IX Ka 332/20 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2020-07-31
Sygn. akt IX Ka 332/20
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 lipca 2020 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SO Iwona Konopka
Protokolant: stażysta Emil Karwowski
przy udziale prokuratora Joanny Augustyniak
po rozpoznaniu w dniu 31 lipca 2020 r.
sprawy M. S. ur. (...) w K., córki M. i A.
oskarżonej o czyny z art. 190a § 1 k.k.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Rejonowego w Piasecznie
z dnia 27 stycznia 2020 r., sygnatura akt II K 666/18
orzeka:
1. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:
- przyjmuje, iż oskarżona w okresie od 16 marca 2018 r. do 13 kwietnia 2018 r. w P. uporczywie nękała za pośrednictwem połączeń telefonicznych i wiadomości tekstowych A. O. (1), czym istotnie naruszyła jej prywatność oraz w okresie od 16 marca 2018 r. do 8 kwietnia 2018 r. w P. uporczywie nękała za pośrednictwem połączeń telefonicznych i wiadomości tekstowych K. B., czym istotnie naruszyła jej prywatność i tym samym wyczerpała zmaniona art. 190a § 1 k.k.;
- skraca okres próby warunkowego umorzenia postępowania określony w pkt I do 1 (jednego) roku;
2. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
3. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. R. kwotę 420 (czterystu dwudziestu) złotych, powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu w instancji odwoławczej;
4. zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, wydatkami obciążając Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IX Ka 332/20 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego w Piasecznie z dnia 27 stycznia 2020 r., sygn. akt II K 666/18 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
-naruszenie art. 7 k.p.k. w odniesieniu do czynu zarzucanego w punkcie I i II; - błąd w ustaleniach faktycznych w odniesieniu do czynu zarzucanego w punkcie I i II. |
☐ zasadny ☒ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Chybiony okazał się zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 7 k.p.k. Podkreślenia wymaga, że skarżący, w celu wykazania słuszności tak sformułowanego zarzutu, obowiązany jest wskazać na konkretne uchybienia, które świadczą o tym, że oceniając materiał dowodowy Sąd orzekający naruszył zasady logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego czy też wskazań wiedzy. Skarżący nie sprostał temu wymogowi, zaś jego twierdzenia mają charakter dowolnej i nieuprawnionej polemiki. Podnieść trzeba, że wnikliwa analiza akt sprawy prowadzi do wniosku, iż w toku przewodu sądowego Sąd I instancji ujawnił wszystkie dowody, dokonał ich skrupulatnej oceny z uwzględnieniem zasad wiedzy, logiki oraz doświadczenia życiowego i w następstwie tak dokonanej swobodnej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Argumentacja Sądu orzekającego w tym przedmiocie jest wynikiem dogłębnej analizy treści każdego dowodu na tle całokształtu okoliczności sprawy, jest logiczna i spójna oraz została wyczerpująco umotywowana w pisemnym uzasadnieniu, w którym Sąd Rejonowy wskazał, jakie fakty uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Nie ma racji także skarżący podnosząc, iż Sąd Rejonowy, rozpoznający przedmiotową sprawę, dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, który wpłynął na treść zaskarżonego wyroku. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami Sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnie uchybień dopuścił się Sąd orzekający w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom Sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez Sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, nie może się sprowadzać do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu, jakich uchybień w świetle zasad wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Analiza treści wywiedzionej przez obrońcę oskarżonej apelacji prowadzi do wniosku, że stanowi ona jedynie nieuprawnioną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu orzekającego. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zeznań pokrzywdzonych oraz świadka M. O. i wyjaśnień oskarżonej w powiązaniu z dowodem w postaci wydruków wiadomości tekstowych wraz z informacją o ilości nawiązywanych przez oskarżoną połączeń telefonicznych. Biorąc pod uwagę powyższe nie sposób uznać, że próby nawiązania przez oskarżoną połączenia telefonicznego z pokrzywdzonymi oraz treść wysyłanych wiadomości tekstowych świadczyły o tym, że oskarżona jedynie chciała porozmawiać z pokrzywdzonymi w związku z zaistniałą sytuacją, tj. wywiązania się relacji uczuciowej i intymnej pomiędzy mężem oskarżonej a pokrzywdzoną A. O. (1). Sama treść wiadomości tekstowych, ich ilość, jak też ilość i godziny nawiązywanych połączeń telefonicznych świadczą jednoznacznie o tym, że zamiar oskarżonej był zgoła inny. Oskarżona bez wątpienia zamierzała upokorzyć pokrzywdzone, poniżyć i udręczyć. W ocenie Sądu odwoławczego bez wątpienia działanie oskarżonej należy ocenić jako uporczywe nękanie. Zważyć bowiem trzeba, że jej zachowanie polegało na podejmowaniu wielokrotnie naprzykrzających się czynności – w tym przypadku nawiązaniu wiadomości sms – których celem było niepokojenie pokrzywdzonych. O uporczywości działania oskarżonej świadczy jej szczególne nastawienie psychiczne do pokrzywdzonych - związane niewątpliwie z sytuacją osobistą oskarżonej, co powodowało, że oskarżona trwała w swego rodzaju uporze poprzez wysyłanie wiadomości tekstowych określonej treści, a mianowicie odnoszących się do relacji, jaką A. O. nawiązała z mężem oskarżonej. Zaznaczenia przy tym wymaga, że żadna z pokrzywdzonych nie reagowała na działania oskarżonej, nie próbowała nawiązać kontaktu, czy odpowiedzieć na wysłaną wiadomość tekstową. Nie może to jednak oznaczać, że pokrzywdzone godziły się i akceptowały tę formę zachowania oskarżonej. Przeciwnie z uwagi na treści zawarte w wiadomościach tekstowych, które poniżały pokrzywdzone należy przyjąć, że w istocie nie życzyły sobie tej formy kontaktu ze strony oskarżonej, niezależnie od faktu, czy w jakikolwiek jasny i wyraźny sposób zaakcentowały, że nie życzą sobie takiego kontaktu ze strony oskarżonej. Nie bez znaczenia pozostaje okres, w jakim oskarżona owe smsy wysyłała, co świadczy także o uporczywości jej działania. Bez wątpienia wiadomości tekstowe wysyłane przez oskarżoną spowodowały istotne naruszenie prywatności pokrzywdzonych. Oskarżona bowiem wysyłając wiadomości tekstowe wskazanej treści godziła w życie prywatne pokrzywdzonych, wbrew ich woli. Okoliczność, iż rzecz dotyczyła męża oskarżonej i jego związku z pokrzywdzoną A. O. nie powoduje uznania, że do naruszenia prywatności pokrzywdzonych ze strony oskarżonej nie doszło. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się bowiem, że prawo do prywatności wyraża się także w wolności od ingerencji w życie prywatne, rodzinne i domowe i to niezależnie, czy dotyczy faktów kłopotliwych, czy obojętnych. W ocenie Sądu odwoławczego działanie oskarżonej stanowiło istotne naruszenie prawa do prywatności pokrzywdzonych, gdyż sprowadzało się do wysyłania licznych wiadomości tekstowych, związanych z życiem osobistym pokrzywdzonej A. B. - O., które były uwłaczające i poniżające obydwie pokrzywdzone. Nie można zapominać, że w jednym z smsów oskarżona przedstawiła zdjęcie pokoju pokrzywdzonej, a także sugerowała, że sąsiedzi oskarżonej wiedzą o relacji pokrzywdzonej A. B. – O. z mężem oskarżonej przez co zostanie ona stosowanie przyjęta w tym otoczeniu. Także i wiadomości sugerujące konieczność utrzymywania tak męża oskarżonej, jak i samej oskarżonej i jej dziecka, czy też sugerujące, że pokrzywdzona A. O. może w domu oskarżonej zatrudnić się jako sprzątaczka, czy też wreszcie, że mąż oskarżonej nawiązał z pokrzywdzoną A. O. relację tylko w celu intymnym – i w tym kontekście zwracała się do pokrzywdzonej K. B. - przemawiają za uznaniem, że działanie oskarżonej uporczywie naruszyło prywatność pokrzywdzonych. Sama już uporczywość działania oskarżonej świadczy o istotności naruszenia prawa do prywatności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.01.2016 r., IV KK 196/15). Na skutek złożenia apelacji przez obrońcę oskarżonej, Sąd odwoławczy dokonał zmiany zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynów zarzucanych sformułowania, że zachowanie oskarżonej wzbudziło u pokrzywdzonych istotne poczucie zagrożenia. Stwierdzić trzeba, że poczucie zagrożenia oznacza, że zachowanie sprawcy rodzi u pokrzywdzonego przypuszczenie, że może nastąpić eskalacja zamachu i sprawca może posunąć się do naruszenia innych dóbr, jego osoby lub osoby mu najbliższej, w szczególności życia i zdrowia. Poczucie zagrożenia może także powstać w wyniku stałego braku komfortu bezpieczeństwa spowodowanego zachowaniem sprawcy. Wytworzone poczucie zagrożenia musi być jednak uzasadnione, a zatem poparte obiektywnym przekonaniem, że każdy przeciętny człowiek o porównywalnych do ofiary cechach osobowości, psychiki, intelektu i umysłowości w porównywalnych warunkach także odczuwałby takie zagrożenie. Zgodnie ze stanowiskiem zawartym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29.03.2017 r., IV KK 413/16, OSNKW z 2017 r., nr 8, poz. 44 poczucie zagrożenia powinno być postrzegane zarówno poprzez kryterium subiektywne w postaci poczucia zagrożenia, oznaczającego wewnętrzny odbiór, poczucie lęku i osaczenia osoby doświadczanej nękaniem, jak i obiektywnym, wskazując na to, iż poczucie zagrożenia musi być uzasadnione okolicznościami. Subiektywne odczuwanie zagrożenia przez osobę należy konfrontować z wiedzą, doświadczeniem, i psychologią reakcji, ogółu społeczeństwa, obiektywizować poprzez poczucie zagrożenia w danych okolicznościach, jakie towarzyszyłyby przeciętnemu człowiekowi, o ile oczywiście działania sprawcy nie zmaterializowałyby się w konkretnym skutku. W realiach tej sprawy, zgodzić się należy z argumentacją obrońcy, że działania oskarżonej nie wywołały u pokrzywdzonych uzasadnionego poczucia zagrożenia tak w sensie obiektywnym, jak też i subiektywnym. Zważyć trzeba, że treści wiadomości tekstowych nie nosiły w sobie znamion groźby, oskarżona – poza wysyłaniem smsów i podejmowaniem prób nawiązania kontaktu telefonicznego – nie dopuściła się żadnych inny zachowań, które mogłyby spowodować poczucie zagrożenia u pokrzywdzonych. Wysyłane przez nią smsy były poniżające, obraźliwe, powodujące udręczenie pokrzywdzonych i sprowadzały się do ich niepokojenia, co spowodowało, że oskarżona w istotny sposób naruszyła prywatność pokrzywdzonych, ale nie spowodowała wytworzenia u nich poczucia zagrożenia. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd odwoławczy w wyniku przeprowadzonej kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku dokonał jego zmiany w opisu przypisanych oskarżonej czynów i określenia, że czyn zarzucany w punkcie 2 należy zakwalifikować z art. 190 a § 1 k.k. Konsekwencją powyższego było skrócenie okresu próby warunkowego umorzenia postępowania. |
||
Wniosek |
||
O zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Sąd odwoławczy uznał, że zachowanie oskarżonej wyczerpało znamiona czynów z art. 190 a § 1 k.k., a zatem wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej był niezasadny. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Punkt I-III |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do kwestionowania zastosowania przez Sąd Rejonowy instytucji warunkowego umorzenia postępowania wobec oskarżonej. Zdaniem Sądu odwoławczego w przedmiotowej sprawie w pełni zaistniały przesłanki wskazane w art. 66 k.k. Za prawidłowe należało także uznać rozstrzygniecie w zakresie zwolnienia oskarżonej od kosztów sądowych w oparciu o art. 624 § 1 k.p.k., mając na uwadze zasadę słuszności. Zasadnie także Sąd Rejonowy zasądził na rzecz obrońcy kwotę z tytułu nieopłaconej przez stronę pomocy prawnej udzielonej z urzędu. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zmiana wyroku w zakresie opisu czynów zarzucanych poprzez eliminację znamienia związanego ze wzbudzeniem u pokrzywdzonych poczucia zagrożenia, co skutkowało skróceniem okresu próby warunkowego umorzenia postępowania. Dodatkowo Sąd odwoławczy doprecyzował, że czyn zarzucany w punkcie 2 wyczerpał znamiona art. 190 a § 1 k.k. |
|
Zwięźle o powodach zmiany |
|
W wyniku dokonanej kontroli odwoławczej Sąd Okręgowy uznał, że działanie oskarżonej nie spowodowało wzbudzenia u pokrzywdzonych poczucia zagrożenia, a jedynie tym działaniem oskarżona istotnie naruszyła prywatność pokrzywdzonych. Wobec powyższego Sąd odwoławczy doszedł do przekonania, że prawidłowym rozstrzygnięciem było warunkowe umorzenie postępowania, z tym że w wyniku dokonanej zmiany opisu czynu uznał za zasadne skrócenie okresu próby o jednego roku. |
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
P unkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
3, 4 |
Na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze w zw. z § 3 i 17 ust.1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził na rzecz obrońcy kwotę 420 zł powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu w instancji odwoławczej. W oparciu o treść art. 624 § 1 k.p.k. Sąd odwoławczy uwzględniając zasadę słuszności zwolnił oskarżoną od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego w całości. |
7. PODPIS |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
Obrońca oskarżonej |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Punkt I-III wyroku Sądu Rejonowego w Piasecznie z dnia 27 stycznia 2020 r., sygn. II K 666/18 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☒ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Iwona Konopka
Data wytworzenia informacji: