Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

1485/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 1 lutego 2024 r., sygn. V K 1485/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.4.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.5.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. Obraza przepisów postępowania w postaci art. 7 k.p.k. mająca wpływ na treść wydanego wyroku polegająca na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego w przedmiocie tego czy oskarżony kiedykolwiek znalazł się w posiadaniu telefonów marki (...) importowanych ze Stanów Zjednoczonych, a następnie dopuszczonych do obrotu na podstawie uproszczonej procedury celnej CIF 4200, co w konsekwencji spowodowało bezpodstawne uznanie, iż na terytorium kraju miała miejsce odpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowana 23% stawką podatku od towarów i usług w kwocie 1.716.796 (7.474.752,20 zł x 23%) oraz

2. obraza przepisów postępowania w postaci art. 7 k.p.k. mająca wpływ na treść wydanego wyroku polegające na dokonaniu dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań świadków A. Z. oraz P. M., które prowadząc księgowość spółki (...) sp. z o.o. nie potwierdziły tego, aby znalazły się w posiadaniu jakichkolwiek dokumentacji wskazującej na posiadanie przez oskarżonego telefonów marki (...) importowanych ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, a następnie dopuszczonych do obrotu na podstawie uproszczonej procedury celnej CIF 4200, co w konsekwencji spowodowało bezpodstawne uznanie, iż na terytorium kraju miała miejsce odpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowana 23% stawką tego podatku w kwocie 1.716.796 (7.474.752,20 zł x 23%).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji są bezzasadne w stopniu oczywistym.

Na wstępie należy podkreślić, że skarżący, wbrew przyjętej terminologii, zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku Sądu pierwszej instancji. Skarżący wskazuje, że zgromadzone dowody nie dają podstaw do przyjęcia, jakoby oskarżony znalazł się w posiadaniu przedmiotowych telefonów (...). Jak należy wnosić, zdaniem skarżącego, oskarżony nie mógł być zatem zaangażowany w czynności związane z importem tego towaru. Tym samym brak było podstaw do przyjęcia, że na terytorium kraju miała miejsce odpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 5 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Stanowisko to należało jednak uznać za bezzasadne. W świetle dokumentacji przedstawionej przez oskarżyciela publicznego - w tym dokumentów przewozowych, spedycyjnych, kurierskich, korespondencji handlowej oraz ubezpieczenia ładunku i dokumentacji potwierdzającej przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego − brak wątpliwości, że odpłatna dostawa towarów miała miejsce.

Nie sposób przyjąć, aby Sąd orzekający dokonał błędnej oceny tych dokumentów. Przede wszystkim skarżący nie wskazał żadnych argumentów na poparcie tej tezy.

Co więcej, brak podstaw do przyjęcia, aby zeznania świadków wskazanych w zarzucie odwoławczym nr 1 kwestionowały ustalenia faktyczne dokonane na podstawie w/w dokumentów. Świadkowie ci nie mieli bowiem wiedzy dotyczącej tych zagadnień. Świadek A. Z. brała tylko udział w dokonaniu zmian rejestrowych spółki (...). W pozostałym zakresie jej wypowiedzi nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie miała ona styczności ani ze spółką, ani z oskarżonym. Nie znała szczegółów dotyczących przedmiotowej transakcji. Nie była zaangażowana bezpośrednio w zarządzanie majątkiem spółki i dostawy towarów. Brak również podstaw do dokonywania szerszych ustaleń faktycznych na podstawie zeznań P. M.. Świadek mogła potwierdzić jedynie prowadzenie usług księgowych dla w/w spółki. Świadek opisała okoliczności dotyczące pozyskiwania danych źródłowych do prowadzenia rachunkowości spółki. Brak przy tym wątpliwości, że świadek była upoważniona jedynie do podpisywania i składania deklaracji podatkowych. Nie brała udziału w zarządzaniu majątkiem spółki i nie była upoważniona do czynności w ramach dostawy towarów.

W/w świadkowie nie mogli więc potwierdzić tego, czy oskarżony miał, czy też nie miał styczności z towarem opisanym w zarzucie. Apelacja w tej części sprowadzała się do zaprezentowania przeciwnych ustaleń faktycznych niż przyjęte za podstawę wyroku. Tezy obrońcy nie mają jednak pokrycia w zgromadzonych dowodach. Brak nawet wniosków dowodowych, które do takich odmiennych ustaleń mogłyby doprowadzić.

Należy dodać, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych (do czego sprowadzają się wywody apelacji) nie może ograniczać się do polemiki z ocenami sądu pierwszej instancji. Możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w tym zakresie nie oznacza, że zachodzi błąd w ustaleniach faktycznych. Stawiając tego rodzaju zarzut należy wykazać, jakich konkretnie uchybień dopuścił się sąd pierwszej instancji – przykładowo co do zgodności lub niezgodności jednego dowodu z drugim, zasad logiki (w zakresie błędnego rozumowania i wnioskowania) przy ocenie dowodów czy sprzeczności z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy (wyrok SN z 10 maja 2005 r., sygn. WA 10/05, OSNwSK 2005, z. 1, poz. 949; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. III, Zakamycze 2003, s. 1134 i n.). W niniejszej sprawie obrońca nie wykazał tego rodzaju uchybień.

Za błędne należało także uznać wywody apelacji, które wskazują na konieczność udowodnienia, że oskarżony miał bezpośrednią styczność z dostarczonym towarem bądź wszedł w posiadanie przedmiotowych telefonów (...). Ustalenia te pomijają konstrukcję znamion czynu z art. 56 k.k.s. oraz tzw. klauzuli odpowiedzialności zastępczej z art. 9 § 3 k.k.s. Zgodnie z tym drugim przepisem - za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe odpowiada jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej odpowiedzialności prawnej. Jak wskazuje się w orzecznictwie, pojęcie „zajmowania się” sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, o których mowa w art. 9 § 3 k.k.s. należy rozumieć ogólnie, bez konieczności wykazania, że konkretne czynności (obowiązki) zostały powierzone konkretnej osobie (por. wyrok SN z 2 lipca 2002 r., IV KK 164/02, OSP 2004, nr 4, poz. 44 z glosą T. Oczkowskiego). Skoro zarząd spółki prowadzi sprawy spółki, a pracami zarządu kieruje jego prezes, to jeżeli nie powierzono danych czynności związanych z rozliczeniem podatku innemu z członków zarządu (albo kierownikowi innej komórki organizacyjnej tej firmy), to prezes zarządu spółki jest osobą, która zajmuje się jej sprawami gospodarczymi w powyższym zakresie. Jak wielokrotnie wskazywano w orzecznictwie, prezes zarządu lub inna osoba wykonująca czynności menadżerskie może zwolnić się z tej odpowiedzialności tylko w przypadku wykazania, stosownie do art. 31 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa innej jeszcze osoby odpowiedzialnej za czynności spółki jako płatnika podatku.

Przedstawiona klauzula odpowiedzialności zastępczej ma szczególne znaczenie w przypadku odpowiedzialności z art. 56 k.k.s., skoro, zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu, sprawcą oszustwa podatkowego może być tylko osoba posiadająca status podatnika. Jeżeli jednak podatnikiem nie jest osoba fizyczna, to w odniesieniu do typów określonych w artykule 56 k.k.s. znajduje zastosowanie regulacja zawarta w art. 9 § 3 k.k.s., to jest odpowiedzialność osoby, która zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, podmiotu będącego podatnikiem (P. Kardas, Komentarz do art. 56 Kodeksu karnego skarbowego, LEX 2012, teza 22). Zatem dla realizacji oszustwa podatkowego z art. 56 k.k.s. w przypadku, gdy podatnikiem jest osoba prawna, nie ma wymogu, aby sprawca tego przestępstwa osobiście (własnoręcznie) realizował czynności sprawcze wpisane w znamiona oszustwa podatkowego. Nie jest konieczne, aby sprawca wszedł w posiadanie towaru, dokonywał innych czynności technicznych związanych z jego przemieszczeniem, magazynowaniem czy transportem bądź osobiście sporządzał i składał właściwemu organowi pismo zawierające nieprawdę lub zatajające prawdę.

Sąd orzekający w niniejszym składzie niejednokrotnie przy tym podkreślał (w podobnych sprawach), że klauzula odpowiedzialności zastępczej z art. 9 § 3 k.k.s. nie może być oderwana od zasady winy. Jest to naczelna zasada prawa karnego materialnego, której naturalnym dopełnieniem jest procesowa zasada domniemania niewinności. Winę oskarżonego należy wykazać za pomocą dostępnych źródeł dowodowych, a nie zastępować tych ustaleń faktycznych domniemaniem. Szczególnie krytycznie należy ocenić przypadki, w której organ procesowy zastępuje brak dowodów w tym zakresie swoistym „chodzeniem na skróty” np. przez nadużycie instytucji postępowania w stosunku do nieobecnych. W niniejszej sprawie taka sytuacja jednak nie zachodzi. Sąd orzekający w pełni sprostał opisanym wyżej wymaganiom. Prawidłowo ocenił dowody i wyciągnął z nich wnioski wskazujące, że oskarżony co najmniej godził się na nastąpienie skutku opisanego w zarzucie. Oskarżony był jedynym udziałowcem spółki i jedynym członkiem jej zarządu. Z mocy prawa zajmował się sprawami finansowymi osoby prawnej. Miał świadomość nie tylko zarejestrowania tej spółki, ale także podjęcia transakcji na stosunkowo wysoką kwotę. Czynności oskarżonego wynikające z dowodów omówionych przez sąd orzekający jasno wskazują, że działania oskarżonego znacznie wykroczyły poza standard tzw. słupa, na którego dane spółka zostaje jedynie zarejestrowana bez wtajemniczenia danej osoby w szczegóły działalności (co potwierdzają także ustalenia strony estońskiej).

Wniosek

Uchylenie w całości zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji celem podjęcia działań zmierzających do ustalenia tego czy oskarżony kiedykolwiek znalazł się w posiadaniu telefonów marki (...) importowanych ze Stanów Zjednoczonych Ameryki o wartości 7.474.752,20 zł, a następnie dopuszczonych do obrotu na podstawie uproszczonej procedury celnej CIF 4200, a w przypadku potwierdzenia owej okoliczności, czy rzeczone towary były następnie przedmiotem odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju w rozumieniu art. 5 pkt. 1 ustawy o podatku od towarów i usług;

ewentualnie zmiana zaskarżonego wyroku w części, co do punktu III, poprzez zniesienie w całości obowiązku uiszczenia przez oskarżonego uszczuplonej należności publicznoprawnej w kwocie 1.716.796 (7.474.752,20 zł x 23%) naliczonej tytułem zaległości podatkowej powstałej w podatku od towarów i usług tytułem dokonania odpłatnej dostawy krajowej telefonów marki (...) opodatkowanej stawką podatku 23%.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania jest bezzasadny w stopniu oczywistym. Po pierwsze, brak podstaw do przyjęcia błędu ustaleń faktycznych bądź nieprawidłowej oceny dowodów przez sąd orzekający, co omówiono wyżej. Po drugie, obrońca nie wykazał, aby w sprawie zachodziła potrzeba przeprowadzenia przewodu sądowego w całości. Co więcej, w ogóle nie sformułował sensownych wniosków dowodowych, które pozwalałyby zaprogramować ponowne postępowanie dowodowe przed sądem pierwszej instancji bądź chociażby pozwalały uzupełnić materiał dowodowy w postępowaniu odwoławczym. Obrońca ograniczył się do wyrażenia poglądu o „konieczności podjęcia działań zmierzających do ustalenia czy oskarżony kiedykolwiek znalazł się w posiadaniu przedmiotowych telefonów”. W świetle przedstawionych wyżej wywodów podjęcie takich czynności byłoby jednak całkowicie bezzasadne.

Z tych samych powodów brak podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu (choć w tym zakresie stanowisko apelacji nie zostało sformułowane, zaś obrońca ograniczył się do wniosku o zniesienie nałożonego na oskarżonego obowiązku uiszczenia uszczuplonej należności prawnej). W tej części należy podkreślić, że brak podstaw prawnych do takiego rozstrzygnięcia. Zgodnie z art. 41 § 2 w zw. z § 4 k.k.s. - orzeczenie tego obowiązku jest obligatoryjne w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary. A zatem uchylenie tego obowiązku w ramach kontroli instancyjnej mogłoby wynikać jedynie z uniewinnienia oskarżonego bądź ustalenia, że swym działaniem jedynie naraził na uszczuplenie, a nie uszczuplił należność publicznoprawną. W tej części wniosek obrońcy należało zatem potraktować jedynie jako alternatywne żądanie złagodzenia wymierzonej oskarżonemu kary (skoro nie było one połączone z żądaniem uniewinnienia). Ze względu jednak na przedstawione wyżej przepisy orzeczenie omawianego obowiązku leży poza zakresem dyrektyw wymiaru kary. Sąd nie ma podstaw do badania czy wymiar obowiązku przekracza stopień winy i społecznej szkodliwości czynu ewentualnie czy zachodzą inne warunki do jego złagodzenia bądź zaostrzenia. W apelacji nie przedstawiono zaś zarzutów, które kwestionowałyby wysokość należności publicznoprawnej na skutek błędnego wyliczenia jej wysokości.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Jak w Sekcji 1.1.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak w Sekcji 3.1.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.6.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2, 3.

Przyznano obrońcy skazanego stosowne wynagrodzenie za udzielenie pomocy prawnej z urzędu według obowiązujących stawek w tym zakresie – rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2023.2631).

Wobec sytuacji majątkowej i rodzinnej zwolniono oskarżonego z kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

PODPIS

SSO Urszula Myśliwska SSO Sebastian Ładoś SSO Grażyna Puchalska