastąpiło w związku z tym, że aż dwóch pasażerów w trakcie jednego z rejsów poprzedzających lot nr (...) wymagało interwencji medycznej. Zdarzenie to spowodowało wykorzystanie dwóch butli z tlenem. W sytuacji, gdyby zużyto tylko jedną butlę, rejs mógłby być kontynuowany bez konieczności uzupełnienia brakującego wyposażenia. Jak wynika z materiału dowodowego, wykorzystanie w jednym rejsie dwóch butli z tlenem zdarza się niezmiernie rzadko, a więc dalsze wynikające z tego faktu skutki jak oczekiwanie na uzupełnienie sprzętu medycznego do stanu wymaganego przepisami, nie mieści się w ramach rutynowej działalności przewoźnika i stanowi okoliczność nadzwyczajną, której nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Mając bowiem na uwadze, iż najczęściej dochodzi do zużycia tylko jednej butli, co nie wpływa na możliwość kontynuowania lotu w rotacji, niezasadnym byłoby oczekiwanie, aby przewoźnik posiadał w każdym porcie lotniczym zapasowe butle z tlenem dla każdego z typów wykorzystywanych samolotów.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było również podstaw do nieuwzględnienia powyższej nadzwyczajnej okoliczności w związku z tym, że okoliczność ta zaistniała nie na locie bezpośrednio poprzedzającym lot (...), a na dwa loty w rotacji przed lotem (...). Zasada rotacyjnego korzystania z lotu jest racjonalną i uzasadnioną organizacją lotów. Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 11 czerwca 2020 r. w sprawie C-74/19, art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 w związku z motywem 14 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że w celu uzyskania zwolnienia z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom w przypadku dużego opóźnienia lub odwołania lotu obsługujący przewoźnik lotniczy może powołać się na „nadzwyczajną okoliczność”, która miała wpływ na poprzedni lot obsługiwany przez tego samego przewoźnika za pośrednictwem tego samego statku powietrznego, pod warunkiem że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem, względnie odwołaniem kolejnego lotu, czego ocena należy do sądu odsyłającego z uwzględnieniem w szczególności sposobu eksploatacji danego statku powietrznego. Podobnie w wyroku z dnia 22 kwietnia 2021 r. w sprawie C-826/19 Trybunał Sprawiedliwości podkreślił, że również w sytuacji, w której dany samolot jest opóźniony w swojej rotacji, gdyż podczas wykonywania jednego z poprzednich lotów wystąpiły niekorzystne warunki pogodowe klasyfikujące się jako okoliczności nadzwyczajne, sąd krajowy może stwierdzić zaistnienie związku przyczynowego między wystąpieniem owej okoliczności a opóźnieniem kolejnych lotów danego samolotu. Konsekwentnie, dalsze opóźnienia w rotacji również mogą zostać przez obsługujących przewoźników lotniczych usprawiedliwione zaistnieniem okoliczności nadzwyczajnych.

W ocenie Sądu odwoławczego, mając na uwadze konieczność oczekiwania na trzecią butlę tlenową na jednym z poprzednich lotów, poprzedzających loty poprzedników prawnych powoda, zaistniał związek przyczynowy między sytuacją nadzwyczajną (wykorzystaniem aż dwóch butli z tlenem na jednej trasie i oczekiwaniem na uzupełnienie), a opóźnieniem lotu nr (...). Podkreślić również należy, iż pierwszym i zasadniczym obowiązkiem przewoźnika jest dbałość o zagwarantowanie bezpieczeństwa pasażerów. Wartością nadrzędną i pryncypalną we wszystkich sprawach rozpoznawanych na gruncie Rozporządzenia nr 261/2004 powinno być bezpieczeństwo pasażerów, które w przypadku lotu nr (...) nie mogłoby być zapewnione bez prawidłowej ilości butli z tlenem znajdujących się na pokładzie. W konsekwencji uznać należało, iż pozwany wykazał zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności na jednym z lotów poprzedzających lot poprzedników prawnych powoda oraz zaistnienie związku przyczynowego między wystąpieniem tej okoliczności, a opóźnieniem kolejnych lotów w rotacji.

Zdaniem Sądu Okręgowego pozwany wykazał również, iż podjął stosowne do okoliczności i racjonalne działania, aby jak najszybciej dostarczyć brakujące butle, przy uwzględnieniu szczególnych okoliczności panujących na lotnisku w A.. Pozwany korzysta w A. z usług serwisu (...), który nie posiadał butli tlenowych w modelu, który byłby odpowiedni do samolotu wykonującego lot o numerze (...) (wcześniej (...)), co wynika bezpośrednio z maili wymienionych przez przewoźnika z serwisem (...) (k. 320). Pozwany próbował także pozyskać butle od przewoźnika (...), który również ich nie posiadał, co wynika z zeznań świadka P. G.. Wobec powyższego konieczne było oczekiwanie na inny samolot lądujący w A. o numerze (...), który przyleciał około półtorej godziny po lądowaniu samolotu wykonującego lot o numerze (...) (na którym doszło do użycia butli tlenowych) i zabranie z tego samolotu jednej sprawnej butli. Powyższe działania były podejmowane bez zbędnej zwłoki, w najszybszym możliwym czasie. Jak również trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji nie można tracić z pola widzenia, że cała procedura pozyskania brakującej do wykonania lotu butli zamknęła się w czasie 2 godzin i 19 minut. Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz fakt, iż lotnisko w A. nie jest macierzystym lotniskiem przewoźnika, Sąd odwoławczy uznał, że opóźnienia nie można było uniknąć, pomimo podjęcia przez pozwanego wszelkich racjonalnych środków.

Mając na uwadze powyższe rozważania, żaden z podniesionych w apelacji zarzutów, tak procesowych, jak i materialnych nie zasługiwał na uwzględnienie, a Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany czy uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia.

W konsekwencji, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.

Maria Dudziuk