Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 30 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dariusz Łubowski

Protokolant: Sekr. sąd. Dariusz Markowski

z udziałem Prokurator Katarzyny Krysiak

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 30 czerwca 2023 roku

w sprawie V. H.

podejrzanego o popełnienie przestępstwa z art. 187 p. 2, 3, 4, 5; art. 185 p. 2, 3; art. 289 ukraińskiego kodeksu karnego, mogących być odpowiednikiem art. 279 § 1, art. 258 § 1 i art. 288 § 1 polskiego kodeksu karnego

poszukiwanego czerwoną notą Interpolu wydaną przez władze Ukrainy w dniu 15 grudnia 2021r.

w przedmiocie wniosku prokuratora Prokuratury Okręgowej w Warszawie z dnia 6 czerwca 2023 r.

o wydanie postanowienia w przedmiocie dopuszczalności prawnej wydania ściganego władzom Ukrainy

na podstawie art. 603 § 1 i § 2 k.p.k., art. 604 § 1 k.p.k. a contrario, 604 § 2 pkt 1 k.p.k, art. 1 Europejskiej Konwencji o Ekstradycji z dnia 13 grudnia 1957 r. (Dz.U. z dnia 21 czerwca 1994 r.) oraz art. 618 § 1 pkt 11 kpk w zw. z § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu

postanawia

stwierdzić prawną dopuszczalność przekazania V. H., obywatela (...), syna S. i O., urodzonego (...) w B. (Ukraina), legitymującego się paszportem Republiki (...) o serii i numerze (...) wystawionym w dniu 03 września 2018 r. i ważnym do dnia 03 września 2028 r., poszukiwanego czerwoną notą Interpolu wydaną przez władze Ukrainy w dniu 15 grudnia 2021 r. w celu przeprowadzenia postępowania karnego;

zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. kwotę 1200 (tysiąc dwieście) złotych plus VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ściganemu z urzędu;

kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

V. H. jest poszukiwany przez władze Republiki Ukraińskiej w związku z postępowaniem karnym prowadzonym przez tamtejsze organy ścigania.

Ścigany podejrzany jest o popełnienie czynu polegającego na tym, że w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. w K. na Ukrainie działając w grupie przestępczej wraz z innymi osobami w tym Y. S. i L. V. dokonał 20 przestępstw kryminalnych w postaci włamań, uszkodzeń mienia, działalności w grupie przestępczej poprzez dokonywanie kradzieży z włamaniem do lokali niemieszkalnych, oraz magazynów mieszczących się na terenie innych budynków mieszkalnych, skąd dokonywał kradzieży mienia w postaci kół, samochodów, skuterów i innych przedmiotów, zaś w dniu 17.10.2017 roku dokonali rozboju na pracowniku stacji poprzez uderzanie go pałkami, a następnie dokonali zaboru kasetki z pieniędzmi, tj. czynu z pkt. 4 art. 187 pkt. 2, 3, 5 art. 185 pkt. 2, 3 art. 289 ukraińskiego kodeksu karnego będącego odpowiednikiem artykułu 279 § 1, art. 258 § 1, art. 288 § 1, art. 280 § 2 polskiego kodeksu karnego.

Ścigany został zatrzymany w dniu 22 lutego 2022 roku o godz. 06:00 przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w P..

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Warszawie w dniu 23 lutego 2022 r. złożył wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania na okres 7 dni.

Postanowieniem z dnia 24 lutego 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt zastosował wobec ściganego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 7 dni, tj. do dnia 1 marca 2022 r. godz. 6:00.

Wobec braku wniosku o przedłużenie okresu stosowania środka zapobiegawczego, V. H. został zwolniony z aresztu i nie zastosowano wobec niego żadnych środków zapobiegawczych.

W dniu 5 października 2022 r. do Prokuratury Okręgowej w Warszawie wpłynął wniosek o tymczasowe aresztowanie i ekstradycję ściganego na Ukrainę.

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Warszawie w dniu 6 czerwca 2023 roku wniósł do tut. Sądu o wydanie postanowienia o prawnej dopuszczalności wydania ściganego władzom Ukraińskim.

Sąd zważył, co następuje.

Wniosek o stwierdzenie prawnej dopuszczalności wydania V. H. organom wymiaru sprawiedliwości Ukrainy zasługuje na uwzględnienie. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły żadne przesłanki obligatoryjne z art. 604 § 1 k.p.k. skutkujące stwierdzeniem prawnej niedopuszczalności wydania.

W odniesieniu do V. H. dowodami uprawdopodobniającymi popełnienie czynów, wymaganymi w postępowaniu ekstradycyjnym są dołączone dokumenty w postaci wniosku o wydanie osoby ściganej na Ukrainę, zaświadczenia zawierającego dowody wskazujące na popełnienie zarzucanego czynu przez V. H. (k. 46), postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania ściganego z dnia 9 lutego 2021 r. o numerze (...)oraz powiadomienia o zmienia zarzutów.

Powyższe dokumenty uprawdopodobniły w sposób wymagany w postępowaniu ekstradycyjnym, że ścigany dopuścił się zarzucanych mu czynów i może liczyć na rzetelny proces prowadzony przez ukraiński wymiar sprawiedliwości.

Rolą sądu w postępowaniu ekstradycyjnym nie jest ustalenie, czy ścigany dopuścił się zarzucanych mu czynów czy też nie. Władny do dokonania prawnokarnej oceny zachowania ściganego jest wyłącznie sąd ukraiński, po przeprowadzeniu na terytorium Ukrainy postepowania karnego z udziałem ściganego.

Zasada wzajemności stwarza domniemanie dobrej wiary dla każdego przypadku wystąpienia przez Ukrainę z wnioskiem o wydanie osoby ściganej i obliguje stronę Polską do zdecydowanie przychylnego przyjęcia takiego wniosku (postanowienie SA we Wrocławiu z dnia 21 stycznia 2004 r., II AKz 407/03, OSA 2004/7/54)

Przechodząc do analizy prawnej, czy w sprawie zachodzą przesłanki obligatoryjne odmowy wydania ściganego wskazane w art. 604 § 1 k.p.k., należy wskazać, że ścigany nie jest obywatelem polskim ani nie korzysta w Rzeczypospolitej Polskiej z prawa azylu.

Ponadto w niniejszej sprawie spełniony został standard podwójnej karalności, albowiem przestępstwa, o których popełnienie V. H. jest podejrzany, stanowią czyny zabronione także w Polsce.

Pojęcie podwójnej karalności należy rozumieć szeroko, co oznacza, że badając spełnienie warunku podwójnej karalności, należy nie tylko odwołać się do treści przepisu polskiej ustawy karnej, który mógłby odpowiadać przepisowi prawa państwa obcego, ale i do obowiązującej wykładni odnoszącej się do zakresu stosowania tego przepisu w systemie prawa polskiego. Oceniać należy bowiem całą sytuację faktyczną w celu ustalenia, czy możliwe jest na podstawie polskiego prawa karnego postawienie sprawcy zarzutu dokonania danego czynu (SN IV KK 267/11, OSNKW 2012, nr 3, poz. 24). Trafnie wskazuje się, że weryfikacja wymogu podwójnej przestępności może być dokonywana jedynie w zakresie, w jakim umożliwia to postępowanie ekstradycyjne, a więc nie można badać tych przesłanek podwójnej przestępności czynu, które wymagają przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego. Jednocześnie jednak nie należy eliminować możliwości badania jakiejkolwiek okoliczności wyłączającej podwójną przestępność, jeżeli możliwe jest jej sprawdzenie w prosty sposób, zgodnie z charakterem procedury ekstradycyjnej (L. Gardocki, Podwójna..., s. 76-77). Warunek podwójnej przestępności spełniony jest również wówczas, gdy wprawdzie w prawie polskim brak identycznego typu przestępstwa jak w prawie państwa wzywającego, jednak czyn opisany we wniosku odpowiada znamionom któregoś z przestępstw przewidzianych w prawie polskim (L. Gardocki (w:) Z. Gostyński i in., Kodeks..., 2004, t. III, s. 889).

Z nadesłanych przez stronę ukraińską dokumentów ekstradycyjnych jasno wynika, jaki jest zakres ścigania V. H., zaś postawiony ściganemu zarzut znajduje pełne odzwierciedlenie w opisie przestępstw z art. 279 § 1, art. 258 § 1, art. 288 § 1, art. 280 § 2 polskiego kodeksu karnego.

Czyny zarzucane ściganemu zostały dokonane na terytorium Ukrainy (art. 604 § 1 pkt 2 k.p.k.). Wobec ściganego za tożsame czyny nie wszczęto w Polsce postępowania karnego, ani nie zapadło wobec ściganego prawomocne orzeczenie w tym zakresie. Brak też informacji, by w stosunku do ściganego zapadło w jakimś innym państwie prawomocne orzeczenie co do tych czynów, bądź by odbył już za nie karę.

Nie nastąpiło przedawnienie karalności czynów zarzucanych wobec V. H. ani według prawa ukraińskiego (na co wskazała strona ukraińska w dokumentach ekstradycyjnych), ani według prawa polskiego. Według polskiego prawa w odniesieniu do przedawnienia karalności ma zastosowanie upływ okresów przewidzianych w art. 101 § 1 pkt 2a i 3 oraz art. 102 kodeksu karnego.

Zgodnie z nadesłanym przez stronę ukraińska wyciągiem z ukraińskiego kodeksu karnego (k. 118-120) zarzucane ściganemu czyny zagrożone są karą pozbawienia wolności, wobec czego nie można orzec za nie kary śmierci

Oceniając przesłanki z art. 604 § 1 pkt 5 k.p.k., należy mieć na względzie określony w art. 87 ust. 1 Konstytucji RP katalog źródeł powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. Poza tym władze ukraińskie zapewniły, że ściganie nie jest związane z rasą, narodowością, poglądami politycznymi lub orientacją seksualną ściganego. Ścigany jest obywatelem Ukrainy, a więc państwa, które wnosi o jego wydanie. Nie należy do żadnych mniejszości narodowych, nie podnoszono również aby ściganie to dotyczyło wyznania ściganego. Na żadne z tych okoliczności nie powoływał się również sam ścigany.

Zgodnie z art. 604 § 1 pkt 7 i 8 k.p.k. wydanie jest niedopuszczalne, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że w państwie żądającym wydania może dojść do naruszenia wolności i praw osoby wydanej, a także gdy dotyczy osoby ściganej za popełnienie bez użycia przemocy przestępstwa z przyczyn politycznych. W ocenie Sądu, żadna z tych przesłanek nie ma w niniejszej sprawie zastosowania.

Ustawodawca w przepisie art. 604 § 1 pkt 7 k.p.k. w zasadzie nie ograniczył katalogu wolności i praw jednostki, których obawa naruszenia skutkować powinna uznaniem wydania za niedopuszczalne, choć niewątpliwie w grę będą wchodzić przede wszystkim wolności i prawa związane ze sferami, w które ingerować może postępowanie karne lub wykonawcze prowadzone przeciwko osobie wydanej. Chodzi tu zarówno o wolności i prawa gwarantowane w Konstytucji RP, jak i w aktach prawa międzynarodowego, przede wszystkim w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej: EKPC). Do uznania ekstradycji za prawnie niedopuszczalną z uwagi na niezachowanie gwarancji respektowania przez kraj wzywający normy konwencyjnej przewidzianej w art. 3 EKPC konieczne jest wykazanie istnienia rzeczywistego ryzyka niezachowania tej normy w konkretnym wypadku i do konkretnej, a więc objętej wnioskiem o ekstradycję osoby.

Sformułowanie "uzasadniona obawa", użyte w art. 604 § 1 pkt 7, oznacza taki poziom prawdopodobieństwa, które - po pierwsze, wynika z ujawnionych faktów lub informacji o faktach, a po drugie - które w wystarczającym stopniu pozwala na obiektywną ocenę realności zagrożenia w państwie wzywającym (SA w Lublinie II AKz 114/05, OSA 2007, z. 9, poz. 44; SN IV KK 422/10, LEX nr 846391). "Obawa że w państwie żądającym wydania osoba wydana może zostać poddana torturom", by stanowić przeszkodę niedopuszczalności ekstradycji, o której mowa w art. 604 § 1 pkt 7, musi być "uzasadniona". Takowe ustalenie przecież nie może być czynione wyłącznie na podstawie gołosłownych twierdzeń samego zainteresowanego, ale tylko na podstawie obiektywnych faktów przekonywających o istnieniu rzeczywistego ryzyka traktowania go w sposób nieludzki czy poniżający i poddania jakimkolwiek torturom (SA w Lublinie II AKz 99/06, LEX nr 183567; podobnie SN IV KK 422/10, LEX nr 846391).

Ponadto wypowiadanie się na temat uzasadnionej obawy naruszenia wolności i praw osoby ściganej w przypadku jej przekazania do państwa wzywającego, leży wyłącznie w gestii oceny sądu meriti dokonanej na podstawie informacji pozyskanych z obiektywnych źródeł - w ocenie tut. Sądu - w głównej mierze z internetu, w zasobach którego mieszczą się zarówno doniesienia organizacji (m.in. (...)) zajmujących się prawami człowieka, jak i te dotyczące sytuacji społecznej oraz politycznej niemal wszystkich państw.

Sąd zwrócił uwagę, że istnieją wprawdzie raporty organizacji międzynarodowych obrazujące w sposób negatywny stan sądownictwa na Ukrainie (w szczególności systemową korupcję i bardzo ciężkie warunki odbywania kary pozbawienia wolności). Jednak podkreślić należy, że stanowią one opis ogólnej sytuacji oparty na przykładach osób zupełnie niezwiązanych z przedmiotowym postępowaniem. Nie można dopuścić do sytuacji, w której na podstawie raportów, mających za zadanie wykazywać błędy, powstanie ogólne przyjęte twierdzenie, że każdy sędzia ukraiński czy każdy proces na Ukrainie jest zależny od decyzji władz lub wpływowych osób postronnych. Powyższe doprowadziłoby do sytuacji, w której żaden wniosek o ekstradycję, z którym zwraca się strona ukraińska, bez względu na jego podstawy nie będzie podlegał uwzględnieniu jedynie z uwagi na fakt wystawienia go przez stronę ukraińską. W takim wypadku ukraińscy sprawcy przestępstw pospolitych unikaliby odpowiedzialności karnej, a do tego nie można dopuścić.

Odnośnie przesłanki z art. 604 § 1 pkt 8 k.p.k., należy uznać, że przestępstwo jest popełnione z przyczyn politycznych, jeżeli celem sprawcy jest prowadzenie walki politycznej, zwłaszcza walki o władzę, jeżeli sprawca działa umotywowanym udziałem w konflikcie dotyczącym celów, form i środków działalności państwa. W przypadku ściganego omawiana przesłanka nie występuje. Zarzucany ściganemu czyn nie nosi znamion przestępstwa przeciwko państwu, jego bezpieczeństwu zewnętrznemu i wewnętrznemu, jest przestępstwem pospolitym, nie popełnionym z przyczyn politycznych. Zarówno z dokumentów ekstradycyjnych, jak i z wyjaśnień ściganego wynika, iż nie był on na Ukrainie prześladowany politycznie.

Ponadto czyn zarzucany ściganemu zagrożony jest karą wyższą niż jeden rok pozbawienia wolności, nie stanowi przestępstwa skarbowego, politycznego, wojskowego, nie podlega ściganiu z oskarżenia prywatnego.

Zgodnie z art. 604 § 2 pkt 1 k.p.k. wydania można odmówić w szczególności, jeżeli osoba, której wniosek dotyczy ma w Rzeczypospolitej Polskiej stałe miejsce zamieszkania.

Ścigany od około roku zamieszkuje w Polsce. Pobyt jego jest legalny – posiada prawo pobytu. Stale zamieszkuje pod adresem ul. (...), (...) M. (...) hotel (...). Od 16 marca 2022 r. leczy się w Centrum (...) w O., bowiem choruje na (...). Leczenie choroby trwa około od 18 do 24 miesięcy. Od grudnia 2021 r. pracuje w Polsce, na budowie.

Wystąpienie okoliczności wymienionych w art. 604 § 1 k.p.k. powoduje prawną niedopuszczalność ekstradycji, natomiast stwierdzenie okoliczności wskazanych w art. 604 § 2 k.p.k. może, choć nie musi, prowadzić do odmowy wydania osoby ściganej. Ponieważ wyłącznie okoliczności, o jakich mowa w art. 604 § 1 k.p.k., mogą stanowić podstawę negatywnej opinii sądu w przedmiocie wydania, sąd zaś nie orzeka o wydaniu, lecz jedynie dokonuje oceny prawnej dopuszczalności ekstradycji, należy przyjąć, że przyczyny wymienione w art. 604 § 2 k.p.k. komentowanego artykułu dotyczą nie sądu, lecz organu uprawnionego do podjęcia ostatecznej decyzji w kwestii wydania, tj. Ministra Sprawiedliwości (zob. Hofmański, Sadzik, Zgryzek, Kodeks, t. 3, 2012, s. 713; Grajewski, Paprzycki, Steinborn, Kodeks, t. 2, 2010, s. 751; S. Steinborn [w:] Grajewski, Paprzycki, Steinborn, Kodeks, t. 2, 2015, komentarz do art. 604).

W przedmiocie kosztów postępowania Sąd orzekł o ich ponoszeniu przez Skarb Państwa. W zakresie kosztów, Sąd miał na uwadze przepisy § 17 ust. 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a także Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 r., wydany w sprawie o sygn. akt SK 78/21, w którym stwierdził, że ,,§ 17 ust. 1 pkt 2 oraz § 17 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz. 18, z późn. zm.) są niezgodne z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 2 i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że wskazane w nich stawki dla adwokatów ustanowionych obrońcami z urzędu są niższe od stawek w tych samych sprawach dla adwokatów ustanowionych obrońcami z wyboru”. W świetle powyższego, wynagrodzenie dla obrońcy reprezentującego interesy ściganego w toku niniejszego postepowania winno opiewać na kwotę 1200 zł złotych plus VAT i taką też kwotę Sąd postanowił zasądzić na rzecz adw. M. K..

Mając na uwadze powyższe, orzec należało jak w części dyspozytywnej postanowienia.