Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 336/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Żoliborza z dnia 09 grudnia 2020 r.

sygn. III K 374/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońcy (apelacje dot. obojga oskarżonych tożsame w zakresie wniosków)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie wyroku i umorzenie postępowania z powodu przedawnienia karalności czynu

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Z uwagi na tożsamość wniosków obu apelacji oraz pokrywające się zarzuty – apelacje dot. obojga oskarżonych omówione zostaną jednocześnie:

a) zarzut 1 apelacji obrońcy oskarżonej Z. K.

naruszenie przepisów postępowania poprzez błędne przyjęcie, iż nie nastąpiło przedawnienie karalności czynu stanowiącego wykroczenie

b) zarzut 2 apelacji obrońcy oskarżonej Z. K.

obraza przepisów prawa materialnego poprzez uznanie, iż oskarżona dopuściła się przestępstwa, nie zaś wykroczenia skarbowego

c) zarzut 1 apelacji obrońcy oskarżonego G. I.

naruszenie przepisów postępowania poprzez błędne przyjęcie, iż nie nastąpiło przedawnienie karalności czynu stanowiącego wykroczenie

☐ zasadne

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty postawione w apelacjach należało uznać za niezasadne, bowiem na dzień orzekania przez Sąd Rejonowy nie zaistniało przedawnienie karalności czynów zarzucanych oskarżonym, co zresztą wskazują w apelacjach obaj obrońcy.

Sytuacja ta kształtowała się jednak już odmiennie na moment wyrokowania przez Sąd Okręgowy. Mimo zatem uznania zarzutów apelacji postawionych wobec zaskarżonego wyroku za niezasadne – sąd odwoławczy przychylił się do argumentacji obrońców, a w konsekwencji do wniosków obu apelacji, jednakże de facto orzekając w tym zakresie z urzędu.

Wniosek

uchylenie wyroku i umorzenie postępowania z powodu przedawnienia karalności czynu

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Na dzień wyrokowania przez sąd odwoławczy, zasadne stały się wnioski obu apelacji w zakresie umorzenia postepowania z powodu przedawnienia karalności czynów zarzucanych obojgu oskarżonym.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

I

Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok, zaś postępowanie w sprawie przeciwko G. I. oraz przeciwko Z. K. na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. w zw. z art. 51 § 1 i 2 k.k.s. z powodu przedawnienia karalności umorzył.

Odnośnie czynu przypisanego w zaskarżonym wyroku G. I.:

Już na etapie wyrokowania przez Sąd Rejonowy czyn ten został słusznie zakwalifikowany jako wykroczenie skarbowe z art. 65 § 1 i 4 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 i 4 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s., polegające na narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnych, tj. podatkowych z tytułu akcyzy oraz celnych, których kwota nie przekraczała ustawowego progu, przy czym oskarżony działał (przenosił papierosy i tytoń bez polskich znaków akcyzy) w dniu 24 marca 2017 r.

Karalność tego czynu - zgodnie z treścią art. 44 § 1 i 5 oraz § 3 k.k.s. - ustałaby z dniem 31.12.2020 r. Jednakże z uwagi na tzw. spoczywanie terminu przedawnienia w okresie od 01 kwietnia 2020 r. do 23 maja 2020 r. (art. 15zzr ust. 6 do specustawy z 2 marca 2020 r. tzw. „ustawy (...)” dodany nowelizacją z 31 marca 2020 r., zaś uchylony na mocy ustawy z dnia 14 maja 2020 r., ogłoszonej w dniu 16 maja 2020 r., która weszła w życie po 7 dniach tj. w dniu 23 maja 2021 r.) przedawnienie karalności czynu zarzucanego oskarżonemu nastąpiło w dniu 21 lutego 2021 r.

Wskazać przy tym należy, iż Sąd Okręgowy nie podziela interpretacji wskazanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż art. 44 § 2 k.k.s. wskazując na termin przedawnienia należności publicznoprawnych, wynikający z faktu przedawnienia tej należności według Ordynacji podatkowej, miałby kreować niezależny, a mniej korzystny dla oskarżonych termin przedawnienia. Przepis ten stanowi, iż „ Karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustaje także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności” – zatem jego wykładania literalna i funkcjonalna wskazują wprost, iż nie jest to dodatkowy, surowszy względem przepisów karnoskarbowych termin przedawnienia, lecz przeciwnie - termin ustalający ewentualne wcześniejsze niż przewidziane w tych przepisach przedawnienie karalności.

Odnośnie czynu przypisanego w zaskarżonym wyroku Z. K. :

Oskarżonej przypisano popełnienie czynu z art. 65 § 1 i 3 k.k.s. w zb. z art. 91 § 1 i 4 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. w zw. z art. 9 § 1 k.k.s., polegającego na przechowywaniu w dniu 24 marca 2017 r. papierosów i tytoniu bez polskich znaków akcyzy, przy czym kwota narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych podatkowych z tytułu akcyzy przekraczała ustawowy próg wykroczenia, zaś z tytułu należności celnych – progu tego nie przekraczała. Przy czym Sąd Rejonowy przyjął, iż brzmienie art. 53 § 6 k.k.s. wskazuje, iż wysokość ustawowego progu należy ustalać, biorąc pod uwagę pięciokrotność minimalnego orzekania w czasie popełnienia wykroczenia skarbowego.

Kluczowe znaczenie dla oceny, czy czyn zarzucany oskarżonej stanowił wykroczenie w chwili orzekania przez Sąd Rejonowy, następnie zaś w momencie rozpoznawania tej sprawy przez sąd odwoławczy, stanowiła kwestia czy dla wyliczenia ustawowego progu rozdzielającego przestępstwo skarbowe od wykroczenia przyjąć należy wysokość minimalnego wynagrodzenia oraz stawki podatku celnego z chwili czynu, czy też momentu wyrokowania przez sąd. Sąd Okręgowy podziela, niebudzące zresztą większych wątpliwości w orzecznictwie stanowisko, iż w sytuacji zmiany stawek podatku, jak również zmiany – podwyższenia - wysokości wynagrodzenia minimalnego stosować należy, zgodnie z art. 2 § 2 k.k.s. należy stosować ustawę nową, chyba że obowiązująca poprzednio jest względniejsza dla sprawcy (por. np. postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2008 r., V K 218/07, wyrok SA w Gdańsku z dnia 17 grudnia 2014 r., II AKa 274/14). Natomiast przez zmianę przepisów ustawy rozumieć należy także zmiany w aktach finansowych, których naruszenie daje podstawę do karania za czyn określony w k.k.s. (wyrok SN z dnia 23 października 2003 r., II KK 209/03). Sąd Okręgowy miał tu także na względzie odosobnione stanowisko przeciwne wyrażone w wyroku SN z dnia 29 listopada 2017 r., V KK 229/17. Sąd Okręgowy w pełni podziela jednakże argumentację wskazaną w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lutego 2001 r., P 2/00, który finalnie wskazał, iż „ Trybunał zwraca uwagę, że zwłaszcza w odniesieniu do przestępstw przeciwko mieniu, obrotowi gospodarczemu czy przeciwko interesom fiskalnym państwa konstrukcja ustawy karnej, która by całkowicie wykluczała potrzebę odwołania się do rozporządzeń regulujących określoną sferę działalności, jest trudna do wyobrażenia” oraz " Rozporządzenie Ministra Finansów może wyłącznie obniżać stawki podatku określone w ustawie albo w ogóle zwalniać towary z tego podatku. Z punktu widzenia podmiotu, który zaniechał oznaczenia towarów znakami akcyzowymi, oznacza to, że rozporządzenie może wpłynąć na obniżenie wagi jego czynu, czy też wręcz - spowodować wyłączenie karalności. Im bowiem niższa stawka podatku akcyzowego za jednostkę towaru, tym większą ilość towaru trzeba usunąć spod obowiązku podatkowego, by narazić dochody budżetu na uszczuplenie o tę samą kwotę. W wyjątkowych wypadkach, gdyby towar został w ogóle zwolniony od akcyzy, mielibyśmy do czynienia ze swobodą obrotu i - w konsekwencji - nastąpiłaby depenalizacja zachowań, które wcześniej były czynem zabronionym. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, ponieważ przepisy omawianego rozporządzenia nie mogą wprowadzić obowiązku płacenia akcyzy, ani podwyższyć stawki wynikającej z ustawy, przeto w żadnym razie nie mogą wpłynąć na samą karalność czynu, czy też - na zaostrzenie odpowiedzialności sprawcy czynu zabronionego. Podobnie przedstawia się ocena roli, jaką odgrywa rozporządzenie o najniższym wynagrodzeniu pracowników. Wiadomo, że kwota najniższego wynagrodzenia jest podnoszona w miarę inflacji, czy też - realnego wzrostu płac. Tym samym rośnie próg ustawowy będący wielokrotnością najniższego wynagrodzenia. Wyrażona w liczbach bezwzględnych suma pieniędzy wytyczająca granicę między przestępstwem a wykroczeniem co rok jest wyższa; uszczuplenie należnego podatku o kwotę X, w bieżącym roku kwalifikowane jako przestępstwo (powyżej pięciokrotnego najniższego wynagrodzenia), w następnym roku może okazać się wykroczeniem. Trybunał Konstytucyjny ocenił, jakie skutki w zakresie odpowiedzialności karnej sprawcy wywołują powyższe ustalenia w świetle art. 2 § 2 kks. Przepis ten reguluje konsekwencje zmiany ustawy w okresie między popełnieniem czynu przez sprawcę a wydaniem wyroku. Zakłada on - co do zasady - stosowanie ustawy nowej, nakazując jednocześnie stosowanie przez sąd ustawy poprzednio obowiązującej, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Jeśli zatem sprawca dopuścił się czynu, który w chwili jego popełnienia - według obowiązujących stawek podatku akcyzowego i wysokości najniższego wynagrodzenia - był przestępstwem skarbowym, lecz następnie - na skutek obniżenia stawek podatku lub podwyższenia minimalnego wynagrodzenia - czyn ten przestał być przestępstwem a stał się wykroczeniem, albo wręcz nastąpiła jego depenalizacja, zmiana ta zadziała na korzyść sprawcy. W opisanej sytuacji sprawca nie będzie odpowiadał za przestępstwo lecz za wykroczenie, ewentualnie - w ogóle uniknie odpowiedzialności karnej".

W konsekwencji, z uwagi na zmiany przepisów, należność publicznoprawna obliczona według stawek obowiązujących w dacie orzekania i stosownie do obowiązującego w tej dacie (wyższego względem daty czynu) minimalnego wynagrodzenia, może kilka lat po zaistnieniu zdarzenia nie przekraczać już ustawowego progu, następuje zatem łagodzenie z czasem odpowiedzialności poprzez przyjmowanie łagodniejszej kwalifikacji prawnej. Taka sytuacja zaistniała w przypadku czynu zarzucanego oskarżonej Z. K.: kwota narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych podatkowych z tytułu należności celnych w dacie wyrokowania przez Sąd Rejonowy nie przekraczała ustawowego progu, t.j. granicy między przestępstwem a wykroczeniem skarbowym, nawet przy przyjęciu przez ten sąd niekorzystnej dla oskarżonej, a nieprawidłowej w realiach tej sprawy, zdaniem Sądu Okręgowego, interpretacji art. 2 § 2 k.k.s. Natomiast przy przyjęciu nawet tej korzystnej interpretacji kwota narażonych na uszczuplenie należności publicznoprawnych z tytułu akcyzy próg ten przekraczała. Odmiennie sytuacja prezentowała się już na etapie orzekania przez sąd odwoławczy. Łączna suma podatku akcyzowego za papierosy i tytoń w ilościach posiadanych przez oskarżoną wynosi w 2021 roku -13.676 zł, tymczasem ustawowy próg w 2021 r. osiągnął kwotę 14.000 zł (pięciokrotność kwoty 2.800 zł.), czyn jej zarzucany stanowi zatem obecnie jedynie wykroczenie skarbowe.

Przedawnienie karalności zarzucanego oskarżonej czynu nastąpiło zatem, biorąc pod uwagę obliczenia tożsame jak dla drugiego oskarżonego , w dniu 21 lutego 2021 r.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

II

Na podstawie art. 43 § 1 pkt 4 k.k.s. – wobec umorzenia postępowania - orzeczono przepadek dowodów rzeczowych opisanych w wykazie dowodów rzeczowych k. 49 poz. 1-3 i zarządzono ich zniszczenie.

6.  Koszty Procesu

P unkt wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. – wobec umorzenia postępowania - koszty postępowania przejęto na rachunek Skarbu Państwa.

7.  PODPIS

1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skazanie

1.2.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.1. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie wyroku i umorzenie postępowania z powodu przedawnienia karalności czynu

☒

Zmiana

1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skazanie

1.2.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.1. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie wyroku i umorzenie postępowania z powodu przedawnienia karalności czynu

☒

Zmiana