X Ka 858/25 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2025-10-03

1.Sygn. akt X Ka 858/25

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 października 2025 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział X Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Monika Jankowska

Protokolant: Julia Kryszkiewicz

przy udziale Prokuratora: Beaty Brydak

po rozpoznaniu w dniu 03 października 2025 r.

sprawy Z. J. oskarżonego o czyn z art. 180a kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa

z dnia 08 maja 2025 r. sygn. akt VIII K 958/24

orzeka:

1.  zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy - Mokotowa do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 858/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

z dnia 8 maja 2025 r., sygn. akt VIII K 958/24

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

Z. J.

aktualne dane o karalności oskarżonego

informacja z KRK

153

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Z. J.

nie dotyczy

nie dotyczy

nie dotyczy

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

informacja z KRK

Dowód pochodzi z obiektywnego źródła jakim jest Krajowy Rejestr Karny. Treść dowodu nie była kwestionowana przez strony postępowania.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.2.1

nie dotyczy

nie dotyczy

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Oskarżony zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

1)  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez odmowę wiary jego wyjaśnieniom co do faktu, że na stałe zamieszkuje w Australii, a w Polsce przebywa wyłącznie w celach turystycznych, co skutkowało błędem
w ustaleniach faktycznych polegającym na przyjęciu, że dopuścił się zarzuconego mu w akcie oskarżenia czynu,

2)  zastosowanie wobec niego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku, w sytuacji gdy zakaz ten jest fakultatywny, a w ocenie oskarżonego nie zaistniały żadne przesłanki do jego zastosowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty – jako przedwczesne – nie podlegały rozpoznaniu przez Sąd odwoławczy,
albowiem uchybienie stwierdzone z urzędu, stanowiące bezwzględną przyczynę odwoławczą, było wystarczające do wydania orzeczenia o charakterze kasatoryjnym (art. 436 k.p.k.).

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec stwierdzonej z urzędu bezwzględnej przyczyny odwoławczej konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zaskarżony wyrok jest wadliwy, albowiem w sprawie doszło do rażącego naruszenia prawa procesowego art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. oraz art. 79 § 3 k.p.k., co skutkowało zaistnieniem bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

Wskazuje się, że postanowieniem prokuratora z dnia 23 września 2024 r., sygn. akt 4315-13 Ds.(...) (k. 31-32) powołano w sprawie dwóch lekarzy psychiatrów celem przeprowadzenia badania Z. J. oraz wydania opinii, albowiem pojawiły się uzasadnione wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego w/w i jego zdolności do udziału w postępowaniu i prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

Wskazuje się, że zaistnienie wątpliwości co do poczytalności Z. J. skutkowało uruchomieniem instytucji obrony obligatoryjnej. Rażącym uchybieniem
w niniejszej sytuacji był brak wyznaczenia Z. J. obrońcy z urzędu.

Biegli psychiatrzy w opinii z dnia 18 października 2024 r., sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy (k. 64-66), stwierdzili, że u Z. J. nie występują objawy choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego ani innych zakłóceń psychicznych znoszących lub w znacznym stopniu ograniczających możliwość rozpoznania znaczenia zarzucanego mu czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. Ustalili, że Z. J. w czasie czynu miał zachowaną poczytalność. Biegli stwierdzili, że aktualny stan zdrowia psychicznego Z. J. pozwala na jej udział w postępowaniu
i prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

Podnieść należy, obrona obligatoryjna w wypadkach wskazanych w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. ustaje dopiero z chwilą wydania przez sąd postanowienia, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy (art. 79 § 4 k.p.k.). To nie sama treść opinii sądowo-psychiatrycznej stanowi o istnieniu lub braku obligatoryjnej obrony oskarżonego na rozprawie (art. 79 § 3 k.p.k.), ale przesądza o tym dopiero postanowienie sądu wydane po tym, jak opinia biegłych lekarzy psychiatrów zostanie złożona do akt sprawy. W konsekwencji, nie można również przyjmować, że niewydanie takiego postanowienia przez sąd oznacza w istocie, że postanowienie takie zostało wydane, tyle, że w sposób dorozumiany (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2022 r., II KK 59/22, LEX).

W przedmiotowej sprawie, Sąd meriti nie wydał postanowienia stwierdzającego brak obligatoryjności obrony, co uchylałoby obowiązek uczestniczenia obrońcy oskarżonego
w rozprawie (art. 79 § 4 k.p.k.).

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

nie dotyczy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

nie dotyczy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

nie dotyczy

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nieobecność obrońcy obligatoryjnego (art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k.) na rozprawie
w przypadku braku wydania przez sąd postanowienia stwierdzającego brak obligatoryjności obrony (art. 79 § 4 k.p.k.) stanowi uchybienie będące bezwzględną przyczyną odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. także wówczas,
gdy z opinii biegłych lekarzy psychiatrów wynika, że poczytalność oskarżonego
w czasie popełnienia czynu nie była wyłączona ani w znacznym stopniu ograniczona,
a nadto, że stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala mu na udział
w postępowaniu i prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2024 r., III KK 562/23, LEX).

Okoliczność stwierdzona z urzędu (zob. pkt 4 niniejszego wywodu) wskazuje na zaistnienie bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. Wobec powyższego konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

nie dotyczy

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

nie dotyczy

5.3.1.4.1.

nie dotyczy

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

nie dotyczy

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

W toku ponownego postępowania Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie będzie miał na względzie powyższe zapatrywania prawne i zobligowany jest rozstrzygnąć w trybie art. 79
§ 4 k.p.k.
kwestię obrony obligatoryjnej.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

nie dotyczy

nie dotyczy

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

nie dotyczy

nie dotyczy

PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy
-Mokotowa w Warszawie z dnia 8 maja
2025 r., sygn. akt VIII K 958/24 - w całości

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Wioleta Żochowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia Monika Jankowska
Data wytworzenia informacji: