IX Ka 527/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2024-08-30

Sygn. akt IX Ka 527/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Anna Szymacha-Zwolińska

protokolant: Mikołaj Mendlewski

przy udziale prokuratora Stanisława Wieśniakowskiego

po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2024 r.

sprawy M. Ł. ur. (...) w S., syna H. i W. oskarżonego z art. 13 § 2 kk w zw. z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie

z dnia 1 czerwca 2023 r., sygnatura akt IV K 1045/16

orzeka:

1.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. S. kwotę 1008 (tysiąc osiem) złotych powiększoną o stawkę podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w instancji odwoławczej;

3.  zwalnia oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 527/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie z dnia 1 czerwca 2023r., sygn. IV K 1045/16.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

M. Ł.

Oskarżony jest osobą wielokrotnie karaną.

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

2542-2548

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

Dowód sporządzony przez uprawniony podmiot, niekwestionowany w toku postępowania.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

1/ Obrazę art. 6 kpk w zw. z art. 374 § 1 kpk, która miała wpływ na wynik postępowania, poprzez niepodjęcie czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego miejsca przebywania oskarżonego, a tym samym skutecznego zawiadomienia go o terminie rozprawy i w konsekwencji umożliwienie mu uczestnictwa w postępowaniu dowodowym;

2/ Obrazę art. 201 kpk, art. 202 kpk, która miała wpływ na wynik postępowania, poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji niedopuszczenie kolejnej opinii biegłych psychiatrów dla ustalenia stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, jego poczytalności i możliwości udziału w postępowaniu w sytuacji gdy oskarżony cierpi na schizofrenię paranoidalną, nadto został ubezwłasnowolniony częściowo postanowienie Sądu w Słupsku;

3/ Obrazę art. 7 kpk w zw. z art. 202 § 1 kpk, która ma wpływ na wynik postępowania, poprzez wadliwą ocenę złożonych opinii biegłych psychiatrów, uznanie, iż opinie te są wyczerpujące, logiczne, spójne, mogą stanowić podstawę rozstrzygnięcia, zaś oskarżony jest poczytalny i zdolny do udziału w postępowaniu;

4/ Obrazę art. 410 kpk, która ma wpływ na wynik postępowania, poprzez oparcie wyroku także na dowodach nieujawnionych w toku postępowania sądowego tj. na nagraniach z monitoringu;

5/ Obrazę art. 7 kpk poprzez danie wiary wyjaśnieniem oskarżonego złożonym na etapie postępowania przygotowawczego i w konsekwencji oparcie także na tym dowodzie, rozstrzygnięcia w sprawie, co ma wpływ na treść zaskarżonego wyroku. W złożonych wyjaśnieniach oskarżony przyznawał się częściowo do popełnienia zarzucanych czynów, na późniejszym etapie postępowania zmienił swoje wyjaśnienia, nie przyznawał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, zaś sytuacja zdrowotna oskarżonego winna skutkować koniecznością pogłębionej oceny wypowiadanych twierdzeń i ostrożną ich oceną;

6/ Obrazę art. 7 kpk poprzez wadliwe logicznie wnioskowanie, które ma wpływ na wynik postępowania, jakoby oskarżony dopuścił się popełnienia czynów kwalifikowanych z art. 278 kk (opisanych w pkt II wyroku) w sytuacji gdy nie ma dowodów przesądzających o sprawstwie oskarżonego;

7/ Obrazę art. 31 i 30 kk poprzez ich niezastosowanie w przedmiotowej sprawie mimo, iż zachodzą podstawy do zastosowania tych przepisów;

8/ Obrazę art. 193 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 278 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, art. 193 kk w zb. z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 11 § 1 kk poprzez ich zastosowanie jako kwalifikacji prawnych czynów przypisanych oskarżonemu w sytuacji, gdy nie zaszły przesłanki ich popełnienia, nadto zachodzą przesłanki wyłączające odpowiedzialność karną oskarżonego;

9/ Obrazę art. 46 kk poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy oskarżony nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów związanych z naprawieniem szkody.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty nie mogą zostać uznane za udaną próbę podważenia prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Analizując uzasadnienie wywiedzionego środka zaskarżenia należy stwierdzić, iż argumentacja jest mniej jak skromna. Wyrażono w nim jedynie opozycyjne do rozstrzygnięcia Sądu meriti tezy, bez wskazania na jakich konkretnie przesłankach obrona buduje swoje wnioskowanie. Dotyczy to tak twierdzeń o uchybieniach stricte proceduralnych, jak i rzekomych sprzeczności z zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego przy ocenie dowodów, a zatem środek odwoławczy nie może przynieść pożądanych efektów. Bo Sąd Rejonowy nie dość, że nie uchybił żadnym przepisom – wręcz stosował je perfekcyjnie – i starannie przeprowadził postępowanie dowodowe, to wskazał nadto przecież bardzo szczegółowo, dlaczego uznał określone dowody za wiarygodne i dlaczego poczynił takie, a nie inne ustalenia faktyczne. Nie naruszył przy tym w żaden sposób przepisu art. 7 kpk, przeciwnie – kryteria oceny zastosował wzorcowo. Natomiast zarzut naruszenia prawa materialnego ma charakter wtórny wobec wskazanych innych uchybień, stąd jego bezprzedmiotowość.

Omawiając więc kolejno, wg chronologii środka odwoławczego, zarzuty należy stwierdzić co następuje.

Ad 1/

Obrońca całkowicie traci z pola widzenia, że nie jest obowiązkiem sądu monitorowanie miejsca pobytu podsądnych. To na nich spoczywa obowiązek informowania o każdej zmianie miejsca pobytu, w tym także i z powodu pozbawienia wolności, o czym jednoznacznie przesądza treść art. 75 kpk § 1 kpk. W przypadku nieodbierania pism wysyłanych pod ostatnio podany adres, zmiany miejsca pobytu bez informowania o tym organów procesowych, pisma uznaje się za skutecznie doręczone – art. 133, 138 i 139 kpk. Warunkiem poprawności zastosowanych w tych przepisach sankcji jest pouczenie oskarżonego o powyższym (art. 300 kpk), co w sprawie niniejszej miało przecież miejsce. Oskarżony wielokrotnie w czasie postępowania miał doręczane odpowiednie teksty pouczeń, co każdorazowo kwitował swoim podpisem (k. 73v, 101v, 297v, 793, 876).

Sąd I instancji wysyłał zawiadomienia o każdym kolejnym terminie rozprawy na ostatni wskazany przez oskarżonego adres (k. 1654, 1675-76, 1686, 1705-06, 1719, 1733-34, 1769-1770, 1813, 1821, 1843-44, 1848-49, 1859, 1889-90, 1919, 1933-34, 1943, 1964, 1967, 1978-79, 1980-81, 1988, 2002-2003, 2075-76, 2077-78, 2106-07, 2118, 2125-26, 2139, 2195-96, 2224, 2239-40, 2258-59, 2269, 2278-79, 2219, 2310-11, 2324, 2333-34, 2343, 2357-58, 2362, 2376-77, 2399, 2405-2406, 2429, 2435-36, 2439, 2440, 2449-50), podejmował też próby ustalenia miejsca pobytu, które nie przyniosły rezultatu (k. 1384, 1756-57, 1996, 1999, 2417). Z kolei oskarżony, który uczestniczył w początkowej fazie postępowania sądowego ( nota bene po podjęciu przez Sąd czynności zmierzających do ustalenia gdzie przebywa wobec nieobecności na pierwszym wyznaczonym terminie na 27 lutego 2018 r.) będąc na nie doprowadzany z AŚ (terminy: 19 kwietnia 2018 r. – k. 1486 – tu podał adres do korespondencji ul. (...), S., 29 maja 2018 r. – k. 1514 i 30 listopada 2018 r. – k. 1624) po zwolnieniu go z aresztu w dniu 6 stycznia 2019 r., nie stawił się na rozprawę wyznaczoną na 25 stycznia 2019 r. (k. 1648) będąc o niej zawiadomionym na poprzednim terminie. Nie poinformował Sądu, ani swojego obrońcy, o przyczynie niestawiennictwa, ani o woli uczestniczenia w rozprawie. Nie uczyni tego zresztą do końca toczącego się w pierwszej instancji postępowania, nie nawiąże też kontaktu z obrońcą. Z jego pisma zaś złożonego w znacznie późniejszej fazie postępowania (k. 2570) wynika natomiast, że nie interesował się nim i o nim zapomniał. Nie sposób więc uznać, że w jakikolwiek sposób naruszono prawo oskarżonego do obrony, jak również, że uchybiono treści art. 374 § 1 kpk, skoro stanowi on, że udział oskarżonego w rozprawie jest prawem, a nie obowiązkiem oskarżonego.

Istotnie z załączanych cyklicznie kart karnych (k. 1913-14, 2199, 2304-05) wynikało, że zapadały wobec oskarżonego w N. wyroki lecz informacje te nie niosły żadnych jednoznacznych informacji o adresie oskarżonego. Po pierwsze informacje te z istoty rzeczy były informacjami o zakończonych postępowaniach, po drugie orzekane kary były karami wolnościowymi (k. 1914, 2199), po trzecie, informację o skazaniu na karę pozbawienia wolności (k. 2304) Sąd a quo uzyskał w dniu 22 marca 2022 r., a więc już po tym jak oskarżony karę tę odbył – zakończył jej wykonywanie w dacie 19 listopada 2021 r. Informacja o pobycie w ZK C. załączona została natomiast do akt po wydaniu zaskarżonego wyroku (k. 2548).

Skoro zaś zapadały wyroki skazujące to świadczyło wszak, że stan zdrowia oskarżonego nie pogarsza się i jest on zdolny do brania udziału w postępowaniach sądowych. Co więcej, jak wynika z dołączonych na potrzeby biegłych opiniujących w sprawie stanu zdrowia oskarżonego akt, oskarżony kierował do Sądu Okręgowego w Słupsku pisma tj. 3 lutego 2020 r. (k. 196 akt I Ns 40/06), to świadczy przecież, że miał rozeznanie w swojej sytuacji faktycznej i procesowej. Gdyby więc była taka jego wola, nie było żadnych przeszkód by wystosować w dowolnym czasie pismo do Sądu prowadzącego sprawę niniejszą.

Ad 2, 3, 7/

W pierwszej kolejności należy wskazać, że żaden z biegłych nie zdiagnozował „schizofrenii paranoidalnej”, z dokumentacji zaś wynika, iż oskarżony nie jest chory psychicznie ani upośledzony, ma natomiast organiczne zaburzenia osobowości, o inteligencji niższej niż przeciętna. W postępowaniu o ubezwłasnowolnienie toczącym się w Sądzie Okręgowym w Słupsku I Ns 40/06 stwierdzono natomiast zaburzenia schizotypowe i obniżoną sprawność intelektualną oraz potrzebę pomocy do prowadzenia swoich spraw (k. 145-146 I Ns 40/06) co skutkowało częściowym ubezwłasnowolnieniem.

Nie są miarodajne wątpliwości strony, która w przeciwieństwie do biegłych nie dysponuje wiedzą specjalistyczną. Fakt, że opinia nie jest dla niej przekonująca, nie może stanowić podstawy do zasięgania opinii nowych biegłych. Nie jest również wystarczająca przesłanką niezadowolenie z opinii dotychczasowej, bowiem nie jest celem procesowym dążenie do uzyskania satysfakcjonującej opinii dla strony.

Natomiast kwestia stanu zdrowia oskarżonego była przedmiotem starannej uwagi Sądu orzekającego. Wszak Sąd uwzględnił wniosek oskarżonego o uzupełninie opinii (k. 1514, 1533), z urzędu wznawiał przewód sądowy w celu wyjaśnienia rozbieżności pomiędzy opiniami (k. 2138), wydawał postanowienia o uzupełnieniu opinii po uzyskaniu akt I Ns 40/06 (k. 2361). Biegli dysponowali całością dostępnego materiału traktującego o stanie zdrowia oskarżonego, w tym także opiniami wydawanymi na potrzeby innych toczących się spraw. Również z informacji zawartych w KRK wynika przecież, że sądy niemieckie uznawały oskarżonego za zdolnego do ponoszenia odpowiedzialności. Nie sposób więc uznać, iż ostateczne konkluzje biegłych, iż oskarżony jest zdolny do ponoszenia odpowiedzialności w niniejszej sprawie, oparte zostały na materiale niepełnym, czy że same opinie są niejasne, wewnętrznie sprzeczne, nieprofesjonalne. Godzi się powtórzyć za biegłymi, że czyny za które oskarżony odpowiadał w niniejszej sprawie to czyny proste, nieskomplikowane, godzące w podstawowe normy, które wpajane są od najmłodszych lat. Oskarżony był wcześniej wielokrotnie karany za podobne czyny, godzące w te same dobra prawne, znał więc konsekwencje swojego zachowania, rozumiał jego znaczenie i niewątpliwie mógł kierować swoim postepowaniem. Zarzuty naruszenia art. 30 kk i art. 31 kk są nietrafne, bezpodstawne, nadto wadliwie skonstruowane.

Ad 4/

Kolejny zarzut odnosi się do niewłaściwie skonstruowanej podstawy dowodowej. I w tym przypadku należy stwierdzić, że wynika on z pomijania danych zawartych w aktach oraz treści przepisów.

Prokurator załącza do aktu oskarżenia m.in. wykaz dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie głównej domaga się oskarżyciel (art. 333 § 1 kpk). Na karcie1227 akt wskazane są protokoły oględzin wraz z załącznikami stanowiące właśnie owe zapisy monitoringu. Art. 405 kpk reguluje natomiast kwestię ujawniania bez odczytywania wszystkich protokołów i dokumentów z chwilą zamknięcia przewodu sądowego, którymi m.in. są te wskazane powyżej, chyba, że co do nich zostały oddalone wnioski dowodowe, co nie miało wszak miejsca w niniejszej sprawie. Obrońca na żadnym etapie nie wnosiła o odtworzenie zapisów na rozprawie.

Ad 5, 6 /

Ocena dowodów, jak już zasygnalizowano na wstępie, spełnia wszelkie kryteria poprawności rozumowania. Obrońca, poza odmiennym zapatrywaniem, nie przedstawia – bo argumentacji takiej na kanwie niniejszej sprawy nie sposób znaleźć – tego rodzaju powodów by mogłyby skutecznie wywód Sądu I instancji obalić. Ani późniejsze odwołanie w tej części wyjaśnień przez oskarżonego – Sąd wszak dążył do weryfikacji sposobu przeprowadzenia tej czynności i składanych na etapie eksperymentu procesowego jego depozycji i uznał zeznania funkcjonariuszy w nim biorących udział za wiarygodne, zaś obrońca ich nie podważa; ani jego stan intelektualny – bo były to nieskomplikowane czyny nie wymagające jakiegoś złożonego modus operandi, nie deprecjonują przyznania się oskarżonego do tej części zarzutów (kradzieży kabli). Sąd a quo przecież wskazał, że jego depozycje korespondowały z zeznaniami pokrzywdzonych, a tego rodzaju informacje mógł mieć przecież tylko sprawca czynów.

Ad 8/

Nie doszło do obrazy prawa materialnego w postaci wymienianych w tym zarzucie typów czynów zabronionych w części szczególnej kodeksu karnego. Zarzut ma charakter wtórny, wynika to z jego redakcji. Skoro nie doszło do obrazy prawa procesowego, a ustalenia faktyczne są poprawne, to nie może być mowy o naruszeniu prawa materialnego. Proces subsumpcji został przeprowadzony prawidłowo.

Ad 9/

Nie ma znaczenia sytuacja majątkowa i osobista oskarżonego. Nałożony obowiązek jest środkiem kompensacyjnym, nie stosują się do niego dyrektywy wymiaru kary, bo te odnoszą się tylko do środków karnych. Prawo cywilne nie uzależnia natomiast obowiązku odszkodowawczego od „obiektywnego stanu niemożności uiszczenia jakiejkolwiek kwoty”.

Wniosek

Wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów ew. uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jako, że podniesione zarzuty nie są zasadne, na uwzględnienie nie zasługiwał żaden z alternatywnie podniesionych wniosków. Nadto zwrócić trzeba obrońcy uwagę, iż treść art. 437 § 2 zd. 2 kpk wymaga też wykazania jednego z trzech enumeratywnie wymienionych w nim powodów, czego skarżąca jednakowoż nie uczyniła.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego M. Ł..

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W wywiedzionym środku odwoławczym obrońca oskarżonego nie podniosła takich okoliczności, które deprecjonowałyby trafność poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych. Przeprowadzona kontrola instancyjna nie potwierdziła, by dokonana przez Sąd meriti ocena materiału dowodowego miała charakter dowolny, sprzeczny z treścią art. 7 k.p.k. Nie potwierdzono też naruszenia prawa procesowego.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Na rzecz obrońcy z urzędu adw. K. S. przyznano kwotę 840 zł powiększoną o stawkę podatku VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej w instancji odwoławczej.

4.

Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego z obowiązku uiszczania kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, mając na względzie te same przesłanki, które legły u podstaw zwolnienia go z kosztów w pierwszej instancji.

7.  PODPIS

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Iwona Lubańska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Anna Szymacha-Zwolińska
Data wytworzenia informacji: