Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X K 1069/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piasecznie II Wydział Karny z 15 czerwca 2023 r., sygn. akt II K 517/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 41 § 1 k.p.k. poprzez rozpoznanie sprawy przez sędziego, o do którego istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać wątpliwości co do jego bezstronności w niniejszej sprawie z uwagi na jego zaangażowanie w rozpoznanie sprawy II Kp 275/22 przed Sądem Rejonowym w Piasecznie, co stanowiło naruszenie prawa oskarżonego do obrony oraz do rozpoznania sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony nie wykazał, że sędzia referent, który uczestniczył w wydaniu zaskarżonego wyroku, podlegał wyłączeniu w trybie art. 41 § 1 k.p.k.

Wniosek oskarżonego o wyłączenie sędziego referenta od rozpoznania sprawy został prawidłowo rozpoznany. Wnioskowi nadano stosowny bieg. Wylosowano sędziego do jego rozpoznania. Wniosek nie został uwzględniony − nie stwierdzono okoliczności, które mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego referenta w tej sprawie.

Sąd rozpoznający wniosek prawidłowo uznał, że nie jest przesłanką wyłączenia sędziego fakt wydania decyzji procesowej, z którą oskarżony nie zgadza się (w niniejszej sprawie odmowa uwzględnienia wniosku o odroczenie rozprawy).

Tylko na marginesie można zauważyć, że wniosek o odroczenie rozprawy był pozbawiony podstaw − wskazano na rzekomą niedyspozycję zdrowotną oskarżonego. Nie podano szczegółów. Nie przedstawiono żadnego zaświadczenia lekarskiego.

W tej sytuacji sędzia referent miał nie tyle prawo, ile obowiązek kontynuować postępowanie dowodowe pod nieobecność oskarżonego. Zgodnie z art. 366 § 2 k.p.k. − przewodniczący powinien dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszym terminie rozprawie głównej. Zgodnie z art. 2 § 1 pkt 4 k.p.k. − jednym z celów postępowania karnego jest rozstrzygnięcie sprawy w rozsądnym terminie. Zestawienie tych przepisów prowadzi do wniosku, że sędzia referent ma obwiązek czuwać nad sprawnością postępowania i przeciwdziałać ewentualnej obstrukcji stron.

W uzupełnieniu argumentacji sądu pierwszej instancji można podkreślić, że wyłączenie sędziego w trybie art. 41 § 1 k.p.k. nie zależy od subiektywnego przeświadczenia wnioskodawcy o jakimś uprzedzeniu sędziego wobec niego. Wątpliwości co do bezstronności muszą być obiektywnie uzasadnione i poddawać się zewnętrznej weryfikacji (tak np. postanowienie SN z 11 stycznia 2012 r., II KK 214/11, OSNKW 2012, nr 4, poz. 40).

W orzecznictwie wskazuje się, że wyłączenie sędziego (bądź stwierdzenie okoliczności uzasadniających wątpliwość co do bezstronności sędziego, który wydał zaskarżony wyrok, w ramach kontroli instancyjnej tego wyroku) wymaga uprawdopodobnienia opartego o konkretne dowody. Nie wystarczą czyjeś spekulacje bądź wyrażenie subiektywnego zapatrywania. Choć ustawa procesowa nie przewiduje konieczności udowodnienia braku bezstronności, to należy wykazać okoliczności, które ten brak uzasadniają. W orzecznictwie wskazuje się tu – przykładowo - na istnienie stosunku osobistego między sędzią a jedną ze stron, który ma charakter przyjaźni, niechęci lub łączności czy rozbieżności interesów (tak np. wyrok SN z 11 kwietnia 1981 r., IV KR 55/80, OSNPG 1981, nr 3, poz. 35).

Oskarżony ani we wniosku, ani w apelacji nie wykazał takich okoliczności.

Oskarżony nie wykazał przy tym, aby sędzia referent w niniejszej sprawie uzewnętrznił jakieś uprzedzenia wobec jego osoby, co przemawiałoby za wyłączeniem.

Za bezzasadny należy uznać zarzut apelacji, który sprowadzał się do konieczności wyłączenia sędziego referenta wobec rzekomego uzewnętrznienia przez sędziego poglądu na sprawę przed wydaniem orzeczenia. Taka okoliczność również nie została wykazana. Bezzasadne są twierdzenia, jakoby do zajęcia tego stanowiska doszło przed wydaniem wyroku na skutek rozpoznania przez sędziego referenta zażalenia na postanowienie prokuratora Prokuratury Rejonowej w Piasecznie z dnia 24 marca 2020 r. (w sprawie (...)). Zagadnienie to zostało zresztą omówione w postanowieniu Sądu Rejonowego z dnia 23 maja 2023 r., którym odmówiono wyłączenia sędziego referenta od rozpoznania sprawy. Nie ma zatem potrzeby powtarzania tych słusznych argumentów. Należy tylko dodać, że w apelacji oskarżony nie wykazał, jakoby utrzymanie w mocy postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego wynikało z merytorycznej oceny dowodów stanowiących podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Zawiadomienie w tamtej sprawie dotyczyło bowiem rzekomego składania fałszywych zeznań przez H. K., W. K., M. K., E. C. i J. Z.. Miało to dotyczyć różnych postępowań, w tym sprawy cywilnej. Jakkolwiek zakresem swej decyzji prokurator objął także rzekome składanie fałszywych zeznań w toku postępowania II K 82/19 (które obejmuje część dowodów zgromadzonych w sprawie niniejszej), to nie sposób na tej podstawie przyjąć, że dokonanie kontroli instancyjnej postanowienia prokuratora oznaczało antycypacją określonego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Takiej oceny sędzia referent nie mógł dokonać, albowiem nie sposób stwierdzić podejrzenia popełnienia przestępstwa z art. 233 § 1 k.k. przed prawomocnym zakończeniem sprawy, w której to fałszywe zeznanie miało być złożone. To sąd prowadzący dane postępowanie ocenia materiał dowodowy i stwierdza, które dowody są wiarygodne, a którym wiarygodności należy odmówić. Dopiero w uzasadnieniu wyroku skazującego przedstawiona jest ocena tych dowodów z wykorzystaniem dyrektyw z art. 7 k.p.k. Ewentualnie na dalszym etapie (po uprawomocnieniu decyzji kończącej dane postępowanie) możliwa jest wtórna ocena dowodów obejmująca składanie fałszywych zeznań - co może prowadzić do wszczęcia postępowania przygotowawczego.

Nie sposób przy tym zgodzić się z zarzutem apelacji, że sędzia referent w niniejszej sprawie podlegał wyłączeniu tak jak poprzednia sędzia referent (Karolina Mirska - Cieśla). Są to bowiem dwie różne sytuacje procesowe. Pierwszy wniosek o wyłączenie (który złożyła Pani sędzia referent) nie dotyczył bowiem rozpoznania zażalenia na postanowienie prokuratora bądź innego środka zaskarżenia. Sędzia referent powołała się na inną sprawę zainicjowaną prywatnym aktem oskarżenia (o czyn z art. 212 § 1 k.k.). Jakkolwiek sprawa ta była skierowana przeciwko innej osobie, to jednak dotyczyła rzekomego zniesławienia W. K. przez sformułowanie zarzutu kradzieży tablic rejestracyjnych (zdarzenie, które pokrywa się z zarzutem w sprawie niniejszej). Oskarżycielka prywatna występowała w niniejszej sprawie w charakterze świadka i zeznawała na te same okoliczności. Brak zatem wątpliwości, że właśnie pierwsza sędzia referent musiałaby oceniać materiał dowodowy dotyczący tych samych zdarzeń faktycznych. W tej sytuacji zarzut braku bezstronności i obiektywizmu mógłby zostać uznany za uzasadniony.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do odmiennych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku. Brak podstaw do przyjęcia odmiennej oceny zgromadzonego materiału dowodowego.

Brak podstaw do wyłączenia sędziego referenta, który brał udział w wydaniu zaskarżonego wyroku wyklucza także wariant uchylenia tego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

3.2.

Mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 378a § 1 k.p.k. poprzez jego zastosowanie i nieusprawiedliwione przyjęcie na rozprawie, iż zaszedł szczególnie uzasadniony wypadek przemawiający za rozpoznaniem sprawy pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego oraz obrońcy − co naruszyło prawo oskarżonego do obrony.

Dodatkowo naruszenie tego przepisu poprzez odmowę uzupełniającego przeprowadzenia dowodów przeprowadzonych pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego − co naruszyło prawo oskarżonego do obrony.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony nie wykazał, aby Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy art. 378a k.p.k., a tym bardziej, aby naruszenie tego przepisu miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Nade wszystko oskarżony w apelacji nie wykazał, aby nawet uwzględnienie jego wniosku o ponowne przesłuchanie oskarżyciela prywatnego „celem zadawania mu pytań” prowadziłoby do odmiennej oceny zgromadzonych dowodów bądź odmiennych ustaleń faktycznych.

Oskarżony i obrońca byli obecni podczas przesłuchania oskarżyciela prywatnego na rozprawie głównej (przed uchyleniem pierwszego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania). Świadek odpowiedział wtedy na stosunkowo dużą liczbę pytań obrońcy. Odpowiedział też na jedno pytanie oskarżonego (który innych wątpliwości wtedy nie zgłaszał). Na dalszym etapie postępowania (w tym również po uchyleniu wyroku) oskarżony nie przedstawił żadnych nowych okoliczności, które wymagałyby wyjaśnienia podczas przesłuchania tego świadka. Nie uczynił tego również w apelacji. Słusznie zatem Sąd pierwszej instancji ograniczył zakres przesłuchania świadków do obecności oskarżonego w miejscu zdarzenia w dniu 24 sierpnia 2018 r. i wypowiedzenia słów objętych treścią zarzutu. Nie zachodziły przy tym podstawy do prowadzenia postępowania dowodowego w szerszym zakresie.

Oskarżony nie wykazał również, aby Sąd kontynuował rozprawę z naruszeniem reguł gwarancyjnych z art. 378a k.p.k.

Na wstępie tej części należy podkreślić, że powyższy przepis pozwala na wyjątkowe prowadzenie postępowania dowodowego pod nieobecność oskarżonego lub obrońcy. Zgodnie z § 1 - jeżeli oskarżony lub obrońca nie stawił się na rozprawę, będąc zawiadomiony o jej terminie, sąd, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, może przeprowadzić postępowanie dowodowe podczas jego nieobecności, chociażby osoba ta usprawiedliwiła należycie swe niestawiennictwo, a w szczególności można przesłuchać świadków, którzy stawili się na rozprawę, nawet jeżeli oskarżony nie złożył jeszcze wyjaśnień.

W ocenie Sądu odwoławczego, brak wątpliwości, że na rozprawie dniu 28 marca 2023 r. zaistniała sytuacja objęta hipotezą powołanego przepisu.

Po pierwsze, oskarżony nie stawił się, pomimo prawidłowego doręczenia mu zawiadomienia. Jednocześnie oskarżony przedstawił zaświadczenie lekarskie stwierdzające niemożność stawiennictwa, choć nie było ono wystawione przez lekarza sądowego. W tym wypadku oskarżony słusznie podniósł, że na chwilę procedowania takie zaświadczenie nie było wymagane. Wciąż obowiązywał bowiem art. 91 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, który stanowił, iż w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego (...). Bez znaczenia są zatem dywagacje Sądu pierwszej instancji, który w postanowieniu wydanym na rozprawie w dniu 28 marca 2023 r. wiązał fakt obowiązywania tego przepisu z niedbalstwem ustawodawcy (który pozostawił ten przepis, pomimo uchylenia stanu epidemii). Nie jest bowiem rolą sądu wyrażanie poglądów na temat słuszności przepisów tylko ich stosowanie. Należało przyjąć, że oskarżony usprawiedliwił swą nieobecność zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Nie prowadzi to jednak do uwzględnienia zarzutu odwoławczego apelacji. Wszak brak wątpliwości - w świetle art. 378 a § 1 k.p.k. - że ten szczególny tryb postępowania pod nieobecność oskarżonego (obrońcy) może być zastosowany nawet w przypadku należytego usprawiedliwienia niestawiennictwa.

Sąd pierwszej instancji miał podstawy, aby uznać, że kolejne niestawiennictwo oskarżonego, mimo usprawiedliwienia, stanowi „szczególnie uzasadniony wypadek”, który przemawia za przesłuchaniem świadka. W ocenie Sądu odwoławczego, do takiej kategorii należy również zaliczyć nieodległą perspektywę przedawnienia karalności czynu objętego przedmiotem postępowania. Należy podkreślić, że poprzednie terminy rozprawy zostały odroczone z powodu niestawiennictwa oskarżonego. Całe postępowanie trwało już ponad cztery lata, przy czym jego przedmiot nie zalicza się do zbyt skomplikowanych materii. Słusznie podjęto zatem starania w kierunku usprawnienia toku postępowania. Oskarżony miał tego świadomość. Już na etapie wyznaczenia pierwszego terminu rozprawy zawiadomiono strony, że przed otwarciem przewodu sądowego odbędzie się posiedzenie wstępne. Oskarżony i obrońca wiedzieli, że w celu koncentracji materiału dowodowego już na tamtym etapie sędzia referent chciał odebrać stanowiska stron w tym zakresie. Było to słuszne po uwzględnieniu wyroku Sądu odwoławczego, który uchylił pierwszy wyrok w niniejszej sprawie. Należało się spodziewać, że zakres postępowania dowodowego będzie ograniczony. Wszak oskarżyciel prywatny został wnikliwie przesłuchany przed uchyleniem wyroku. Odpowiedział na stosunkowo dużą liczbę pytań obrońcy. Powody uchylenia wyroku były poza zakresem ustaleń faktycznych i oceną materiału dowodowego. Wskazania co do dalszego postępowania dotyczyły oceny karnoprawnej czynu.

Podobnie mimo późniejszych absencji na kolejnych terminach rozprawy oskarżony nie zgłosił żadnych wniosków dowodowych, które pozwoliłyby racjonalnie zaplanować postępowanie. Co więcej, na rozprawie w dniu 28 marca 2023 r. nie stawił się również obrońca oskarżonego, który swej nieobecności nie usprawiedliwił. Nie sposób zatem przyjąć, aby Sąd pierwszej instancji - przez zastosowanie trybu z art. 378a k.p.k. - ograniczył prawo do obrony oskarżonego. Miał on bowiem (podobnie jak obrońca) dużo czasu na reagowanie na decyzje procesowe Sądu co do planowanego toku postępowania. Niemniej jednak oskarżony nawet w apelacji nie ujawnił, do czego miałoby prowadzić kolejne przesłuchanie oskarżyciela prywatnego.

Sąd dopełnił przy tym pozostałych wymogów z art. 378a § 2 k.p.k. Oskarżony i obrońca zostali zawiadomieni o kolejnym terminie rozprawy. Wprawdzie na kolejnym terminie obrońca złożył wniosek o uzupełniające przesłuchanie oskarżyciela prywatnego (w celu umożliwienia oskarżonemu zadawania pytań), lecz również nie ujawnił żadnych tez dowodowych. Nie wskazał okoliczności, które w ten sposób miałyby zostać udowodnione. Gdyby przyjąć taką metodologię prowadzenia procesu, to strona mogłaby domagać się ponawiania przesłuchania świadków w nieskończoność. Nie jest zaś rzeczą sądu dokonywanie wszelkich czynności dowodowych, lecz takich, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Dodatkowo trzeba podkreślić, że obrońcy nie przysługiwało prawo do zgłoszenia wniosku o powtórzenie przesłuchania oskarżyciela prywatnego. Stosownie do § 3 powołanego przepisu – uprawnienie to przysługuje oskarżonemu lub obrońcy, „o którym mowa w § 1”. A zatem wniosek może złożyć tylko osoba, pod nieobecność której przeprowadzono postępowanie dowodowe, mimo że należycie usprawiedliwiła swoje niestawiennictwo. Jak wskazano wyżej, niestawiennictwo zaś usprawiedliwił tylko oskarżony. Obrońca nie dopełnił tego obowiązku. Zgodnie z art. 378a § 4 k.p.k. − w razie niezłożenia wniosku o powtórzenie czynności w terminie, o którym mowa w § 3, prawo do złożenia wniosku o uzupełniające przeprowadzenie dowodu wygasa i w dalszym postępowaniu nie jest dopuszczalne podnoszenie zarzutu naruszenia gwarancji procesowych, w szczególności prawa do obrony. Należy zauważyć, że na kolejny termin rozprawy w dniu 2 czerwca 2023 r. oskarżony nie stawił się pomimo prawidłowego zawiadomienia i nie usprawiedliwił swego niestawiennictwa (co zresztą skutkowało kolejną decyzją Sądu o prowadzeniu postępowania pod jego nieobecność). W tej sytuacji należało przyjąć, że prawo oskarżonego do złożenia wniosku o uzupełniające przesłuchanie H. K. wygasło.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Oskarżony w apelacji nie wykazał, aby doszło do obrazy art. 378a k.p.k., a tym bardziej, aby to naruszenie miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Oskarżony nie wykazał, aby uzupełniające przesłuchanie oskarżyciela prywatnego - nawet wbrew wskazanej normie - prowadziło do odmiennej oceny materiału dowodowego bądź odmiennych ustaleń faktycznych.

3.3.

Mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej, naruszającej zasadę wszechstronności i obiektywizmu, a także logiki i doświadczenia życiowego oceny dowodu z zeznań świadka W. K. poprzez uznanie tego dowodu za wiarygodny w całości i poczynienia na podstawie jej zeznań ustaleń stanu faktycznego w sprawie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd dokonał prawidłowej oceny zgromadzonych dowodów. Uwzględnił całokształt okoliczności sprawy i dokonał trafnych ustaleń faktycznych. Ocena ta została dostatecznie umotywowana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Wbrew twierdzeniom oskarżonego, zgromadzone dowody wykazały jego obecność na miejscu zdarzenia na dzień zarzutu. Wywody apelacji w tej części są nie tylko gołosłowne, nie poparte żadnymi dowodami, ale wręcz wydają się zaskakujące. Sam oskarżony na wcześniejszym etapie nie kwestionował swej obecności w miejscu zdarzenia. Przeciwny wniosek wynika nawet z zeznań M. P..

Obecności oskarżonego nie kwestionowano nawet w apelacji od pierwszego wyroku. Nie zakwestionował jej także Sąd odwoławczy, który wydał orzeczenie kasatoryjne. Wskazał natomiast na konieczność ponownej analizy zdarzenia pod kątem prawa materialnego i znamion zniesławienia. Nie sformułował przy tym żadnych wskazań co do postępowania dowodowego w kierunku jakiegoś alibi oskarżonego. Trudno uznać formułowanie takich twierdzeń przez oskarżonego na obecnym etapie za wiarygodne.

Apelacja oskarżonego w tej części nie ma żadnego potwierdzenia w zgromadzonych dowodach i stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi Sądu pierwszej instancji.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Oskarżony nie przedstawił w apelacji żadnych tez dowodowych, które przemawiałyby za uzupełnieniem postępowania dowodowego przed Sądem odwoławczym. Nie przedstawił też żadnych argumentów, które wskazywałyby na konieczność odmiennej oceny zgromadzonych już dowodów − zgodnie z dyrektywami art. 7 k.p.k. Nie wykazał, aby zaskarżony wyrok był oparty o wadliwą ocenę dowodów lub błędne ustalenia faktyczne.

3.4.

Mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 170 § 1 k.p.k. przez oddalenie wniosków dowodowych o przesłuchanie J. F., pomimo że jako obecny na miejscu zdarzenia naoczny świadek miała ona wiedzę o przebiegu wydarzenia opisanego w pkt 4 aktu oskarżenia, co wynika z treści przesłuchania w sprawie II K 83/19.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że dowód ten nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Należy podkreślić, że wniosek dowodowy został złożony w końcowej fazie niniejszego postępowania. Wcześniej oskarżony nie wspominał o rzekomej obecności świadka (...) - F. na miejscu zdarzenia. Z kolei teza o rzekomej nieobecności oskarżonego (co miałaby potwierdzić świadek (...) - F.) jest nie do pogodzenia nawet z wyjaśnieniami oskarżonego. Wszak nie wiadomo, dlaczego oskarżony miałby zataić dotąd tę okoliczność w postępowaniu trwającym niemal pięć lat.

Nade wszystko należy zwrócić uwagę, że zeznania świadka miałyby dotyczyć zupełnie innej okoliczności niż zdarzenie objęte zarzutem w niniejszej sprawie. Świadek miała się bowiem pojawić przy działce H. K. w tym czasie, gdy M. P. obserwowała, jak oskarżyciel prywatny z żoną poszukuje tablic rejestracyjnych. Jest zatem oczywiste, że poszukiwanie tego przedmiotu trwało dłużej niż słowa wypowiedziane przez oskarżonego, które są objęte treścią zarzutu. Powyższe prowadzi do wniosku, że świadek objęta wnioskiem pojawiła się w pobliżu posesji oskarżyciela prywatnego dopiero po zdarzeniu objętym aktem oskarżenia w niniejszej sprawie.

Sąd pierwszej instancji słusznie zatem pominął okoliczności faktyczne, które nie są objęte zarzutem w niniejszej sprawie, lecz są przedmiotem dowodzenia w innym postępowaniu.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do przyjęcia, aby powielanie czynności dowodowych dokonanych w innym postępowaniu prowadziło w niniejszej sprawie do odmiennej oceny materiału dowodowego bądź odmiennych ustaleń faktycznych. Oddalenie wniosku dowodowego objętego zarzutem apelacji zasługiwało na uwzględnienie, albowiem zeznania świadka nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Tym samym brak podstaw do dokonania odmiennych ustaleń faktycznych, które miałyby skutkować uniewinnieniem oskarżonego.

3.5.

Mający wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów postępowania poprzez naruszenie prawa oskarżonego do obrony w postaci prowadzenia postępowania pod jego nieobecność i wydania wyroku w czasie gdy przebywał na zwolnieniu lekarskim i ze względów zdrowotnych nie miał możliwości uczestniczenia w rozprawie, złożenia wyjaśnień oraz zajęcia stanowiska w formie głosu końcowego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jak wskazano wyżej, Sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował tryb z art. 378 a k.p.k. Należy podkreślić, że w obecnym stanie prawnym, co do zasady, oskarżony ma jedynie prawo, a nie obowiązek uczestniczenia w rozprawie. Sąd nie ma podstaw, aby zmuszać oskarżonego do korzystania z przysługujących mu praw.

Nadto w dniu 2 czerwca 2023 r. Sąd zamknął przewód sądowy pod nieobecność oskarżonego, który był prawidłowo zawiadomiony o terminie i nie stawił się bez usprawiedliwienia. Należało zatem przyjąć, że oskarżony sam zrezygnował z możliwości udziału w przesłuchaniu świadka W. K. oraz przedstawienia końcowego stanowiska przed wydaniem wyroku.

Tylko na marginesie należy dodać, że oskarżony nie wykazał, aby jego obecność na rozprawie we wskazanym terminie mogła prowadzić do odmiennej oceny dowodów bądź innych ustaleń faktycznych. Należy dodać, że na wskazanym terminie rozprawy obecny był obrońca oskarżonego, który zadawał m.in. pytania w/w świadkowi.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do przyjęcia, aby Sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania, w tym naruszył prawo oskarżonego do obrony. Tym bardziej nie sposób wykazać, aby zastrzeżenia wyrażone w apelacji miały prowadzić do uniewinnienia oskarżonego.

3.6.

Błąd w ustaleniach stanu faktycznego sprawy przez nieuzasadnione przyjęcie, iż w toku niniejszej sprawy miał miejsce szczególnie uzasadniony wypadek i zachodziły okoliczności nie cierpiące zwłoki w rozpoznaniu sprawy − uzasadniające rozpoznanie sprawy pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony nie wykazał w apelacji, aby doszło do naruszenia przepisów postępowania, w tym przysługującego mu prawa do obrony. Tym bardziej brak podstaw do przyjęcia, aby ewentualne uchybienia proceduralne miały wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Zasadność prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego wykazano wyżej.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do przyjęcia, aby Sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania, w tym naruszył prawo oskarżonego do obrony. Tym bardziej nie sposób wykazać, aby zastrzeżenia wyrażone w apelacji miały prowadzić do uniewinnienia oskarżonego.

3.7.

Błąd w ustaleniach stanu faktycznego sprawy przez nieuzasadnione przyjęcie, iż w chwili zajścia opisanego w akcie oskarżenia oskarżony był obecny w miejscu zdarzenia i wypowiedział przywołanym w akcie oskarżenia słowa, aby powietrzna wyczerpała znamiona czynu zabronionego z art. 212 § 1 k.k., a przy tym oskarżony działał publicznie z zamiarem bezpośrednim obrażenia oskarżyciela prywatnego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie tej części rozważań należy podkreślić, że zarzut odwoławczy oskarżonego nie jest jasny. Jeśli chodzi o rzekomą nieobecność oskarżonego w miejscu znaczenia, brak ku temu podstaw, co przedstawiono wyżej. Brak nawet podstaw do kontynuowania postępowania dowodowego w tym kierunku.

Zarzut odwoławczy oskarżonego w tej części należało raczej potraktować jako obrazę prawa materialnego, która prowadziła do bezzasadnego przypisania mu znamion występku z art. 212 k.k. Takie ujęcie prowadzi jednak do wniosku, że wywody apelacji są wewnętrznie sprzeczne. Z jednej strony oskarżony - na tym etapie postępowania - zdecydował się lansować tezę, jakoby w ogóle nie przebywał w miejscu zdarzenia. Z drugiej strony oskarżony wskazał, że jego wypowiedzi nie padły publicznie, nadto nie były wynikiem zamiaru obrażenia oskarżyciela prywatnego.

Brak przy tym wątpliwości, że słowa wypowiedziane przez oskarżonego pod adresem oskarżyciela prywatnego miały wyraźnie negatywny charakter i zmierzały do jego poniżenia w opinii publicznej. Oczywiście treść art. 212 § 1 k.k. wskazuje, że adresatem zniesławiającego zarzutu nie może być tylko pokrzywdzony. Jak wskazano jednak w poprzednim orzeczeniu Sądu Okręgowego, do przyjęcia znamion zniesławienia wystarczy ustalenie, że sprawca zakomunikował ten zarzut dodatkowo przynajmniej jednej (innej) osobie. Wystarczy, że w obecności przynajmniej dodatkowej osoby (poza pokrzywdzonym) sprawca rozpowszechnia wiadomości o postępowaniu lub właściwościach pokrzywdzonego, mogących poniżyć go w opinii publicznej bądź też narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Skutek poniżenia w opinii publicznej nie musi być udowodniony, gdyż pomówienie jest przestępstwem formalnym z narażenia. Wystarczające jest udowodnienie możliwości nastąpienia tego skutku.

Zdarzenie objęte przedmiotem niniejszego postępowania rozegrało się zaś pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzonym, którym jednak towarzyszyły także żona pokrzywdzonego i partnerka oskarżonego. Nie można zatem przyjąć, aby wypowiedź oskarżonego nie mogła poniżyć pokrzywdzonego w opinii publicznej.

Tym samym brak podstaw do przyjęcia tezy apelacji, aby oskarżony „nie działał publicznie” i nie mógł wypełnić znamion z art. 212 § 1 k.k. (abstrahując od tego czy był, czy też go nie było na miejscu zdarzenia).

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do przyjęcia, aby Sąd pierwszej instancji dokonał błędnych ustaleń faktycznych i bezzasadnie przypisał oskarżonemu znamiona z art. 212 § 1 k.k. W tej sytuacji brak podstaw do uniewinnienia oskarżonego.

3.8.

Błąd w ustaleniach stanu faktycznego sprawy przez nieuzasadnione przyjęcie, iż stopień społecznej szkodliwości czynu jest wyższy niż znikomy i nie zachodzą podstawy do umorzenia postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu zarzuconego oskarżonemu. Ocena ta została przedstawiona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Wykazano przy tym przesłanki warunkowego umorzenia postępowania. Brak podstaw do podważenia tej oceny. Nie sposób przyjąć podstawy umorzenia z art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. z tego powodu, że zdarzenie miało miejsce w obecności stosunkowo niewielkiej liczby osób. Oskarżony zarzucił bowiem oskarżycielowi prywatnemu kradzież, a zatem czyn o poważnym ciężarze gatunkowym. Jest to szczególnie naganny sposób poniżenia osoby, której stawiany jest taki zarzut. Należy podkreślić konsekwencje czynu w płaszczyźnie społecznej, w tym wywołana przez czyn oskarżonego interwencja Policji i doświadczenie z tego tytułu wielu nieprzyjemności przez pokrzywdzonego. Należy zgodzić się z argumentacją Sądu pierwszej instancji, że tłem popełnionego występku był długotrwały konflikt zainicjowany przez oskarżonego, który nie przyjmował do wiadomości decyzji pokrzywdzonego dotyczących własnej nieruchomości. Reagowanie na taką postawą bezpodstawnymi zarzutami (i to oznaczającymi de facto popełnienie czynu zabronionego) należy traktować w kategorii przyziemnej motywacji, która na płaszczyźnie podmiotowej przemawia za wykluczeniem znikomej społecznej szkodliwości czynu.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku przez umorzenie postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu zarzuconego oskarżonemu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do umorzenia postępowania w oparciu o art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Jak w Sekcji 1.1.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Po rozpoznaniu zarzutów apelacji nie stwierdzono podstaw do wzruszenia zaskarżonego orzeczenia ani uchylenia tego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Brak podstaw do podważenia oceny dowodów, której dokonał sąd pierwszej instancji bądź dokonanych na tej podstawie ustaleń faktycznych.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Wobec utrzymania zaskarżonego wyroku w mocy obciążono oskarżonego kosztami zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze.

III.

Z uwagi na obecną sytuację rodzinną i majątkową oskarżonego odstąpiono od obciążenia go kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze.

PODPIS

SSO Sebastian Ładoś