Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 22 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Marcin Semeniuk (sprawozdawca)

Sędziowie: Małgorzata Kanigowska-Wajs

(del.) Anna Bednarek

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2024 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi A. P.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie, sygn. akt II Ns 132/18

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie, sygn. akt II Ns 132/18, nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącej A. P. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Warszawy-Żoliborza w Warszawie sumę pieniężną w wysokości 6.000 zł (sześć tysięcy złotych) za okres od dnia 22 lutego 2018 r. do dnia 22 lutego 2024 r.;

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4.  zwrócić skarżącej A. P. kwotę 200 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi i polecić jej wypłacenie z rachunku Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie;

5.  zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie na rzecz skarżącej A. P. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym.

Sygn. akt V S 426/23

UZASADNIENIE

A. P. wniosła w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity: Dz.U. z 2023 r. poz. 1725; dalej jako „ustawa o skardze na przewlekłość” lub „ustawa”) o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po J. O., toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie pod sygn. akt II Ns 132/18.

Ponadto skarżąca wniosła o:



wydanie zalecenia Sądowi Rejonowemu niezwłocznego wyznaczenia posiedzenia,



przyznanie od Skarbu Państwa na jej rzecz sumy pieniężnej w wysokości 10.000 zł z tytułu przewlekłości postępowania,



zasądzenie od Skarbu Państwa na jej rzecz kosztów postępowania wywołanego skargą, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie wniósł o jej oddalenie, a w przypadku uznania, że doszło do opóźnienia w rozpoznaniu sprawy - o zasądzenie jak najniższego zadośćuczynienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Oceniając prawidłowość i terminowość czynności podejmowanych przez Sąd Rejonowy, Sąd Okręgowy stwierdził, że skarżąca zasadnie zarzuciła temu Sądowi prowadzenie postępowania w sprawie o sygn. akt II Ns 132/18 w sposób przewlekły.

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 ustawy o skardze na przewlekłość, strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie trwa dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania).

Jak z kolei stanowi art. 2 ust. 2 ustawy, dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. Dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Z analizy załączonych akt o sygn. II Ns 132/18 Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie wynika, że postępowanie w tej sprawie zostało wszczęte na skutek wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, który wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 22 lutego 2018 r. Od tego czasu w sprawie odbyły się trzy rozprawy - w dniach 21 listopada 2018 r., 19 lutego 2019 r. oraz 20 grudnia 2023 r., przy czym ta ostatnia została wyznaczona już po wpłynięciu rozpoznawanej skargi na przewlekłość postępowania, po 1 roku i 8 miesiącach od daty podjęcia ostatniej czynności w sprawie, tj. wydania w dniu 10 marca 2022 r. zarządzenia m.in. o zwróceniu się do placówek medycznych o nadesłanie dokumentacji medycznej spadkodawczyni. Był to już kolejny okres wielomiesięcznej bezczynności Sądu Rejonowego. Po nadesłaniu w dniu 2 lipca 2019 r. wypisu z aktu notarialnego obejmującego testament spadkodawczyni sporządzony w dniu 21 kwietnia 1999 r., sędzia referent wydał zarządzenie o doręczeniu jego kopii uczestnikom w dniu 5 czerwca 2020 r. (przy czym zarządzenie to zostało wykonane dopiero w dniu 27 listopada 2020 r.). Z kolei po wpłynięciu w dniu 21 stycznia 2021 r. pisma pełnomocnika wnioskodawczyni zawierającego m.in. wnioski o zwrócenie się do placówek medycznych o nadesłanie dokumentacji medycznej spadkodawczyni, wnioski te – jak wskazano wyżej – rozpoznano zarządzeniem wydanym w dniu 10 marca 2022 r., a więc po ponad roku. W okresie od dnia 19 lutego 2019 r. (data drugiej z kolei rozprawy) do dnia 20 listopada 2023 r. (data wydania zarządzenia o wyznaczeniu następnej rozprawy), a więc przez okres 4 lat i 9 miesięcy, w sprawie zostały podjęte zaledwie 3 czynności: wydano wspomniane wyżej zarządzenie z dnia 5 czerwca 2020 r., wydano postanowienie z dnia 4 stycznia 2021 r. o przyznaniu zwrotu wydatków kancelarii notarialnej w związku z nadesłaniem testamentu z dnia 21 kwietnia 1999 r. oraz wydano wspomniane wyżej zarządzenie z dnia 10 marca 2022 r. Powyższe niewątpliwie świadczy o tym, że postępowanie w sprawie jest prowadzone w sposób rozwlekły, a poszczególne czynności są w nim podejmowane w zasadzie sporadycznie. W rezultacie postępowanie to trwa już 6 lat – zdecydowanie dłużej, niż jest to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przeciwnej oceny nie uzasadniają okoliczności podniesione przez Prezesa Sądu Rejonowego w piśmie z dnia 4 lutego 2024 r., stanowiącym odpowiedź na skargę. Obowiązek sądu rozpoznawania wszystkich wniesionych spraw bez nieuzasadnionej zwłoki przy zachowaniu zasady ich rozpoznawania według kolejności wpływu oraz z uwzględnieniem przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach, nie mogą stanowić usprawiedliwienia dla wielomiesięcznej zupełnej bezczynności Sądu.

Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 22 marca 2007 r., II S 1/07 (LEX nr 269383), przewlekłość postępowania zachodzi, gdy jest ono długotrwałe, prowadzone rozwlekle i trwa ponad konieczność wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych niezbędnych do końcowego rozstrzygnięcia, będących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. Taka właśnie sytuacja zaistniała w postępowaniu w sprawie o sygn. akt II Ns 132/18.

Dlatego Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt. 1 sentencji, stwierdzając, że w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie, sygn. akt II Ns 132/18, nastąpiła przewlekłość postępowania.

Stosownie do treści art. 12 ust. 4 ustawy o skardze na przewlekłość, uwzględniając skargę sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2000 do 20 000 złotych. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania.

Skarżąca domagała się przyznania od Skarbu Państwa kwoty 10.000 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego w realiach niniejszej sprawy kwota ta jest wygórowana. Mając jednak na uwadze przytoczone w niniejszym uzasadnieniu okoliczności dotyczące dotychczasowego toku postępowania w sprawie, świadczące o rażącym naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, a także przedmiot postępowania, które dotyczy stwierdzenia nabycia spadku po osobie bliskiej skarżącej, uprawnione jest przyjęcie, że sprawa ta ma dla skarżącej szczególne znacznie. Uzasadnia to przyznanie sumy pieniężnej w kwocie 1.000 zł za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania. W dacie wydania niniejszego orzeczenia postępowanie w sprawie o sygn. II Ns 132/18 trwa już dokładnie 6 lat. Dlatego Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt. 2 sentencji, przyznając skarżącej A. P. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie sumę pieniężną w wysokości 6.000 złotych.

Rozstrzygnięcie o oddaleniu skargi w pozostałym zakresie (pkt 3 sentencji) dotyczy żądania przyznania na rzecz skarżącej odpowiedniej sumy pieniężnej ponad kwotę 6.000 zł, a także żądania wydania Sądowi Rejonowemu zalecenia niezwłocznego wyznaczenia terminu posiedzenia. Z akt sprawy II Ns 132/18 wynika bowiem, że termin posiedzenia w tej sprawie został wyznaczony na dzień 26 marca 2024 r.

O zwrocie opłaty od skargi (pkt. 4 sentencji) orzeczono na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy o skardze na przewlekłość.

W pkt. 5 sentencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie na rzecz skarżącej A. P. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym, której wysokość ustalił na podstawie § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity: Dz.U. z 2023 r. poz. 1964).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.