Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 3 lutego 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IX Wydział Karny – Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia SO Anna Szymacha - Zwolińska

Protokolant: stażysta Emil Karwowski

po rozpoznaniu

w sprawie przeciwko K. S. i J. P.

obwinionym o wykroczenie z art. 52 § 3 pkt 2 kw. w zw. z art. 19 ust. 5 ustawy z dnia 24 lipca 2015r. Prawo o zgromadzeniach oraz z art. 52 § 2 pkt 1 kw.

na skutek zażaleń obrońcy obwinionej K. S. oraz obwinionego J. P.

na postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie

z dnia 9 października 2020 r., sygn. VW 17/19

w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 109 § 2 k.p.w. w zw. z art. 437 § 1 k.p.k.

postanawia

utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Zażalenia nie są zasadne, ani obrońca obwinionej K. S. ani obwiniony J. P. nie podnieśli okoliczności, które mogłyby podważyć słuszność stanowiska Sądu Rejonowego o wystąpieniu negatywnej przesłanki procesowej z art. 5 § 1 pkt. 4 k.p.s.w. implikującej konieczność umorzenia postępowania.

Zgodnie z art. 45 § 1 kw. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, jeżeli zaś w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. Tym samym, skoro czyn zarzucany obwinionym miał zostać popełniony w dniu 10 czerwca 2017 r., a postępowanie
w sprawie przeciwko K. S. wszczęto 2 sierpnia 2017r. (k. 119),
a przeciwko J. P. – 17 lipca 2017r. (k. 297), to prawidłowo termin przedawnienia jego karalności został ustalony na dzień 10 czerwca 2020r. Jak słusznie zauważył jednak Sąd I instancji, wobec uregulowań prawnych wprowadzonych w związku
z ogłoszeniem na terytorium Polski stanu epidemii, w okresie od dnia 31 marca 2020r. do 15 maja 2020r., bieg ww. terminu przedawnienia został wstrzymany (vide : art. 15 zzr ust. 6 ustawy i art. 101 ustawy z dnia 31 marca 2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 46 pkt 20, art. 68 ust. 5 i art. 76 ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2),
a – w konsekwencji - przedawnienie karalności zarzucanego obwinionym wykroczenia nastąpiło w dniu 26 lipca 2020r.

W wywiedzionym środku odwoławczym skarżący zwrócili uwagę na nieprawidłowe, bo nieterminowe załatwienie sprawy przez Sąd I instancji, naruszenie prawa obwinionych do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Zwraca jednak uwagę, że okoliczność ta stanowi asumpt dla wniesienia skargi na przewlekłość postępowania (vide : ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki ), co z resztą nastąpiło w dniu 4 grudnia 2020 roku (k. 944-948) a nie – argument, który wpływałby na ustalenie terminu przedawnienia w sprawie i związanego z tą okolicznością rodzaju rozstrzygnięcia.

Godzi się zauważyć, iż przesłanki procesowe skatalogowane w art. 5 § 1 k.p.s.w. to okoliczności decydujące o formalnej dopuszczalności procesu lub o merytorycznym rozstrzygnięciu. Konsekwencją ich zaistnienia jest niemożność wszczęcia postępowania i konieczność jego umorzenia gdy do takiego wszczęcia jednak doszło. Prawo procesowe zatem rozstrzyga, jakie będą następstwa tych czy innych warunków odpowiedzialności. Jedne i drugie są stanami dotykającymi sfery odpowiedzialności z tą tylko różnicą, że pierwsze (jako przesłanki formalne) wpływają na nią pośrednio – przez określenie dopuszczalności procesu służącego do realizacji norm prawa materialnego, drugie zaś (jako przesłanki materialne) wpływają bezpośrednio, decydując o samej odpowiedzialności karno – materialnej.

Z kolei art. 62 § 2 k.p.s.w. powtarzając zasadę umorzenia postępowania po jego wszczęciu, które to wszczęcie następuje poprzez wydanie zarządzenia na podstawie art. 59 par 2 k.p.s.w., określa formę decyzji procesowej o umorzeniu w zależności od stadium w jakim proces się znajduje. Rozpoczęcie przewodu sądowego zdefiniowane jednoznacznie jako odczytanie wniosku o ukaranie (art. 72 § 1 k.p.s.w.) stanowi cezurę determinującą czy decyzja zapada w formie postanowienia czy wyroku. Od zasady tej przewidziano wszak jeden wyjątek – w razie stwierdzenia okoliczności o których mowa w art. 5 § 1 pkt 1 i 2 k.p.s.w. po rozpoczęciu przewodu sądowego sąd wydaje wyrok uniewinniający, chyba, że sprawca był w chwili czynu niepoczytalny (art. 63 § 3 k.p.s.w.). Zatem warunkując wydanie wyroku uniewinniającego ustawodawca wskazał na dwie okoliczności – konkretyzując rodzaj przesłanki procesowej oraz etap procesu na jakim sprawa się znajduje – i jak każdy wyjątek nie podlega on wykładni rozszerzającej.

W ocenie Sądu Okręgowego ani wykładnia systemowa, ani funkcjonalna nie prowadzi do odmiennego rodzaju wniosków. W kodeksie postępowania karnego istnieje identycznej treści regulacja skonkretyzowana w art. 414 § 1 k.p.k. Na gruncie tego unormowania w wypadku stwierdzenia zbiegu negatywnych przesłanek procesowych, określonych w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. oraz pkt 6 k.p.k. (analogicznie jak w art. 5 § 1 pkt 1 i 2 k.p.s.w. oraz pkt 4 k.p.s.w.) o rodzaju rozstrzygnięcia również przesądza etap postępowania w którym do stwierdzenia ich występowania dochodzi.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wypowiadał się na tle takiego układu procesowego i nigdy nie doszło do zakwestionowania poprawności umorzenia postępowania postanowieniem gdy konkurencyjność tych przesłanek została stwierdzona przed rozpoczęciem przewodu sądowego (por. np. postanowienie z dnia 3 kwietnia 2002 r., sygn. V KKN 484/00, wyrok z dnia 12 czerwca 2012 r., sygn. II KK 135/12, ). Co więcej, w orzeczeniu z dnia 3 lutego 2005 roku, sygn. SNO 1/05 Sąd Najwyższy wprost stwierdził, iż: „1. Wypadek, gdy ustawodawca nakazuje, przy zbiegu przeszkód procesowych określonych w art. 17 § 1 pkt 1 lub 2 k.p.k. z inną przeszkodą procesową, pominięcie tejże przeszkody poprzez wydanie wyroku uniewinniającego, został przewidziany w art. 414 § 1 k.p.k. Rozstrzygnięcie takie może jednak zostać wydane tylko po rozpoczęciu przewodu sądowego i tylko w przypadku stwierdzenia, że zachodzi negatywna przesłanka procesowa wymieniona w art. 17 § 1 pkt 1 albo 2 k.p.k., a ustalenie innej okoliczności wyłączającej ściganie nastąpiło na rozprawie. 2. Jeżeli ustalono istnienie jednej przeszkody procesowej, której wystąpienie obliguje - zgodnie z nakazem art. 17 § 1 in princ. k.p.k. - do umorzenia postępowania, niedopuszczalne jest badanie, czy zachodzą inne przeszkody, a tym bardziej zakładanie ich wystąpienia.”

W przedmiotowej sprawie wystąpienie ujemnej przesłanki procesowej w postaci przedawnienia jest niewątpliwe, tak jak i okoliczność, że nie doszło na żadnym etapie do rozpoczęcia przewodu sądowego. Kwestia zaś istnienia ewentualnych innych konkurencyjnych przesłanek nie może być już przedmiotem rozważań, natomiast uprzednie stanowiska sądów orzekających w niniejszej sprawie nie mogą mieć – co oczywiste z uwagi na unormowanie zawarte w art. 8 § 1 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.s.w. – charakteru wiążącego, w szczególności, że Sąd Okręgowy postanowieniem z 20 lipca 2018 r. uchylając postanowienie Sądu Rejonowego z 12 kwietnia 2018 r. o umorzeniu postępowania przekazał sprawę do jej dalszego prowadzenia i merytorycznego rozpoznania.

Godzi się jeszcze na koniec podkreślić, iż jedną z najważniejszych w prawie polskim zasad jest domniemanie niewinności. Jest to zasada rangi konstytucyjnej wyrażona w Art. 42 ust. 3, a powtórzona w art. 5 par 2 k.p.k. stosowanym również w sprawach o wykroczenia (w zw. z art. 8 k.p.s.w.), stanowiąca, iż każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.

Z tych przyczyn orzeczono, jak w sentencji.