IX Ka 1338/23 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2023-12-14
Sygn. akt IX Ka 1338/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 grudnia 2023 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: sędzia SO Iwona Konopka
protokolant: sekr. sądowy Bartłomiej Dąbrowski
przy udziale prokuratora Jolanty Pydyniak
po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2023 r.
sprawy M. U. ur. (...) we W.,
syna J. i G.,
oskarżonego z art. 286 § 1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie
z dnia 30 czerwca 2023 r., sygnatura akt VIII K 559/22
orzeka:
I. zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
II. zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych A. C. i D. C. po 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru w postępowaniu odwoławczym;
III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe postępowania odwoławczego, w tym opłatę w wysokości 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
IX Ka 1338/23 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||
1. CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie z dnia 30 czerwca 2023 r., sygn. VIII K 559/22 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☒ obrońca |
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||
☐ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
2. Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
2.1. Ustalenie faktów |
2.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|
2.2. Ocena dowodów |
2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
- naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. (niezasadny), -naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 286 § 1 k.k. (niezasadny), -naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 72 § 1 pkt 8 k.p.k. (niezasadny), -naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 415 § 1 zd. 2 k.p.k. (niezasadny) |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd I instancji w toku przewodu sądowego ujawnił wszystkie dowody, dokonał ich wnikliwej oceny z uwzględnieniem zasad wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Tak dokonana ocena w pełni korzysta z ochrony art. 7 k.p.k. Sąd orzekający dokonał wszechstronnej oceny wszystkich dowodów, przemawiających zarówno na korzyść jak i niekorzyść oskarżonego, a poczynione ustalenia faktyczne są wynikiem uznania za wiarygodne określonych dowodów, które to stanowisko Sąd szeroko i przekonywująco umotywował. W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd Rejonowy nie naruszył powołanego w apelacji brzmienia art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., a to z tego powodu, iż opis czynu zarzucanego oskarżonemu jest dokładny i z jego brzmienia wynika jednoznacznie, że oskarżony wyczerpał znamiona art. 286 § 1 k.k., przy czym kwestionowane przez obrońcę odniesienie się do wyrażenia „wprowadzenia w błąd” także zostało w sposób zrozumiały w opisie czynu określone, tj., że po zawarciu w dniu 14.09.2018 r. pisemnej umowy z pokrzywdzonymi na wykonanie stolarki okiennej i po otrzymaniu pieniędzy w kwocie 60 tys. złotych oskarżony nie wywiązał się z warunków tej umowy, ani nie zwrócił pieniędzy pokrzywdzonym. W tym miejscu należy także odwołać się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2020 r., sygn. III KK 192/19, z którego wynika, że przepis art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. wymaga, żeby wyrok skazujący zawierał dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną; ustawa nie wprowadza natomiast wymogu, aby formułując opis czynu przypisanego oskarżonemu Sąd był zobligowany do posłużenia się wyrażeniami kodeksowymi określającymi poszczególne znamiona danego czynu zabronionego; sąd karny może posłużyć się wyrażeniami znaczeniowo odpowiadającymi tym, jakich użył ustawodawca. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 marca 2020 r., sygn. V KK 176/19, stwierdzając, że opis czynu, o którym mowa w art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. może być dokonany w języku ogólnym, a niekoniecznie w języku ściśle prawnym i istotne jest tylko, aby odpowiadał pełnemu zespołowi znamion przewidzianych w danym przepisie określający dany typ czynu zabronionego. Zawarty zatem w wyroku skazującym opis czynu musi być tak skonstruowany, aby odzwierciedlał realizację przez stronę wszystkich ustawowych znamion przypisanego przestępstwa, co oznacza, że przy opisie czynu należy posłużyć się takimi sformułowaniami, które w sposób niebudzący wątpliwości odpowiadają treści poszczególnych znamion czynu zabronionego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2021 r., sygn. V KK 21/21). Wobec powyższego należało uznać, że opis czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonemu odpowiada znamionom przewidzianym dla art. 286 § 1 k.k. W ocenie Sądu odwoławczego nie ulegało przy tym wątpliwości, że oskarżony w dniu 14.09.2018 r., tj. w dniu podpisania umowy z pokrzywdzonymi doskonale zdawał sobie z tego sprawę, jaka jest kondycja finansowa spółki, że nie jest w stanie wywiązać się ze zobowiązania wynikającego z zawartej z pokrzywdzonymi umowy. Sąd Rejonowy trafnie przy tym wskazał na istnienie w dacie podpisywania tej umowy zobowiązań spółki oskarżonego wobec Urzędu Skarbowego, czy też Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także na fakt nie wywiązywania się z ciążących na spółce wymagalnych zobowiązań oraz pozostawaniu w zwłoce w zapłacie kwot kolejnym podmiotom. Nie ulegało przy tym wątpliwości, że oskarżony przyjął od pokrzywdzonych zaliczkę w kwocie niemalże w całości odpowiadającej wysokości całego zamówienia, przy czym nawet części tej kwoty nie wpłacił celem jego realizacji, a w całości przeznaczył na zupełnie inne cele. Takie zachowanie oskarżonego, w ocenie Sądu odwoławczego jednoznacznie wskazuje, że zrealizował on znamiona czynu mu zarzucanego, bowiem wprowadził pokrzywdzonych w błąd, że w związku z zawarciem w dniu 14.09.2018 r. umowy na wykonanie stolarki okiennej i po uiszczeniu zaliczki przedmiot umowy, tj. wykonanie stolarki okiennej, zostanie zrealizowany w terminie, pomimo, że kondycja finansowa spółki, którą oskarżony kierował temu wyraźnie przeczyła i oskarżony miał tego świadomość. Okoliczność, iż pokrzywdzeni przez dłuższy czas od zawarcia umowy utrzymali kontakt z oskarżonym, który zapewniał ich o możliwości realizacji zlecenia nie może prowadzić do odmiennej oceny słusznego ustalenia Sądu Rejonowego w zakresie zamiaru, z jakim działał oskarżony. Zapewnienia oskarżonego odnoszące się do realizacji zlecenia były jednoznacznie gołosłowne i nie znalazły pokrycia w działaniach podejmowanych przez oskarżonego, które faktycznie doprowadziłyby do zrealizowania umowy zawartej z pokrzywdzonymi. Zaznaczenia przy tym wymaga, że pomimo utrzymywania kontaktu z pokrzywdzonymi i zapewnianiu ich o możliwości zrealizowania umowy, oskarżony, znając sytuację finansową spółki i wiedząc, że nie jest w stanie wywiązać się z tej umowy, w istocie nie podjął także działań związanych ze zwrotem wpłaconych przez pokrzywdzonych pieniędzy, a jego zapewniania w tym zakresie należało uznać za iluzoryczne, jak również te, że realizację zlecania uzależniał od wpłat zaliczek od innych kontrahentów. Również zachowanie oskarżonego polegające na zaproponowaniu pokrzywdzonym zwrotu wpłaconej zaliczki niejako w towarze, tj. oferowaniu 1000 leżaków ze wskazaniem nabywcy, które pokrzywdzeni mogliby mu sprzedać - nie należy traktować jako formy zwrotu wpłaconej zaliczki. Sąd Rejonowy słusznie zauważył, że skoro oskarżony przedstawiał taką możliwość pokrzywdzonym, a nawet był w stanie wskazać nabywcę leżaków, to sam powinien z takiej możliwości skorzystać, sprzedać towar, a uzyskaną kwotę zwrócić pokrzywdzonym. Biorąc pod uwagę powyższe należało uznać, że zachowanie oskarżonego jednoznacznie wyczerpało znamiona czynu z art. 286 § 1 k.k. Mając na uwadze powyższe należy uznać, że Sąd I instancji w toku przewodu sądowego prawidłowo ujawnił materiał dowodowy sprawy, dokonał jego wszechstronnej oceny uwzględniającej wskazania wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Sąd Rejonowy dokonał również trafnej prawno – karnej oceny zachowania oskarżonego. Odnosząc się do podnoszonego zarzutu naruszenia art. 72 § 1 pkt 8 k.p.k. i art. 415 § 1 zd. 2 k.p.k. Sąd odwoławczy uznał, że rozstrzygniecie Sądu Rejonowego w tym zakresie jest prawidłowe. Sąd odwoławczy podziela przy tym zapatrywania wyrażone w orzeczeniach Sądów Apelacyjnych, z których wynika, że sformułowany w art. 415 k.k. zakaz orzekania naprawnienia szkody, w sytuacji gdy o roszczeniu wynikającym przestępstwa rozstrzygnięto prawomocnie w innym postępowaniu, nie sprzeciwia się zobowiązaniu oskarżonego w trybie art. 72 § 1 pkt 8 k.p.k. do wykonania orzeczenia, w którym o roszczeniu tym rozstrzygnięto; choć wykonanie takiego obowiązku będzie w istocie stanowiło naprawienie szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu, to jednakże zastosowany środek probacyjny nie jest tożsamy ze zobowiązaniem do naprawienia szkody; w przeciwieństwie do obowiązku naprawienia szkody, orzeczenie zawierające zobowiązanie z art. 72 § 1 pkt 8 k.p.k. nie jest uważane za orzeczenie roszczeń majątkowych i nie podlega wykonaniu w drodze egzekucji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 8.04.2009 r., sygn. II AKa 63/09). W tym miejscu należy przytoczyć także wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9. 12. 2016 r., sygn. II AKa 433/16, z którego wynika, że środek probacyjny może polegać na zobowiązaniu do wykonania prawomocnego orzeczenia innego sądu, w tym także zapadłego w postępowaniu cywilnym, a wszczęte w tym zakresie postępowanie egzekucyjne nie jest ku temu przeszkodą, w sytuacji gdy egzekwowanie należności napotyka trudności, to środek taki jest w pełni celowy, zwłaszcza że może spełniać istotną funkcję probacyjną, koresponduje to też z wyrażonym w ary. 2 § 1 pkt 3 k.p.k. wymogiem uwzględnienia prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego, a nadto przyczyniać się będzie do zrealizowania celów w zakresie prewencji indywidulanej. W realiach tej sprawy nie ulega wątpliwości, że wszczęte przeciwko oskarżonemu - na skutek nadania klauzuli wykonalności wydanemu w dniu 6.10.2020 r. nakazowi zapłaty w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu w sprawie o sygn. IV GNc 1994/20 - zostało umorzone z powodu jego bezskuteczności, podobnie jak w odniesieniu do wydanego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu w sprawie o sygn. II Nc 80/19 przeciwko spółce (...). Sp. z o.o. reprezentowanej przez oskarżonego. Wobec powyższego należało stwierdzić, iż rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zawarte w punkcie IV wyroku jest prawidłowe i jednoznacznie zobowiązanie oskarżonego zawarte w tym punkcie może zapobiec popełnieniu przez oskarżonego ponownie przestępstwa. |
||
Wniosek |
||
- o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego (niezasadny), - o zmianę wyroku i uchylenie punktu IV (niezasadny) |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Z uwagi na nieuwzględnienie zarzutów zawartych w apelacji obrońcy, o czym była mowa w punkcie 3 formularza uzasadnienia sekcja zarzut, wnioski o zmianę wyroku w postulowanym zakresie nie zasługiwały na uwzględnienie. |
4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
1. |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
Punkt I-VI |
|
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|
Sąd odwoławczy uznał, że wywiedziona apelacja była niezasadna i miała charakter wyłącznie polemiczny, zaś orzeczenie Sądu Rejonowego należało uznać za trafne. Szczegółowa odpowiedź na podnoszone przez skarżącego zarzuty, a zatem także i powody nieuwzględnienia apelacji, zostały omówione w punkcie 3 formularza uzasadnienia sekcja „zarzut” i „wnioski”. Sąd odwoławczy nie stwierdził przy tym z urzędu istnienia podstaw do uchylenia, bądź zmiany wyroku poza zakresem zaskarżenia, tj. przesłanek określonych w art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k. |
|
5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|
1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
Zwięźle o powodach zmiany |
|
5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||
5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||
1.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||
4.1. |
|||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||
5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||
5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||
6. Koszty Procesu |
P unkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
2,3 |
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k., a wysokość opłaty ustalono w oparciu o art. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych. Zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych kwoty związanej z ustanowieniem pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym wynikała z brzmienia art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z § 11 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie . |
7. PODPIS |
1.3. Granice zaskarżenia |
||||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
|||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca |
|||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 30 czerwca 2023 r., sygn. VIII K 559/22 |
|||||
1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
||||
☐ |
co do kary |
|||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||||
1.3.2. Podniesione zarzuty |
||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||||
☒ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||||
☐ |
||||||
☐ |
brak zarzutów |
|||||
1.4. Wnioski |
||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Iwona Konopka
Data wytworzenia informacji: