Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 7 lutego 2024 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny - Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Dębkowska-Matwijów

Sędziowie: Magdalena Daria Figura

(del.) Aleksandra Koman-Rykowska

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2024 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi M. F.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Piasecznie pod sygn. akt I Ns 602/22

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Piasecznie, pod sygn. akt I Ns 602/22 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącej M. F. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piasecznie kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych) za okres od 28 lipca 2022 r. do 07 lutego 2024 r.;

3.  zalecić Sądowi Rejonowemu w Piasecznie wydanie zarządzenia w przedmiocie wyznaczenia terminu rozprawy w sprawie I Ns 602/22 w terminie 2 tygodni od dnia zwrotu akt po rozpoznaniu skargi na przewlekłość postępowania;

4.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

5.  przyznać M. F. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piasecznie kwotę 240,00 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym;

6.  zwrócić M. F. kwotę 200,00 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty sądowej od skargi i polecić jej wypłacenie ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piasecznie.

Sygn. akt V S 6/24

UZASADNIENIE

Skarżąca M. F. wniosła w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki o stwierdzenie przewlekłości postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Piasecznie pod sygn. akt. I Ns 602/22, zobowiązanie Sądu do Rejonowego do niezwłocznego podjęcia czynności, które będą dążyły do sprawnego i bezzwłocznego rozpoznania sprawy, przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwoty w wysokości 12.000 zł oraz zasadzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej zwrotu kosztów postepowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Rejonowego wniósł o jej nieuwzględnienie.

Oceniając prawidłowość i terminowość czynności podjętych przez Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Wniosek o podział majątku małżeńskiego wpłynął do Sądu w dniu 19 lipca 2022 r.

W dniu 22 lipca 2022 r. wydano zarządzenie wstępne.

W dniu 27 lipca 2022 r. wylosowano sędziego referenta.

Zarządzeniem z dnia 13 września 2023 r. polecono doręczyć uczestnikowi odpis wniosku z załącznikami i zobowiązać do złożenia odpowiedzi na wniosek w terminie 30 dni oraz poinformować wnioskodawczynię i uczestnika na podstawie art. 42 a § 5 ustawy z dnia 24 listopada 2020 r. o ustroju sądów powszechnych kto został wylosowany do rozpoznania niniejszej sprawy.

W dniu 22 listopada 2023 r. wpłynęła odpowiedź na wniosek.

Zarządzeniem z dnia 4 grudnia 2023 r. polecono zarejestrować skargę wnioskodawczyni na przewlekłość postępowania i przedstawić ją Prezesowi Sądu Rejonowego w Piasecznie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 ww. ustawy strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne dla załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

Sąd Okręgowy poddał analizie terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez Sąd Rejonowy w Piasecznie z uwzględnieniem art. 2 ust. 2 ww. ustawy, który stanowi, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza czynności podejmowanych przez Sąd Rejonowy w objętym skargą postępowaniu, prowadzi do stwierdzenia, że uzasadniony jest zarzut przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 ust. 1 ww. ustawy.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że sprawa objęta skargą o stwierdzenie przewlekłości nie jest sprawą pilną w rozumieniu § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych. Ponadto od chwili wniesienia wniosku o podział majątku wspólnego do chwili obecnej upłynęło ponad 1,5 roku. Natomiast ETPCz, który oce­nia postępowanie jako całość zwykle stwierdza przewlekłość, jeśli trwa­ło ono w jednej instancji dłużej niż trzy lata (zob. tak np. Wyrok ETPC z dnia 10 lipca 1984 r. w sprawie G. przeciwko (...), nr 8990/80). Nie może jednak ujść uwadze, że w ocenie Sądu Okręgowego brak podstaw do uznania, że niniejsza sprawa zakończy się w rozsądnym terminie, wobec nieprzeprowadzenia do chwili obecnej postępowania dowodowego w jakimkolwiek zakresie. Wskazać należy że w sprawie której stwierdzenia przewlekłości żąda skarżąca zostało wydane w istocie jedno zarządzenie w przedmiocie doręczenia odpisu wniosku uczestnikowi. Mimo wpływu odpowiedzi na wniosek, do chwili obecnej nie wyznaczono terminu rozprawy ani nie podjęto żadnych czynności zmierzających do merytorycznego rozpoznania sprawy. Mając na uwadze przedmiot niniejszej sprawy, wymagający zazwyczaj przeprowadzenia szeroko zakrojonego postępowania dowodowego, wskazane przez wnioskodawczynię i uczestnika składniki majątku wspólnego podlegające podziałowi, zgłoszenie żądania rozliczenia nakładów dokonanych z majątku osobistego na majątek wspólny, konieczność przeprowadzenia dowodu ze świadków, rozpoznania wniosków o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego oraz zaistniałą do chwili obecnej bezczynność Sądu Rejonowego wynoszącą ponad rok, brak jest podstaw do uznania, że sprawa zakończy się w rozsądnym terminie.

Ustosunkowując się do wniesionej odpowiedzi na skargę, wskazać należy że Sąd Okręgowy ma świadomość trudnej sytuacji kadrowej w Sądzie Rejonowym i coraz to większego wpływu spraw, co przekłada się na szybkość orzekania. Powyższe okoliczności nie mogą obciążać ani Sędziego referenta ani Prezesa Sądu, bowiem nie mają oni wpływu na liczbę przydzielonych do sądu etatów sędziowskich i urzędniczych czy też organizację pracy biegłych sądowych, leży to bowiem w gestii Ministra Sprawiedliwości. Niemniej jednak zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem ani braki kadrowe, ani też znaczne obciążenie sędziów orzekających, nie mogą być skutecznym usprawiedliwieniem dla zaniechań, w związku z którymi strona postępowania narażona została na ujemne konsekwencje w postaci niemożności sfinalizowania sporu sądowego w rozsądnym terminie. Przewlekłość postępowania nie może być usprawiedliwiona samymi niedostatkami organizacyjnymi wymiaru sprawiedliwości. Skarb Państwa nie może więc zwolnić się z odpowiedzialności za przewlekłość postępowania sądowego, powołując się tylko na zaniedbania władz publicznych w zakresie zapewnienia sądom optymalnych warunków do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, skutkujące nadmiernym obciążeniem sędziów pracą oraz zaległościami w rozpatrywaniu spraw sądowych. Duża ilość wpływających spraw w odniesieniu do obsady kadrowej może co najwyżej prowadzić do stwierdzenia, że przewlekłość postępowania w konkretnej sprawie nie jest wynikiem zaniedbań, czy też uchybień ze strony Sądu. Trudności w postaci niewystarczającej obsady sędziów, choć niezawinione i niezależne od składu orzekającego, nie mogą pozbawiać strony prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Obowiązek właściwej organizacji wymiaru sprawiedliwości, w tym zapewnienie właściwej obsady kadrowej sądów, jest obowiązkiem państwa. Dla stwierdzenia przewlekłości postępowania irrelewantne pozostają zatem argumenty dotyczące niewystarczającej obsady kadrowej Sądu, obciążenia orzeczniczego poszczególnych sędziów, uzasadnionych nieobecności sędziego referenta, zasad przydzielania spraw do referatu, czy też jakiekolwiek inne okoliczności związane z organizacją systemu sądowego.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Okręgowy w niniejszym składzie uznał skargę za oczywiście uzasadnioną i na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy orzekł jak w pkt. 1 postanowienia. W sprawie wydano tylko zarządzenie o doręczeniu wniosku i dodatkowo miało to miejsce po ponad roku od wylosowania sędziego referenta.

W ocenie Sądu Okręgowego w realiach sprawy zasadnym jest zasądzenie kwoty 2.000 zł na rzecz skarżącej. Stosowanie bowiem do art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., sąd przyznaje na żądanie skarżącego od Skarbu Państwa sumę pieniężną w wysokości od 2.000 zł do 20.000 zł, przy czym wysokość sumy pieniężnej wyznaczona w tych granicach wynosi co najmniej 500 zł za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania. W realiach niniejszej sprawy, uwzględniając powstały okres przewlekłości, Sąd Okręgowy postanowił przyznać rekompensatę dla skarżącej w dolnych granicach przewidzianych we wskazanej ustawie. W stosunku do wagi uchybienia Sądu Rejonowego, jest to kwota odpowiednia, uzasadniona i adekwatna, zaś w ocenie Sądu Okręgowego brak jest przesłanek do podwyższenia ww. kwoty ponad wskazaną w art. 12 ust. 4 ww. ustawy kwotę minimalną. W pozostałym zakresie należało zatem żądanie oddalić.

Zawarte w skardze żądanie wydania Sądowi Rejonowemu zalecenia niezwłocznego podjęcia czynności, które będą dążyły do sprawnego rozpoznania sprawy zasługiwało co do zasady na uwzględnienie. Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 12 ust. 3 ww. ustawy zalecił Sądowi Rejonowemu wydanie zarządzenia w przedmiocie wyznaczenia terminu rozprawy w sprawie I Ns 602/22 w terminie 2 tygodni od dnia zwrotu akt po rozpoznaniu skargi na przewlekłość postępowania.

Orzekając o kosztach postępowania, Sąd Okręgowy rozstrzygnął stosownie do § 14 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

O zwrocie opłaty od wniesionej skargi, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 17 ust 3 ww. ustawy.