Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UK 1

Sygnatura akt

XII K 137/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.

T. Z.

Czyn z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. polegający na tym, że w dniu 13 sierpnia 2018 r. w G. i w W., działając wspólnie i w porozumieniu z S. C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził E. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci przysługującego jej prawa do dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika w lokalu mieszkalnym numer (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł, w ten sposób, że wraz z S. C. nakłonił pokrzywdzoną do zamiany prawa dożywocia na rentę, wprowadzając ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania w postaci wysokości wypłacanej renty w stosunku miesięcznym, zapłaty częściowej kapitalizacji renty, zapewnienia jej nowego mniejszego mieszkania, w wyniku czego E. C. zawarła aktem notarialnym umowę zamiany dożywocia na rentę oraz porozumienie, nie otrzymując w zamian kwoty 40 000 zł tytułem częściowej kapitalizacji renty, otrzymując natomiast zobowiązanie wypłaty na jej rzecz kwoty 4 000 zł rocznie, jako świadczenia rażąco niewspółmiernego, jak również nie otrzymała nowego mieszkania.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Aktem notarialnym z dnia 20 czerwca 2018 r. w W. w Kancelarii Notarialnej M. H. T. Z. nabył od S. Z., którego reprezentowała S. C. lokal mieszkalny numer (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł, obciążony prawem dożywocia na rzecz E. C.. Wcześniej bowiem w dniu 13 lutego 2018 r. E. C. przekazała S. Z. wskazaną wyżej nieruchomość w zamian za zobowiązanie dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika, dostarczaniu wyżywienia, ubrania, mieszkania, pokrywania kosztów ogrzewania i energii elektrycznej, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowaniu w chorobie, a nadto sprawienia jej własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom. S. Z. nie wywiązywał się z umowy dożywocia. Po nabyciu nieruchomości przez T. Z. również on nie wywiązywał się z obowiązków umowy dożywocia wobec E. C.. W lipcu 2018 r. odcięto jej bieżącą wodę, w lipcu 2018 r. nie otrzymała ona też od nowego właściciela nieruchomości żadnej pomocy, ani finansowej, ani osobistej. Pod koniec lipca 2018 r. S. C. poinformowała E. C. – nie pytając jej o zgodę, o tym, że będzie podpisana umowa zamiany dożywocia na rentę. Następnie przyjechała do E. C. z T. Z. i oglądali nieruchomość. S. C. o T. Z. mówiła, że to jej brat. S. C. mówiła E. C. o nowym mieszkaniu, do którego się przeprowadzi. Pod koniec lipca bądź na początku sierpnia 2018 r. T. Z. skontaktował się z notariuszem M. H. i przedstawił mu sytuację nabytej przez niego nieruchomości oraz zamiaru podpisania umowy zamiany dożywocia na rentę. Niedługo potem T. Z., S. C. i E. C. udali się do W. do notariusza celem podpisania umowy zamiany dożywocia na rentę, jednak notariusz odmówił podpisania umowy z uwagi na powzięcie wątpliwości co do świadomości E. C. odnośnie podejmowanych czynności. Notariusz zażądał przedstawienia opinii od lekarza psychiatry, u którego leczyła się E. C.. Lekarz psychiatra, u którego systematycznie leczyła się E. C. nie wydał takiej opinii, w związku z powyższym, S. C. umówiła wizytę prywatną u lekarza psychiatry, do którego zawiozła E. C., a ten po kilkuminutowym badaniu stwierdził, że E. C. jest zdolna do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji o charakterze cywilno – prawnym i wyrażania woli. Lekarz M. B. (1) nigdy wcześniej nie widział i nie leczył E. C., nie zapoznawał się także z żadną dokumentacją medyczną. Badanie odbyło się w obecności S. C., która również za wizytę i wystawienie opinii psychiatrycznej zapłaciła. Po uzyskaniu opinii, T. Z. zadzwonił do notariusza i umówił ponowne spotkanie.

W dniu 13 sierpnia 2018 r. E. C. i T. Z. przed notariuszem D. K., w obecności S. C. jako osoby zaufanej i obecnej przy podpisywaniu aktu na prośbę E. C., podpisali umowę zamiany prawa dożywocia na rentę dożywotnią w wysokości 4 000 zł płatną na jej rzecz z góry do 8 sierpnia każdego roku. Ponadto strony zawarły porozumienie, mocą którego postanowiły dokonać częściowej kapitalizacji renty w ten sposób, że T. Z. zobowiązał się wypłacić E. C. jednorazowo kwotę 40 000 zł co miało odpowiadać wysokości 10 rocznych rat renty. Z treści aktu notarialnego wynikało, że E. C. wyraziła na to zgodę i oświadczyła, że wymienioną kwotę otrzymała w całości. W rzeczywistości E. C. nie otrzymała kwoty 40 000 zł i nie zrozumiała treści aktu notarialnego. Według niej, na mocy aktu oprócz kwoty 40 000 zł płatnej jednorazowo miała przez 10 miesięcy w roku otrzymywać kwotę 4 000 zł.

E. C. podczas zawierania umowy miała ograniczoną w nieznacznym stopniu zdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Po zawarciu umowy zamiany dożywocia na rentę, S. C. sporadycznie odwiedzała E. C., przekazywała jej drobne kwoty pieniędzy i pomoc rzeczową w postaci artykułów spożywczych. Obiecała E. C. przeprowadzkę do nowego mieszkania w P. przy ul. (...) pod koniec sierpnia, co jednak nie nastąpiło. Sytuacja bytowa E. C. z miesiąca na miesiąc była coraz trudniejsza. Zarówno T. Z. jak i S. C. przestali się nią interesować. W lokalu odcięto bieżącą wodę, dostawy energii elektrycznej, a w zimie 2019 r. dodatkowo brak było ogrzewania. Z powodu zimna E. C. spędzała dnie i noce pod kołdrą przytulając się do psa.

zeznania pokrzywdzonej E. C.

zeznania świadka M. H.

zeznania świadka M. A.

zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz z dokumentacją z Ośrodka (...)

opinia psychiatryczna

opinia sądowo – psychiatryczna wraz z dokumentacją medyczną dotyczącą E. C.

opinia sądowo – psychologiczna dotycząca E. C.

k.58-61, k.111-112, k.695-700

k.100-101, k.838-839v

k.52-53, k.841-842v

k.1-49

k.113

k.114-141

k.755-764

2.

K. D.

Czyn z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. polegający na tym, że w dniu 16 sierpnia 2017 r. w P. i w K., działając wspólnie i w porozumieniu z S. C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził J. M. (1) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci udziału ½ w prawie własności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę oznaczoną numerem (...) o powierzchni 0,0716 ha o łącznej wartości 364 000 zł, w ten sposób, że wraz z S. C., za pomocą wyzyskania jej błędu co do tego, że sprawa o zasiedzenie udziału ½ w prawie własności w/wym. nieruchomości nie została jeszcze ostatecznie zakończona i zapewniając ją o udzieleniu pomocy prawnej przy załatwieniu tej sprawy, składając obietnicę zapłaty kwoty 100 000 zł i dożywotniej opieki, nabył należący do pokrzywdzonej udział ½ w prawie własności wskazanej nieruchomości o wartości 182 000 zł rażąco poniżej wartości bo za kwotę 5 000 zł, nie wypłacając pokrzywdzonej kwoty 100 00 zł, nie zapewniając pomocy prawnej ani dożywotniej opieki.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

J. M. (1) mieszkała w P. przy ul. (...). Była właścicielką w ½ części nieruchomości, która stanowiła działkę oznaczoną numerem (...) o powierzchni 0,0716 ha zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Był w bardzo złym stanie technicznym, a zamieszkiwanie w nim zagrażało życiu i zdrowiu z uwagi na groźbę zawalenia się niektórych części budynku. Wiosną 2017 r. J. M. (1) znalazła na słupie ogłoszenie dotyczące pomocy w sprawach nieruchomości. Ponieważ J. M. (1) od wielu lat prowadziła ze swoją siostrą Z. S. sprawę sądową o zasiedzenie udziału ½ w prawie własności w/wym. nieruchomości i była przekonana, że sprawa ta nie jest jeszcze zakończona ostatecznie, postanowiła zadzwonić na numer telefonu podany w ogłoszeniu. Następnie przyjechały do niej do domu S. C. i J. M. (2), a J. M. (1) opowiedziała im o sytuacji prawnej nieruchomości przy ul. (...) oraz oznajmiła, że za pomoc adwokata w sprawie o zasiedzenie gotowa jest przekazać połowę nieruchomości w zamian za 100 000 zł i dożywotnią opiekę. S. C. o powyższym poinformowała K. D.. Przez następnych kilka miesięcy S. C. przyjeżdżała do J. M. (1) celem podtrzymania znajomości i utwierdzenia jej w przekonaniu, że pomoc prawnika będzie jej udzielona, zapłata kwoty 100 000 zł za połowę nieruchomości nastąpi a dożywotnia opieka będzie jej zapewniona. W nieustalonym czasie przed sierpniem 2017 r. doszło do spotkania J. M. (1), K. D. i S. C.. Spotkanie miało miejsce na ulicy i wówczas S. C. przedstawiła K. D. i powiedziała J. M. (1), że to on będzie zajmował się jej sprawą. Na początku sierpnia 2017 r. S. C. poinformowała J. M. (1), że został wyznaczony termin podpisania aktu notarialnego. W dniu 16 sierpnia 2017 r. S. C. przyjechała po J. M. (1), która wraz z synem T. M. udała się do notariusza do K.. T. M. pojechał do notariusza na prośbę matki ponieważ na jego konto miały być przelane pieniądze i miał je wypłacić. Tam przed budynkiem czekał na nich K. D.. Wraz z K. D. J. M. (1) udała się do kancelarii. Notariusz J. K. nie rozmawiał z J. M. (1) na temat warunków sprzedaży nieruchomości, wziął tylko od niej dowód osobisty, a następnie po sporządzeniu aktu odczytał go. Z treści aktu notarialnego wynikało, że J. M. (1) sprzedała K. D. udział co do ½ części w prawie współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę oznaczoną numerem (...) o powierzchni 0,0716 ha za kwotę 5 000 zł. J. M. (1) nie zaniepokoiła ta kwota gdyż jeszcze przed wejściem do kancelarii została poinformowana przez K. D., że do aktu notarialnego trzeba wpisać taką właśnie kwotę a S. C. potwierdziła, że „wszystko będzie dobrze, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami”. W akcie nie było mowy o adwokacie, opiece dożywotniej i kwocie 100 000 zł. Następnie S. C., J. M. (1), T. M. i K. D. udali się do banku, gdzie K. D. kwotę 5 000 zł przelał na konto syna J. T. M.. J. M. (1) wróciła do domu i czekała na kontakt ze strony K. D., jednak kontakt z nim urwał się. Ani S. C. ani K. D. nie wyprowadzili J. M. (1) z błędu, że sprawa o zasiedzenie udziału ½ części nieruchomości jest już prawomocnie zakończona i J. M. (1) nie może go zasiedzieć. W dniu 22 lutego 2019 r. K. D. odkupił od Z. S. należący do niej udział ½ w prawie własności przedmiotowej nieruchomości za kwotę 270 000 zł, po czym będąc już właścicielem całej nieruchomości przy ul. (...) w P. zamieścił w Internecie ogłoszenie o jej sprzedaży za kwotę 520 000 zł. J. M. (1) nie wiedziała o przedmiotowej transakcji kupna udziału, była przekonana, że K. D. w dalszym ciągu zajmuje się jej sprawą o zasiedzenie. Po dokonaniu powyższej transakcji K. D. dzwonił do T. M. aby ten przekonał matkę by wymeldowała się z nieruchomości. J. M. (1) nie chciała się wyprowadzić ani wymeldować dopóki K. D. nie przekaże kwoty 100 000 zł lub innego mieszkania. W czerwcu 2019 r. K. D. spotkał się z J. M. (1) i za wymeldowanie się zaproponował kwotę 5 000 zł informując, że jest to konieczne do dalszego prowadzenia sprawy o zasiedzenie. J. M. (1) zgodziła się i zapytała co z pozostałymi zobowiązaniami, na co on odpowiedział, że będzie dobrze. K. D. zawiózł J. M. (1) do Urzędu Miasta gdzie ta wymeldowała się, a następnie przekazał jej pieniądze w gotówce. Po wymeldowaniu się, J. M. (1) zaczęli nachodzić różni mężczyźni, którzy w wulgarny sposób kazali jej wynosić się z nieruchomości, dewastowali posesję, zabili drzwi wejściowe i okna dyktą, wyrwali klamkę z drzwi tak, że J. M. (1) miała utrudnioną możliwość wejścia do domu.

Wartość całej nieruchomości przy ul. (...) w P. na dzień transakcji z dnia 16 sierpnia 2017 r. stanowiła kwotę 364 000 zł, a połowy 182 000 zł.

zeznania pokrzywdzonej J. M. (1)

zeznania świadka T. M.

opinia biegłego z zakresu oszacowania wartości rynkowej nieruchomości

częściowo zeznania świadka J. K.

zeznania świadka Z. S.

kserokopia akt sprawy I Ns 1331/16

pismo z Urzędu Skarbowego w P.

wizytówka, ogłoszenia

k.198-199v, k.365v, k.700-704, k.770-773v

k.336-340, k.842v-845v

k.1043-1086

k.897v-900v

k.1022v-1023v

k.200-303

k.310

k.359-360, k.370

3.1.

S. Z.

Czyn z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. polegający na tym, że w dniu 13 lutego 2018 r. w G. i w P., działając wspólnie i w porozumieniu z S. C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził E. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci lokalu mieszkalnego numer (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł, w ten sposób, że wraz z S. C., wprowadził ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika, dostarczaniu wyżywienia, ubrania, mieszkania, pokrywania kosztów ogrzewania i energii elektrycznej, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowaniu w chorobie, a nadto sprawienia jej własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom, w wyniku czego E. C. przekazała mu aktem notarialnym w formie umowy dożywocia powyższą nieruchomość, otrzymując w zamian pomoc materialną rażąco niewspółmierną do warunków zawartej umowy i nie otrzymując pomocy osobistej.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

E. C. była osobą samotną, nie posiadającą bliższej rodziny, całkowicie niezdolną do pracy i utrzymującą się z renty socjalnej w wysokości (...) zł netto miesięcznie. Do marca 2018 r. korzystała z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w M.. Z uwagi na trudną sytuację finansową, E. C. zaciągała pożyczki gotówkowe w (...), tak, że na początku 2018 roku jej długi sięgnęły kilku tysięcy złotych. E. C. była właścicielką stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł.

W nieustalonym okresie czasu przed lutym 2018 r. E. C. poznała S. C., która była właścicielką biura nieruchomości. Kobiety zaczęły się spotykać, E. C. opowiadała S. C. o swojej trudnej sytuacji finansowej, jak również o konflikcie z rodziną mieszkającą obok w tym samym budynku. Kobiety zaprzyjaźniły się. Znając sytuację E. C., S. C. namówiła ją do zawarcia umowy dożywocia, zapewniając, że w zamian za to będzie miała opiekę i zostaną spłacone jej długi.

W dniu 13 lutego 2018 r. w P., przed notariuszem B. G., E. C. dokonała przeniesienia własności wskazanej wyżej nieruchomości wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej w drodze umowy dożywocia na rzecz S. Z., który był partnerem życiowym S. C.. Głównym powodem zawarcia przez E. C. przedmiotowej umowy był fakt jej zadłużenia i chęć polepszenia swojej sytuacji bytowej, a także konflikt z rodziną. To S. C. umówiła spotkanie u notariusza i zorganizowała wszystkie niezbędne dokumenty dotyczące nieruchomości należącej do E. C., w tym celu woziła E. C. do Urzędu Gminy w M. i do Urzędu Miasta w P.. Przed sporządzeniem aktu notarialnego poinformowała E. C., że do aktu stanie jej partner.

E. C. w czasie zawierania umowy miała ograniczoną w nieznacznym stopniu zdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Nie rozumiała, że w wyniku zawarcia umowy traci własność swojej nieruchomości. S. Z. nabył nieruchomość od E. C. w zamian za zapewnienie jej dożywotniego utrzymania polegającego na: przyjęciu jej jako domownika, dostarczaniu wyżywienia, ubrania, mieszkania, pokrywania kosztów ogrzewania i energii elektrycznej, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowaniu w chorobie, a nadto sprawienia jej własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom. S. Z. od początku nie wywiązywał się ze swoich zobowiązań. Przyjmując E. C. jako członka rodziny nie troszczył się o jej warunki bytowe. W okresie zimowym przebywała ona w nieogrzewanym lokalu. Zresztą w niedługim czasie po nabyciu nieruchomości wyjechał do L. a obowiązki związane z umową dożywocia przejęła S. C., która również nie wywiązywała się z nich należycie. E. C. niejednokrotnie miała z nią utrudniony kontakt telefoniczny, S. C. przekładała umówione spotkania, a jeśli już do nich doszło to przekazywała drobne kwoty pieniężne czy też niewystarczającą pomoc rzeczową w postaci artykułów spożywczych.

Aktem notarialnym z dnia 20 czerwca 2018 r. S. Z., którego reprezentowała S. C. zbył nieruchomość obciążoną prawem dożywocia T. Z..

zeznania pokrzywdzonej E. C.

zeznania świadka B. G.

zeznania świadka M. A.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z.

zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz z dokumentacją z Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy M.

opinia sądowo – psychiatryczna wraz z dokumentacją medyczną dotyczącą E. C.

opinia sądowo – psychologiczna dotycząca E. C.

k.58-61, k.111-112, k.695-700

k.106-108, k.840-840v

k.52-53, k.841-842v

k.545-548 (XII K 232/20)

k.1-49

k.114-141

k. 755-764

3.2.

S. Z.

Czyn z art. 286§1 k.k. polegający na tym, że w okresie od 30 października 2017 r. do 27 listopada 2017 r., w P. i w K., działając wspólnie i w porozumieniu z S. C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oznaczonego numerem (...) o pow. 36 m2, znajdującego się w budynku posadowionym przy Al. (...) w P. o wartości nie mniejszej niż 150 000 zł, w ten sposób, że wraz z S. C. wprowadził ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania zapłaty za zakupiony lokal, w wyniku czego M. J. (1) przekazała mu aktem notarialnym przedmiotową nieruchomość, nie otrzymując w zamian kwoty 150 000 zł za sprzedaną nieruchomość.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Stan faktyczny jak w pkt 5. dotyczącym czynu przypisanego oskarżonej J. M. (2).

Jak w pkt 5.

Jak w pkt 5.

4.1.

S. C.

Czyn z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. polegający na tym, że w dniu 16 sierpnia 2017 r. w P. i w K., działając wspólnie i w porozumieniu z K. D., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła J. M. (1) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci udziału ½ w prawie własności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę oznaczoną numerem (...) o powierzchni 0,0716 ha o łącznej wartości 364 000 zł, w ten sposób, że wraz z K. D., za pomocą wyzyskania jej błędu co do tego, że sprawa o zasiedzenie udziału ½ w prawie własności w/wym. nieruchomości nie została jeszcze ostatecznie zakończona i zapewniając ją o udzieleniu pomocy prawnej przy załatwieniu tej sprawy, składając obietnicę zapłaty kwoty 100 000 zł i dożywotniej opieki, doprowadziła do nabycia przez K. D., należącego do pokrzywdzonej udziału ½ w prawie własności wskazanej nieruchomości o wartości 182 000 zł rażąco poniżej wartości bo za kwotę 5 000 zł, który nie wypłacił pokrzywdzonej kwoty 100 00 zł, nie zapewnił pomocy prawnej ani dożywotniej opieki.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Stan faktyczny jak w pkt 2. dotyczącym czynu przypisanego oskarżonemu K. D..

Jak w pkt 2.

Jak w pkt 2.

4.2.

S. C.

Czyn z art. 286§1 k.k. polegający na tym, że w dniu 13 lutego 2018 r. w G. i w P., działając wspólnie i w porozumieniu ze S. Z., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła E. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci lokalu mieszkalnego numer (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł, w ten sposób, że wraz ze S. Z., wprowadziła ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika, dostarczaniu wyżywienia, ubrania, mieszkania, pokrywania kosztów ogrzewania i energii elektrycznej, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowaniu w chorobie, a nadto sprawienia jej własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom, w wyniku czego E. C. przekazała mu aktem notarialnym w formie umowy dożywocia powyższą nieruchomość, otrzymując w zamian pomoc materialną rażąco niewspółmierną do warunków zawartej umowy i nie otrzymując pomocy osobistej.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Stan faktyczny jak w pkt 3.1 dotyczącym czynu przypisanego oskarżonemu S. Z..

Jak w pkt 3.1

Jak w pkt 3.1

4.3.

S. C.

Czyn z art. 286§1 k.k. w zw. z art.294§1 k.k. polegający na tym, że w dniu 13 sierpnia 2018 r. w G. i w W., działając wspólnie i w porozumieniu z T. Z., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła E. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci przysługującego jej prawa do dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika w lokalu mieszkalnym numer (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł, w ten sposób, że wraz z T. Z. nakłoniła pokrzywdzoną do zamiany prawa dożywocia na rentę, wprowadzając ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania w postaci wysokości wypłacanej renty w stosunku miesięcznym, zapłaty częściowej kapitalizacji renty, zapewnienia jej nowego mniejszego mieszkania, w wyniku czego E. C. zawarła aktem notarialnym umowę zamiany dożywocia na rentę oraz porozumienie, nie otrzymując w zamian kwoty 40 000 zł tytułem częściowej kapitalizacji renty, otrzymując natomiast zobowiązanie wypłaty na jej rzecz kwoty 4 000 zł rocznie, jako świadczenia rażąco niewspółmiernego, jak również nie otrzymała nowego mieszkania.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Stan faktyczny jak w pkt 1. dotyczącym czynu przypisanego oskarżonemu T. Z..

Jak w pkt 1.

Jak w pkt 1.

4.4.

S. C.

Czyn z art. 286§1 k.k. polegający na tym, że w okresie od 30 października 2017 r. do 27 listopada 2017 r., w P. i w K., działając wspólnie i w porozumieniu ze S. Z., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła M. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oznaczonego numerem (...) o pow. 36 m ², znajdującego się w budynku posadowionym przy Al. (...) w P. o wartości nie mniejszej niż 150 000 zł w ten sposób, że wraz ze S. Z. wprowadziła ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania zapłaty za zakupiony lokal, w wyniku czego M. J. (1) przekazała S. Z. aktem notarialnym przedmiotową nieruchomość, nie otrzymując w zamian kwoty 150 000 zł za sprzedaną nieruchomość.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Stan faktyczny jak w pkt 5. dotyczącym czynu przypisanego oskarżonej J. M. (2).

Jak w pkt 5.

Jak w pkt 5.

5.

J. M. (2)

Czyn z art. 286§1 k.k. polegający na tym, że w okresie od 2 listopada 2017 r. do 27 listopada 2017 r. w P. i w K., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, pomogła S. Z. i S. C., działającym wspólnie i w porozumieniu, w doprowadzeniu M. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oznaczonego numerem (...) o pow. 36 m2, znajdującego się w budynku posadowionym przy Al. (...) w P. o wartości nie mniejszej niż 150 000 zł, poprzez wprowadzenie jej w błąd co do zamiaru wywiązania się przez S. Z. i S. C. z zobowiązania zapłaty za mający być przedmiotem zakupu w/wym. lokal, w ten sposób, że nakłaniała pokrzywdzoną do sprzedaży lokalu, a następnie na podstawie udzielonego jej przez S. Z. pełnomocnictwa nabyła w jego imieniu i na jego rzecz w/wym. nieruchomość od M. J. (1) za kwotę 150 000 zł, która nie otrzymała należności za sprzedany lokal.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

J. M. (2) i S. C. były wspólniczkami w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej o nazwie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P., którą to spółkę zarejestrowały w dniu 26 czerwca 2017 r. Zajmowały się ogólnie rzecz biorąc rynkiem nieruchomości.

S. Z. i S. C. pozostawali w konkubinacie. S. Z. znał J. M. (2), jako, że wraz z S. C. razem prowadziły działalność. S. Z. od jakiegoś czasu poszukiwał do kupna zadłużonego mieszkania.

M. J. (1) przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 36 m ^{( 2 )} znajdującego się w budynku przy Al. (...) w P.. Mieszkanie było zadłużone w Spółdzielni Mieszkaniowej na kwotę 43 219,50 zł w związku z tym M. J. (1) chciała go sprzedać bądź zamienić. W mieszkaniu tym mieszkał syn M. J. (1) – M. J. (2) wraz z konkubiną R. Z..

W październiku 2017 r. z M. J. (2) skontaktowała się S. C. i zaproponowała kupno w/wym. mieszkania. Następnie skontaktowała się i spotkała z M. J. (1). Powiedziała, że wszystko odbędzie się bardzo szybko bo ma znajomości, zaproponowała, że spłaci jej długi. Była miła, uprzejma, wzbudzała zaufanie, powiedziała, że pomoże. Zawiozła M. J. (1) do Spółdzielni Mieszkaniowej i Urzędu Miasta i tam w jej imieniu załatwiała formalności potrzebne do sprzedaży mieszkania. W dalszej kolejności pojechały do notariusza do K. celem podpisania pełnomocnictwa.

W dniu 30 października 2017 r. M. J. (1) udzieliła S. C. notarialnego pełnomocnictwa do sprzedaży w/wym. lokalu, a w dniu 2 listopada 2017 r. pełnomocnictwa notarialnego do nabycia na jego rzecz przedmiotowego lokalu udzielił J. M. (2) S. Z.. Wszystko odbyło się w Kancelarii Notarialnej J. K..

S. C. przyjeżdżała do M. J. (1) do mieszkania na Al. (...), dwa razy była z nią J. M. (2). Jednego razu na polecenie S. C. pokazała M. J. (1) kartkę, na której widniała kwota spłaconego zadłużenia.

W dniu 27 listopada 2017 r. S. C. będąc pełnomocnikiem M. J. (1), działając w jej imieniu i na jej rzecz sprzedała S. Z. reprezentowanemu przez J. M. (2) mieszkanie M. J. (1) za 150 000 zł, a J. M. (2) działająca w imieniu i na rzecz S. Z. przedmiotowe mieszkanie za powyższą cenę kupiła. Dług jaki miała M. J. (1) wobec Spółdzielni Mieszkaniowej i wobec komornika został spłacony wcześniej przez S. Z. w wysokości 41 361,61 zł, nie mniej jednak ani on ani S. C., ani J. M. (2) nie przekazały M. J. (1) kwoty ze sprzedaży mieszkania w wysokości 150 000 zł, jak również nikt nie oddał jej rzeczy pozostawionych przez nią w przedmiotowym mieszkaniu, m.in. mebli, sprzętu AGD i RTV, zastawy stołowej i innych. M. J. (1) nie miała już wstępu do mieszkania, drzwi zostały wymienione, a zamieszkujący tak syn M. J. (1)– T. J. i jego konkubina zostali wywiezieni na ul. (...) przez mężczyznę powołującego się na S. C.. M. J. (1) zamieszkała u swojego konkubenta K. W.. M. J. (1) nie miała wiedzy kiedy nastąpiła sprzedaż jej mieszkania i na rzecz kogo. Nigdy nie widziała S. Z.. Gdy przypadkiem spotkała S. C. na posesji przy ul. (...) w czasie gdy odwiedzała syna i zapytała o kwestię rozliczeń z tytułu sprzedaży mieszkania, S. C. oddaliła się z posesji mówiąc, że przyjdzie za 10 minut. M. J. (1) czekała na nią lecz S. C. nie przyszła i w żaden sposób nie skontaktowała się z M. J. (1).

Po zakupie mieszkania od M. J. (1) i spłacie zadłużenia, S. Z. mieszkanie wyremontował i sprzedał z zyskiem.

zeznania pokrzywdzonej M. J. (1)

częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z.

pismo z (...) Spółdzielni Mieszkaniowej

zaświadczenia od komornika o dokonanych wpłatach

wizytówka, ogłoszenia

akt notarialny

k.210-213, k.774-776v

k.545-548 (XII K 232/20)

k.595

k.643-646

k.359-360, k.370

k.361

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.

(T. Z.)

1.1.1.

zeznania pokrzywdzonej E. C.

zeznania świadka M. H.

Wiarygodne. Pokrzywdzona opisała okoliczności dotyczące poznania T. Z., kontakty z nim oraz jego rolę przy podpisywaniu aktu notarialnego z dnia 13 sierpnia 2018 r. Pokrzywdzona zaprzeczyła aby otrzymała od T. Z. jakiekolwiek pieniądze tytułem renty. Zeznania E. C. korespondują z zeznaniami świadka M. H., M. A. oraz znajdują potwierdzenie w dokumentacji przekazanej przez Ośrodek Pomocy Społecznej w M. dotyczącej sytuacji bytowej i życiowej E. C. przed podpisaniem i po podpisaniu aktu notarialnego.

Wiarygodne. Świadek jako notariusz sporządził akt notarialny z dnia 13 sierpnia 2018 r. dotyczący zamiany prawa dożywocia na rentę i porozumienie. Świadek zeznał kto i kiedy nawiązał z nim kontakt w sprawie sporządzenia umowy, w jakich okolicznościach doszło do jego podpisania oraz kto był przy tym obecny. Świadek za pierwszym razem odmówił podpisania aktu notarialnego z uwagi na wątpliwości co do świadomości E. C. w zakresie podejmowanych czynności. Zeznania świadka korespondują z zeznaniami pokrzywdzonej, w tym w zakresie wystawionej na potrzeby sporządzenia aktu notarialnego opinii psychiatrycznej z dnia 9 sierpnia 2018 r.

1.1.1.

zeznania świadka M. A.

Wiarygodne. Świadek jako specjalista pracy socjalnej w GOPS M. miał kontakt z pokrzywdzoną E. C., znał jej sytuację życiową i materialną. Zeznawał na okoliczności dotyczące rażącego niewywiązywania się przez osoby, które przejęły nieruchomość E. C. z obowiązków wynikających z umowy dożywocia, braku przekazania E. C. pieniędzy tytułem renty, niezapewnieniu jej obiecanego mieszkania, odcięcia prądu, wody, braku ogrzewania w okresie zimowym, jak również o stałym wnioskowaniu przez E. C. do Ośrodka Pomocy – pomimo zawartych umów z dnia 13.02. i 13.08.2018 r. - o pomoc finansową i socjalną. Depozycje świadka znajdują potwierdzenie w zeznaniach pokrzywdzonej E. C. oraz w zgromadzonej w GOPS dokumentacji, w szczególności w postaci składanych przez pokrzywdzoną wniosków o pomoc, oświadczeń, licznych notatek służbowych sporządzanych przez pracowników GOPS dotyczących sytuacji E. C..

1.1.1.

zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz z dokumentacją z Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy M.

Dokumentacja wiarygodna, sporządzona przez uprawnionych pracowników socjalnych GOPS, obrazująca w sposób całościowy, obiektywny, sytuację życiową, bytową, majątkową oraz stan zdrowia E. C.. Podkreślić należy, że wskazana dokumentacja powstała nie tylko w wyniku rozmów przeprowadzonych z E. C. w czasie gdy ta składała wnioski o pomoc finansową czy rzeczową w siedzibie Ośrodka, lecz również w oparciu o bezpośrednie wejście pracowników socjalnych w środowisko E. C., a tym samym bezpośrednie obserwacje warunków jej życia w miejscu zamieszkania.

1.1.1.

opinia psychiatryczna o stanie zdrowia E. C. sporządzona przez lekarza psychiatrę M. B.

Budzi wątpliwości co do swej rzetelności. Dowodzi faktowi, że została wystawiona na potrzeby sporządzenia aktu notarialnego z dnia 13 sierpnia 2018 r. w związku z wątpliwościami notariusza co do świadomego podejmowania przez E. C. czynności prawnych. Wbrew zapisom opinii nie została ona sporządzona na wniosek E. C. i nie została przez nią opłacona. Mało tego, E. C. nie umówiła wizyty u psychiatry, ani nie pojechała sama na badanie. Przed badaniem do gabinetu lekarza weszły S. C. i inna nieustalona kobieta i rozmawiały z lekarzem. Badanie polegające na rozmowie trwało kilka minut w obecności w/wym. kobiet. M. B. (1) nie zapoznawał się z żadną dokumentacją medyczną E. C.. Biegły w opinii używa raz formy osobowej męskiej, a raz żeńskiej co świadczy o braku staranności w sporządzeniu opinii i sporządzaniu jej na wzorze innej opinii.

1.1.1.

opinia sądowo – psychiatryczna wraz z dokumentacją medyczną dotyczące E. C.

Opinia spójna, jasna, pełna, wewnętrznie niesprzeczna, sporządzona przez kompetentne osoby, specjalistów z dużym doświadczeniem zawodowym na potrzeby prowadzonego postępowania karnego. Opinia sporządzona w oparciu o osobiste badanie E. C., po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą jej (...) oraz uczestnictwie biegłych w przesłuchaniu pokrzywdzonej. Jak wynika z wniosków końcowych opinii, E. C. w dniach 13 lutego 2018 r. i 13 sierpnia 2018 r. w czasie zawierania aktów notarialnych umowy dożywocia i umowy zmiany prawa dożywocia na rentę, na skutek predyspozycji osobowościowych (trudności osobowościowych) miała ograniczoną w nieznacznym stopniu zdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Zdaniem biegłych, stan zdrowia psychicznego E. C. pozwala na jej udział w postępowaniu karnym, jednak ze względu na niski poziom intelektualny i trudności osobowościowe, wymaga ona wymaga pomocy obrońcy.

1.1.1.

opinia sądowo – psychologiczna dotycząca E. C.

Opinia spójna wewnętrznie, kompletna, jasna i rzeczowa, sporządzona przez biegłego psychologa o dużym doświadczeniu zawodowym w oparciu o osobiste badanie pokrzywdzonej i uczestnictwo w jej przesłuchaniu na rozprawie. Opinia biegłego wzmacnia wartość dowodową zeznań E. C.. Biegła zwraca uwagę na cechy niedojrzałości osobowościowej, ze względu na które pokrzywdzona mogła mieć trudność w zbieraniu informacji, rozważeniu alternatywnych rozwiązań oraz w przeglądaniu dowodów przed podjęciem ważnej decyzji. Odpowiadając na pytanie czy zeznania pokrzywdzonej mają wartość pod względem psychologicznym, biegła wskazała, że przy prostych czynnościach prawnych pokrzywdzona jest wystarczająco spójna wewnętrznie. Natomiast przy podejmowaniu bardziej skomplikowanych czynności prawnych mając na uwadze poziom intelektualny (obniżony) – nie radzi sobie, choć subiektywnie może przyjmować, że rozumie ich znaczenie. Dodatkowo biegła wskazała, że E. C. wyróżnia nadmierna łatwowierność, nadmierne zaufanie do obcych ludzi, widzianych kilkukrotnie.

2.1.1.

(K. D.)

zeznania pokrzywdzonej J. M. (1)

Wiarygodne. Wprawdzie niekiedy chaotyczne, zawierające nieścisłości, nie mniej jednak logiczne, jasne i rzeczowe. Dokonując oceny zeznań, Sąd wziął pod uwagę, że pokrzywdzona jest ponad 70 – letnią osobą, z podstawowym wykształceniem i wypowiadała się używając prostego języka.

J. M. (1) w jednoznaczny sposób opisała okoliczności dotyczące nawiązania znajomości z S. C. i z K. D., powody nawiązania znajomości, jej oczekiwania związane ze sprawą sądową dotyczącą zasiedzenia połowy nieruchomości, składane przez S. C. i K. D. obietnice, opisała okoliczności w jakich doszło do podpisania aktu notarialnego z dnia 13 sierpnia 2017 r., powody podpisania przedmiotowego aktu, jej dalsze oczekiwania finansowe i prawne w stosunku do K. D., jak również okoliczności, w których doszło do wymeldowania się pokrzywdzonej z nieruchomości. J. M. (1) zeznała również na temat zdarzeń jakie miały miejsce po tym fakcie. Podkreślić należy, że zeznania pokrzywdzonej dotyczące powyższych kwestii były konsekwentne. Zeznania pokrzywdzonej w powyższym zakresie, w zasadniczej części pokrywają się z zeznaniami T. M., częściowo z zeznaniami Z. S. – w kwestii dotyczącej oczekiwanej kwoty za sprzedaż udziału w nieruchomości, jak również w podpisanym w dniu 5 czerwca 2019 r. oświadczeniu, z którego wynika, że nie ma roszczeń w stosunku do swojej części nieruchomości.

2.1.1.

zeznania świadka T. M.

Wiarygodne, korespondują w zasadniczych kwestiach z zeznaniami J. M. (1) oraz z pozostałym materiałem dowodowym. T. M. – syn pokrzywdzonej, potwierdził fakt nawiązania znajomości przez matkę z S. C. i J. M. (2), utrzymywania tej znajomości do czasu podpisania aktu notarialnego w dniu 13 sierpnia 2017 r., sprzedaży udziału w nieruchomości przy ul. (...) w P. K. D. za kwotę 5 000 zł oraz dalszych oczekiwań matki w stosunku do K. D. – zapłaty kwoty 100 000 zł oraz „wsparcia prawnego w konflikcie z siostrą”. Zeznania świadka wskazują również na bliską znajomość K. D. i S. C..

2.1.1.

częściowo zeznania świadka J. K.

Wiarygodne w zakresie sporządzenia aktu notarialnego z dnia 13 sierpnia 2017 r. dotyczącego sprzedaży przez J. M. (1) K. D. udziału co do 1/12 części w prawie współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) za kwotę 5000 zł, obecności przy sporządzaniu aktu notarialnego syna pokrzywdzonej T. M., sporządzania innych aktów notarialnych z udziałem J. M. (1) zarówno przed dniem 13 sierpnia 2017 r., jak i po tej dacie. Zeznania świadka w tym zakresie korespondują z treścią samego aktu notarialnego z dnia 13 sierpnia 2017 r. (k.266 – 276), zeznaniami T. M. oraz kopiami aktów notarialnych przedłożonymi przez J. K. (k.913 – 929). Zastrzeżenia Sądu budzą natomiast zeznania świadka w zakresie w jakim podał, że obecność T. M. przy sporządzaniu aktu notarialnego była spowodowana inicjatywą świadka i wynikała z tego, że świadek chciał upewnić się co do ceny sprzedawanej nieruchomości. Podkreślić bowiem należy, że okoliczność ta nie wynika ani z zeznań J. M. (1), ani z zeznań jej syna T. M.. J. M. (1) zeznała, że syn pojechał z nią do notariusza ponieważ na jego konto miała zostać przekazana przez K. D. kwota pieniędzy, którą miał wypłacić, zaś T. M. zeznał, że pojechał z matką do notariusza na jej prośbę. Ani z zeznań J. M. (1) ani z zeznań T. M. nie wynika aby notariusz rozmawiał z nimi zarówno przed sporządzeniem, jak i w trakcie sporządzania aktu notarialnego na temat ceny nieruchomości. Powyższa okoliczność wynika tylko jeszcze z wyjaśnień oskarżonego K. D., które Sąd uznał za niewiarygodne.

2.1.1.

zeznania świadka Z. S.

Wiarygodne w zakresie prowadzenia sporu z pokrzywdzoną odnośnie udziału ½ w prawie własności nieruchomości przy ul. (...), wygrania przez nią sprawy o zasiedzenie, sprzedaży udziału w prawie własności nieruchomości na rzecz K. D. za kwotę 270 000 zł oraz złożonej przez syna pokrzywdzonej T. M. propozycji sprzedaży udziału za kwotę 150 000 zł. Zeznania świadka w powyższym zakresie korespondują z innymi dowodami zebranymi w sprawie, a w szczególności z kopią akt sprawy cywilnej sygn. I Ns 1331/16 dot. sprawy o zniesienie współwłasności, kopią aktu notarialnego z dnia 22 lutego 2019 r. oraz z zeznaniami świadka T. M.. Warte podkreślenia jest to, że Z. S. składając zeznania przed Sądem była przekonana, że udział jaki sprzedała K. D. był warty kwotę 270 000 zł.

2.1.1.

kserokopia akt sprawy I Ns 1331/16, pismo z Urzędu Skarbowego z dnia 13 września 2019 r.

Dokumenty nie budzą wątpliwości co do autentyczności i prawdziwości treści w nich zawartych. Akta sprawy sądowej to dokumenty urzędowe sporządzone w prowadzonym postępowaniu sądowym dotyczącym zniesienia współwłasności nieruchomości w P. przy ul. (...).

Pismo z Urzędu Skarbowego zostało sporządzone przez kompetentną osobę, w zakresie jej upoważnienia. Dotyczy wartości rynkowych niezabudowanych działek położonych w rejonie ul. (...) i wskazuje na średnią arytmetyczną cenę 345,84 zł/m ^2.

2.1.1.

wizytówka, ogłoszenia

Bezsporne. Wizytówka J. M. (2) i ogłoszenia dotyczące ofert zakupu nieruchomości, na które odpowiedziała J. M. (1).

2.1.1.

opinia biegłego z zakresu oszacowania wartości rynkowej nieruchomości – listopad 2022 r.

Na podstawie całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że pisemna opinia biegłego z zakresu oszacowania wartości rynkowej nieruchomości z listopada 2022 r. jest miarodajna dla potrzeb niniejszego postępowania i w sposób prawidłowy określa wartość całej nieruchomości w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) z obrębu 12 na kwotę 364 000 zł, a wartość ½ udziału w przedmiotowej nieruchomości na kwotę 182 000 zł na dzień 13 sierpnia 2017 r. Poddając gruntownej analizie przedmiotową opinię, Sąd uznał, że jest ona jasna, kompletna, wewnętrznie niesprzeczna a przyjęta przez biegłego metoda wyceny jest prawidłowa. Dochodząc do tych wniosków, Sąd uwzględnił również informacje zawarte w piśmie Urzędu Skarbowego z dnia 13 września 2019 r. dotyczące wartości rynkowych działek w zbliżonym okresie (k. 310), jak również oszacowanie wartości nieruchomości dokonane przez samego oskarżonego K. D., który po zakupie udziału od Z. S., a zatem będąc właścicielem całej nieruchomości przy ul. (...), wystawił ją do sprzedaży za kwotę 520 000 zł. W tym miejscu należy podkreślić, że oskarżony jest znawcą rynku, profesjonalistą działającym na tym polu, prowadzi biura nieruchomości, zajmuje się ich skupem.

3.1.1

(S. Z.)

zeznania pokrzywdzonej E. C.

Wiarygodne. Pokrzywdzona opisała okoliczności dotyczące poznania S. Z., znikome z nim kontakty oraz rolę przy podpisywaniu aktu notarialnego z dnia 13 lutego 2018 r. Pokrzywdzona zeznała, że widziała go może dwa razy oraz że nigdy nie wywiązywał się z obowiązków wynikających z zawartej umowy dożywocia. Pokrzywdzona zaprzeczyła aby miała z nim kontakt, zresztą była przekonana, że to S. C. ma się nią opiekować. Zeznania E. C. korespondują z zeznaniami świadka B. G., M. A. oraz znajdują potwierdzenie w dokumentacji przekazanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w M. dotyczącej sytuacji bytowej i życiowej E. C. przed podpisaniem i po podpisaniu aktu notarialnego.

3.1.1.

zeznania świadka B. G.

Wiarygodne albowiem znajdują potwierdzenie zarówno w zeznaniach pokrzywdzonej E. C., jak również w wyjaśnieniach samego oskarżonego S. Z., który wszak nie zaprzeczał, że nabył od E. C. nieruchomość w drodze umowy dożywocia. Świadek zeznawała na okoliczność sporządzenia aktu notarialnego w dniu 13 lutego 2018 r. oraz tego, że nie zauważyła żadnych deficytów w świadomości osób dokonujących tej czynności prawnej. Świadek nie była jednak w stanie przypomnieć sobie żadnych szczegółów przeprowadzanej czynności notarialnej z uwagi na upływ czasu oraz bardzo dużą ilość załatwianych spraw.

3.1.1.

zeznania świadka M. A.

Zeznania świadka są wiarygodne a ich oceny dokonano wyżej w pkt 1.1.1. dotyczącym czynu przypisanego T. Z..

3.1.1.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie w jakim opisał relacje łączące go z S. C., potwierdził okoliczność prowadzenia wspólnej działalności gospodarczej przez S. C. i J. M. (2), potwierdził fakt zawarcia umowy dożywocia z E. C. za namową S. C., jak również swój wyjazd do Anglii i brak zainteresowania co do wywiązywania się z przyjętych w ramach umowy obowiązków. Oskarżony przyznał również, że nieruchomość została sprzedana T. Z.. Powyższe okoliczności nie były kwestionowane w toku postępowania, a wyjaśnienia złożone przez oskarżonego w tym zakresie są spójne, logiczne i rzeczowe, jak również znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

3.1.1.

zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz z dokumentacją z Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy M.

Dokumentacja wiarygodna o czym była mowa wyżej w pkt 1.1.1. dotyczącym czynu przypisanego T. Z.. Zwrócić przy tym należy uwagę na to, że jak wynika z przedmiotowej dokumentacji, E. C. już w dniu 2 marca 2018 r., a więc dwa tygodnie po przekazaniu swojej nieruchomości na rzecz S. Z. w ramach umowy dożywocia, złożyła do GOPS w M. podanie o pomoc finansową na zakup piecyka grzewczego typu „koza”. (k.6), a następnie uzasadniając to podanie w dniu 5 marca 2018 r. sporządziła oświadczenie, w którym opisała swoją bardzo trudną sytuację finansową i posiadane długi, zaległości w opłatach za prąd i wodę. Wskazała: „Rodzina nie pomaga mi finansowo ani w żaden inny sposób. Sporadycznie mogę liczyć na wsparcie w formie rzeczowej ze strony przyjaciół, jak też w formie usługowej (mogą mi zamontować piecyk).”

3.1.1.

opinia sądowo – psychiatryczna wraz z dokumentacją medyczną dotyczącą E. C.,

opinia sądowo – psychologiczna dotycząca E. C.

Opinie spójne, jasne, pełne, rzeczowe i wewnętrznie niesprzeczne; szersze ich omówienie zostało dokonane w pkt 1.1.1. dotyczącym czynu przypisanego T. Z..

3.2.1.

(S. Z.)

zeznania pokrzywdzonej M. J. (1)

Zeznania pokrzywdzonej Sąd uznał za wiarygodne albowiem są spójne, jasne i rzeczowe, a także korespondują z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Pokrzywdzona opisała okoliczności związane z nawiązaniem relacji z S. C., spotkań z nią i J. M. (2), powody dla których chciała sprzedać bądź zamienić mieszkanie, kluczowej roli S. C. w utrzymywaniu relacji, zawożeniu pokrzywdzonej do urzędów, załatwiania przez S. C. spraw urzędowych, podpisywanie dokumentów na polecenie i na rzecz S. C., okoliczności w jakich doszło do sprzedaży mieszkania bez zapłaty jej pieniędzy, braku znajomości S. Z., braku otrzymania aktu notarialnego umowy sprzedaży, wywiezienia syna pokrzywdzonej i jego konkubiny do budynku przy ul. (...), niezwrócenie pokrzywdzonej żadnych rzeczy, które pozostały w mieszkaniu i braku możliwości dostania się do mieszkania.

3.2.1.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie w jakim opisał relacje łączące go z S. C., potwierdził okoliczność prowadzenia wspólnej działalności gospodarczej przez S. C. i J. M. (2), spłatę zadłużenia ciążącego na mieszkaniu należącym do M. J. (1), zakupu tego mieszkania, wyremontowania i sprzedaży, jak również w zakresie w jakim wskazał, że nie zna i nie miał nigdy kontaktu z M. J. (1). Wyjaśnienia oskarżonego w powyższym zakresie nie budzą wątpliwości i nie były kwestionowane w toku postępowania.

3.2.1.

pismo z (...) Spółdzielni Mieszkaniowej

Dokument wiarygodny, wystawiony przez uprawniony organ i podpisany przez kompetentne osoby (członków zarządu), obrazujący wysokość zadłużenia jakie miała M. J. (1) użytkująca lokal mieszkalny przy Al. (...) w P., jak również poświadczający spłatę długu poprzez jego wyegzekwowanie przez komornika oraz wpłatę własną.

3.2.1.

zaświadczenia od komornika o dokonanych wpłatach

Dokumenty wiarygodne, sporządzone przez komornika, a więc funkcjonariusza publicznego, w zakresie jego kompetencji, ich autentyczność oraz prawdziwość treści w nich zawartych nie budzi wątpliwości. Obrazują w jakiej kwocie zadłużenie zostało wyegzekwowane przez komornika od M. J. (1), a w jakiej spłacone przez oskarżonego S. Z..

3.2.1.

akt notarialny

Dokument urzędowy, niekwestionowany, bezsporny, potwierdzający fakt sprzedaży mieszkania przez M. J. (1) w dniu 27 listopada 2017 r. S. Z. za kwotę 150 000 zł. Potwierdzający również fakt, że strony umowy nie widziały się, działały przez swoich pełnomocników – S. C., której M. J. (1) udzieliła pełnomocnictwa w dniu 30 października 2017 r. do sprzedaży mieszkania, oraz J. M. (2), której S. Z. udzielił pełnomocnictwa do kupna mieszkania w dniu 2 listopada 2017 r.

4.1.1.

4.2.1.

4.3.1.

4.4.1.

(S. C.)

zeznania świadków: E. C., J. M. (1), M. J. (1), T. M., M. H., M. A., B. G., Z. S., J. K., częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z. opinie sądowo – psychiatryczne i psychologiczne dot. E. C., dokumentacja przekazana przez GOPS w M. wraz z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa, akty notarialne, ogłoszenie, wizytówka, pisemna opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, pisma urzędowe z Urzędu Skarbowego, Spółdzielni Mieszkaniowej, od komornika

Wszystkie wskazane dowody są wiarygodne i zostały ocenione wyżej przy czynach przypisanych: T. Z., K. D. i S. Z., jako, że czyny te zostały popełnione wspólnie i w porozumieniu z S. C.. Dokonując analizy zeznań wszystkich pokrzywdzonych w tej sprawie, można dojść do wniosku, że korespondują one ze sobą i wzajemnie się uzupełniają w zakresie roli jaką S. C. pełniła w przestępczym procederze, jak również jej cech osobowościowych. Wskazane okoliczności dodatkowo wzmacniają wiarygodność E. C., J. M. (1) i M. J. (1).

5.1.1.

(J. M. (2))

zeznania pokrzywdzonej M. J. (1), częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z., pismo z (...)Spółdzielni Mieszkaniowej, zaświadczenia od komornika o dokonanych wpłatach, akt notarialny, ogłoszenie, wizytówka

Wskazane dowody wiarygodne i zostały omówione wyżej w pkt 3.1.1. i 3.2.1. przy czynie przypisanym oskarżonemu S. Z., jako, że J. M. (2) była pomocnikiem do czynu popełnionego przez działających wspólnie i w porozumieniu S. Z. i S. C.. Pokrzywdzona M. J. (1) opisała rolę J. M. (2). Wskazała, że widziała ją dwukrotnie, raz na polecenie S. C. przekazała jej kartkę z informacją o wysokości spłaconego zadłużenia za mieszkanie. M. J. (1) nie miała świadomości, że J. M. (2) w imieniu oskarżonego S. Z. kupiła należące do niej mieszkanie.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.1.

wyjaśnienia oskarżonego K. D.

Wyjaśnienia są niewiarygodne i stanowią przyjętą przez oskarżonego linię obrony. Wyjaśnienia te są sprzeczne z zeznaniami pokrzywdzonej J. M. (1), zeznaniami świadka T. M., pisemną opinią biegłego z zakresu oszacowania wartości rynkowej nieruchomości, jak również są nielogiczne i sprzeczne z zasadami prawidłowego rozumowania. W ocenie Sądu, istotne dla takiej właśnie oceny wyjaśnień oskarżonego jest także to, że oskarżony zdecydował się złożyć wyjaśnienia pod koniec postępowania, kiedy praktycznie cały materiał dowodowy został zgromadzony i był mu znany. Oddając się lekturze wyjaśnień oskarżonego, nie sposób nie odnieść wrażenia, że zostały one dopasowane do przeprowadzonych dowodów, w ten sposób, że w odniesieniu do dowodów, które są dla niego niekorzystne, np. zeznania J. M. (1), zeznania T. M., oskarżony stara się, zresztą w nieudolny sposób, nadać zbyt wielką rangę pojawiającym się w tych dowodach nieścisłościom, które w rzeczywistości nie są ważkie dla istoty sprawy, albo nadać inny sens wypowiedzi świadków, natomiast w odniesieniu do dowodów, które są dla niego korzystne, np. zeznania świadka J. K., stara się dopasować wyjaśnienia tak aby były z nimi spójne. W pierwszej kolejności podnieść należy, że nie sposób w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uznać, aby udział, który kupił oskarżony od J. M. (1) był warty 5 000 zł, bez względu na związane z nim trudności typu toczące się od lat postępowanie o zniesienie współwłasności ze współwłaścicielem, postępowanie administracyjne prowadzone przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, wpisanie nieruchomości do rejestru zabytków, czy przebywający na nim lokatorzy bez tytułu prawnego. Wyjaśnienia oskarżonego są sprzeczne z wydaną w sprawie pisemną opinią biegłego z oszacowania wartości rynkowej nieruchomości, pismem z Urzędu Skarbowego dotyczącym średniej wartości działek w tym rejonie, a także z samym działaniem oskarżonego, który po zakupie całości działki wystawił ją do sprzedaży za kwotę 520 000 zł (k.179) bez względu na to, że wiele problemów, które dotyczyło tej nieruchomości przed jej zakupem przez oskarżonego istniało nadal, np. nałożone kary przez PINB, wpis do rejestru zabytków. Bez względu na fakt, że nieruchomość stanowiła już jedną całość, a oskarżony zapłacił za wymeldowanie się przebywających tam osób, to – w ocenie Sądu – cena nie mogła tak drastycznie wzrosnąć. Jest to wprost niewiarygodne. Kopie aktów notarialnych, które przedstawił oskarżony K. D. (k. 974-999), a które – zdaniem oskarżonego – mają dowodzić temu, że był on już nie raz stroną podobnych transakcji, mają się nijak do przedmiotowego postępowania, dotyczą zupełnie innych sytuacji, nieruchomości, a poza tym w żadnym z przedstawionych aktów notarialnych nie ma ceny zbliżonej do 5 000 zł.

Zupełnie niewiarygodne są wyjaśnienia oskarżonego, z których wynika, że J. M. (1) chciała sprzedać swój udział za 5 000 zł z powodu problemów związanych z przedmiotową nieruchomością, prowadzonych z siostrą od kilkunastu lat postępowań sądowych, obawy przed egzekucją w postępowaniu administracyjnym, a dodatkowo, że syn J. M. (1) utwierdzał ją w przekonaniu, że to najlepsze rozwiązanie. Wyjaśnienia oskarżonego w tym zakresie pozostają w zupełnej sprzeczności z zeznaniami J. M. (1) i jej syna, którzy zeznali zupełnie odwrotnie w tej kwestii. Przede wszystkim podkreślić należy, że w chwili sprzedaży udziału J. M. (1) cały czas mieszkała przy ul. (...), tam też powróciła po zawarciu umowy. Pokrzywdzona nie miała zamiaru wyprowadzać się do syna, co też potwierdził T. M.. Dodatkowo T. M. wskazał, że odradzał matce sprzedaż należącego do niej udziału i nie wie dlaczego matka tak postąpiła. W postępowaniu przed Sądem użył stwierdzenia, że „może jej się pomyliły zera”. Jak wskazała J. M. (1), mieszkała ona na w/wym. nieruchomości od 50 lat i nie miała zamiaru stamtąd się wyprowadzać. Dodatkowo wyjaśnieniom oskarżonego przeczą zeznania świadka Z. S., która wprawdzie skonfliktowana z siostrą, jednak zeznała, że J. M. (1) chciała sprzedać udział za 150 000 zł, nadto, jej zdaniem, udział który ona sprzedała K. D. był warty 270 000 zł.

Wskazać dodatkowo należy, że J. M. (1) i T. M. składając zeznania w postępowaniu przygotowawczym, ale i przed Sądem, będąc szczegółowo dopytywani przez strony, nie wskazali na okoliczność upewniania się przez notariusza J. K. przed sporządzeniem aktu notarialnego z dnia 13 sierpnia 2017 r. czy faktycznie chcą taką transakcję zawrzeć i sprzedać udział za 5 000 zł. Tak bowiem zeznał świadek J. K. na rozprawie w dniu 23 czerwca 2022 r., a mianowicie, że to na jego prośbę J. M. (1) przyjechała na czynności do Kancelarii wraz z synem po to, aby świadek był pewny, że pokrzywdzona jest świadoma tego co robi. Z zeznań świadka wynika, że dopytywał kilkukrotnie w/wym. czy chcą zawrzeć taką transakcję a oni to potwierdzali. Ani z zeznań J. M. (1) ani z zeznań T. M. nie wynika aby jakakolwiek rozmowa z notariuszem w tym przedmiocie się odbyła. Tymczasem oskarżony już po zapoznaniu się z zeznaniami świadka J. K., złożył wyjaśnienia korespondujące z nimi. Zauważyć przy tym należy, że oskarżony ani jego obrońca w trakcie wielogodzinnego przesłuchiwania J. M. (1) nie dopytywali się o kwestie upewniania się przez notariusza co do tego czy chce ona zawrzeć umowę tej treści. Nie dopytywali się też o to w trakcie przesłuchania T. M..

Kolejna kwestia, która została podniesiona w wyjaśnieniach oskarżonego, a która jest zupełnie irrelewantna dla istoty sprawy, to, to, że w chwili nabycia nieruchomości przebywało tam 8 osób bez tytułu prawnego, którym oskarżony musiał zapłacić po 5 000 zł za wymeldowanie się, a zatem do ceny jaką zapłacił J. M. (1) za nieruchomość należy doliczyć kwotę kilkudziesięciu tysięcy złotych, dokładnie 35 000 zł plus 5 000 zł za wymeldowanie się J. M. (1). Wskazana wyżej okoliczność nie ma nic wspólnego z ustaloną i wypłaconą na rzecz pokrzywdzonej kwotą 5 000 zł jako ceną nabycia udziału. To, że oskarżony zapłacił innym osobom 35 000 zł, nie wpływa na zmniejszenie pokrzywdzenia J. M. (1).

Jak wskazano wyżej, oskarżony w toku wyjaśnień starał się nadać wielki walor okolicznościom, które stanowiły pewne nieścisłości w zeznaniach pokrzywdzonej, a które w rzeczywistości nie miały takiego znaczenia jakie chciałby im nadać oskarżony. Np. dotyczy to tego czy pokrzywdzona protestowała po odczytaniu aktu notarialnego co do wskazanej tam kwoty sprzedaży 5 000 zł gdyż nie zgadzała się z treścią aktu notarialnego. Dokładna analiza zeznań pokrzywdzonej (k.701) nie wskazuje na to aby ona w jakiś demonstracyjny sposób protestowała wobec notariusza, przeciwnie, dalej z treści jej zeznań wynika, że nie było tak aby nie zgadzała się z treścią aktu gdyż miała zaufanie do oskarżonego.

Dalej oskarżony kwestionując zeznania J. M. (1) wskazał, że nie mógł on podjąć się sprawy o zasiedzenie gdyż sprawa ta była prawomocnie zakończona wiele lat wcześniej, jak również że nie mógł obiecać jej służebności dożywotniego mieszkania bez zgody drugiego współwłaściciela nieruchomości. Podkreślić jednak należy, że pokrzywdzona o tym nie wiedziała, była przekonana cały czas, że zasiedzenie udziału w nieruchomości jest w dalszym ciągu możliwe i na tym polega wyzyskanie jej błędu przez oskarżonego. Oskarżony jest z wykształcenia prawnikiem, osobą znającą niuanse prawne, w szczególności dotyczące nabywania nieruchomości, a pokrzywdzona prostą osobą, starszą kobietą z podstawowym wykształceniem. Odnośnie zaś służebności dożywotniego mieszkania, to pokrzywdzona – jak wynika wprost z jej zeznań – nie miała na myśli umowy dożywocia w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, ale zwykłą ludzką pomoc, dożywotnią opiekę (k.771v).

2.1.1.

pisemna „opinia uzupełniająca” biegłego z oszacowania wartości rynkowej nieruchomości przy ul. (...) w P. (k. 1221- 1228), opinia ustna biegłego z dnia 19 maja 2023 r. (k.1218v-1219) i z dnia 26 lipca 2023 r. (k. 1260v-1261v)

Sąd nie uwzględnił powyższych opinii uznając, że są one obarczone błędem. Biegła uznała bowiem, że sprzedaż przez pokrzywdzoną udziału w nieruchomości w dniu 13 sierpnia 2017 r., a tym samym jego zakup przez oskarżonego K. D. odbyło się w warunkach wymuszonej sprzedaży, co w realiach niniejszej sprawy w ogóle nie miało miejsca. Oskarżony K. D. nie znajdował się bowiem w żadnej sytuacji zmuszającej go do kupna udziału od J. M. (1), ani też w warunkach zmuszających go do zakupu drugiego udziału od Z. S.. Należy podkreślić, że zakup nieruchomości od Z. S. nastąpił dopiero w dniu 22 lutego 2019 r., a więc po upływie półtora roku od transakcji z J. M. (1). Nigdzie nie jest powiedziane, że K. D. musiał kupić drugi udział od Z. S., a tym bardziej aby musiał kupić udział od J. M. (1).

2.1.1.

zeznania świadka R. I. (k.857 – 860), pendrive i nagrania na nim się znajdujące (k. 855, k. 877)

Nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy albowiem dotyczą zupełnie innej sytuacji i innego stanu prawnego. Potwierdzają jedynie okoliczność, że oskarżeni: K. D., T. Z. i J. M. (2) ze sobą współpracowali w zakresie rynku związanego z nieruchomościami.

3.1.1.

zeznania świadka P. G. (k. 860-861)

Nie miały istotnego znaczenia dla sprawy. Świadek był wezwany celem zeznania na okoliczność tego w jaki sposób E. C. nawiązała kontakt z oskarżoną S. C. oraz tego czy S. C. namawiała go do zawarcia umowy dożywocia. Pomimo tego, że świadek nie potwierdził zeznań pokrzywdzonej E. C. jakoby to on naraił jej kontakt z oskarżoną celem podpisania umowy dożywocia, to w żaden sposób nie wpływa to wiarygodność zeznań E. C. odnośnie nawiązania kontaktu i charakteru znajomości z oskarżoną S. C., jak również okoliczności zawarcia umowy dożywocia w dniu 13 lutego 2018 r., o czym świadczy pozostały materiał dowodowy zebrany w sprawie.

3.1.1.

3.2.1.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego S. Z.

Za niewiarygodne Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego S. Z. w zakresie w jakim wskazał, że decydując się na zawarcie umowy dożywocia z E. C. nie wiedział na czym ona będzie polegać, jak również że po jej zawarciu do czasu wyjazdu oskarżonego do Anglii w lecie 2018 r. jeden raz w tygodniu jeździł wraz z S. C. do E. C. celem zabierania jej na zakupy i kupowania jej tego co chciała. Wyjaśnienia oskarżonego w tym zakresie pozostają w całkowitej sprzeczności z zeznaniami E. C., która temu zaprzeczyła, jak również stanowczo stwierdziła, że widziała oskarżonego dwa razy w życiu. Dodatkowo zeznała, że po zawarciu umowy dożywocia miała kontakt tylko z S. C.. Wyjaśnieniom oskarżonego przeczą także notatki służbowe sporządzone przez pracownika socjalnego (...) M., z których wynika, że pokrzywdzona nie miał kontaktu z oskarżonym, a mająca wywiązywać się z obowiązków umowy dożywocia S. C., będąca partnerką życiową oskarżonego, również nie wywiązywała się z tych obowiązków należycie, był z nią utrudniony kontakt, nie przychodziła na umówione spotkania, a E. C. w dalszym ciągu była w niedostatku.

Odnosząc się do wyjaśnień oskarżonego, Sąd uznał, że nieprawdopodobne jest to, aby oskarżony w tak niefrasobliwy sposób - jak podaje w swoich wyjaśnieniach - zgodził się na zawarcie umowy dożywocia i nie wiedział na czym będą polegać jego obowiązki. Oskarżony w chwili zawarcia umowy był osobą dorosłą, prowadził działalność gospodarczą, pozostawał w konkubinacie z S. C., która prowadziła biuro nieruchomości. Nie sposób uznać w takiej sytuacji aby S. C. nie wyjaśniła mu na czym umowa będzie polegać. Przeciwnie, oskarżony liczył na korzyść majątkową w postaci uzyskania własności nieruchomości, jednocześnie od razu zakładając, że z zawartej umowy nie będzie się wywiązywał o czym świadczy jego postawa po zawarciu aktu notarialnego. O tym, że oskarżony liczył na profity świadczy okoliczność, że już wcześniej dzięki swojej konkubinie nabył okazyjnie nieruchomość, którą sprzedał z zyskiem. (mieszkanie M. J. (1))

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego S. Z. odnośnie braku świadomości co do okoliczności zakupu mieszkania od M. J. (1), a w szczególności odnośnie tego, że nie wiedział za jaką kwotę mieszkanie zostało sprzedane oraz tego, że nie otrzymał aktu notarialnego dotyczącego tej czynności prawnej. Wyjaśnienia oskarżonego są nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Oskarżony kupił mieszkanie za pośrednictwem S. C. – konkubiny, i J. M. (2) – wspólniczki konkubiny, której udzielił pełnomocnictwa do zakupu konkretnego mieszkania. W takiej sytuacji nie sposób uznać aby oskarżony nie otrzymał i nie znał treści aktu notarialnego z dnia 27 listopada 2017 r. i nie wiedział za jaką cenę kupił mieszkanie. Tym bardziej, że później oskarżony mieszkanie to sprzedał; musiał zatem dysponować aktem notarialnym. Zupełnie niewiarygodne są wyjaśnienia oskarżonego odnośnie uzgodnień z S. C. na temat rozliczeń związanych z kupnem mieszkania od M. J. (1). Jeszcze raz podkreślić należy, że w czasie kiedy oskarżony kupił mieszkanie od M. J. (1) pozostawał w konkubinacie z S. C., z którą mieszkał w P. przy ul. (...), prowadził z nią wspólne gospodarstwo domowe. Nie sposób uznać aby w zakresie tak poważnych decyzji jak zakup mieszkania, przekazania znacznych kwot pieniędzy na ten cel konkubinie, oskarżony nie wiedział co się z nimi dalej stało oraz że nie wiedział za jaką kwotę kupił mieszkanie. Wyjaśnienia oskarżonego są naiwne i pozbawione sensu.

3.2.1.

Zaświadczenie o transakcjach handlowych z (...)(k571- 576)

Bez znaczenia dla sprawy – wbrew twierdzeniom obrońcy nie dowodzą wypłatom środków przez oskarżonego S. Z. na poczet zakupu mieszkania od M. J. (1). Wypłaty są z innych dat jak również brak w wyciągu tytułu wypłaty.

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

1., 4., 7., 8., 19.

T. Z., K. D., S. Z., J. M. (2)

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Zgodnie z treścią art. 286§1 k.k. podlega karze ten, kto doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Surowszej odpowiedzialności karnej podlega ten, kto dopuszcza się przestępstwa oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości, czyli którego wartość zgodnie z treścią art. 115§1 pkt 5 k.k. w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotych. Natomiast pomocnictwo polega na tym, że sprawca w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji.

Mienie to zgodnie z treścią art. 44 k.c. własność i inne prawa majątkowe.

Stronę podmiotową oszustwa stanowi zamiar bezpośredni. Jest to przestępstwo kierunkowe - w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, a także dominującymi poglądami przedstawicieli doktryny prawa karnego, za niekorzystne rozporządzenie mieniem, o którym mowa w art. 286 § 1 k.k., może być uznane takie rozporządzenie, które jest niekorzystne z punktu widzenia osoby pokrzywdzonej. Powstanie szkody w mieniu nie stanowi przy tym koniecznego warunku do przyjęcia, że znamię to zostało spełnione. (por. postanowienie S.N. z dnia 29 kwietnia 2022 r. Sygn. IV KK 111/22, czy też wyrok S.N. z dnia 2 października 2015 r., III KK 148/15)

Dla uznania, iż mamy do czynienia z wprowadzeniem w błąd, wystarczające jest każde, jakiekolwiek działanie, które może doprowadzić do powstania błędnego wyobrażenia o rzeczywistości u osoby rozporządzającej mieniem. Korzyścią majątkową, stanowiącą cel działania sprawcy przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., jest ogólne polepszenie sytuacji majątkowej sprawcy lub innej osoby, co może polegać na zwiększeniu aktywów lub zmniejszeniu pasywów. (tak z kolei Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 marca 2022 r. Sygn. II AKa 220/21 oraz Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 23 lutego 2022 r. Sygn. II KK 17/22).

Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia z dnia 7 października 2021 r. Sygn. I DI 34/21 stwierdził, że „Wprowadzeniem w błąd może być każde zachowanie powodujące błędną ocenę rzeczywistości adresata tych podstępnych zabiegów. Obojętne jest, czy pokrzywdzony mógł sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy, czy mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej nawet staranności. Łatwowierność pokrzywdzonego nie wyłącza karygodności wprowadzenia go w błąd.”

Wyzyskanie błędu zachodzi wtedy, kiedy pokrzywdzony już ma błędne wyobrażenie o rzeczywistości, sprawca zaś wyobrażenie to wykorzystuje (por. Michalski [w:] Wąsek, Zawłocki II, s. 1133).

Współsprawstwo jest to wykonanie czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub z innymi osobami. Fundamentem współsprawstwa jest porozumienie przestępcze. Treścią porozumienia jest wspólne popełnienie konkretnego przestępstwa. Zawarte między współsprawcami porozumienie pozwala przyjąć, że dane przestępstwo jest ich wspólnym dziełem, i pociągnąć do odpowiedzialności karnej każdego ze współsprawców za całość przestępstwa zarówno wtedy, gdy każdy z nich zrealizował wszystkie ustawowe znamiona danego czynu, jak i wtedy, gdy osobiście zrealizował tylko pewną ich część, a nawet wówczas gdy nie wyczerpał żadnego z ustawowych znamion, ale przyczynił się znacznie (istotnie) do jego popełnienia. (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13.03.2019 r., II KK 217/18; w wyroku z 14.01.2020 r., II KK 8/19 oraz w postanowieniu z 15.10.2020 r., IV KK 406/20; Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 8.07.2021 r., II AKa 60/20. Porozumienie jest łącznikiem, spoiwem, który determinuje, iż każdy współdziałający odpowiada również za to, co zrobili inni współsprawcy, a więc za całość bezprawnego działania (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 19.09.2013 r., II AKa 168/13).

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi wątpliwości, że oskarżeni T. Z. i K. D. dopuścili się przestępstwa oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości kwalifikowanego z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k., oskarżony S. Z. przestępstwa oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. oraz przestępstwa oszustwa z art. 286§1 k.k., przy czym każdy z nich działał wspólnie i w porozumieniu z S. C., zaś oskarżona J. M. (2) przestępstwa pomocnictwa do oszustwa wyczerpującego dyspozycję art. 18§3 k.k. w zw. z art. 286§1 k.k.

Oskarżony T. Z. dopuścił się przypisanego mu czynu albowiem w dniu 13 sierpnia 2018 r. w G. i w W., działając wspólnie i w porozumieniu z S. C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził E. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci przysługującego jej prawa do dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika w lokalu mieszkalnym numer (...) o powierzchni 89,07m2, do którego przynależy klatka schodowa o pow. 5,84 m2, pomieszczenie gospodarcze o pow. 7,05 m2 oraz pomieszczenie techniczne o pow. 3,51 m2, położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w miejscowości G. o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł, w ten sposób, że wraz z S. C. nakłonił pokrzywdzoną do zamiany prawa dożywocia na rentę, wprowadzając ją w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania w postaci wysokości wypłacanej renty w stosunku miesięcznym, zapłaty częściowej kapitalizacji renty, zapewnienia jej nowego mniejszego mieszkania, w wyniku czego E. C. zawarła aktem notarialnym umowę zamiany dożywocia na rentę oraz porozumienie, nie otrzymując w zamian kwoty 40 000 zł tytułem częściowej kapitalizacji renty, otrzymując natomiast zobowiązanie wypłaty na jej rzecz kwoty 4 000 zł rocznie, jako świadczenia rażąco niewspółmiernego, jak również nie otrzymała nowego mieszkania.

Oskarżony w dniu 20 czerwca 2018 r. nabył nieruchomość wiedząc, że jest obciążona prawem dożywocia. Od początku nie wywiązywał się z przyjętych zobowiązań, jego celem było przejęcie nieruchomości, wyeksmitowanie z niej E. C. i postąpienie z nieruchomością jak z własną. Świadczy o tym fakt czynienia porozumień z S. C. odnośnie zamiany umowy dożywocia na rentę i doprowadzenie do zawarcia takiej umowy w dniu 13 sierpnia 2018 r. O tym że taki zamiar przyświecał oskarżonemu, świadczy fakt, że w umowie z dnia 13 sierpnia 2018 r. jako miejsce zamieszkania pokrzywdzonej został wpisany adres: P., ul. (...) co było niezgodne z prawdą, dodatkowo okoliczność, że po podpisaniu umowy E. C. zaczęła pakować swoje rzeczy, a pracownikowi socjalnemu wyjaśniła, że wyprowadza się do obiecanego jej mieszkania. Nadto, wbrew zapisowi zawartemu w akcie notarialnym, oskarżony nie wypłacił E. C. skapitalizowanej części renty w wysokości 40 000 zł, która w stosunku do wartości nabytej nieruchomości była i tak skrajnie nieadekwatna. Zapis zawarty w akcie oskarżenia nie był zgodny z prawdą. Gdyby do wypłaty wskazanej wyżej kwoty doszło pokrzywdzona nie żyłaby w skrajnym ubóstwie po zawarciu aktu notarialnego, nie żyłaby bez wody, prądu i ogrzewania w okresie zimowym. Oskarżony czynił zabiegi aby doprowadzić do zawarcia wskazanej umowy o zamianie prawa dożywocia na rentę, kontaktował się z notariuszem i w porozumieniu z S. C., zorganizował wizytę u lekarza psychiatry, który bez faktycznego badania i zapoznania się dokumentacją medyczną, wystawił opinię, z której wynikało, że E. C. może przystąpić do rzeczonego aktu, jest zdolna do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji o charakterze cywilno – prawnym i wyrażania woli.

Oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i taką korzyść osiągnął – prawo własności nieruchomości o wartości 300 000 zł, której właścicielem jest do dzisiaj, bez żadnych obciążeń, w tym z tytułu umowy dożywocia.

Oskarżony K. D. dopuścił się przypisanego mu czynu albowiem w dniu 16 sierpnia 2017 r. w P. i w K., działając wspólnie i w porozumieniu z S. C., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził J. M. (1) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci udziału ½ w prawie własności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę oznaczoną numerem (...) o powierzchni 0,0716 ha o łącznej wartości 364 000 zł, w ten sposób, że wraz z S. C., za pomocą wyzyskania jej błędu co do tego, że sprawa o zasiedzenie udziału ½ w prawie własności w/wym. nieruchomości nie została jeszcze ostatecznie zakończona i zapewniając ją o udzieleniu pomocy prawnej przy załatwieniu tej sprawy, składając obietnicę zapłaty kwoty 100 000 zł i dożywotniej opieki, nabył należący do pokrzywdzonej udział ½ w prawie własności wskazanej nieruchomości o wartości 182 000 zł rażąco poniżej wartości bo za kwotę 5 000 zł, nie wypłacając pokrzywdzonej kwoty 100 00 zł, nie zapewniając pomocy prawnej ani dożywotniej opieki.

Podkreślić należy, że zarówno K. D., jak i S. C. prowadzili działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami, wyszukiwali nieruchomości z trudnościami, np. z zadłużeniem, z dożywociem, zakup udziałów. To S. C. J. M. (1) opowiedziała o sprawie sądowej, w której szuka pomocy oraz o tym, że jest skłonna oddać swój udział w nieruchomości w zamian za 100 000 zł, dożywotnią opiekę oraz pomoc prawnika. To S. C. przez następnych kilka miesięcy przyjeżdżała do pokrzywdzonej, jeździła z nią do urzędów i to ona poinformowała pokrzywdzoną o konieczności udania się do notariusza. Nadmienić należy, że o sytuacji J. M. (1) i jej oczekiwaniach, S. C. musiała poinformować K. D. o czym świadczy dalszy rozwój wydarzeń. Podkreślić należy, że w aktach sprawy nie ma żadnego wiarygodnego dowodu wskazującego na to, że J. M. (1) przed dniem 16 sierpnia 2017 r. chciała sprzedać swój udział w prawie własności nieruchomości za kwotę 5 000 zł. J. M. (1) o tym jaka kwota będzie wpisana w akcie notarialnym dowiedziała się dopiero przed wejściem do Kancelarii. Cena sprzedaży została zatem uzgodniona pomiędzy oskarżonym K. D. a S. C.. J. M. (1) udała się do notariusza gdzie były przygotowane już wszystkie dokumenty i sporządzony projekt aktu notarialnego. Również sam fakt, że oskarżony po zakupie udziału zarówno od J. M. (1), jak i Z. S. wystawił nieruchomość przy ul. (...) do sprzedaży za kwotę 520 000 zł, świadczy o tym, że J. M. (1) nie mogła wycenić go na kwotę 5 000 zł. Pokrzywdzona ufała mu, wierzyła, że on jest tą osobą, która pomoże jej w zasiedzeniu udziału w nieruchomości, bo przecież tak został przedstawiony jej przez S. C.. Bez cienia wątpliwości podpisała akt notarialny i wzięła pieniądze w kwocie 5 000 zł bo była przekonana, że to nie koniec sprawy i „wszystko będzie dobrze”. Oskarżony zatem ewidentnie wyzyskał błąd pokrzywdzonej co do tego, że jej sprawa o zasiedzenie będzie w dalszym ciągu „załatwiana”. O tym, że pokrzywdzona tak właśnie myślała, świadczy również to, po sprzedaży wróciła na ul. (...) i tam mieszkała, nie wymeldowała się też. A zatem prawdziwe są jej zeznania, że miała dalsze oczekiwania finansowe i osobiste względem udziału w nieruchomości, o którego zasiedzenie – w jej mniemaniu - dalej walczyła w sądzie za pośrednictwem oskarżonego. Na powyższe wskazuje również fakt, że jak oskarżony namówił ją na wymeldowanie z nieruchomości i wręczył kwotę 5 000 zł, to pokrzywdzona napisała oświadczenie z dnia 5 czerwca 2019 r. (k.973), w którym zaznaczyła, że zrzeka się jakichkolwiek roszczeń do nieruchomości, „którą sprzedałam moją K. D..” Pokrzywdzona była zatem przekonana o tym, że K. D. załatwia sprawę drugiej części nieruchomości, którą według pokrzywdzonej ona zasiedziała. Gdyby nie fakt, że po wymeldowaniu wobec J. M. (1) podjęto działania mające na celu wypędzenie jej z nieruchomości przy ul. (...) typu najazdy nieznanych mężczyzn, zastraszanie, zabicie okien i drzwi w budynku, to pokrzywdzona byłaby przekonana w dalszym ciągu, że jej sprawa „jest w toku”. I to dlatego pokrzywdzona dalszej szukała pomocy prawnej, nie otrzymawszy jej od oskarżonego.

Wszystkie powyższe okoliczności świadczą o tym, że oskarżony K. D. doprowadził J. M. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem albowiem zakupił od niej udział w prawie własności nieruchomości warty 182 000 zł za kwotę 5 000 zł, a oskarżony jako profesjonalista zawodowo zajmujący się obrotem nieruchomościami o rzeczywistej wartości zarówno całej nieruchomości, jak i ½ części wiedział. Oskarżony przy tym wyzyskał błąd pokrzywdzonej co do tego, że jej sprawa o zasiedzenie połowy nieruchomości nie jest prawomocnie zakończona i zapewniając o udzieleniu jej pomocy prawnej w tej kwestii, zapłaty kwoty 100 000 zł i zapewniania dożywotniej opieki. Przy czym oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z S. C., która była niejako łącznikiem pomiędzy pokrzywdzoną a K. D., spotykała się z pokrzywdzoną i informowała o wszystkich istotnych kwestiach dotyczących nieruchomości. Nie sposób przy tym uznać aby S. C. działała samodzielnie chociażby w świetle jej późniejszej działalności związanej z zakupem nieruchomości od M. J. (1) i umieszczeniem syna M. J. (1) oraz jego konkubiny na nieruchomości przy ul. (...), która w ½ części należała już do K. D..

W wyniku wskazanego wyżej działania, oskarżony K. D. osiągnął korzyść majątkową albowiem stał się właścicielem udziału w ½ części prawa własności nieruchomości o wartości ponad 35 krotnie wyższej niż cena, którą za niego zapłacił.

Oskarżony S. Z. dopuścił się przestępstwa oszustwa na szkodę E. C. albowiem zawarł z nią umowę dożywocia w wyniku, której stał się właścicielem nieruchomości należącej do E. C. o wartości 300 000 zł, jednocześnie nie mając zamiaru wywiązywać się z przyjętych na siebie obowiązków względem pokrzywdzonej. Oskarżony działał zatem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i taką korzyść osiągnął – stał się właścicielem nieruchomości. Oskarżony doprowadził E. C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem albowiem w wyniku podpisania umowy z oskarżonym utraciła ona swoją własność, nie otrzymawszy w zamian dożywotniego utrzymania. Oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzoną co do zamiaru wywiązania się z umowy dożywocia albowiem E. C. była przekonana, że zawierając taką umowę jej sytuacja bytowa się polepszy, zostaną spłacone jej długi oraz zostanie otoczona należytą opieką. Tak się jednak nie stało gdyż oskarżony w ogóle nie zajmował się E. C., zaś działająca z nim wspólnie i w porozumieniu S. C. wywiązywała się z umowy w niewielkim zakresie dostarczając E. C. niesystematycznie pożywienie bądź zabierając ją na zakupy czy przekazując drobne kwoty pieniędzy. Innej pomocy, chociażby w postaci zapewnienia ogrzewania mieszkania w okresie zimowym, pokrzywdzonej nie zapewniono.

Odnośnie czynu popełnionego na szkodę M. J. (1), stwierdzić należy, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wykazał, że oskarżony S. Z. dopuścił się oszustwa na szkodę w/wym. Oskarżony bowiem kupił od niej mieszkanie zlokalizowane przy Al. (...) w P. za kwotę 150 000 zł, której to kwoty M. J. (1) nie przekazał. Tym samym osiągnął korzyść majątkową w postaci prawa własności do w/wym. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, które to mieszkanie wyremontował i sprzedał z zyskiem. Niewątpliwie oskarżony nie działał sam lecz wspólnie i w porozumieniu z S. C., z którą w czasie przeprowadzania transakcji kupna mieszkania pozostawał w konkubinacie. To S. C. nawiązała kontakt z pokrzywdzoną, załatwiała za nią wszystkie sprawy urzędowe związane ze sprzedażą nieruchomości, w tym dotyczące zadłużenia mieszkania, a następnie w dniu 30 października 2017 r. uzyskała od pokrzywdzonej pełnomocnictwo notarialne do sprzedaży lokalu. To S. C. poinformowała swojego konkubenta, o możliwości zakupu mieszkania z zadłużeniem znajdującego się w P. przy Al. (...). Oskarżony szukał takiego mieszkania do kupna i wyraził zainteresowanie. W dniu 2 listopada 2017 r. udzielił pełnomocnictwa do zakupu mieszkania J. M. (2), która wraz z S. C. prowadziła biuro nieruchomości, a następnie przekazał S. C. pieniądze na spłatę zadłużenia mieszkania. Oskarżony nie przekazał jednak pokrzywdzonej kwoty wskazanej w akcie notarialnym z dnia 27 listopada 2017 r. dotyczącym sprzedaży nieruchomości, a mianowicie kwoty 150 000 zł, pomimo tego, że w akcie notarialnym zostało zawarte stwierdzenie, że przed dniem zawarcia aktu notarialnego wskazana kwota została zapłacona przez kupującego, co S. C. w imieniu M. J. (1) potwierdziła i odbiór kwoty pokwitowała. Takim działaniem oskarżony wprowadził w błąd pokrzywdzoną co do tego, że cena sprzedaży zostanie jej przekazana. Jeszcze raz należy podkreślić, że w czasie sprzedaży mieszkania przez M. J. (1), S. Z. i S. C. pozostawali w konkubinacie, S. Z. orientował się w sprawach zawodowych S. C., zainwestował w remont jej biura nieruchomości kwotę kilkudziesięciu tysięcy złotych, to S. C. zaproponowała mu kupno mieszkania należącego do M. J. (1). Z pewnością poinformowała go również o wysokości zadłużenia ciążącego na mieszkaniu skoro S. Z. zdecydował się je spłacić. Oskarżony musiał być bardzo dobrze zorientowany w sprawie wszelkich okoliczności dotyczących przedmiotowego lokalu skoro nie udzielił pełnomocnictwa do jego kupna swojej konkubinie tylko jej wspólniczce J. M. (2). Nie sposób uznać w świetle relacji łączących S. Z. i S. C., aby nie miał on świadomości odnośnie braku przekazania pieniędzy na rzecz pokrzywdzonej tytułem zapłaty za lokal, a tym bardziej jaka była cena sprzedaży. W ocenie Sądu, z uwagi na łączące S. Z. i S. C. w ówczesnym okresie stosunki, miał on pełną świadomość podejmowanych przez S. C. względem pokrzywdzonej działań.

Z powyższego wynika także sposób działania i rola oskarżonej J. M. (2) w doprowadzeniu M. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Jak wspomniano wyżej oskarżona J. M. (2) wraz z S. C. były wspólniczkami w zakresie prowadzonej razem działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Oskarżona J. M. (2) znała sytuację M. J. (1) oraz jej zamiar sprzedaży nieruchomości, wysokości ciążącego na niej zadłużenia. Wraz z S. C. przyjeżdżała do pokrzywdzonej i na polecenie S. C. przekazała pokrzywdzonej kartkę wraz z informacją o wysokości spłaconego zadłużenia za mieszkanie. Oskarżona zgodziła się być pełnomocnikiem S. Z. odnośnie zakupu przez niego mieszkania. Znała go. Reprezentując oskarżonego podczas zawierania umowy z dnia 27 listopada 2017 r. wiedziała, że zostało ono zakupione za kwotę 150 000 zł i w obecności notariusza i S. C. potwierdziła przekazanie takiej kwoty na rzecz pokrzywdzonej, chociaż w rzeczywistości nie miało to miejsca. Oskarżona zatem pomogła S. Z. i S. C. w doprowadzeniu pokrzywdzonej M. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w w/wym. kwocie albowiem wiedziała, że taka kwota nie została jej przekazała a S. Z. i S. C. nie mieli zamiaru takiej kwoty pokrzywdzonej przekazać.

☒

Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

12. -15.

S. C.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Oskarżona S. C. stanęła pod zarzutem pomocnictwa do czterech oszustw, nie mniej jednak, na podstawie analizy zebranych dowodów, Sąd doszedł do przekonania, że oskarżona w każdym z czterech przypadków dopuściła się przestępstwa jako współsprawca a nie pomocnik. Jej rola bowiem w popełnieniu każdego z tych przestępstw była istotna. Wedle aktualnego brzmienia art. 18 § 1 zdanie drugie k.k. współsprawstwo sprowadza się do "wykonania czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą". W najogólniejszym ujęciu współsprawstwem jest "oparte na porozumieniu wspólne wykonanie czynu zabronionego przez dwie co najmniej osoby, z których każda odgrywa istotną rolę w procesie realizacji ustawowych znamion czynu zabronionego" (por. A. Wąsek, Współsprawstwo..., passim; tenże, Kodeks..., t. 1, s. 235 i n.; identycznie S.A. w Szczecinie w wyroku z dnia 26 lutego 2015 r., II AKa 274/14, LEX nr 1668677). Na gruncie niniejszej sprawy należy przyjąć, że oskarżona S. C. pełniła jedną z głównych ról w popełnieniu wszystkich przypisanych jej przestępstw. W odniesieniu do przestępstwa oszustwa popełnionego na szkodę M. J. (1) należy podkreślić, że to oskarżona doprowadziła do spotkania z pokrzywdzoną, przyjeżdżała do niej, zawoziła do Spółdzielni Mieszkaniowej, Urzędu Miasta i notariusza, to oskarżona doprowadziła do podpisania pełnomocnictwa na jej rzecz do sprzedaży mieszkania, a wreszcie w imieniu pokrzywdzonej mieszkanie to sprzedała swojemu konkubentowi za kwotę 150 000 zł, której to kwoty nie przekazała pokrzywdzonej. Następnie to ona doprowadziła do wyprowadzki syna pokrzywdzonej z mieszkania nr (...) przy ul. (...) do budynku przy ul. (...) w P.. Tam oskarżona przyjeżdżała i przywoziła żywność T. J. i jego konkubinie. Kiedy M. J. (1) chciała się z nią rozliczyć ze sprzedaży mieszkania, oskarżona oddaliła się i kontakt z nią urwał się. Niewątpliwe jest przy tym, że oskarżona pozostawała w porozumieniu ze S. Z., który był jej konkubentem i który kupił mieszkanie. Gdyby nie działalność S. C. S. Z. nie wiedziałby nic na temat M. J. (1) oraz jej mieszkania. Nadmienić należy, że M. J. (1) miała kontakt praktycznie tylko z oskarżoną S. C., z J. M. (2) widziała się tylko dwukrotnie, a ze S. Z. nigdy nie miała kontaktu.

Odnośnie czynu popełnionego na szkodę J. M. (1), to też należy zwrócić uwagę na to, że to oskarżona była pierwszą osobą, z którą pokrzywdzona miała kontakt. To ona przyjechała do pokrzywdzonej i zapewniała ją o zapewnieniu pomocy prawnika w rozwiązaniu jej sprawy związanej z zasiedzeniem nieruchomości, to ona poznała J. M. (1) z K. D., przyjeżdżała do niej do domu podtrzymując wcześniejsze zapewnienia. To oskarżona S. C. zawiozła pokrzywdzoną do notariusza, gdzie czekał już K. D. i to ona utwierdziła ją w tym, że do aktu notarialnego trzeba wpisać kwotę 5 000 zł. Następnie zawiozła pokrzywdzoną do banku, a potem odwiozła do domu. Podkreślić należy, że oskarżony K. D. być może w ogóle nie poznałby J. M. (1) gdyby nie zaangażowanie S. C.. To zaś w jakim kształcie został sporządzony i podpisany akt notarialny w dniu 16 sierpnia 2017 r. dotyczący sprzedaży ½ części nieruchomości przy ul. (...) na rzecz K. D. świadczy niewątpliwie o działaniu wspólnie i w porozumieniu z S. C.. Działania oskarżonej z pewnością wypełniały znamiona oszustwa albowiem to oskarżona wyzyskując błąd pokrzywdzonej co do tego, że jej sprawa sądowa nie jest ostatecznie załatwiona, zapewniała ją o pomocy prawnika w załatwieniu tej sprawy, przedstawiła jej K. D., który miał pomóc pokrzywdzonej, a następnie doprowadziła do umówienia spotkania u notariusza, gdzie J. M. (1) sprzedała swój udział w nieruchomości na rzecz w/wym. K. D. za kwotę 5 000 zł.

Odnośnie czynów popełnionych na szkodę E. C., wskazać należy, że to oskarżona S. C. nawiązała z nią relację, przyjeżdżała do pokrzywdzonej, zaprzyjaźniła się z nią, wzbudziła zaufanie, a następnie namówiła do przekazania należącej do pokrzywdzonej nieruchomości w ramach umowy o dożywocie. Oskarżona była przy podpisywaniu umowy, przy czym to ona wskazała S. Z. jako osobę zobowiązaną do wywiązywania się z obowiązków umowy dożywocia. Pomimo, że wykonywanie tych obowiązków ma charakter osobisty, co oznacza, że osoba zobowiązana wg umowy ma obowiązek zajmowania się dożywotnikiem osobiście, to od samego początku S. Z. nie zajmował się E. C. w jakikolwiek sposób, nie przyjeżdżał do niej, nie pomagał, to S. C. miała kontakt z pokrzywdzoną. Przyjeżdżała do niej, robiła zakupy, nie mniej jednak jej opieka nad pokrzywdzoną była znikoma w stosunku do zobowiązań przyjętych w ramach umowy dożywocia. E. C. bowiem bywała głodna, nie mogła dodzwonić się do oskarżonej, brakowało jej środków na utrzymanie. Podkreślić należy, że E. C. nie znała S. Z., miała kontakt tylko do S. C.. To ją uznawała za osobę, która miała się nią opiekować, w tym zapewnić jej nowe mieszkanie. Zatem to oskarżona S. C. był tą osobą, która w porozumieniu ze swoim konkubentem wprowadziła pokrzywdzoną w błąd co do zamiaru wywiązania się z zobowiązania dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jej jako domownika, dostarczaniu wyżywienia, ubrania, mieszkania, pokrywania kosztów ogrzewania i energii elektrycznej, zapewnieniu jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowaniu w chorobie, a nadto sprawienia jej własnym kosztem pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom. A poprzez przekazanie nieruchomości S. Z. – konkubentowi, doprowadziła ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem ponieważ ani on ani oskarżona nie wywiązywali się z podpisanej umowy. Mało tego, oskarżona będąc w porozumieniu z T. Z., doprowadziła do przeniesienia własności nieruchomości należącej do E. C. na jego rzecz. To, że oskarżona znała T. Z. nie budzi wątpliwości w świetle jej działalności w branży nieruchomości, prowadzenia działalności gospodarczej w tym zakresie, jej znajomości z K. D., którego wspólnikiem był T. Z., zamieszkiwania w sąsiedztwie i uczęszczania dzieci oskarżonych do tej samej szkoły. Podkreślić należy, że E. C. nie wiedziała, że w dniu 20 czerwca 2018 r. T. Z. kupił od S. Z. należącą uprzednio do E. C. nieruchomość przy ul. (...) obciążoną prawem dożywocia. Natomiast pod koniec lipca 2018 r. S. C. przyjechała do E. C. i poinformowała ją, nie pytając o zdanie, że będzie zamiana umowy dożywocia na rentę dożywotnią, i że w umowie o rentę będzie występował jej brat. Przed zawarciem umowy S. C. przyjechała z T. Z. do E. C. gdzie T. Z. oglądał mieszkanie i został przedstawiony E. C. jako brat. Nadmienić należy, że to oskarżona S. C. pojechała z E. C. do notariusza, a następnie gdy ten nie chciał sporządzić aktu notarialnego z uwagi na wątpliwości co do świadomości podejmowanych przez E. C. czynności, to S. C. woziła ją do lekarzy psychiatrów – najpierw tego, u którego stale leczyła się E. C., a następnie umówiła wizytę prywatną, za którą zapłaciła. A to wszystko po to aby doprowadzić do zamiany umowy dożywocia na rentę. Po podpisaniu aktu notarialnego w dniu 13 sierpnia 2018 r. w dalszym ciągu to z S. C. E. C. miała kontakt, S. C. obiecywała jej mieszkanie, nawet wskazała już adres: P. ul. (...) gdzie E. C. miała zamiar się przeprowadzić i już się pakowała. Zresztą taki adres był już wpisany w akcie notarialnym z dnia 13 sierpnia 2018 r. jako adres zamieszkania E. C.. Wszystkie te okoliczności świadczą o tym, że S. C. była współsprawcą najpierw ze S. Z. a potem z T. Z. popełnienia czynów na szkodę E. C. a nie tylko ich pomocnikiem.

☐

Warunkowe umorzenie postępowania

---------

--------------------------------

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

-----------------------------------------------------------

☐

Umorzenie postępowania

---------

--------------------------------

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

-----------------------------------------------------------

☐

Uniewinnienie

---------

--------------------------------

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

-----------------------------------------------------------

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

T. Z.

1.

1.

Kara 1 roku pozbawienia wolności i 200 stawek dziennych grzywny po 50 zł każda stawka. Wymierzając oskarżonemu karę pozbawienia wolności oraz grzywny Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., mając na względzie, aby dolegliwość wymierzonej kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd ocenił, że zarówno stopień winy, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu jest wysoki. Oskarżony dopuścił się przestępstwa wobec osoby samotnej, chorej, częściowo nieporadnej życiowo, wykorzystując jej zaufanie, w wyniku czego praktycznie doprowadził ją do wyzbycia się najbardziej wartościowego składnika jej majątku jakim było mieszkanie w budynku przy ul. (...) w G., w którym pokrzywdzona miała prawo zamieszkiwać w ramach przysługującego jej prawa dożywocia, oferując jej w zamian za to kwotę 40 000 zł na 10 lat, której i tak pokrzywdzonej nie przekazał. Sąd miał na względzie, że oskarżony działał w sposób zaplanowany, wspólnie i w porozumieniu z S. C. oraz w celu osiągnięcia łatwej i szybkiej korzyści majątkowej.

Oskarżony rozumiał znaczenie swoich działań, nie miał zakłóconej poczytalności ani zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Wiedział, że narusza nie tylko normy prawne, ale i moralne, a jego działanie jest też ewidentnie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Do okoliczności łagodzących przy wymiarze kary Sąd zaliczył uprzednią niekaralność oskarżonego, jak też prowadzenie ustabilizowanego trybu życia. Sąd miał na względzie, że pomimo, iż od czasu popełnienia przestępstwa upłynęło już ponad 5 lat oskarżony nie wszedł ponownie na ścieżkę przestępstwa i zachowuje się zgodnie z prawem.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kara 1 roku pozbawienia wolności i kara 200 stawek dziennych grzywny są, zdaniem Sądu, adekwatne do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz spełnią cele prewencji ogólnej i szczególnej, jak również potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Wysokość stawki dziennej grzywny, Sąd dostosował do sytuacji majątkowej i możliwości finansowych oskarżonego. W ocenie Sądu, tak ukształtowane kary stanowią odpowiednią represję wobec oskarżonego – adekwatną, a jednocześnie nie nadmiernie dolegliwą.

K. D.

4.

4.

Kara 1 roku pozbawienia wolności i 200 stawek dziennych grzywny po 80 zł każda stawka. Wymierzając oskarżonemu karę pozbawienia wolności oraz grzywny Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., mając na względzie, aby dolegliwość wymierzonej kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd ocenił, że zarówno stopień winy, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu jest wysoki. Oskarżony dopuścił się przestępstwa wobec osoby starszej, schorowanej, łatwowiernej, wykorzystując jej zaufanie, w wyniku czego doprowadził ją do wyzbycia się jedynego wartościowego składnika jej majątku jakim był udział ½ w prawie własności nieruchomości przy ul. (...) w P., oferując jej w zamian za niego kwotę niespotykanie niską 5 000 zł i nie wywiązując się z pozostałych obietnic. Sąd miał na względzie, że oskarżony działał w sposób zaplanowany, wspólnie i w porozumieniu z S. C. oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Oskarżony rozumiał znaczenie swoich działań, nie miał zakłóconej poczytalności ani zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Wiedział, że narusza nie tylko normy prawne, ale i moralne, a jego działanie jest też ewidentnie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wysoki stopień winy oskarżonego przejawia się także w tym, że oskarżony do popełnienia przestępstwa wykorzystał swoje doświadczenie zawodowe i wykształcenie prawnicze, a jego ofiarą padła starsza, niewykształcona kobieta.

Do okoliczności łagodzących przy wymiarze kary Sąd zaliczył uprzednią niekaralność oskarżonego, jak też prowadzenie ustabilizowanego trybu życia. Sąd miał na względzie, że pomimo tego, iż od czasu popełnienia przestępstwa upłynęło już ponad 6 lat oskarżony nie wszedł ponownie na ścieżkę przestępstwa i zachowuje się zgodnie z prawem.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kara 1 roku pozbawienia wolności i kara 200 stawek dziennych grzywny są, zdaniem Sądu, adekwatne do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz spełnią cele prewencji ogólnej i szczególnej, jak również potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Wysokość stawki dziennej grzywny, Sąd dostosował do sytuacji majątkowej i możliwości finansowych oskarżonego. W ocenie Sądu, tak ukształtowane kary stanowią odpowiednią represję wobec oskarżonego – adekwatną, a jednocześnie nie nadmiernie dolegliwą.

S. Z.

7.

7.

Kara 1 roku pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł jedna stawka. Wymierzając oskarżonemu karę pozbawienia wolności oraz grzywny Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., mając na względzie, aby dolegliwość wymierzonej kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd ocenił, że zarówno stopień winy, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu jest wysoki.

Oskarżony dopuścił się przestępstwa wobec osoby samotnej, chorej, częściowo nieporadnej życiowo, wykorzystując jej zaufanie. Sąd miał na względzie, że oskarżony działał w sposób zaplanowany, wspólnie i w porozumieniu z S. C. oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Oskarżony rozumiał znaczenie swoich działań, nie miał zakłóconej poczytalności ani zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Wiedział, że narusza nie tylko normy prawne, ale i moralne, a jego działanie jest też ewidentnie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Oskarżony zawierając umowę dożywocia, w ramach której otrzymał od E. C. nieruchomość o wartości nie mniejszej niż 300 000 zł z góry wiedział, że nie wywiąże się z jej postanowień.

Do okoliczności łagodzących przy wymiarze kary Sąd zaliczył uprzednią niekaralność oskarżonego, jak też prowadzenie ustabilizowanego trybu życia. Sąd miał na względzie, że pomimo tego, iż od czasu popełnienia przestępstwa upłynęło już ponad 5 lat oskarżony nie wszedł ponownie na ścieżkę przestępstwa i zachowuje się zgodnie z prawem.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kara 1 roku pozbawienia wolności i kara 100 stawek dziennych grzywny są, zdaniem Sądu, adekwatne do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz spełnią cele prewencji ogólnej i szczególnej, jak również potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Wysokość stawki dziennej grzywny, Sąd dostosował do sytuacji majątkowej i możliwości finansowych oskarżonego. W ocenie Sądu, tak ukształtowane kary stanowią odpowiednią represję wobec oskarżonego – adekwatną, a jednocześnie nie nadmiernie dolegliwą.

S. Z.

8.

8.

Kara 6 miesięcy pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 50 zł jedna stawka. Wymierzając oskarżonemu karę pozbawienia wolności oraz grzywny Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., mając na względzie, aby dolegliwość wymierzonej kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd ocenił, że zarówno stopień winy, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu jest wysoki.

Oskarżony dopuścił się przestępstwa wobec osoby starszej, wykorzystując jej zaufanie, doprowadzając do utraty mieszkania o znacznej wartości. Sąd miał na względzie, że oskarżony działał w sposób zaplanowany, wspólnie i w porozumieniu z S. C. oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Oskarżony rozumiał znaczenie swoich działań, nie miał zakłóconej poczytalności ani zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Wiedział, że narusza nie tylko normy prawne, ale i moralne, a jego działanie jest też ewidentnie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Do okoliczności łagodzących przy wymiarze kary Sąd zaliczył uprzednią niekaralność oskarżonego, jak też prowadzenie ustabilizowanego trybu życia. Sąd miał na względzie, że pomimo tego, iż od czasu popełnienia przestępstwa upłynęło już prawie 6 lat oskarżony nie wszedł ponownie na ścieżkę przestępstwa i zachowuje się zgodnie z prawem. Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kara 6 miesięcy pozbawienia wolności i kara 100 stawek dziennych grzywny są, zdaniem Sądu, adekwatne do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz spełnią cele prewencji ogólnej i szczególnej, jak również potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Wysokość stawki dziennej grzywny, Sąd dostosował do sytuacji majątkowej i możliwości finansowych oskarżonego. W ocenie Sądu, tak ukształtowane kary stanowią odpowiednią represję wobec oskarżonego – adekwatną, a jednocześnie nie nadmiernie dolegliwą.

S. Z.

9.

7 - 8

Kara łączna 1 roku pozbawienia wolności i 150 stawek dziennych grzywny po 50 zł każda stawka. Orzekając w przedmiocie wymiaru kary łącznej, Sąd kierował się art. 86 § 1 k.k. oraz wszelkimi okolicznościami, które miały wpływ na jej ukształtowanie. Zgodnie z treścią art. 86 § 1 k.k. (w brzmieniu tego przepisu na dzień popełnienia przestępstwa), Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności. Ponadto, zgodnie z art. 86 § 2 k.k. wymierzając karę łączną grzywny, sąd określa na nowo wysokość stawki dziennej, kierując się wskazaniami określonymi w art. 33 § 3 k.k., jednocześnie wysokość stawki dziennej nie może jednak przekraczać najwyższej ustalonej poprzednio. Granice wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności za przestępstwa orzeczone w przedmiotowym wyroku wynoszą od 1 roku pozbawienia wolności – w przypadku zastosowania zasady absorbcji do 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności – w przypadku zastosowania zasady pełnej kumulacji, a grzywny od 100 stawek dziennych do 200 stawek dziennych grzywny. Jednocześnie najwyższa wysokość jednej stawki dziennej mogła wynieść 50 zł.

Sąd uwzględnił utrwalone orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, jak również jednolite stanowisko doktryny. Rozstrzygając co do tego, która z zasad wymiaru kary łącznej – zasada absorbcji, asperacji czy kumulacji – powinna znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie, Sąd badał następujące okoliczności: ilość przestępstw, co do których orzeczono kary podlegające łączeniu, związek podmiotowo-przedmiotowy między poszczególnymi przestępstwami, a w tym w szczególności tożsamość rodzajową naruszonego dobra, związek między czasem i miejscem popełnienia przestępstwa, podobieństwa w sposobie jego popełnienia, tożsamość ewentualnych współsprawców oraz tożsamość pokrzywdzonych. Stwierdzenie bliskiego związku podmiotowo-przedmiotowego mogłoby bowiem świadczyć o tym, że w abstrakcyjnie rozumianym odczuciu społecznym przestępstwa, za które orzeczono kary podlegające łączeniu odbierane byłyby jako „jedna całość”, co z kolei przemawiałoby za zastosowaniem zasady zbliżonej do absorpcji. Sąd miał przy tym na uwadze utrwalony w orzecznictwie pogląd, że zasada kumulacji stosowana być powinna jedynie w sytuacjach wyjątkowych, wymagających szczególnego uzasadnienia, a za priorytet uważać należy zasadę asperacji. W świetle powyższego, Sąd uznał, że specyfika niniejszej sprawy przemawia za zasadnością zastosowania zasady absorbcji odnośnie kary pozbawienia wolności, zaś asperacji odnośnie kary grzywny i wymierzenia oskarżonemu S. Z. kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności i grzywny w wymiarze 150 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 50 zł.

Orzekając w zakresie wymiaru kary łącznej, Sąd miał na uwadze przede wszystkim związek przedmiotowy i podmiotowy między popełnionymi przestępstwami wchodzącymi w węzeł kary łącznej, nadto bliski związek czasowy – czyny dzielił czas niewiele ponad 3 miesięcy. Odnośnie kary łącznej pozbawienia wolności, Sąd miał na uwadze także to, że orzeczenie jej w wymiarze powyżej roku uniemożliwiłoby zastosowanie wobec oskarżonego kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Reasumując, w ocenie Sądu, orzeczona wobec oskarżonego kara łączna 1 roku pozbawienia wolności i kara łączna grzywny 150 stawek dziennych po 50 zł jedna stawka to kary sprawiedliwe, spełnią zarówno ustawowe zadania wychowawcze i zapobiegawcze wobec oskarżonego, jak i zadania w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

S. C.

12.

12.

Kara 1 roku pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 10 zł jedna stawka. Wymierzając oskarżonej karę pozbawienia wolności oraz grzywny Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., mając na względzie, aby dolegliwość wymierzonej kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd ocenił, że zarówno stopień winy, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu jest wysoki. Oskarżona dopuściła się przestępstwa wobec osoby starszej, schorowanej, łatwowiernej, wykorzystując jej zaufanie, w wyniku czego doprowadziła ją do wyzbycia się jedynego wartościowego składnika jej majątku jakim był udział ½ w prawie własności nieruchomości przy ul. (...) w P., za kwotę niespotykanie niską 5 000 zł i nie wywiązując się z pozostałych obietnic. Sąd miał na względzie, że oskarżona działała w sposób zaplanowany, wspólnie i w porozumieniu z K. D. oraz w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Dodać należy, że oskarżona była pierwszą osobą, z którą spotykała się pokrzywdzona, to ona wzbudzała w pokrzywdzonej zaufanie, zapewniała o prawdziwości zamiarów i niejako przygotowywała grunt do popełnienia przestępstwa.

Oskarżona rozumiała znaczenie swoich działań, nie miała zakłóconej poczytalności ani zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Wiedziała, że narusza nie tylko normy prawne, ale i moralne, a jej działanie jest też ewidentnie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Do okoliczności łagodzących przy wymiarze kary Sąd zaliczył uprzednią niekaralność oskarżonej, jak też prowadzenie ustabilizowanego trybu życia. Sąd miał na względzie, że pomimo tego, iż od czasu popełnienia przestępstwa upłynęło już 6 lat oskarżona nie weszła ponownie na ścieżkę przestępstwa i zachowuje się zgodnie z prawem.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kara 1 roku pozbawienia wolności i kara 100 stawek dziennych grzywny są, zdaniem Sądu, adekwatne do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz spełnią cele prewencji ogólnej i szczególnej, jak również potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Wysokość stawki dziennej grzywny, Sąd dostosował do sytuacji majątkowej i możliwości finansowych oskarżonej, która jest matką samotnie wychowującą dwoje dzieci. W ocenie Sądu, tak ukształtowane kary stanowią odpowiednią represję wobec oskarżonej – adekwatną, a jednocześnie nie nadmiernie dolegliwą.

S. C.

13.

13.

Kara 1 roku pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 10 zł jedna stawka.

Takie samo uzasadnienie jak w pkt 12., z tym, że w tym przypadku oskarżona działała wspólnie i w porozumieniu ze swoim ówczesnym partnerem S. Z. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla niego i dla siebie. Dodatkowo oskarżona działała na szkodę E. C. – osoby chorej, nieporadnej życiowo i wyjątkowo ufnej, która traktowała oskarżoną jak swoją dobrą koleżankę.

S. C.

14.

14.

Kara 1 roku pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 10 zł jedna stawka.

Takie samo uzasadnienie jak w pkt 12. i 13. z tym, że w tym przypadku oskarżona działała wspólnie i w porozumieniu z T. Z. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

S. C.

15.

15.

Kara 6 miesięcy pozbawienia wolności i 100 stawek dziennych grzywny po 10 zł jedna stawka.

Takie samo uzasadnienie jak w pkt 12., 13., i 14. z tym, że w tym przypadku oskarżona działała wspólnie i w porozumieniu ze S. Z., na szkodę M. J. (1) – osoby starszej i ufnej w stosunku do oskarżonej. Oskarżona działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla S. Z. i dla siebie doprowadzając M. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – sprzedaży mieszkania o wartości 150 000 zł, której to kwoty M. J. (1) nie otrzymała.

S. C.

16.

12 - 15

Kara łączna 1 roku pozbawienia wolności i 200 stawek dziennych grzywny po 10 zł jedna stawka. Orzekając w przedmiocie wymiaru kary łącznej, Sąd kierował się art. 86 § 1 k.k. oraz wszelkimi okolicznościami, które miały wpływ na jej ukształtowanie. Zgodnie z treścią art. 86 § 1 k.k. (w brzmieniu tego przepisu na dzień popełnienia przestępstwa), Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności. Ponadto, zgodnie z art. 86 § 2 k.k. wymierzając karę łączną grzywny, sąd określa na nowo wysokość stawki dziennej, kierując się wskazaniami określonymi w art. 33 § 3 k.k., jednocześnie wysokość stawki dziennej nie może jednak przekraczać najwyższej ustalonej poprzednio. Granice wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności za przestępstwa orzeczone w przedmiotowym wyroku wynoszą od 1 roku pozbawienia wolności – w przypadku zastosowania zasady absorbcji do 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności – w przypadku zastosowania zasady pełnej kumulacji, a grzywny od 100 stawek dziennych do 400 stawek dziennych grzywny. Jednocześnie najwyższa wysokość jednej stawki dziennej mogła wynieść 10 zł.

Sąd uwzględnił utrwalone orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, jak również jednolite stanowisko doktryny. Rozstrzygając co do tego, która z zasad wymiaru kary łącznej – zasada absorbcji, asperacji czy kumulacji – powinna znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie, Sąd badał następujące okoliczności: ilość przestępstw, co do których orzeczono kary podlegające łączeniu, związek podmiotowo-przedmiotowy między poszczególnymi przestępstwami, a w tym w szczególności tożsamość rodzajową naruszonego dobra, związek między czasem i miejscem popełnienia przestępstwa, podobieństwa w sposobie jego popełnienia, tożsamość ewentualnych współsprawców oraz tożsamość pokrzywdzonych. Stwierdzenie bliskiego związku podmiotowo-przedmiotowego mogłoby bowiem świadczyć o tym, że w abstrakcyjnie rozumianym odczuciu społecznym przestępstwa, za które orzeczono kary podlegające łączeniu odbierane byłyby jako „jedna całość”, co z kolei przemawiałoby za zastosowaniem zasady zbliżonej do absorpcji. Sąd miał przy tym na uwadze utrwalony w orzecznictwie pogląd, że zasada kumulacji stosowana być powinna jedynie w sytuacjach wyjątkowych, wymagających szczególnego uzasadnienia, a za priorytet uważać należy zasadę asperacji. W świetle powyższego, Sąd uznał, że specyfika niniejszej sprawy przemawia za zasadnością zastosowania zasady absorbcji odnośnie kary pozbawienia wolności zaś asperacji odnośnie kary grzywny i wymierzenia oskarżonej S. C. kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności i grzywny w wymiarze 200 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej na kwotę 10 zł.

Orzekając w zakresie wymiaru kary łącznej, Sąd miał na uwadze przede wszystkim bliski związek przedmiotowy i podmiotowy między popełnionymi przestępstwami wchodzącymi w węzeł kary łącznej, nadto bliski związek czasowy – 4 czyny zostały popełnione na przestrzeni 1 roku. Dwa z nich zostały popełnione na szkodę tej samej pokrzywdzonej – E. C., wszystkie zostały popełnione przez oskarżoną w bardzo podobny sposób. Odnośnie kary łącznej pozbawienia wolności, Sąd miał na uwadze także to, że orzeczenie jej w wymiarze powyżej roku uniemożliwiłoby zastosowanie wobec oskarżonej kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Tymczasem oskarżona S. C. jest matką samotnie wychowującą dwoje dzieci, w tym jedno niepełnosprawne.

Reasumując, w ocenie Sądu, orzeczona wobec oskarżonej kara łączna 1 roku pozbawienia wolności i kara łączna grzywny 200 stawek dziennych po 10 zł jedna stawka to kary sprawiedliwe, spełnią zarówno ustawowe zadania wychowawcze i zapobiegawcze wobec oskarżonej, jak i zadania w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

J. M. (2)

19.

19.

Kara 6 miesięcy pozbawienia wolności i 50 stawek dziennych grzywny po 30 zł jedna stawka. Wymierzając oskarżonej karę pozbawienia wolności oraz grzywny Sąd kierował się dyrektywami wymiaru kary wskazanymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., mając na względzie, aby dolegliwość wymierzonej kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące, oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Sąd ocenił, że zarówno stopień winy, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu jest znaczny. Oskarżona dopuściła się przestępstwa w stosunku do osoby starszej, ufnej, a w wyniku działania oskarżonej pokrzywdzona straciła swój majątek w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o wartości nie mniejszej niż 150 000 zł. Sąd wziął jednak pod uwagę, że oskarżona była tylko pomocnikiem do popełnienia oszustwa.

Oskarżona rozumiała znaczenie swoich działań, nie miała zakłóconej poczytalności ani zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Wiedziała, że narusza nie tylko normy prawne, ale i moralne, a jej działanie jest też ewidentnie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Do okoliczności łagodzących przy wymiarze kary Sąd zaliczył uprzednią niekaralność oskarżonej, jak też prowadzenie ustabilizowanego trybu życia. Sąd miał na względzie, że pomimo tego, iż od czasu popełnienia przestępstwa upłynęło już 6 lat oskarżona nie weszła ponownie na ścieżkę przestępstwa i zachowuje się zgodnie z prawem.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uznał, że kara 6 miesięcy pozbawienia wolności i kara 50 stawek dziennych grzywny są, zdaniem Sądu, adekwatne do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz spełnią cele prewencji ogólnej i szczególnej, jak również potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa. Wysokość stawki dziennej grzywny, Sąd dostosował do sytuacji majątkowej i możliwości finansowych oskarżonej. W ocenie Sądu, tak ukształtowane kary stanowią odpowiednią represję wobec oskarżonej – adekwatną, a jednocześnie nie nadmiernie dolegliwą.

T. Z.

2.

1.

Na podstawie art. 69§1 i §2 k.k. i art. 70§1 k.k. Sąd zdecydował o warunkowym zawieszeniu orzeczonych kar pozbawienia wolności w stosunku do wszystkich oskarżonych, uznając, że będzie to wystarczające dla osiągnięcia wobec nich celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Sąd uznał, że z uwagi na to, że oskarżeni są według przepisów prawa polskiego osobami dotychczas niekaranymi, prowadzą ustabilizowany tryb życia, mają rodziny, pracują zawodowo, to te okoliczności przemawiają za tym aby dać im szansę poprawy zachowania w warunkach wolnościowych. Przy czym Sąd wyznaczył oskarżonym: T. Z., K. D., S. Z. i S. C. okres próby wynoszący 3 lata uznając, że będzie on wystarczający do zweryfikowania postawy i linii życiowej w/wym. oskarżonych we wskazanym okresie, a oskarżonej J. M. (2) 2 letni okres próby, gdyż oskarżona dopuściła się przestępstwa w formie pomocnictwa. Sąd doszedł do przekonania, że niniejsza sprawa będzie dla oskarżonych nauczką na przyszłość i nie wejdą oni już na ścieżkę przestępstwa.

K. D.

5.

4.

S. Z.

10.

9.

S. C.

17.

16.

J. M. (2)

20.

19.

T. Z., K. D., S. Z., S. C., J. M. (2)

3., 6., 11., 18., 21.

2., 5., 10., 17., 20.

Na podstawie art. 73§1 k.k. Sąd postanowił o oddaniu wszystkich oskarżonych w okresie próby pod dozór kuratora. Dozór będzie miał na celu wzmocnienie wychowawczych oddziaływań na oskarżonych, a poprzez kontrolę ich zachowania w okresie próby ułatwi im utrzymanie właściwych postaw i powstrzyma od ponownego popełnienia przestępstwa.

T. Z., K. D., S. Z., S. C., J. M. (2)

23.

1 – 22, 24-26

Na podstawie art. 43b k.k. Sąd orzekł środek karny w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości poprzez jego opublikowanie na stronie internetowej Sądu Okręgowego w Warszawie przez okres 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku. Sąd zdecydował o orzeczeniu tego środka karnego nie tylko ze względu na wychowawcze i prewencyjne oddziaływanie na osoby oskarżonych ale również ze względu na interes publiczny w zakresie społecznego oddziaływania kary. Jak trafnie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach: „Podanie wyroku do publicznej wiadomości powinno mieć miejsce przede wszystkim w takich przypadkach, które wzbudziły szczególne zainteresowanie społeczne, wywołały powszechne oburzenie czy też niepokój. Celowe jest również sięganie do tego środka w przypadku przestępstw nagminnie popełnianych na danym terenie lub w określonym środowisku” (wyrok SA w Katowicach z 28.06.2007 r., II AKa 190/07, LEX nr 370433). W przedmiotowej sprawie ze względu przede wszystkim na osoby pokrzywdzonych – osoby starsze, nieporadne życiowo, chore, a tym samym ze względu na dużą społeczną szkodliwość czynów, których dopuścili się oskarżeni, Sąd uznał za celowe orzeczenie tego środka karnego – ku przestrodze.

K. D.,

S. Z.

22.

4. i 8.

Na podstawie art. 46§1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonych K. D. i S. Z. obowiązek częściowego naprawienia szkody, przy czym od K. D. na rzecz pokrzywdzonej J. M. (1) kwotę 100 000 zł, a od S. Z. na rzecz M. J. (1) kwotę 100 000 zł. W pierwszej kolejności trzeba podkreślić, że wobec zgłoszenia przez pełnomocnika pokrzywdzonych w stosownym czasie wniosku o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody, jego orzeczenie stało się obligatoryjne. Wskazać należy, że wprawdzie w czynach za które został orzeczony obowiązek naprawienia szkody brali udział również inni oskarżeni, nie mniej jednak ostatecznie korzyść majątkowa przypadła na rzecz oskarżonego K. D. – to on nabył udział ½ nieruchomości należącej do J. M. (1) oraz na rzecz S. Z. – to on nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu należące do M. J. (1).

1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

24.

Na podstawie art. 618§1 pkt 11 k.p.k. Sąd zasądził na rzecz adw. A. J. – obrońcy oskarżonej S. C. kwotę 1920 zł powiększoną o podatek VAT tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną oskarżonej z urzędu. Wysokość zasądzonej kwoty wynika z ilości terminów rozpraw, na których była obecna obrońca (12).

25.

Na podstawie art. 616§1 pkt 2 k.p.k. i art. 627 k.p.k. tytułem kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie, Sąd zasądził solidarnie od oskarżonych K. D. i S. C. na rzecz oskarżycielki posiłkowej J. M. (1) kwotę 2040 zł i solidarnie od oskarżonych: S. Z., S. C. i S. M. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. J. (1) kwotę 2040 zł. Do kosztów procesu należą bowiem uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego pełnomocnika zaś od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego sąd zasądza koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa oraz wydatki na rzecz oskarżyciela posiłkowego. Wysokość zasądzonej kwoty wynika z ilości terminów rozpraw, na których był obecny pełnomocnik (13). Na marginesie należy podkreślić, że obowiązujące przepisy prawa nie przewidują możliwości zwolnienia skazanych od obowiązku zwrócenia oskarżycielowi posiłkowemu kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie. Sąd nie obciążył tymi kosztami pozostałych oskarżonych: T. Z. i S. Z. albowiem ich czyny zostały popełnione na szkodę E. C., która nie była reprezentowana przez pełnomocnika.

26.

Na podstawie art. 2 ust. 1 i 2 oraz art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych, Sąd zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa opłaty sądowe w kwotach: 2180 złotych od T. Z., 3380 złotych od K. D., 1680 złotych od S. Z., 380 złotych od S. C. oraz 420 złotych od J. M. (2). Powyższe kwoty wynikają z wysokości orzeczonych wobec poszczególnych oskarżonych kar pozbawienia wolności i grzywny. Sąd również obciążył oskarżonych pozostałymi kosztami postępowania w sprawie stosownie do ich udziału i wygenerowanych kosztów. I tak Sąd obciążył każdego z oskarżonych opłatą za dane z Krajowego Rejestru Karnego, ryczałtem za doręczenie pism i wezwań, innymi kosztami wygenerowanymi w postępowaniu przygotowawczym (18,94 zł /5), nadto Sąd obciążył oskarżonych: T. Z., S. C. i S. Z. kosztami badań lekarskich i kosztami opinii biegłego psychologa dotyczących pokrzywdzonej E. C. ( (...),64+498 zł/3), a oskarżonego K. D. kosztami pisemnej opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości i kosztami stawiennictwa biegłego na rozprawie gdyż opinia została wywołana przez niego (3 844,97 + 39,84). Z uwagi na to, że oskarżona S. C. korzystała w postępowaniu przed Sądem z pomocy obrońcy z urzędu, Sąd zwolnił ją od ponoszenia kosztów wynagrodzenia obrońcy uznając, że z uwagi na jej trudną sytuację materialną nie byłaby ona w stanie tych kosztów ponieść.

Podpis