Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 11 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Stanisław Gradus - Wojciechowski

Sędziowie: Marcin Semeniuk

(del.) Anna Bednarek

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2024 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi N. P. na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu prowadzonym przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie sygn. akt I C 4569/18

z udziałem Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy –Śródmieścia w Warszawie

postanawia:

I.  stwierdzić, że w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, pod sygn. akt I C 4569/18 nastąpiła przewlekłość postępowania;

II.  przyznać skarżącej od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie kwotę 2 500 (dwa tysiące pięćset) złotych za okres 06 grudnia 2018 r. do dnia 09 października 2023 r.;

III.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

IV.  zwrócić skarżącej kwotę 200 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi i polecić jej wypłacenie z rachunku Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie;

V.  przyznać skarżącej od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy –Śródmieścia w Warszawie kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym.

Sygn. akt: V S 399/23

UZASADNIENIE

N. P. 9 października 2023 r. wniosła o:

1.  stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie rozpoznanej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie - I Wydział Cywilny, o sygn. akt I C 4569/18,

2.  zobowiązanie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie do rozpoznania niniejszej sprawy w terminie 3 miesięcy od rozpoznania skargi,

3.  przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz Skarżącej kwoty 6.000 zł,

4.  zasądzenie od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie kosztów postępowania na rzecz skarżącej.

W odpowiedzi na powyższe Prezes Sądu Rejonowego dla Warszawy –Śródmieścia w Warszawie wniósł o oddalenie skargi.

Sąd Okręgowy ustalił w sprawie, iż:

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w dniu 06/12/2018 r. do Sądu Rejonowego wpłynął pozew N. P., w którym domagała się zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia. W wyniku losowania sprawa została skierowana do referatu sędziego.

Zarządzeniem z dnia 14/12/2018 r. sędzia referent wyznaczył termin rozprawy na dzień 12/02/2019 r., na który wezwano świadków oraz powódkę celem przesłuchania. Jednocześnie wydano zarządzenie w przedmiocie doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. W dniu 16/01/2019 r. pozwany złożył odpowiedź na pozew. W dniu 18/01/2019 r. wydano zarządzenie w przedmiocie pisma pozwanego oraz nakazano skierować akta na termin.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 11/02/2019 r. z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność sędziego referenta zdjęto z wokandy przedmiotową sprawę. Zarządzeniem z dnia 01/03/2019 r. sędzia referent wyznaczył termin rozprawy na dzień 17/04/2019 r., na który wezwano świadków oraz powódkę celem przesłuchania. Na rozprawie w dniu 18/04/2019 r. przesłuchano jednego świadka i powódkę oraz odroczono rozprawę do 17/07/2019 r.

Postanowieniem z dnia 17/07/2019 r. zezwolono pełnomocnikowi powoda na złożenie pisma przygotowawczego datowanego na 13/05/2019 r. Na rozprawie w dniu 17/07/2019 r. przesłuchano świadka oraz dopuszczono dowód z pisemnej opinii biegłego lekarza ortopedy traumatologa. Zgodnie z notatkami urzędowymi z dnia 04/09/2019 r. oraz 16/01/2020 r. na dzień ich wydania brak było biegłego ortopedy, który podjąłby się sporządzenia opinii w niniejszej sprawie. W dniu 28/04/2020 r, udało się ustalić biegłego sądowego z zakresu ortopedii, który podejmie się sporządzenia opinii. Zarządzeniem z dnia 31/05/2020 r. skierowano akta do biegłego sądowego celem wykonania opinii. W dniu 08/09/2020 r. (...) Sp. z o.o. złożył wniosek o przedłużenie terminu do wydania opinii w sprawie do dnia 13/11/2020 r.

W dniu 01/12/2020 r. do Sądu Rejonowego wpłynęły akta sprawy wraz z opinią biegłego sądowego z zakresu ortopedii. W dniu 03/12/2020 r. sędzia referent wydał zarządzenie w przedmiocie doręczenia pełnomocnikom stron odpisu opinii, zakreślając im 21 dni na ustosunkowanie się do jej treści oraz w przedmiocie przekazania akt sprawy referendarzowi sądowemu celem przyznania wynagrodzenia za sporządzenie opinii. Referendarz Sądowy w dniu 23/12/2020 r. wydał postanowienie w przedmiocie przyznania biegłemu wynagrodzenia. Pismem z dnia 18/01/2021 r. pełnomocnik powódki wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego sądowego ortopedy.

W dniu 16/04/2021 r. pełnomocnik powódki rozszerzył żądanie pozwu. Zarządzeniem z dnia 25/07/2021 r. Sąd Rejonowy ustalił opłatę od rozszerzonego pozwu, wezwał pełnomocnika powódki do uiszczenia opłaty sądowej od rozszerzonego powództwa oraz nakazał doręczyć pełnomocnikowi pozwanego odpis rozszerzonego powództwa. Postanowieniem z dnia 25/07/2021 r. dopuszczono dowód z uzupełniającej pisemnej opinii biegłego z zakresu chirurgii urazowo-ortopedycznej i rehabilitacji medycznej R. K. oraz w dniu 25/07/2021 r. wydano postanowienie w przedmiocie dopuszczenia dowodu z pisemnej opinii biegłego z zakresu radiologii i badań obrazowych i jednocześnie zobowiązano pełń. pozwanego do uiszczenia zaliczki na wynagrodzenie tego biegłego. Zarządzeniem z dnia 04/03/2022 r. nakazano akta sprawy skierować do biegłych zgodnie z zarządzeniem z dnia 25/07/2021 r. oraz polecono ustalić, czy w Instytucie w R. możliwe jest sporządzenie opinii z zakresu radiologii. W dniu 14/04/2022 r. do sprawy wpłynęło pismo pozwanego stanowiące odpowiedź na rozszerzone powództwo. Zarządzeniem z dnia 22/04/2022 r. nakazano skierować akta sprawy do biegłego celem wykonania opinii uzupełniającej z zakresu chirurgii urazowo- ortopedycznej i rehabilitacji medycznej R. K. oraz polecono podjąć próbę wyszukania biegłego, który podejmie się opinii biegłego z zakresu radiologii.

W dniu 29/06/2022 r. do akt sprawy wpłynęła opinia uzupełniająca biegłego sądowego R. K.. W dniu 09/07/2022 r. sędzia referent wydał zarządzenie w przedmiocie doręczenia pełnomocnikom stron odpisu tej opinii, zakreślając im 21 dni na ustosunkowanie się do jej treści oraz w przedmiocie przekazania akt sprawy referendarzowi sądowemu celem przyznania wynagrodzenia biegłemu za sporządzenie opinii, a także przekazania akt sprawy biegłemu z zakresu radiologii. Pełnomocnik powódki pismem z dnia 13/09/2022 r. wniósł o przyspieszenie rozpoznania w sprawie.

Referendarz Sądowy w dniu 23/09/2022 r. wydał postanowienie w przedmiocie wniosku biegłego sądowego o przyznanie wynagrodzenia. Zarządzeniem z dnia 03/01/2023 r. nakazano przesłać akta sprawy biegłemu z zakresem radiologii celem wykonania opinii. W okresie styczeń-kwiecień 2023 r. podjęto bezskuteczną próbę ustalenia biegłego radiologa, który podjąłby się sporządzenia opinii w niniejszej sprawie. W dniu 05/04/2023 r. wydano zarządzenie w przedmiocie: podjęcia próby ustalenia biegłego radiologa, który podejmie się sporządzenia opinii zgodnie z postanowieniem z k. 239 - na (...), zwrócenia się do Zakładu (...) z zapytaniem, czy któryś z pracujących tam lekarzy radiologów podjąłby się sporządzenia opinii jw., zwrócenia się do Zakładów (...) w W. z zapytaniem, czy któryś z pracujących tam lekarzy radiologów podjąłby się sporządzenia opinii jw. oraz zwrócenia się do pełnomocników stron o wskazanie biegłych z zakresu radiologii i badań obrazowych, którzy podjęliby się sporządzenia opinii zgodnie z postanowieniem z dnia 25.07.2021 r.

Zgodnie z zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 18/09/2023 r. dokonano podziału referatu sędziego referenta, którym objęta została m.in. przedmiotowa sprawa, wszystkim orzekającym w pionie cywilnym sędziom i asesorom sądowym przy użyciu SLPS na zasadach ogólnych. W wyniku losowania sprawa została skierowana do referatu asesora sądowego W. K..

Nowy referent po przedstawieniu mu w dniu 26/09/2023 r. akt sprawy wydał zarządzenie w przedmiocie przesłania akt do biegłego radiologa zgodnie z postanowieniem z k. 239. Zgodnie z notatką urzędową z dnia 13/10/2023 r. zwrócono się do (...) Instytutu (...) w R. oraz ustalono, iż biegły sądowy P. B. jest jedynym radiologiem w Polsce i jest w stanie wykonać opinię w do końca marca 2024 r. Wykonano akta zastępcze, które wysłano do biegłego radiologa, celem sporządzenie opinii.

W świetle powyższych ustaleń skarga, w ocenie Sądu Okręgowego, zasługuje na uwzględnienie.

Jak wnika z treści art. 2 ust. 2 powyższej ustawy dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza czynności podejmowanych przez Sąd Rejonowy w objętym skargą postępowaniu, prowadzi do stwierdzenia, że uzasadniony jest zarzut przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 ust. 1 ww. ustawy.

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie czynności zmierzające do nadania sprawie prawidłowego biegu i zmierzające do jej rozpoznania, nie były podejmowane w sposób terminowy, następowały w znacznych odstępach czasu, nieuzasadnionych okolicznościami. W tym miejscu wskazać należy, iż pomimo, że Sad Rejonowy wydał w dniu 25 lipca 2021 r. zarządzenie o wezwaniu powódki do uiszczenia opłaty od rozszerzonego powództwa oraz postanowienie o dopuszczenie dowodu z pisemnej opinii uzupełniającej biegłego z zakresu chirurgii oraz pisemnej opinii biegłego z zakresu radiologii to zostały one wykonane dopiero w dniu 17 marca 2022 r. Natomiast akta sprawy do ww. biegłych zostały skierowane dopiero w dniu 22 kwietnia 2022 r. Sąd Okręgowy w tym miejscu dostrzega okoliczność, iż na długość postępowania wpłynął okres oczekiwania na opinie biegłych sądowych oraz okres, w którym podjęto bezskuteczną próbę ustalenia biegłego radiologa, który podjąłby się sporządzenia opinii w niniejszej sprawie, który trawał od stycznia 2023 r. do października 2023 r., niemniej jednak zaznaczyć należy, iż postępowanie w sprawie prowadzonej pod sygn. akt I C 4569/18 trwa już ponad 5 lat.

Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie doszło do nadmiernych odstępstw od czasu koniecznego do wykonania określonych czynności sądowych, prac i procedur, które mogą być uznane za tworzące stan nieuzasadnionej zwłoki (post. SA w K. z 11.5.2005 r., II S 26/05, Legalis). W tym miejscu podkreślenia wymaga, że ETPCz, który ocenia postępowanie jako całość i zwykle stwierdza przewlekłość, jeśli trwało ono w jednej instancji dłużej niż trzy lata (zob. tak np. Wyrok (...) z dnia 10 lipca 1984 r. w sprawie G. przeciwko (...), nr (...) ), a w dwóch instancjach pięć lat (zob. tak np. Wyrok (...) z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie D. przeciwko (...), nr (...) ), a z udziałem Sądu Najwyższego sześć lat (zob. tak np. wyrok (...) z dnia 9 stycznia 2007 r. w sprawie G. przeciwko (...), nr 47986/99 ), nawet jeśli w postępowaniu nie było długotrwałych okresów bezczynności sądu, wychodząc z założenia iż sprawnie działający system prawny powinien być w stanie osądzić w zasadzie każdą sprawę we wskazanych terminach. Z orzecznictwa ETPCz wynika, iż stwierdza on przewlekłość również w sprawie, w której czynności podejmowane były często, ale nie skończyła się ona odpowiednio szybko. Wielokrotnie bowiem podkreślano, że sam stopień skomplikowania sprawy nie usprawiedliwia ogólnej długości postępowania (sprawa P. przeciwko (...), skarga nr 77741/01).

Sąd Okręgowy ma na względzie okoliczność, iż w Sądach Rejonowych od dłuższego okresu występują braki kadrowe przy jednoczesnym wzroście wpływu nowych spraw, a także znana jest mu trudna sytuacja kadrowa Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie. Niemniej jednak z punktu widzenia prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie nie ma zasadniczego znaczenia, że sędzia, referendarz jak również inni pracownicy sądu są obciążeni pracą w stopniu uniemożliwiającym terminowe wykonywanie obowiązków, jakkolwiek należy podkreślić, że za nadmierne obciążenie pracą ani sędzia, ani referendarz, ani pracownicy wykonujący zarządzenia nie ponoszą odpowiedzialności. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka w tym zakresie ponosi państwo, które winno w sposób prawidłowy dbać o organizację wymiaru sprawiedliwości tak co do obsady kadrowej jak i podziału kompetencji (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w S. z dnia 7 lipca 2015 roku w sprawach R. i inni przeciwko P. skargi nr 72287/10, 13927/11 i 46187/11) tak by sądy miały możliwość sprostania nałożonym na nie obowiązkom w rozsądnym terminie. Za oddaleniem skargi nie przemawia również fakt, że niniejsza sprawa nie jest sprawą pilną. Niewątpliwie bowiem sprawa ta toczy się przed Sądem Rejonowym ponad 5 lat, tym samym nie sposób uznać, iż możliwie jest, aby zakończyła się w rozsądnym terminie.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Okręgowy uznał skargę za uzasadnioną i na podstawie art. 12 ust. 2 i 4 ustawy orzekł jak w pkt. pierwszym i drugim postanowienia przyznając skarżącemu od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy –Śródmieścia w Warszawie kwotę 2 500 zł. W ocenie Sądu Okręgowego ww. kwota, jest adekwatna do wagi uchybienia jakiego dopuścił się Sąd Rejonowy. Zasadnym było zatem oddalenie skargi w pozostałym zakresie, co Sąd Okręgowy uczynił w pkt 3.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł stosownie do art. 17 ust. 3 powołanej ustawy. O zwrocie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym Sąd Okręgowy orzekł zaś na podstawie § 14 ust 3. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.