Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 585/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy - Woli w Warszawie z dnia 25 marca 2024 r., sygn. akt
III K 452/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

M. W.

Oskarżony jest osobą wielokrotnie karną.

Obecnie przebywa w zakładzie karnym celem odbycia 32 kar pozbawienia wolności oraz zastępczych kar pozbawienia wolności. Przewidywany koniec kary to 14 grudnia 2031 roku.

Zachowanie oskarżonego w trakcie odbywania kar można określić jako zmienne - był zarówno karany, jak i nagradzany regulaminowo. Sprawia problemy natury wychowawczej.

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

Opinia o skazanym

1055-1063v

1073-1080v

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

Opinia o skazanym

Dokumenty urzędowe sporządzone przez uprawnione instytucje.

Informacja z KRK nie była kwestionowana.

Opinia o skazanym sporządzona przez Dyrektora Aresztu Śledczego (...), częściowo była kwestionowana przez oskarżonego, co uznano za niezasadne. Ponadto, dowód ten, w kontekście zarzutów apelacji, nie miał istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanemu oskarżonemu:

- art. 45 § 1 k.w. poprzez uznanie, że w odniesieniu do przypisanych oskarżonemu czynów opisanych w pkt III, IV, V, VIII i IX aktu oskarżenia nie ustała karalność tych czynów pomimo upływu czasu określonego w tym przepisie

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

- art. 12 § 1 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że czyny zarzucane oskarżonemu z art. 278 k.k. opisane w pkt III, IV, V, VIII i IX aktu oskarżenia stanowią czyn ciągły opisany w pkt III i VI sentencji wyroku i za te przestępstwa wymierzono oskarżonemu karę pozbawienia wolności, podczas gdy czyny te po dniu 1 października 2023 roku stały się wykroczeniami i od daty ich popełnienia upłynął termin przedawnienia określony w art. 45 k.w.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż zakres apelacji oznaczony jako zaskarżenie wyroku w całości, w rzeczywistości nie dotyczy skazań za przestępstwa zarzucone w pkt I, II, VI, VII i X aktu oskarżenia, to jest pkt I, II, IV, V, VII wyroku. Apelacja dotyczy wyłącznie rozstrzygnięć z pkt III i VI (czynów z pkt III, IV, V, VIII i IX aktu oskarżenia) oraz związanych z nimi rozstrzygnięć - wymierzenia łącznej kary pozbawienia wolności i orzeczenia obowiązku naprawienia szkody.

Obrońca nie kwestionuje ustaleń faktycznych dotyczących sprawstwa przez M. W. poszczególnych kradzieży sklepowych oraz czynu z art. 288 § 1 k.k. Istotą apelacji jest zarzut błędnego zastosowania przez sąd I instancji do części kradzieży, które do 30 września 2023 roku stanowiły przestępstwa z art. 278 § 1 k.k., a po nowelizacji obowiązującej od 1 października 2023 r., ze względu na wartość mienia stały się przedawnionymi wykroczeniami, przepisu art. 12 § 2 k.k., niezastosowania natomiast przepisu art. 45 § 1 k.w.

Stanowisko obrońcy w tym zakresie jest trafne i należało je podzielić, wymaga jednak uzupełnienia argumentacji. Apelująca nie odniosła się bowiem do kwestii zasadniczej, jaką jest rozważenie, czy w przypadku zastosowania art. 12 § 2 k.k., do takiej konstrukcji należy stosować przepisy o przedawnieniu według kodeksu karnego, czy też kodeksu wykroczeń.

Rozstrzygnięcie powyższego zagadnienia wymaga zbadania charakteru przepisu art. 12 § 2 k.k. Przepis ten stanowi, że w razie spełnienia przesłanek w nim wskazanych, sprawca dwóch lub więcej wykroczeń będzie odpowiadał jak za jeden czyn wyczerpujący znamiona przestępstwa. Tworzy on zatem rzeczywisty zbieg pewnej kategorii wykroczeń popełnionych w określonych okolicznościach, który prowadzi do konsekwencji w postaci odpowiedzialności sprawcy jak za przestępstwo. Konstrukcja przepisu nie uprawnia zatem do uznania sprawcy wielu wykroczeń za sprawcę przestępstwa, nie poszerzając zakresu kryminalizacji wyznaczonego przepisami kodeksu karnego. Sprawca nadal pozostaje sprawca wykroczeń, zaś unormowanie art. 12 § 2 k.k. dotyczy konsekwencji takiego stanu, to jest w zakresie wymiaru kary oraz innych środków prawnokarnej reakcji jest on traktowany jak sprawca jednokrotnego przestępstwa kradzieży. Innymi słowy, konsekwencją popełnienia wykroczeń, o których mowa w art. 12 § 2 k.k., jest wymierzenie kary na podstawie przepisu określającego przestępstwo (taki pogląd prezentowany jest w doktrynie, między innymi w komentarzach do KK pod redakcją R. Stefańskiego z 2023, wyd. 6, Legalis, A. Grześkowiak z 2024 r., Legalis, M. Kulika z 2024 r., LEX).

Skoro sprawca - w omawianym układzie - nadal pozostaje jedynie sprawcą wykroczeń, oznacza to, że ,,zachowania” te nie będą stanowiły przestępstwa, lecz pozostaną wykroczeniami, za które jedynie odpowiedzialność będzie ukształtowana jak za przestępstwo. W związku z tym, w zakresie skutków prawnych nieobjętych tym przepisem art. 12 § 2 k.k., zatem na przykład terminów przedawnienia, wykroczenia wchodzące w skład zbiegu powinny być traktowane jak odrębne czyny, zachowując samoistność na gruncie prawa wykroczeń (por. komentarz do art. 12 k.k. pod red. Grześkowiak /Wiak, komentarz z 2024 r., opubl. Legalis).

Mając na względzie powyższe rozważania, Sąd Okręgowy uznał, że możliwe jest ukształtowanie, w oparciu o ,,jednostkowe” wykroczenia, odpowiedzialności – jak za przestępstwo – przy zastosowaniu art. 12 § 2 k.k., tylko wówczas, gdy nie dojdzie do przedawnienia ,,jednostkowych” wykroczeń określanego według przepisów kodeksu wykroczeń. Nie jest bowiem możliwe stosowanie wobec sprawcy wykroczeń instytucji praw karnego materialnego innych niż wynikające z przepisu art. 12 § 2 k.k., te zaś odwołują się wyłącznie do konsekwencji w sferze wymiaru kary.

Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, iż Sąd Rejonowy byłby uprawniony do zastosowania art. 12 § 2 k.k. w odniesieniu do zbiegów wykroczeń opisanych w pkt III i VI zaskarżonego wyroku, ale tylko wówczas, gdy ich karalność nie uległa jeszcze przedawnieniu.

Tymczasem, jak trafnie wskazuje w apelacji obrońca, w odniesieniu do wszystkich wykroczeń nastąpiło przedawnienie orzekania.

Zgodnie z treścią art. 45 § 1 k.w., karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, a jeżeli w tym czasie wszczęto postępowanie, karalność czynu ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.

Czyny objęte rozstrzygnięciem w pkt III wyroku zostały popełnione w dniach: 2 kwietnia 2020 r., 12 lutego 2020 r. i 25 lutego 2020 r., co oznacza, że przedawnienie ich karalności nastąpiło z dniem – odpowiednio – 2 kwietnia 2023 r., 12 lutego 2023 r., 25 lutego 2023 r.

Czyny objęte rozstrzygnięciem z pkt VIII zostały popełnione 24 marca 2020 r. i 27 lipca 2020 r., zatem ich przedawnienie nastąpiło z dniem 24 marca 2023 r. i 27 lipca 2023 r.

Konkludując, należało podzielić stanowisko obrońcy, iż doszło do obrazy prawa materialnego poprzez niezasadne zastosowanie art. 12 § 2 k.k., w sytuacji, gdy zastosowanie powinien mieć art. 45 § 1 k.w.

Stwierdzenie przedawnienia karalności czynu powoduje konieczność umorzenia postępowania na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 k.p.w. w zw. z art. 45 § 1 k.w.

Wniosek

o umorzenie czynów przypisanych oskarżonemu z pkt III, IV, V, VIII i IX a/o oraz wymierzenie mu kary łącznej w wysokości adekwatnej do zawinienia w pozostałych przypisanych czynów

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Pierwszy wniosek jest zasadny, skutkując zmianą wyroku we wskazanej części.

Drugi wniosek jest oczywiście bezzasadny z uwagi na brak warunków przewidzianych w art. 437 § 2 zd. drugie k.p.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

punkt I, II, IV, V,VII, IX, X częściowo, XIV

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

We wskazanym zakresie brak było podstaw do zmiany wyroku.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

1. uchylenie rozstrzygnięcie z pkt VIII o wymierzeniu kary łącznej,

2. uchylenie rozstrzygnięcia z pkt III oraz pkt VI i umorzenie postępowania w tym zakresie na podstawie art. 5 § 1 pkt 4 k.p.w. w zw. z art. 45 § 1 k.w.,

3. na podstawie art. 85 § 1 k.k., art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2023 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k., połączenie kar pozbawienia wolności wymierzonych w pkt I, II, IV, V, VII zaskarżonego wyroku i wymierzenie M. W. łącznej kary 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

4. w pkt X uchylenie orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody na rzecz (...) Sp. z o.o. oraz na rzecz (...) Sp. z o.o.,

5. ustalenie, iż w części umorzonej koszty procesu w sprawie ponosi Skarb Państwa, zwolnienie oskarżonego od pozostałych kosztów sądowych za postępowanie w I instancji (pkt XVI),

6. w pkt XV ustalenie, iż zwrot wydatków oskarżycielowi posiłkowemu (...) Sp. z o.o. przysługuje od Skarbu Państwa.

Zwięźle o powodach zmiany

Ad. 1 i 3

W związku z uchyleniem rozstrzygnięć z pkt III i VI konieczne było uchylenie rozstrzygnięcia o karze łącznej (pkt VIII), a następnie wymierzenie oskarżonemu nowej kary łącznej obejmującej kary pozbawienia wolności orzeczone przez sąd I instancji za czyny z pkt I, II, IV, V i VII.

Należało zastosować przepisy obowiązujące przed nowelizacją, która weszła w życie z dniem 1 października 2023 r. jako względniejsze (art. 85a, 86 § 1 k.k.).

Zgodnie z treścią art. 86 § 1 k.k. sąd wymierza karę łączną powyżej najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy. Zastosowanie mają dyrektywy prewencji generalnej i indywidualnej określone w art. 85a k.k., jak też związki podmiotowo-przedmiotowe między przestępstwami.

Uwzględniając aktualnie podlejące łączeniu kary jednostkowe, minimalny wymiar kary łącznej wynosi 6 miesięcy pozbawienia wolności, natomiast maksymalny - 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Wymierzając oskarżonemu karę łączną w wysokości 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności, Sąd Okręgowy ukształtował ją na takiej samej zasadzie jak sąd I instancji, czyli zasadzie asperacji. Z jednej strony bowiem należało mieć na uwadze bliskie związki przedmiotowe miedzy czynami (tego samego rodzaju, dość bliski związek czasowy), z drugiej strony ich wielość wskazującą na uczynienie sobie łatwego źródła dochodu oraz czynnik prognostyczny przemawiającym za surowszym wymiarem kary łącznej. Nadto, Sąd Okręgowy miał na uwadze wielokrotną karalność oskarżonego, głównie za przestępstwa przeciwko mieniu (28 skazań) oraz opinię z Aresztu Śledczego (...) (k. 174 – 1075). Z opinii tej wynika, że proces resocjalizacji M. W. będzie długotrwały i wymaga on szczególnych oddziaływań wychowawczych.

Ad. 2

Powody zmiany wyroku w zakresie pkt III I VI omówiono w rubryce 3.1 formularza.

Ad. 4

Uchylenie rozstrzygnięć z pkt III i IV i umorzenie w tym zakresie postepowania co do czynów popełnionych na szkodę (...) Sp. z o.o. oraz na rzecz (...) Sp. z o.o., skutkowało uchyleniem w pkt X obowiązku naprawienia szkody na rzecz tych podmiotów.

Ad. 5

Uzasadnione było zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie przed tym sądem I instancji. Jest on długotrwale pozbawiony wolności, nie pracuje odpłatnie. Nie posiada majątku, ma różne obciążenia finansowe, jak alimenty oraz nałożone na niego we wcześniejszych wyrokach obowiązki naprawienia szkody oraz orzeczone nawiązki.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, gdyż pozostaje on w trudnej sytuacji materialnej, nie ma oszczędności, nie jest odpłatnie zatrudniony.

IV.

Na podstawie § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U.2024.763) przyznano od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. T. kwotę 840 zł plus VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok sądu rejonowego w całości (pkt III, VI, VIII)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana