Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 11 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodnicząca:	Sędzia Maria Dudziuk
Sędziowie:	Zbigniew Podedworny Iwona Lizakowska-Bytof

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi I. K. na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Piasecznie, sygn. akt I Ns 582/20

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Piasecznie, sygn. akt I Ns 582/20 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać I. K. od Skarbu Państwa – Sądu w Piasecznie kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych);

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4.  zwrócić I. K. kwotę 200,00 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty sądowej od skargi i polecić jej wypłacenie ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piasecznie;

5.  zasądzić od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piasecznie na rzecz I. K. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu skargowym.

Sygn. akt V S 7/24

UZASADNIENIE

Skarżąca I. K. wystąpił w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Piasecznie w sprawie sygn. akt I Ns 582/20, zlecenie Sądowi Rejonowemu w Piasecznie przeprowadzenie dalszych czynności w sprawie, tj. wyznaczenie rozprawy, przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącej kwoty 20.000,00 zł, zasądzenie od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piasecznie – kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na powyższa skargę na przewlekłość Prezes Sądu Rejonowego w Piasecznie wniósł o jej oddalenie.

Oceniając prawidłowość i terminowość podjętych czynności przez Sąd Rejonowy Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Wniosek o stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 21 sierpnia 2020 r. W dniu 26 sierpnia 2020 r. wydano zarządzenie wstępne, a w dniu 27 sierpnia 2020 r. SLPS wskazał sędziego referenta. W dniu 4 grudnia 2020 r. zarządzeniem wyznaczono termin rozprawy na dzień 28 stycznia 2021 r. Dnia 11 grudnia 2020 r. do Sądu wpłynął wniosek jednego z zainteresowanych o ustanowienie pełnomocnika w osobie konkubiny wnioskodawcy. W dniu 28 stycznia 2021 r. odbyła się rozprawa, na którą stawili się wnioskodawcy oraz troje z ośmiu uczestników. Przesyłki nieobecnych uczestników powróciły niepodjęte. Na rozprawie ustalono, że jedna z uczestniczek zmarła w 2017 roku, zaś jej spadkobiercami są dwaj z pozostałych uczestników. Sąd postanowił rozprawę odroczyć do dnia 25 marca 2021 r. zobowiązując pełnomocnika wnioskodawców do doręczenia zawiadomienie o terminie rozprawy nieobecnym uczestnikom w trybie art. 139 ^{( 1)} k.p.c. Na rozprawie w dniu 25 marca 2021 r. stawili się pełnomocnik wnioskodawców, pełnomocnik jednego z uczestników, drugi z uczestników osobiście, zaś nie stawili się pozostali uczestnicy prawidłowo zawiadomieni. Na rozprawie pełnomocnik wnioskodawców złożył wniosek o udzielenie zabezpieczenia. Sąd postanowił rozprawę odroczyć do dnia 24 czerwca 2021 r. zobowiązując wnioskodawców do złożenia pisma przygotowawczego w terminie 14 dni wyjaśniającego, w jaki sposób Sąd ma dokonać doręczeń dla uczestników. Postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2021 r. Sąd udzielił zabezpieczenia poprzez orzeczenie zakazu zbywania nieruchomości, zaś w pozostałej części wniosek oddalił. W dniu 9 czerwca 2021 r. zostało wydane zarządzenie wzywające pełnomocników wnioskodawców do założenia w terminie 7 dni dowodów na bezskuteczne doręczenie przesyłek sądowych przez komornika, zwracając uwagę, że brak złożenia w/w potwierdzeń może spowodować zawieszeniem postępowania. W dniu 24 czerwca 2021 r. odbyła się rozprawa, na której stawili się pełnomocnik wnioskodawców oraz pełnomocnicy dwóch uczestników. Pełnomocnik wnioskodawców złożył protokoły komorników o niemożności doręczenia korespondencji dwóm nieobecnym uczestnikom. Sąd postanowił rozprawę odroczyć do dnia 26 października 2021 r., jednocześnie zwracając się do Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie o wskazanie adresów uczestniczek z danej sprawy oraz o zawiadomienie uczestniczek o terminie na ustalony adres. Wykonanie przedmiotowego puntu zarządzenia wstrzymano na okres 30 dni z uwagi na ewentualną możliwość wskazania innych adresów. W dniu 6 września 2021 r. do Sądu wpłynęło oświadczenie trzech dotychczas niestawiających się uczestników. W dniu 26 października 2021 r. odbyła się rozprawa, na której stawili się jedynie pełnomocnik wnioskodawców i pełnomocnik jednego z uczestników. Sąd postanowił rozprawę odroczyć bez terminu i ponownie zwrócić się do Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie z ponagleniem o przesłanie aktualnych adresów uczestniczek. W dniu 26 października 2021 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie wypożyczył akta przesyłając je do przedmiotowej sprawy, które zostały zwrócone przez tut. Sąd wraz z pismem z dnia 25 listopada 2021 roku. W dniu 14 grudnia 2021 r. wpłynęło pismo Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie zawierające adresy trzech uczestniczek. W dniu 16 marca 2022 r. wydano zarządzenie wzywające pełnomocnika wnioskodawców do wskazania adresów zamieszkania uczestniczek, albowiem z uwagi na tocząca się wojnę w Ukrainie nie jest możliwe doręczenie tam korespondencji, pod rygorem zawieszenia postępowania. W dniu 12 kwietnia 2022 r. do Sądu wpłynęło pismo pełnomocnika do doręczeń nieobecnych dotychczas uczestniczek. W dniu 29 kwietnia 2022 r. zarządzono przesłanie pełnomocnikowi do doręczeń całej korespondencji. W dniu 26 lipca 2022 r. do Sądu wpłynęło pismo jednej z uczestniczek zawierające odpowiedź na wniosek o udzielenie zabezpieczenia oraz stanowisko w sprawie. Postanowieniem dnia 9 września 2022 r. Sąd odrzucił wniosek uczestniczki o uchylenie zabezpieczenia. Dnia 17 listopada 2022 r. wpłynęło pismo pełnomocnika dwóch uczestniczek zawierające ostateczne stanowisko w sprawie. Dnia 18 listopada 2022 r. wpłynęło pismo pełnomocnika wnioskodawców zawierające stanowisko w sprawie. W dniu 22 lutego 2023 r. do Sądu wpłynął wniosek pełnomocnika dwóch uczestniczek o przyspieszenie rozpoznania sprawy. W dniu 24 lutego 2023 r. wydano zarządzenie o doręczeniu pism stronom. W dniu 8 marca 2023 r. wpłynęło pismo pełnomocnika dwóch uczestniczek wraz z odpisami pełnomocnictw. W dniu 17 kwietnia 2023 r. wpłynął wniosek jednego z pozostałych uczestników o wydanie postanowienia kończącego sprawę. Pismem z dnia 31 maja 2023 r. na zarządzenie Sędziego sekretariat ponownie zobowiązał pełnomocnika uczestniczek do załączenia pełnomocnictw. Odpowiedź na wezwanie pełnomocnika uczestniczek wpłynęła w dniu 22 czerwca 2023 r. Dnia 27 listopada 2023 r. wpłynął wniosek pełnomocnika wnioskodawców o pilne wydania postanowienia kończącego sprawę.

Skarga na przewlekłość postępowania została nadana w dniu 22 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 2 ustawy strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie trwa dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Nie każda zatem zwłoka w rozpoznaniu sprawy stanowi naruszenie prawa strony do sądu, lecz tylko taka, która nie znajduje uzasadnienia w realiach sprawy.

Sąd Okręgowy poddał analizie terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez Sąd Rejonowy. Doprowadziła ona Sąd Okręgowy do wniosku, iż sprawa prowadzona jest w sposób przewlekły. W toku postępowania Sąd Rejonowy podjął szereg czynności, niemniej jednak w ocenie Sądu Okręgowego działania te nie były efektywne, bowiem pomimo upływu ponad 3 lat od daty złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego do dnia złożenia skargi na przewlekłość postępowania w sprawie nie wydano merytorycznego rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu Okręgowego nie można oczekiwać że niniejsza sprawa zakończy się w rozsądnym terminie jak tego wymaga ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r.

Stwierdzić należy, że co prawda w orzecznictwie wyrażane jest stanowisko, że pojęcie przewlekłości postępowania nie jest zależne wprost od długości toczącego się procesu, a tym samym nie można dokonywać ocen tylko przez pryzmat czasu, jaki upłynął od momentu wniesienia pozwu/wniosku do momentu wydania prawomocnego orzeczenia. Niemniej podkreślenia wymaga, że ETPCz, który oce­nia postępowanie jako całość i zwykle stwierdza przewlekłość, jeśli trwa­ło ono w jednej instancji dłużej niż trzy lata (zob. tak np. Wyrok ETPC z dnia 10 lipca 1984 r. w sprawie G. przeciwko (...), nr 8990/80 ) , a w dwóch instancjach pięć lat (zob. tak np. Wy­rok ETPC z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie D. przeciwko F., nr 19249/02 ), a z udziałem Sądu Najwyższego sześć lat (zob. tak np. wyrok ETPC z dnia 9 stycznia 2007 r. w sprawie G. prze­ciwko (...), nr 47986/99 ), nawet jeśli w postępowaniu nie było długotrwałych okresów bezczynności sądu, wychodząc z założenia iż sprawnie działający system prawny powinien być w stanie osądzić w zasadzie każdą sprawę we wskazanych terminach.

Co prawda w sprawie odbyło się 5 rozpraw jednakże czynności podejmowane przez Sąd Rejonowy nie pozawalają na uznanie, że postępowanie zakończy się w rozsądnym terminie w szczególności, że trwa ono już ponad 3 lata. Co prawda na wydłużenie się postępowania miała wpływ niemożność ustalenia miejsca zamieszkania uczestników postępowania, jednakże Sąd Rejonowy powinien czuwać nad przebieg postępowania, tak by nie trwało dłużej niż to konieczne. Zdaniem Sądu Okręgowego skuteczności podejmowanych przez Sąd Rejonowy czynności, które do chwili obecnej nie doprowadziły nawet do odebrania zapewnienia spadkowego nie można oceniać inaczej, jak jako prowadzące do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania, naruszającej prawo skarżącej do rozstrzygnięcia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Czas przeznaczony na rozprawy winien być wykorzystany w sposób efektywny, rozprawy powinny być planowane z większą koncentracją czynności dowodowych, w sposób gwarantujący sprawne przeprowadzenie postępowania. Sąd odwoływał wyznaczone terminy rozpraw w dniach 28.02.2021 r., 25.03.2021 r., 24.06.2021 r., 26.10.2021 r. i następie dopiero w dniach 23.01.2024 i 27.02.2014r. odbyły się kolejne terminy rozprawy. Powyższe w ocenie Sądu Okręgowego świadczy o niekonsekwencji Sądu Rejonowego i w podejmowanych działaniach. Sąd Okręgowy uwzględnił, iż w związku z zakażeniami wirusem (...)2 od 20 marca 2020 r. obowiązuje w Polsce stan epidemii, co spowodowało ograniczenie pracy sądów. Zgodnie z art. 15 zzs ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 marca 2020 r o zmianie ustawy o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw zawieszeniu na czas obowiązywania stanów zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii uległ bieg terminów sądowych i procesowych, poza sprawami wskazanymi wyłącznie w art. 14 a ust 4 i 5, wśród których nie było spraw o zadośćuczynienie. Powyższy przepis przestał obowiązywać z dniem 24 maja 2020 r.

Sąd Okręgowy miał również na uwadze, że nieodebranie korespondencji przez uczestników, czy wskazanie nieaktualnych adresów, brak czynności ze strony uczestników jest niezależne od sądu, jednakże czas ustalania prawidłowych adresów był nadmiernie długi i był wynikiem braku konsekwencji Sądu.

W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, że w niniejszej sprawie nastąpiła przewlekłość postępowania. Czas jego trwania wydłużył się bowiem nieproporcjonalnie do charakteru sprawy oraz stopnia jej skomplikowania. Choć na czas trwania postępowania wpłynęły różne czynniki, także niezależne od Sądu, w tym okres obowiązywania stanu epidemii w kraju czy awizowanie korespondencji kierowanej do uczestników, to jednak zasadniczy wpływ na jego przebieg miał sposób procedowania w sprawie.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Okręgowy uznał skargę za uzasadnioną i na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy orzekł jak w pkt. 1 postanowienia. W ocenie Sądu Okręgowego w realiach sprawy zasadnym jest zasądzenie kwoty 2000,00 zł na rzecz skarżącej. W stosunku do wagi uchybienia Sądu Rejonowego, jest to bowiem kwota odpowiednia, uzasadniona i adekwatna. Co do kwoty, jakiej zasądzenia domagała się skarżąca (20.000,00 zł) uznać ją trzeba jednak za wygórowaną.

Nie ma podstaw do uwzględnienia żądania skarżącej nakazania wyznaczenia terminu rozprawy w oparciu o treść art. 12 ust. 3 ustawy z uwagi na okoliczność, iż termin taki został wyznaczony na 26 marca 2024r.

Dlatego na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy oddalono skargę w pozostałym zakresie, zaś w oparciu o treść art. 17 ust. 3 ww. ustawy zwrócono skarżącej uiszczoną opłatę od skargi w kwocie 200,00 zł.

Orzekając o kosztach postępowania, Sąd Okręgowy rozstrzygnął stosownie do § 14 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.