Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

UZASADNIENIE

M. P. został oskarżony o to, że w dniu 19 czerwca 2008 r. w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, usiłował doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) w postaci (...)akcji serii (...) spółki (...) S.A. z siedzibą w B., o numerach (...) o wartości 13 832 zł, poprzez wprowadzenie w błąd co do możliwości ich powtórnej sprzedaży w ten sposób, że uzyskując pełnomocnictwo od J. K. – dysponenta przedmiotowych akcji, wystąpił o duplikat imiennego zaświadczenia depozytowego, na podstawie którego doprowadził do zawarcia w dniu 19 czerwca 2008 r. umowy sprzedaży przedmiotowych akcji na rzecz R. Ż.,

tj. o czyn z art. 13 1 k.k. w zw. z art. 286 1 k.k.

Sąd Rejonowy dla W. wyrokiem z dnia 28 listopada 2013 r. uznał M. P. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i skazał go za to na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat oraz grzywnę 80 stawek dziennych po 10 zł każda stawka.

Apelację od powyższego wyroku wniósł prokurator.

Zaskarżył wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze na niekorzyść oskarżonego i zarzucił na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k.:

1.  obrazę przepisu art. 69 § 1 k.k. i art. 506 § 4 k.p.k. polegającą na bezzasadnym przyjęciu, że wydanie wyroku nakazowego, który został zaskarżony sprzeciwem wniesionym przez prokuratora stwarza zakaz reformationis in peius, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania pomimo istnienia negatywnej prognozy kryminologicznej,

2.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, co nie koresponduje ze społecznym poczuciem sprawiedliwości i nie stanowi trafnej reakcji karnej wobec oskarżonego.

W konkluzji prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo zasadna.

W tej sprawie, z bliżej niewyjaśnionych powodów, doszło do wprowadzenia do obiegu dwóch - różnej treści – uzasadnień zaskarżonego wyroku. Różnice dotyczą motywacji wymierzonej kary i są na tyle istotne, że nie sposób jednoznacznie rozstrzygnąć, która z wersji była podstawą wymierzenia kary oskarżonemu. Tym samym, sąd odwoławczy nie jest w stanie prawidłowo odnieść się do zarzutu wymierzenia kary rażąco surowej.

W takim kontekście wniosek apelacji o uchylenie wyroku celem ponownego rozpoznania w I instancji zasługuje na uwzględnienie.

Prokurator do apelacji dołączył odpis uzasadnienia, poświadczonego za zgodność, który mu doręczono z Sądu Rejonowego dlaW. ( uzasadnienie sporządzono na wniosek złożony przez prokuratora ). W aktach sprawy znajduje się także uzasadnienie o częściowo innej treści ( wszyte i opatrzone nieczytelnym podpisem ) oraz uzasadnienie luzem, bez podpisu, o treści tożsamej z uzasadnieniem w wersji doręczonej prokuratorowi. Nie wyjaśniono, jak doszło do wskazanej sytuacji.

Ponadto, we wszystkich wymienionych trzech wydrukach uzasadnienia widoczne są różnej wielkości luki w tekście, wskazujące na liczne zabiegi kopiowania lub wycinania. Na marginesie, należy też zaznaczyć, że – ogólnie – całość uzasadnienia jest sporządzona bardzo niestarannie, z licznymi błędami literowymi, stylistycznymi, chaotycznie, zaś merytorycznie nie spełnia nawet minimum wymogów z art. 424 k.p.k.

Z powyższych względów, nie ma aktualnie możliwości bezspornego ustalenia, która z przedstawionych motywacji stała się podstawą wymierzenia oskarżonemu określonej kary.

Według wersji doręczonej prokuratorowi ( i luźnego, niepodpisanego odpisu z akt sprawy ), pozytywna prognoza kryminologiczna wobec M. P. nie istnieje ze względu na uprzednią karalność i wysoką społeczną szkodliwość czynu, jednak orzeczenie kary ,,bardzo łagodnej” wymusza zakaz reformationis in peius. Stąd należałoby wnioskować, że instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności została zastosowana tylko z uwagi na ów bliżej nie omówiony zakaz. Jednak kilka zdań wcześniej zawarto stwierdzenie przeciwnej treści, tj. ustalające istnienie pozytywnej prognozy ze względu na ustabilizowaną sytuację życiową oskarżonego.

Jak widać, w treści jednej tylko wersji uzasadnienia wymiaru kary, niezależnie od błędnego, co do zasady, stanowiska odnośnie zakazu reformationis in peius, istnieje wewnętrzna sprzeczność.

Według wersji drugiej ( wszytej do akt i podpisanej ), pozytywna prognoza kryminologiczna istnieje, ale nie wiadomo, na jakich podstawach oparto takie stanowisko. ,,Ustabilizowany tryb życia” nic bowiem nie wyjaśnia. Podstawy tego ustalenia są nieznane i nie wynikają z materiału dowodowego. Nie przeprowadzano bowiem nawet wywiadu środowiskowego o oskarżonym.

Orzeczenie o karze niewątpliwie zatem uchyla się od kontroli instancyjnej, co powoduje konieczność uchylenia wyroku w celu ponownego rozpoznania.

Niezasadny jest natomiast zarzut obrazy art. 69 § 1 k.k. oraz art. 506 § 4 k.p.k.

Przede wszystkim, powołanie obrazy tych przepisów pozostaje w sprzeczności z podstawą prawną zarzutu wskazaną na wstępie, tj. art. 438 pkt 4 k.p.k.

Po drugie, powołanie przepisu art. 69 § 1 k.k. sugeruje obrazę prawa materialnego, co przy kwestionowanym ustaleniu w zakresie prognozy kryminologicznej, jak też fakultatywności stosowania przepisu, nie może mieć miejsca.

Po trzecie, art. 506 § 4 k.p.k. powołano prawdopodobnie omyłkowo, gdyż trudno o jakikolwiek związek pomiędzy treścią tego przepisu a ewentualnym uchybieniem sądu. Artykuł 506 § 4 k.p.k. wskazuje na zakres zaskarżenia wyroku nakazowego i odnosi się do możliwości ograniczenia sprzeciwu do rozstrzygnięcia o roszczeniu cywilnym, co zupełnie nie dotyczy tej sprawy.

Kwestia zakazu reformationis in peius, o czym mowa w jednej z wersji uzasadnienia, nie może odnosić się natomiast do nakazu, jaki wydano uprzednio w tej sprawie. Wyrokiem nakazowym wymierzono bowiem jedynie grzywnę ( notabene – z naruszeniem prawa materialnego, na podstawie art. 286 § 1 k.k. ). Skoro sąd wymierzył w tym postępowaniu karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz grzywnę, bez wątpienia wydał orzeczenie surowsze, co oczywiście mógł uczynić z uwagi na treść art. 506 § 6 k.p.k.

Wprawdzie prokurator nie podniósł zarzutu obrazy art. 424 k.p.k., jednak lektura pisemnych motywów wyroku, wskazuje na rażącą wadliwość uzasadnienia całości orzeczenia, nie tylko w zakresie kary. Niespójna jest część dotycząca ustaleń faktycznych. Rozprawa z materiałem dowodowym jest przedstawiona w sposób szczątkowy, uniemożliwiający prześledzenie toku rozumowania sądu. Brak jest motywacji, z jakich powodów sąd dał wiarę jednym dowodom a odmówił innym, szczególnie co do wyjaśnień oskarżonego, który nie przyznawał się do popełnienia przestępstwa. Nie ma oceny prawnej zachowania oskarżonego, bo takiej oceny nie stanowi skopiowanie bliżej nieokreślonych fragmentów komentarzy dotyczących art. 13 k.k. i art. 286 § 1 k.k., nie koniecznie zresztą pasujących do tej sprawy.

Trudno też nie zauważyć, że w odniesieniu do najistotniejszego świadka – J. K., sąd orzekający poprzestał na odczytaniu jego zeznań w oparciu o nie potwierdzoną odpowiednim zaświadczeniem lekarskim informacją, że świadek jest tak poważnie chory, że nie ma z nim kontaktu.

Te rażące uchybienia powodują, iż Sąd Okręgowy dostrzegł potrzebę skorzystania z art. 440 k.p.k., bowiem uznał, że ograniczenie się wyłącznie do kontroli orzeczenia o karze byłoby rażąco niesprawiedliwe i mogłoby doprowadzić do wydania nieprawidłowego orzeczenia w szerszym zakresie. Uzasadnienie jest bowiem tak skonstruowane, że w całości uchyla się spod kontroli i trudno ocenić, czy jest – co do zasady – słuszne.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy przeprowadzi ponownie całe postępowanie dowodowe w sposób właściwy, dokona analizy i prawidłowej oceny materiału dowodowego a na tej podstawie ustali stan faktyczny i rozstrzygnie co do zasadności zarzutu postawionego oskarżonemu. Tok rozumowania sądu orzekającego wraz ze stosowną argumentacją musi mieć należyte odzwierciedlenie w pisemnym uzasadnieniu wyroku, jeśli takie będzie sporządzane. Musi to być, rzecz jasna, jedna wersja uzasadnienia. W przypadku ustalenia sprawstwa oskarżonego, wymierzona mu kara także musi znaleźć odpowiednie uzasadnienie, zgodnie z wymogami art. 424 § 2 k.p.k.

Z tych wszystkich względów orzeczono, jak wyżej.