Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 19 stycznia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie, VIII Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Maria Turek

Protokolant: Aleksandra Łukaszyk

bez udziału Prokuratora

po rozpoznaniu zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego Polskiego Związku Łowieckiego na postanowienie prokuratora Prokuratury Rejonowej (...)
w W., sygn. akt (...) z dnia 29 lipca 2022 roku o odmowie wszczęcia śledztwa

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 465 § 1 k.p.k.

postanawia

nie uwzględnić zażalenia i utrzymać w mocy postanowienie prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) w W. sygn. akt (...)
z dnia 29 lipca 2022 roku o odmowie wszczęcia śledztwa w sprawie.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lutego 2022 r. pełnomocnik Polskiego Związku Łowieckiego złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez osoby reprezentujące (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz współpracującą z nią (...)

Postanowieniem z dnia 29 lipca 2022 r. w sprawie (...) prokurator odmówił wszczęcia śledztwa w sprawie zaistniałego 2 kwietnia 2021 r. w W. usiłowania doprowadzenia, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wysłanie przez działającą na rzecz (...) Sp. z o.o. (...) pisma, do niekorzystnego rozporządzenia przez Polski Związek Łowiecki mieniem wielkiej wartości w kwocie 2 523 622 zł, czym usiłowano wprowadzić w błąd zarząd ww. Związku co do konieczności zapłaty kary umownej i zadośćuczynienia tytułem naruszenia dóbr osobistych, lecz zamierzonego celu nie osiągnięto z uwagi na odmowę zapłaty ww. kwoty przez Zarząd Główny Polskiego Związku Łowieckiego,
tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,
tj. na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk.

Na powyższe postanowienie pełnomocnik pokrzywdzonego złożył zażalenia zarzucając obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1.  art. 167 k.p.k. w zw. z art. 297 § 1 pkt 1, 2, 3, 4, i 5 k.p.k. w zw. z art. 2 § 2 k.p.k. i art. 2 § 1 pkt 3 k.p.k., oraz art. 4 k.p.k. poprzez naruszenie przez Prokuraturę zasady dążenia do ustalenia prawdy materialnej - na skutek zaniechania podjęcia czynności dowodowych mających pierwszorzędne znaczenie dla ustalenia tego, czy w niniejszej sprawie doszło do popełnienia czynu zabronionego stypizowanego w treści art. 13 § 1 k.k. w zw. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.,

2.  art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez jego błędne zastosowanie i umorzenie postępowania z uwagi to, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego; w sytuacji, gdy nie przeprowadzono postępowania przygotowawczego, tj. nie przesłuchano wskazanych w zawiadomieniu osób, których zeznania mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia czy doszło do popełnienia przestępstwa usiłowania oszustwa.

Reasumując, wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do dalszego prowadzenia.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu decyzja o odmowie wszczęcia śledztwa była słuszna.

Analizując treść złożonego zawiadomienia o przestępstwie, a także dokumenty dołączone do akt, stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego w odniesieniu do czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. Należy wskazać, iż aby wszcząć postępowanie karne musi istnieć uzasadnione podejrzenie pełnienia przestępstwa ściganego z urzędu. Innymi słowy, muszą istnieć dowody wskazujące prawdopodobieństwo zaistnienia przestępstwa. Ma się ono odnosić zarówno do zaistnienia czynu jak i do tego, że wyczerpuje on znamiona czynu zabronionego określonego w konkretnym przepisie ustawy karnej ( tak: R.A. Stefański w: Kodeks postępowania karnego komentarz pod red. Z. Gostyńskiego wydawnictwo ABC 2003, tom II, str. 34-35). Zgodnie z dyspozycją art. 303 kpk wszczęcie postępowania następuje, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa. Nie jest wystarczające, jak słusznie podnosi się w doktrynie, przypuszczenie, że mogło zaistnieć przestępstwo, ale konieczne jest coś więcej. Muszą mianowicie istnieć dowody wskazujące na popełnienie przestępstwa, czyli uprawdopodabniające jego popełnione o tym czy jest ono uzasadnione, decyduje subiektywna ocena organu procesowego ( R.A. Stefański, Komentarz LEX). Dostateczność oznacza w tym wypadku pewne minimum, którego nie należy zmniejszać. W doktrynie podkreśla się również, ze w aspekcie dostateczności podejrzenia, oprócz subiektywnej oceny organu procesowego, konieczny jest też pewien zakres faktów ocenionych według zweryfikowanych kryteriów doświadczenia życiowego, na których jest oparte przekonanie tego organu. Podkreślić należy, że uprawdopodobnienie popełnienia przestępstwa nie jest utożsamiane z jego udowodnieniem. Niemniej, jak trafnie się w doktrynie podkreśla, uprawdopodobnienie podnoszonych w zawiadomieniu faktów, powinno być uzasadnione obiektywnymi danymi, a nie subiektywnym przekonaniem osoby składającej zawiadomienie ( por. M. Siewierski, J. Tylman, M. Olszewski: Postępowanie karne. Zarys systemu, Warszawa 1971, s. 185; S. Waltoś, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa, s.410).

Ustalenie w praktyce towarzyszącego sprawcy oszustwa zamiaru osiągnięcia korzyści majątkowej, jest niewątpliwie niezbędne dla ustalenia bytu przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. Rekonstrukcja strony podmiotowej odbywa się co do zasady przez ogląd strony przedmiotowej zachowania sprawcy. W nawiązaniu do kwestii podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę Polskiego Związku Łowieckiego z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. wskazać należy, że na styku prawa cywilnego, w szczególności prawa zobowiązań i prawa karnego może dochodzić do problemów interpretacyjnych co do zachowania sprawcy, a więc do oceny czy jest ono tylko niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, czy też jest ono przestępstwem. Wierzyciel pozostaje, bowiem zawsze pod ochroną prawa cywilnego i może swoje roszczenia realizować na tym gruncie. Jak podkreśla Sąd Najwyższy i orzecznictwo apelacyjne, samo niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nie musi oznaczać, że dłużnik dopuścił się oszustwa. Przy czym powyższa argumentacja jest również aktualna przy naliczeniu kar umownych i innych zobowiązań pieniężnych mających cywilnoprawny charakter.

Podkreślić należy, że pełnomocnik Polskiego Koła Łowieckiego w swoich pismach powołuje się na dokumenty, których nie dołączył do akt, a tym samym Sąd w znacznej mierze oparł swoją argumentację na twierdzeniach zawartych w pismach procesowych złożonych przez pełnomocnika pokrzywdzonego, które uznał za prawdziwe.

Opisane zachowanie osób działających na rzecz (...) Sp. z o.o. oraz (...) w zawiadomieniu, jak również w zażaleniu na postanowienie o odmowie wszczęciu śledztwa w ocenie Sądu stanowiło ewentualne nienależyte wykonanie zobowiązania. Skarżący w sposób szczegółowy opisał sposób zawarcia porozumienia z dnia 13 września 2018 r. pomiędzy Polskim Związkiem Łowieckim, a (...) S.A. przy udziale (...) Sp. z o.o., a nadto wskazał jakie elementy porozumienia nie są zgodne z prawem. W ocenie Sądu Polski Związek Łowiecki jako profesjonalista, działający w obrocie prawnym od wielu lat posiada wiedzę na temat odszkodowań i procesów ubezpieczeniowych. Same subiektywne poczucie pokrzywdzenia, nie może stanowić o przestępczym działaniu innego podmiotu działającego w obrocie gospodarczym. Przy czym nie jest to istotny element dla oceny, czy doszło do wypełnienia znamion przestępstwa. Również nie jest istotny, z perspektywy prawnokarnej sposób rozliczenia pomiędzy brokerem ubezpieczeniowym, a ubezpieczycielem, gdyż ma jedynie wpływ na zasadność wypowiedzenia umowy przez Polski Związek Łowiecki. Powyższe elementy doprowadziły do utraty zaufania przez pokrzywdzonego względem ubezpieczyciela, co stanowi subiektywną ocenę. Ponadto pokrzywdzony nie kwestionuje prawdziwości twierdzeń zawartych w piśmie wystosowanym przez pełnomocnika (...) Sp. z o.o., lecz sposób naliczania kary umownej i ewentualnej szkody za naruszenie dóbr osobistych jego mocodawcy i w tym pokrzywdzony zapatruje oszukańcze działanie strony przeciwnej.

W ocenie Sądu jest to spór o charakterze cywilnoprawnym i winien zostać rozstrzygnięty na drodze cywilnej, nie zaś karnej, gdyż działanie te nie spełnia znamion jakiegokolwiek przestępstwa. W przypadku zawiśnięcia sprawy przed sądem cywilnym, to powód (w niniejszej sprawie (...) Sp. z o.o.), będzie zobowiązany do udowodnienia prawdziwości twierdzeń co do wysokości kary umownej i ewentualnego stopnia naruszenia dóbr osobistych i to sąd cywilny orzeknie o wysokości zapłaty.

Odnosząc się do zarzutów przedstawionych przez pełnomocnika pokrzywdzonego należało stwierdzić, że stanowią jedynie polemikę i nie skutkowały wzruszeniem zaskarżonego orzeczenia.

W tym stanie rzeczy, biorąc pod uwagę omówione wyżej okoliczności, Sąd uznał, że rozstrzygnięcie Prokuratora było trafne, co mając na uwadze orzekł, jak w postanowieniu.