X Ka 295/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2024-09-19
Sygn. akt X Ka 295/24
WYROK
1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 września 2024 roku
Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SO Sebastian Ładoś (spr.)
Sędziowie: SO Grażyna Puchalska
SO Urszula Myśliwska
Protokolant: sekretarz sądowy Karolina Popowska
przy udziale Prokuratora Joanny Augustyniak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 maja i 19 września 2024 roku
sprawy S. K.
oskarżonego o czyny z art. 190a § 1 k.k. i in.
na skutek apelacji oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawa-Śródmieścia w Warszawie
z dnia 19 stycznia 2024 roku, sygn. akt V K 1171/22
orzeka:
1. zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych wraz z należnym podatkiem od towarów i usług za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;
3. zwalnia oskarżonego od kosztów postępowania odwoławczego obciążając nimi Skarb Państwa.
Urszula Myśliwska Sebastian Ładoś Grażyna Puchalska
UZASADNIENIE |
|||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
X Ka 295/24 |
|
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
0 |
||
CZĘŚĆ WSTĘPNA |
1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie z dnia 19 stycznia 2024 r., sygn. akt V K 1171/22 |
1.2. Podmiot wnoszący apelację |
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ oskarżyciel posiłkowy |
☐ oskarżyciel prywatny |
☐ obrońca |
☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
☐ inny |
1.3. Granice zaskarżenia |
1.1.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
||||
☐ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
|||
☐ w części |
☒ |
co do winy |
||
☒ |
co do kary |
|||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
|||
1.1.2. Podniesione zarzuty |
||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
|||
☐ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
|||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
|||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
|||
☒ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
|||
☐ |
||||
☐ |
brak zarzutów |
1.4. Wnioski |
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Ustalenie faktów w związku z dowodami |
1.5. Ustalenie faktów |
1.1.3. Fakty uznane za udowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
1.1.4. Fakty uznane za nieudowodnione |
||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
1.6. Ocena dowodów |
1.1.5. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
1.1.6.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
||
Lp. |
Zarzut |
|
3.1. |
1. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a mający wpływ na jego treść poprzez uznanie, że oskarżony kontaktował się z pokrzywdzonym w porach rannych, wieczornych, nocnych, w weekendy, w sytuacji, gdy nie ma na to potwierdzenia w bilingach oraz nie ma potwierdzenia w pozostałym materialne dowodowym. 2. Naruszenie przepisów postępowania poprzez dowolną, niezgodną z zasadami racjonalnego rozumowania i zasadami doświadczenia życiowego, ocenę materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że oskarżony jest dla pokrzywdzonego osobą zupełnie obcą, a główną motywacją jego zawiadomień przeciwko oskarżonemu składanych na komendzie policji jest poczucie zagrożenia ze strony oskarżonego w sytuacji, gdy pokrzywdzony syndyk we wszystkich zeznaniach składanych w ramach niniejszej sprawy główny nacisk kładł na kwestię rzekomo publikacji oskarżonego na jego temat w internecie i to ewidentnie stanowi główną motywację działania pokrzywdzonego przeciwko oskarżonemu. 3. Rażące przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie zupełnie dowolnej oceny poprzez uznanie za wiarygodne dowody w postaci łatwych do spreparowania wydruków przygotowanych przez pokrzywdzonego, mających rzekomo zawierać treści SMS-ów oskarżonego kierowanych do pokrzywdzonego. 4. Rażące przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie zupełnie dowolnej oceny poprzez uznanie jako wystarczający dowód z oględzin plików audio i zawierających je nośników wykonanych przez zwykłego policjanta prowadzącego czynności na komendzie policji w sprawie, a więc osobę nie będącą biegłym nie posiadającą wystarczającej wiedzy technicznej w analizach dowodów w postaci plików audio. 5. Rażące przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie zupełnie dowolnej oceny poprzez subiektywne uznanie bez żadnego porównania z głosem oskarżonego, że na niezweryfikowanych przez wykwalifikowanych biegłych nagrania audio nie z tej jakości dostarczonych przez pokrzywdzonego, a kwestionowanych przez oskarżonego, znajduje się jego głos, w sytuacji, gdy nie potwierdził tego ani oskarżony, ani nikt inny, za wyjątkiem pokrzywdzonego. 6. Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia przez uznanie, iż nagrania audio rozmów wykonane bez zgody rozmówców przez osoby nie uczestniczące w tych rozmowach mogą stanowić dowód w sprawie karnej. 7. Naruszenie prawa do obrony oskarżonego przez niedopuszczenie do złożenia przez oskarżonego dodatkowych i bardzo istotnych dla sprawy wyjaśnień odnośnie dowodu w postaci zeznań świadka M. K., które to wyjaśnienia oskarżony chciał złożyć i zostało to odnotowane w protokole rozprawy, przy czym oskarżony ma prawo do złożenia wyjaśnień odnośnie dowodu w sprawie zgodnie z art. 175 k.p.k. 8. Naruszenie prawa do obrony oskarżonego przez uniemożliwienie zabrania głosu końcowego przed wydaniem wyroku przez sąd do czego oskarżony ma prawo zgodnie z art. 406 k.p.k. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Na wstępie należy wskazać, że zarzuty odwoławcze apelacji pozwalają na zbiorczą ocenę przez Sąd odwoławczy. Oskarżony w kolejnych zarzutach kwestionuje bowiem ustalenia faktyczne, na których oparty jest zaskarżony wyrok, a także dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę zgromadzonych dowodów. Brak podstaw do uwzględnienia zarzutu obrazy art. 7 k.p.k. Sąd pierwszej instancji wyczerpał dostępną inicjatywę dowodową. Zgromadził kompletny materiał dowodowy. Wynik postępowania ocenił zgodnie z dyrektywami art. 7 k.p.k. Materiał ten w pełni pozwalał na przypisanie oskarżonemu popełnienia czynu objętego aktem oskarżenia (z modyfikacjami, które wynikały ze zmiany redakcyjnej opisu tego czynu). Ocena zebranego materiału dowodowego nie narusza art. 7 k.p.k., tj. nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów i nie wykazuje błędów logicznych. Zaznaczyć należy, że swobodna ocena dowodów jest jedną z naczelnych zasad prawa procesowego. U jej podstaw leży zasada prawdy materialnej – ustalenia faktyczne wyroku powinny być zgodne z rzeczywistym przebiegiem zdarzeń. Swobodna ocena dowodów ma zapewnić to, aby sąd oceniał ich znaczenie, moc i wiarygodność na postawie wewnętrznego przekonania – lecz z uwzględnieniem wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Ocena materiału dowodowego nie może być wynikiem dowolnego rozumowania; sąd jest ograniczony dyrektywami wskazanymi w art. 7 k.p.k. Z drugiej strony sąd nie jest skrępowany żadnymi legalnymi regułami nakazującymi z góry przyjąć wiarygodność jednych dowodów kosztem innych. W takim wypadku prawda materialna byłaby fikcją, zaś sąd nie mógłby oceniać dowodów zgodnie ze swym przekonaniem. W niniejszej sprawie Sąd pierwszej instancji dokonał słusznej oceny dowodów. Swoje stanowisko wyczerpująco uzasadnił. Wskazał motywy, które przemawiały za wiarygodnością wersji pokrzywdzonego. Ocena w tym zakresie z pewnością nie wynika z dowolności czy też odrzucenia a priori wersji oskarżonego. Sąd bowiem szczegółowo wykazał, że wersja pokrzywdzonego została potwierdzona także innymi dowodami, które zostały uznane za wiarygodne. Przedstawił także motywy, które przemawiały za uznaniem wersji oskarżonego tylko za przyjętą linię obrony. Za błędne należało uznać stanowisko oskarżonego, jakoby jego działania objęte opisem czynu wynikały tylko z bilingów połączeń wychodzących z numeru zarejestrowanego na dane oskarżonego. Pokrzywdzony wielokrotnie bowiem podkreślał, że otrzymywał połączenia nie tylko z numeru oskarżonego, ale także z numerów zastrzeżonych. Po odebraniu tych połączeń rozpoznawał głos oskarżonego. Na rozprawie pokrzywdzony wyraźnie wskazał, że zachowanie oskarżonego wzbudziło w nim czujność i spowodowało, że w przypadku odebrania połączenia z numeru zastrzeżonego osoba zatrudniona w kancelarii od razu włączała nagrywanie, aby zarejestrować rozmowę. Pokrzywdzony bez trudu rozpoznawał też głos oskarżonego. Stanowczo należało odrzucić hipotezę, jakoby niezidentyfikowana osoba, nie mająca żadnego związku z oskarżonym, próbowała się pod niego podszyć. Nie sposób przyjąć, aby taka osoba miała w dodatku znać szczegóły czynności podejmowanych przez syndyka w stosunku m.in. do lokalu zajmowanego przez oskarżonego. Niezależnie od powyższego należy wskazać, że nawet na zarejestrowanych rozmowach wychodzących z numeru oskarżonego widnieją połączenia w późnych godzinach wieczornych, nocnych i porannych. Trudno uznać, aby motywem nawiązania tych połączeń przez oskarżonego była jedynie chęć obrony swych praw w obliczu czynności podejmowanych przez syndyka. Oskarżony znał godziny pracy kancelarii. Generowanie połączeń w tych godzinach ewidentnie zmierzało do wzbudzenia u pokrzywdzonego poczucia zagrożenia, niepokoju, a przez to istotnego ograniczenia prywatności. Nie sposób uznać, aby pokrzywdzony zawiadomił o popełnieniu przestępstwa jedynie z chęci odwetu za publikacje zamieszczone przez oskarżonego w internecie. Zgromadzone dowody przeczą tej tezie. Przyczyną wystąpienia przez pokrzywdzonego z zawiadomieniem o możliwości popełnienia przestępstwa były powtarzalne groźby pozbawienia życia. Wysyłane wiadomości miały ewidentny związek z uzyskaniem przez oskarżonego informacji o wszczęciu postępowania upadłościowego wobec A. K.. Nie sposób uznać, aby treść tych komunikatów wskazywała na chęć ochrony swych uprawnień majątkowych przez oskarżonego. Sąd odwoławczy nie uwzględnił przy tym zarzutów odwoławczych, które wskazywały na nieprawidłową ocenę dowodów związanych z zawodem wykonywanym przez pokrzywdzonego. To, że pokrzywdzony wykonuje funkcję syndyka absolutnie nie pozwalało oskarżonemu na kierowania wobec niego wiadomości i komunikatów nastawionych na wzbudzanie poczucia zagrożenia, osaczenia i zniechęcenia do dalszych czynności związanych z upadłością. Nadto nie sposób uznać, aby z racji profesji pokrzywdzony zaliczał się do kategorii osób, które tego rodzaju groźby nie powinny traktować serio. Sąd Okręgowy nie dostrzega tu nawet sensownej argumentacji, z którą można by podjąć polemikę. Należy przy tym podkreślić, że ocena w zakresie poczucia zagrożenia pokrzywdzonego czy też ingerencji w sferę prywatności – na gruncie znamion z art. 190a § 1 k.k. – winna być dokonywana według kryteriów obiektywnych. Nie wystarczą same deklaracje pokrzywdzonego. Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej analizy w tym zakresie. Przyjmując wzorzec przeciętnej osoby, która znalazłaby się na miejscu pokrzywdzonego, należało uznać, że kierowanie tak licznej korespondencji zawierającej szereg gróźb, wyzwisk z pewnością musiało wywołać skutek objęty znamionami przestępstwa stalkingu. Fakt pełnienia funkcji publicznej bynajmniej nie wiąże się z koniecznością znoszenia tak istotnego ograniczenia prywatności i poczucia zagrożenia. Bezzasadne są zarzuty odwoławcze, jakoby w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji doszło do naruszenia prawa oskarżonego do obrony. Oskarżony znał termin przerwanej rozprawy. Został mu osobiście podany do wiadomości. Nie usprawiedliwił swego niestawiennictwa na kolejny termin rozprawy. Nie wnosił o przerwę bądź odroczenie. Nie skorzystał z możliwości złożenia wniosku dowodowego na piśmie. Jeśli oskarżony z jakichś względów zrezygnował z udziału w kolejnym terminie rozprawy, mógł swoje stanowisko na temat zgromadzonych dowodów przedstawić na piśmie. Z nieznanych powodów zrezygnował jednak z tej możliwości. Bezzasadne w stopniu oczywistym są wywody apelacji, jakoby sąd obraził przepisy nakazujące dopuścić dowód z opinii biegłego z zakresu fonoskopii. Po pierwsze, oskarżony nie sformułował takiego wniosku dowodowego z sensownymi tezami dowodowymi. Już z tej przyczyny zarzut odwoławczy powinien być pozostawiony poza zakresem rozpoznania. Po drugie, oskarżony miał jednak możliwość (na etapie postępowania odwoławczego) wziąć udział w badaniach fonoskopijnych. Wstępnie wyraził wolę udziału w tej czynności. Zgodził się na dostarczenie próbek głosu do badań porównawczych. Z nieznanych powodów zrezygnował później z tej możliwości. Wycofał zgodę na udział w badaniu. W konsekwencji biegły akta zwrócił bez ekspertyzy. Postawa oskarżonego jest zatem niekonsekwentna. Twierdzenia, jakoby bliżej nieokreślona osoba miała spreparować czy to bilingi rozmów, czy to ich nagrania stanowią jedynie dosyć nieudolną linię obrony. Twierdzenia oskarżonego w tym zakresie są szczególnie wykrętne i nie mogą być podstawą ustaleń faktycznych. W przeciwieństwie do wersji pokrzywdzonego, która pozostawała wiarygodna w toku całego postępowania. Pokrzywdzony nie miał bowiem żadnych wątpliwości, że osobą nawiązującą połączenie (także z numeru zastrzeżonego) jest oskarżony. Pokrzywdzony miał wielokrotnie kontakt ze S. K.. Nie wyraził żadnych wątpliwości, że komunikaty objęte zarzutem byly wypowiadane jego głosem. Biorąc pod uwagę ilość tych komunikatów i połączeń wykonanych przez oskarżonego ryzyko błędu co do osoby zostało praktycznie wyeliminowane. |
||
Wniosek |
||
Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Brak podstaw do podważenia oceny dowodów dokonanej przez sąd pierwszej instancji i przyjętych na tej podstawie ustaleń faktycznych, a tym samym brak podstaw do weryfikacji zaskarżonego wyroku (ze względu na przedstawione wyżej okoliczności). |
||
3.2. |
Z ostrożności procesowej: rażąca niewspółmierność (surowość) orzeczonej wobec oskarżonego kary jednego roku i 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
||
Brak podstaw do przyjęcia, aby sąd pierwszej instancji wymierzył oskarżonemu zbyt surową karę, która przekracza stopień winy i społecznej szkodliwości przypisanego mu przestępstwa. Na wstępie należy podkreślić, że sąd zastosował wobec oskarżonego dobrodziejstwo z art. 37a § 1 k.k. Przyjęto zasadę prymatu kar wolnościowych nad karą pozbawienia wolności, która jest przewidziana w art. 190a § 1 k.k. Stanowisko w przedmiocie wymiaru kary zostało dostatecznie uzasadnione. Wyliczono okoliczności obciążające i łagodzące. Dostrzeżono nawet szczególną sytuację życiową oskarżonego, która pchnęła go do popełnienia przestępstwa. Nie sposób przyjąć, aby wymierzona kara była rażąco surowa − także po uwzględnieniu potrzeby w zakresie prewencji indywidualnej i przeciwdziałania ponownemu popełnieniu przestępstwa i kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Należy dodać, że zarzut niewspółmierności kary jest tylko wtedy słuszny, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary. Zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut stricte ocenny, można podnieść jedynie wówczas, gdy kara nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, stając się w społecznym odczuciu karą niesprawiedliwą. Nie każda zatem różnica w ocenie wymiaru kary stanowi podstawę zarzutu jej rażącej niewspółmierności. Zarzut ten może być skuteczny tylko w przypadku kary niewspółmiernej w takim stopniu, że w odczuciu społecznym nie daje się zaakceptować. O rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. nie można bowiem mówić w sytuacji, gdy sąd wymierzając karę uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru. Nie można zasadnie dowodzić rażącej niewspółmierności kary także wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego będące wyrazem zasady sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10.04.1996 r., II AKa 85/96, KZS 1996/4/42; wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18.01.1996 r., II AKr 463/95, OSA 1996/7-8/27 i z dnia 22.06.1995r., II AKr 178/95, Prok. i Pr. 1996/2-3/25 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.11.1973r., III KR 254/73, OSNPG 1974/3-4/51). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy dość wnikliwie rozważył okoliczności łagodzące oraz przesłanki wpływające na zaostrzenie represji karnej wobec oskarżonego. Brak zatem podstaw do złagodzenia wymierzonej kary i środków karnych wobec oskarżonego. |
||
Wniosek |
||
Zmiana zaskarżonego wyroku przez orzeczenie kary 7 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
||
Brak podstaw do zmiany wyroku ze względu na omówione wyżej okoliczności. |
OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|
ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|
1.7. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
1.1.7. |
|
1.8. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
Koszty Procesu |
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
2 i 3 |
Przyznano obrońcy stosowne wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym. Wobec sytuacji majątkowej i rodzinnej zwolniono oskarżonego z kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze. |
PODPIS |
SSO Urszula Myśliwska SSO Sebastian Ładoś SSO Grażyna Puchalska |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Sebastian Ładoś, Grażyna Puchalska , Urszula Myśliwska
Data wytworzenia informacji: