Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 11 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Beata Gutkowska
Sędziowie:	Aleksandra Łączyńska (del.) Dorota Walczyk

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi M. S.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie w sprawie sygn. akt II C 2044/23 (uprzednio toczącej się pod sygn. akt II C 5588/19 oraz I C 1747/21)

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie, pod sygn. akt II C 2044/23 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącemu M. S. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych) za okres od 15 listopada 2019 r. do 11 stycznia 2023 r.;

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4.  zwrócić M. S. kwotę 200,00 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty sądowej od skargi i polecić jej wypłacenie ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie.

Sygn. akt V S 418/23

UZASADNIENIE

M. S. w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, wniósł o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie o sygn. akt II C 2044/23 (uprzednio toczącej się pod sygn. akt II C 5588/19 oraz I C 1747/21) toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie, o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwoty 20.000 zł oraz o zasądzenie kosztów postępowania skargowego.

W odpowiedzi na skargę, Prezes Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie wniósł o jej oddalenie.

Oceniając prawidłowość i terminowość podjętych przez Sąd Rejonowy czynności Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Pozew skarżącego M. S. z dnia 12 listopada 2019 r. wpłynął do Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie w dniu 15 listopada 2019 r. W dniu 18 listopada 2019 r. zarejestrowano sprawę.

Zarządzeniem z dnia 02 marca 2020 r. polecono odpis pozwu doręczyć pozwanemu zobowiązując go do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie 2 tygodni.

Zarządzeniem z dnia 19 maja 2020 r. zmieniono zarządzenie z dnia 02 marca 2020 r. i wyznaczono pozwanemu termin 3 tygodni do złożenia odpowiedzi na pozew. Odpis pozwu przesłano do pozwanego w dniu 19 maja 2020 r.

W dniu 16 czerwca 2020 r. wpłynęła odpowiedź pozwanego na pozew.

Postanowieniem z dnia 13 listopada 2020 r. dopuszczono dowód z zeznań na piśmie 3 świadków na wskazane okoliczności. Odpis postanowienia przesłano pełnomocnikom stron w dniu 26 listopada 2020 r. zobowiązując ich do złożenia listy pytań do świadków.

W dniu 12 listopada 2020 r. wpłynęło pismo procesowe strony powodowej zawierające modyfikację powództwa.

W dniu 22 grudnia 2020 r. wpłynęło pismo procesowe strony pozwanej wraz z listą pytań do świadków.

Zarządzeniem z dnia 12 kwietnia 2021 r. podzielono referat sędziego referenta. W dniu 14 kwietnia 2021 r. wylosowano sędziego referenta.

Zarządzeniem z dnia 16 kwietnia 2021 r. sprawę przekazano do I Wydziału Cywilnego na podstawie zarządzenia Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie.

W dniu 21 września 2021 r. przesłano pełnomocnikowi pozwanego odpis pisma zawierającego modyfikację powództwa.

W dniu 15 października 2021 r. wpłynęło pismo procesowe strony powodowej zawierające modyfikację powództwa.

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2021 r. zawieszono postępowanie w sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. Odpis postanowienia przesłano pełnomocnikom stron w dniu 21 grudnia 2021 r.

W dniu 13 października 2021 r. wpłynęła odpowiedź pozwanego na modyfikację powództwa.

W dniu 24 stycznia 2022 r. wpłynął wniosek strony powodowej o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z dnia 15 listopada 2021 r. Odpis postanowienia z uzasadnieniem przesłano pełnomocnikowi powoda w dniu 25 kwietnia 2022 r.

W dniu 18 maja 2022 r. wpłynęło zażalenie strony powodowej na postanowienie z dnia 15 listopada 2022 r. Zarządzeniem z dnia 20 maja 2022 r. akta sprawy wraz z zażaleniem polecono przekazać do Sądu Okręgowego w Warszawie.

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił zaskarżone postanowienie. Akta sprawy po rozpoznaniu zażalenia zwrócono do Sądu Rejonowego w dniu 24 sierpnia 2022 r.

Postanowieniem z dnia 26 września 2022 r. dokonano reasumpcji postanowienia z dnia 13 listopada 2020 r. w ten sposób, że odstąpiono od odebrania zeznań świadków na piśmie. Polecono zobowiązać pełnomocnika powoda do wpłacenia w terminie 14 dni kwoty 500 zł tytułem uzupełnienia opłaty od rozszerzonego powództwa. Odpis postanowienia przesłano pełnomocnikom stron w dniu 04 października 2022 r.

W dniu 20 października 2022. Wpłynęło pismo strony powodowej wraz z dowodem uiszczenia stosownej opłaty.

Zarządzeniem z dnia 15 listopada 2022 r. wyznaczono termin rozprawy na dzień 14 września 2023 r., na termin rozprawy polecono wezwać dwóch świadków. O terminie rozprawy zdalnej poinformowano pełnomocników stron i świadków w dniu 09 stycznia 2023 r.

Zarządzeniem z dnia 22 sierpnia 2023 r. z uwagi na długotrwałą nieobecność sędziego dokonano podziału referatu sędziego.

W związku z podziałem referatu i wylosowaniem nowego sędziego referenta w dniu 23 sierpnia 2023 r. odwołano termin rozprawy wyznaczony na dzień 14 września 2023 r.

Zarządzeniem z dnia 18 września 2023 r. wyznaczono termin rozprawy na dzień 31 października 2023 r. Na termin polecono wezwać świadków.

W dniu 26 października 2023 r. wpłynął wniosek o przeprowadzenie rozprawy w trybie zdalnym.

Zarządzeniem z dnia 27 października 2023 r. zmieniono tryb rozprawy na hybrydowy.

Na rozprawie w dniu 31 października 2023 r. nie stawili się świadkowie. Rozprawę odroczono do dnia 29 listopada 2023 r. Zobowiązano pełnomocnika strony pozwanej do wskazania adresu jednego ze świadków w terminie 7 dni pod rygorem pominięcia. Ponadto zobowiązano pełnomocników stron do zajęcia aktualnych stanowisk w terminie 7 dni, na termin polecono wezwać ponownie dwóch wskazanych świadków.

Z uwagi na stawiennictwo świadków polecono ponownie ustalić możliwość zdalnego połączenia pełnomocników w dniu 31 października 2023 r. Na rozprawie w dniu 31 października 2023 r. przesłuchano dwóch świadków. Rozprawę odroczono na termin z urzędu.

W dniu 07 listopada 2023 r. wpłynęła skarga powoda na przewlekłość postępowania w sprawie.

Zarządzeniem z dnia 08 listopada 2023 r. akta polecono przedstawić niezwłocznie referentowi.

W dniu 09 listopada 2023 r. wpłynęło pismo procesowe pozwanego w wykonaniu zobowiązania sądu wraz z informacją o woli polubownego zakończenia sporu.

Zarządzeniem z dnia 15 listopada 2023 r. wyznaczono termin rozprawy na dzień 05 marca 2024 r., o terminie polecono powiadomić pełnomocników stron, na termin polecono wezwać świadka oraz powoda celem przesłuchania. Zobowiązano pełnomocnika powoda do ustosunkowania się do pisma strony pozwanej w przedmiocie możliwości polubownego zakończenia postępowania. Powyższe wykonano w dniu 28 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 ww. ustawy strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne dla załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

Sąd Okręgowy poddał analizie terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie z uwzględnieniem art. 2 ust. 2 ww. ustawy, który stanowi, że dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza czynności podejmowanych przez Sąd Rejonowy w objętym skargą postępowaniu, prowadzi do stwierdzenia, że uzasadniony jest zarzut przewlekłości postępowania w rozumieniu art. 2 ust. 1 ww. ustawy.

Przewlekłość postępowania zachodzi, gdy jest ono długotrwałe, prowadzone rozwlekle i trwa ponad konieczność wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych niezbędnych do końcowego rozstrzygnięcia, będących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 marca 2007 roku, sygn. akt II S 1/07, opubl. LEX nr 269383).

Przede wszystkim zaznaczyć należy, iż postępowanie w sprawie trwa już przeszło 4 lata. Tym samym postępowanie, którego skarga dotyczy, nie zakończyło się w „rozsądnym” terminie, jak tego wymaga ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. Stwierdzić należy, że co prawda w orzecznictwie wyrażane jest stanowisko, że pojęcie przewlekłości postępowania nie jest zależne wprost od długości toczącego się procesu, a tym samym nie można dokonywać ocen tylko przez pryzmat czasu, jaki upłynął od momentu wniesienia pozwu do momentu wydania prawomocnego orzeczenia. Niemniej podkreślenia wymaga, że ETPCz, który oce­nia postępowanie jako całość i zwykle stwierdza przewlekłość, jeśli trwa­ło ono w jednej instancji dłużej niż trzy lata (zob. tak np. Wyrok ETPC z dnia 10 lipca 1984 r. w sprawie G. przeciwko (...), nr 8990/80 ), a w dwóch instancjach pięć lat (zob. tak np. Wy­rok ETPC z dnia 7 lutego 2006 r. w sprawie D. przeciwko (...), nr 19249/02 ), a z udziałem Sądu Najwyższego sześć lat (zob. tak np. wyrok ETPC z dnia 9 stycznia 2007 r. w sprawie G. prze­ciwko Polsce, nr 47986/99 ), nawet jeśli w postępowaniu nie było długotrwałych okresów bezczynności sądu, wychodząc z założenia iż sprawnie działający system prawny powinien być w stanie osądzić w zasadzie każdą sprawę we wskazanych terminach.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie doszło do przewlekłości postępowania. Już sama bowiem okoliczność, że od daty wpływu pozwu upłynęły ponad 4 lata, zaś postępowanie dowodowe w sprawie – jak wynika z analizy akt postępowania – nie zostało zakończone, wskazuje że niewątpliwie przekroczony został rozsądny termin rozpoznania sprawy. Ponadto wskazać należy, że sprawy związane z kredytami indeksowanymi czy denominowanymi do waluty obcej wobec licznego i ugruntowanego już orzecznictwa nie stanowią spraw skomplikowanych czy wymagających przeprowadzenia szeroko zakrojonego postępowania dowodowego.

Ustosunkowując się do wniesionej odpowiedzi na skargę, wskazać należy że Sąd Okręgowy ma świadomość trudnej sytuacji kadrowej w Sądzie Rejonowym i coraz to większego wpływu spraw, co przekłada się na szybkość orzekania i załatwiania spraw. Powyższe okoliczności nie mogą obciążać ani Sędziego referenta ani Prezesa Sądu, bowiem nie mają oni wpływu na liczbę przydzielonych do sądu etatów sędziowskich i urzędniczych czy też organizację pracy biegłych sądowych, leży to bowiem w gestii Ministra Sprawiedliwości. Niemniej jednak zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem ani braki kadrowe, ani też znaczne obciążenie sędziów orzekających, nie mogą być skutecznym usprawiedliwieniem dla zaniechań, w związku z którymi strona postępowania narażona została na ujemne konsekwencje w postaci niemożności sfinalizowania sporu sądowego w rozsądnym terminie. Przewlekłość postępowania nie może być usprawiedliwiona samymi niedostatkami organizacyjnymi wymiaru sprawiedliwości. Duża ilość wpływających spraw w odniesieniu do obsady kadrowej może co najwyżej prowadzić do stwierdzenia, że przewlekłość postępowania w konkretnej sprawie nie jest wynikiem zaniedbań, czy też uchybień ze strony Sądu. Trudności w postaci niewystarczającej obsady sędziów, choć niezawinione i niezależne od składu orzekającego, nie mogą pozbawiać strony prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Obowiązek właściwej organizacji wymiaru sprawiedliwości, w tym zapewnienie właściwej obsady kadrowej sądów, jest obowiązkiem państwa. Dla stwierdzenia przewlekłości postępowania irrelewantne pozostają zatem wszelkie kwestie dotyczące urlopu sędziego czy konieczność podziału referatu ze względu na usprawiedliwioną długotrwałą nieobecność, obciążenia orzeczniczego poszczególnych sędziów z uwagi na obszerny wpływ spraw czy też jakiekolwiek inne okoliczności związane z organizacją systemu sądowego.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Okręgowy uznał skargę za uzasadnioną i na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy orzekł jak w pkt. 1 postanowienia.

W ocenie Sądu Okręgowego w realiach sprawy zasadnym jest zasądzenie kwoty 2.000 zł na rzecz skarżącego. Stosowanie bowiem do art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., sąd przyznaje na żądanie skarżącego od Skarbu Państwa sumę pieniężną w wysokości od 2.000 zł do 20.000 zł, przy czym wysokość sumy pieniężnej wyznaczona w tych granicach wynosi co najmniej 500 zł za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania. W realiach niniejszej sprawy, uwzględniając powstały okres przewlekłości oraz znaczenie przedmiotowej sprawy dla skarżącego, Sąd Okręgowy postanowił przyznać rekompensatę dla skarżącego w dolnych granicach przewidzianych we wskazanej ustawie. W stosunku do wagi uchybienia Sądu Rejonowego, jest to kwota odpowiednia, uzasadniona i adekwatna, zaś w ocenie Sądu Okręgowego brak jest przesłanek do podwyższenia ww. kwoty ponad wskazaną w art. 12 ust. 4 ww. ustawy kwotę minimalną. W pozostałym zakresie należało zatem żądanie oddalić.

O zwrocie opłaty od wniesionej skargi, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 17 ust 3 ww. ustawy.