XII K 242/24 - wyrok Sąd Okręgowy w Warszawie z 2024-11-15
Sygn. akt XII K 242/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 listopada 2024 roku
Sąd Okręgowy w Warszawie XII Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSO Piotr Gąciarek
Ławnicy: Beata Wioletta Mikołajewska
Sławomir Bogucki
Protokolant: Ewelina Sidz
przy udziale asesora prokuratury Mateusza Jurka
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2024 roku
sprawy W. F. , syna F. C. i C. I. z d. C.
urodzonego (...) w J. (M.)
oskarżonego o to, że:
w dniu (...) roku w W., na lotniczym przejściu granicznym usytuowanym na terenie portu Lotniczego (...) w W., wbrew przepisom art. 37 ust. 1-3, 5 i 9 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1939 z późn. zm.), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, dokonał przywozu znacznej ilości środków odurzających w postaci ziela konopi innych niż włókniste o wadze 17.083,2 gramów w ten sposób, że wprowadził on wyżej wymienione środki odurzające, które zostały ukryte w posiadanej przez niego walizce, z terytorium (...) przez Państwo K., na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - obszar celny Unii Europejskiej, za co otrzymał korzyść majątkową w postaci pieniędzy w kwocie (...) złotych,
tj. o przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii
orzeka:
I. oskarżonego W. F. uznaje za winnego zarzucanego mu czynu kwalifikowanego z art. 55 ust 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 55 ust 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii skazuje go na karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 240 (dwustu czterdziestu) stawek dziennych grzywny po 10 (dziesięć) złotych stawka;
II. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej wobec oskarżonego W. F. w punkcie I wyroku kary pozbawienia wolności zalicza okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia (...) roku godzina 15:06,
III. na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzeka przepadek dowodów rzeczowych szczegółowo opisanych w wykazie dowodów rzeczowych (...) pod poz. (...) (k. 125);
IV. na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzeka przepadek dowodów rzeczowych szczegółowo opisanych w wykazie dowodów rzeczowych (...) pod poz.(...) (k. 125) poprzez pozostawienie w aktach sprawy;
V. na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zwraca oskarżonemu W. F. dowód rzeczowy szczegółowo opisany w wykazie dowodów rzeczowych (...) pod poz. (...)(k. 125);
VI. na podstawie art. 70 ust. 4a ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzeka wobec oskarżonego W. F. świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości 1000 (tysiąc) złotych;
VII. na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzeka przepadek równowartości korzyści majątkowej osiągniętej przez oskarżonego z popełnienia przestępstwa w wysokości (...) ((...) ) złotych;
VIII. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych.
UZASADNIENIE |
||||||||||||||
Formularz UK 1 |
Sygnatura akt |
XII K 242/24 |
||||||||||||
Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza. |
||||||||||||||
USTALENIE FAKTÓW |
||||||||||||||
Fakty uznane za udowodnione |
||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano) |
||||||||||||
1 |
W. F. |
Przestępstwo przywozu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z terytorium innego państwa spoza Unii Europejskiej znacznej ilości środków odurzających - tj. przestępstwo z art. 55 ust 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. |
||||||||||||
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione |
Dowód Numer karty |
|||||||||||||
W. F. jest obywatelem M., mieszkał i pracował w M. ma (...)lat, z zawodu jest (...) W grudniu 2023 roku W. F. został zwolniony z pracy w przedsiębiorstwie (...), w której był zatrudniony na stanowisku (...). W pierwszej połowie 2024 roku nie mogąc znaleźć stałej pracy, trudnił się pracami dorywczymi, między innymi grając na gitarze w barach i pubach oraz wykonując doraźnie projekty związane z projektowaniem graficznym. W związku z brakiem stałej pracy, W. F. borykał się z problemami finansowymi, musiał zrezygnować z wynajmu mieszkania oraz nie spłacał zobowiązań finansowych, między innymi rat związanych z leasingiem samochodu. Podczas jednego z wieczorów, gdy W. F. grał na gitarze w barze, dwie nieustalone osoby złożyły mu ofertę szybkiego zarobku. Zadanie to miało polegać na przewiezieniu przesyłki z marihuaną z T. do P. gdzie nieustalona osoba miała zgłosić się do W. F. po walizkę, i za co W. F. miał otrzymać równowartość (...) W. F. przystał na propozycję. Od zleceniodawców otrzymał bilety lotnicze z M.do P. oraz powrotne do M.przez C., opłaconą rezerwację pokoju hotelowego w (...) Hotel (...) w W. na pobyt od 30 czerwca 2024 roku do 5 lipca 2024 roku, a także szczegółową instrukcję odebrania i przewiezienia przesyłki. Ze zleceniodawcami tymi W. F. pozostawał w kontakcie przez aplikację (...) W dniu 29 czerwca 2024 roku, W. F. zgodnie z udzieloną mu instrukcją poleciał z K. w M. do B. wT.. Na parkingu przy lotniku w B. nieustalona osoba przekazała W. F. czarną walizkę z zawartością w postaci środka odurzającego, to jest marihuany oraz 290 euro. Walizka była zamknięta. W. F. z walizką tą w dniu 30 czerwca 2024 roku poleciał do D. w K., a następnie z D. do W.. Zapłatę za wykonanie zadania miał otrzymać przelewem na rachunek bankowy, gdy wsiądzie do samolotu z D. do W.. Pieniądze wpłynęły na jego rachunek w walucie malezyjskiej – 16000 ringgitów, to jest 13668,80 złotych. W dniu 30 czerwca 2024 roku w W., na lotniczym przejściu granicznym usytuowanym na terenie portu Lotniczego (...)w W., W. F. został zatrzymany przez funkcjonariuszy służby celno-skarbowej po ujawnieniu w trakcie kontroli bagażu W. F. 34 pakietów zamkniętych próżniowo w przezroczystych foliach z zawartością w postaci środka odurzającego - ziela konopi innych niż włókniste o łącznej wadze wraz z opakowaniami - 19,3 kg, zaś o wadze netto środka odurzającego - 17 083,2 gramów. |
Częściowo wyjaśnienia oskarżonego W. F. k. 63-65 k. 80-82 k. 166-168 k. 313-318 Zeznania C. K. k. 37-38 Zeznania A. P. k. 31-32 Protokoły przeszukania osoby i bagażu k. 3-5 k. 6-8 Protokół zatrzymania osoby k. 10-11 Protokoły pobrania próbek, użycia narkotestu, oględzin rzeczy k. 9 k. 24 k. 25-28 k. 109-119 Dokumentacja dotycząca rezerwacji w hotelu k. 36 k. 46 Dokumenty podróży lotniczej k. 44 k. 45 k. 47 Sprawozdanie z badań laboratoryjnych suszu zabezpieczonego w bagażu k. 52-55 Opinia z zakresu badań chemicznych suszu zabezpieczonego w bagażu k. 122-124 k. 248-252 |
|||||||||||||
Fakty uznane za nieudowodnione |
||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano) |
||||||||||||
----- |
---------------------- |
------------------------------------------------------------------------------ |
||||||||||||
Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione |
Dowód |
Numer karty |
||||||||||||
------------------------------------------------------------------- |
--------------------------- |
------------- |
||||||||||||
OCena DOWOdów |
||||||||||||||
1.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
||||||||||||||
Dowód Zwięźle o powodach uznania dowodu |
||||||||||||||
Częściowo wyjaśnienia oskarżonego W. F. k. 63-65 k. 80-82 k. 166-168 k. 313-318 Wyjaśnienia oskarżonego, w ramach których opisał zlecenie mu i wykonanie przewozu marihuany z T. do P. oraz jego dotychczasowy sposób życia, Sąd uznał za wiarygodne, albowiem były one logiczne, konsekwentne, szczegółowe, a ponadto nie ujawniły się w toku postępowania żadne dowody przeczące wyjaśnieniom oskarżonego w tym zakresie. Zeznania C. K. k. 37-38 Świadek opisał przebieg podjętych czynności służbowych jako funkcjonariusz służby celno-skarbowej. Zeznania te były spójne z wyjaśnieniami oskarżonego oraz dokumentarnym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Zeznania A. P. k. 31-32 Świadek opisał przebieg podjętych czynności służbowych jako funkcjonariusz służby celno-skarbowej. Zeznania te były spójne z wyjaśnieniami oskarżonego oraz dokumentarnym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Protokoły przeszukania osoby i bagażu k. 3-5 k. 6-8 Protokół zatrzymania osoby k. 10-11 Protokoły pobrania próbek, użycia narkotestu, oględzin rzeczy k. 9 k. 24 k. 25-28 k. 109-119 Protokoły sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i w ocenie Sądu nie budzą żadnych zastrzeżeń w zakresie rzetelności i wiarygodności, a ponadto nie były kwestionowane w toku postępowania. Dokumentacja dotycząca rezerwacji w hotelu k. 36 k. 46 Dokumenty podróży lotniczej k. 44 k. 45 k. 47 Dokumenty te sporządzone zostały przez uprawnione do tego podmioty na podstawie zbiorów danych tworzonych w ramach działalności tych podmiotów, a ponadto przedstawiały treści spójne z wiarygodnym osobowym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, między innymi wyjaśnieniami oskarżonego. Sprawozdanie z badań laboratoryjnych suszu zabezpieczonego w bagażu k. 52-55 Opinia z zakresu badań chemicznych suszu zabezpieczonego w bagażu k. 122-124 k. 248-252 Sprawozdanie i opinia sporządzone zostały przez biegłych specjalistów w swych dziedzinach, po przeprowadzeniu badań. Nie ujawniły się żadne okoliczności świadczące o braku wiedzy specjalnej lub bezstronności biegłych, jak również rzetelności wydanych opinii. |
||||||||||||||
1.2.
Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
||||||||||||||
Dowód Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
||||||||||||||
Częściowo wyjaśnienia oskarżonego W. F.. k. 63-65 k. 80-82 k. 166-168 k. 313-318 Za niewiarygodne Sąd uznał wyjaśniania oskarżonego, w ramach których w toku postępowania przygotowawczego podczas pierwszego przesłuchania wskazał, że nie wiedział co stanowi zawartość przewożonej przez niego walizki, albowiem wyjaśnienia te sprzeczne są z późniejszymi wyjaśnieniami oskarżonego, w ramach których przyznał, że doskonale wiedział, iż przewozi marihuanę, a z powodu właśnie zawartości przesyłki odebrał ją dopiero w B., bowiem w M.posiadanie narkotyków jest surowo karane, a ponadto obawiał się zatrzymania w K. podczas odprawy lotniczej. Ponadto na wiarygodność nie zasługiwały wyjaśnienia oskarżonego, w ramach których zaprzeczył, aby miał świadomość, że posiadanie marihuany jest nielegalne w Europie (w kraju europejskim, do którego ma ją przewieźć). W tej kwestii przede wszystkim zauważyć należy, że z wyjaśnień oskarżonego wynika, iż obawiał się przebiegu tego transportu na każdym przejściu granicznym przed wejściem do samolotów. Ponadto oskarżony wyjaśniał także, że zastanawiał się dlaczego jego zleceniodawcy nie przewożą marihuany sami i nawet ich o to pytał, skoro jej posiadanie i przewóz są według ich zapewnień legalne w Europie. W ocenie Sądu, w świetle przywołanych okoliczności, oskarżony zdawał sobie sprawę z nielegalnego charakteru swojego postępowania, a co najmniej winien był przypuszczać, że przemycanie przez polskie przejście graniczne tak dużej ilości marihuany jest nielegalne, a pomimo tego podjął się jej przywozu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. |
||||||||||||||
PODSTAWA PRAWNA WYROKU |
||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Oskarżony |
|||||||||||||
☒ |
1.3. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem |
I |
W. F. |
|||||||||||
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej |
||||||||||||||
Przestępstwo z art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii popełnia ten kto, wbrew przepisom ustawy, dokonuje przywozu, wywozu, przewozu, wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej dostawy środków odurzających, substancji psychotropowych, nowych substancji psychoaktywnych lub słomy makowej. Ustęp 3 powołanego przepisu przewiduje surowszą odpowiedzialność karną za popełnienie omawianego przestępstwa, jeżeli jego przedmiotem jest znaczna ilość środków odurzających, substancji psychotropowych, nowych substancji psychoaktywnych lub słomy makowej albo czyn ten został popełniony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie ma wątpliwości, że W. F. dokonał przywozu znacznej ilości środka odurzającego na terytorium P. z (...) T. przez Państwo K., albowiem: - przekroczył przejścia graniczne wymienionych państw z bagażem, w którym przewoził 17 083,2 grama ziela konopi innych niż włókniste, a więc co najmniej kilkanaście tysięcy porcji handlowych, - badania fizykochemiczne przewożonego przez oskarżonego ziela bezspornie wykazały, że stanowi ono środek odurzający, bowiem zgodnie z załącznikiem numer 2 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 sierpnia 2018 roku w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych ziele konopi innych niż włókniste (pozycja 113 załącznika) jest środkiem odurzającym grupy I-N, - oskarżony czynu tego dopuścił się w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, którą osiągnął, obiecana mu za przewiezienie środka odurzającego zapłata wpłynęła bowiem na jego rachunek bankowy. |
||||||||||||||
☐ |
1.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem |
---------------------- |
--------------------------------------------- |
|||||||||||
Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej |
||||||||||||||
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||||||||||||||
☐ |
1.4. Warunkowe umorzenie postępowania |
-------------------- |
---------------------------------------------- |
|||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania |
||||||||||||||
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||||||||||||||
☐ |
1.5. Umorzenie postępowania |
-------------------- |
---------------------------------------------- |
|||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania |
||||||||||||||
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||||||||||||||
☐ |
1.6. Uniewinnienie |
-------------------- |
---------------------------------------------- |
|||||||||||
Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia |
||||||||||||||
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||||||||||||||
KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie |
||||||||||||||
Oskarżony |
Punkt rozstrzygnięcia |
Punkt z wyroku odnoszący się |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||
W. F. |
I |
---------------- |
Sąd wymierzając oskarżonemu karę wziął pod uwagę: - ustawowe zagrożenie karą za przypisane przestępstwo, to jest karą pozbawienia wolności w wymiarze od 3 do 20 lat oraz karą grzywny w wymiarze od 150 do 540 stawek dziennych, oraz wysokość każdej stawki grzywny w granicach od 10 złotych do 2000 złotych, - okoliczności łagodzące: uprzednią niekaralność oskarżonego, częściowe przyznanie się do zarzucanego przestępstwa, a także wyrażoną w toku rozprawy skruchę i żal z powodu popełnionego przestępstwa. - okoliczności obciążające: a) wysoki stopień społecznej szkodliwości czynów oraz wysoki stopień winy oskarżonego, albowiem oskarżony przewoził bardzo dużą ilość środków odurzających, stanowiących kilkanaście tysięcy porcji handlowych, a środki te stanowią substancje szkodliwe dla zdrowia człowieka, oskarżony godził więc swym zachowaniem w bardzo istotne dobro prawnie chronione, b) oskarżony popełnił przestępstwo w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, a więc z niskich pobudek, oskarżony miał obiektywnie zdolność do zarobkowania nie popełniając przy tym przestępstw, zwłaszcza biorąc pod uwagę jego warunki osobiste, a w tym młody wiek i wysokie wykształcenie. Sąd wymierzył oskarżonemu karę relatywnie niską, bowiem niewątpliwie popełnienie przez oskarżonego przestępstwa w realiach niniejszej sprawy stanowiło pierwszy tego typu epizod w życiu oskarżonego, choć popełnił przestępstwo poważne gatunkowo i w wyniku motywacji zasługującej na potępienie, wręcz z niskich pobudek, dla łatwego zarobku, aby pozostać w posiadaniu dobra luksusowego – kosztownego samochodu. Jednocześnie wobec bardzo dużej ilości przemycanego przez oskarżonego środka odurzającego, kara orzeczona stanowi adekwatną reakcję Sądu na naruszone przez oskarżonego dobro – realnie zagrożone zachowaniem oskarżonego zdrowie społeczeństwa. Wymierzając oskarżonemu karę grzywny, Sąd miał także na uwadze jego aktualnie ograniczone -podczas odbywania kary pozbawienia wolności - możliwości zarobkowe. Sąd przy wymiarze kary nie tracił z pola uwagi także rodzaju środka odurzającego jaki przemycał oskarżony. Nie był to tzw. narkotyk twardy (kokaina, heroina) a ziele konopi innych niż włókniste. W ocenie Sądu orzeczona kara uwzględnia zarówno ilość narkotyku jak i jego charakter. |
|||||||||||
III |
---------------- |
Na podstawie przepisu art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii Sąd orzekł przepadek dowodów rzeczowych w postaci środka odurzającego – ziela konopi innych niż włókniste. |
||||||||||||
IV |
---------------- |
Na podstawie art. 44 § 2 k.k. Sąd orzekł przepadek dowodów rzeczowych w postaci dokumentów rezerwacji hotelu i dokumentów lotniczych, jako służących do popełnienia przestępstwa, poprzez pozostawienie w aktach sprawy. |
||||||||||||
VI |
---------------- |
Na podstawie art. 70 ust. 4a ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, wobec skazania oskarżonego za przestępstwo z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, Sąd zobligowany był orzec wobec oskarżonego świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Sąd mógł określić wysokość świadczenia w granicach od 1000 złotych do 60000 złotych. W ocenie Sądu, zła sytuacja majątkowa oskarżonego oraz orzeczony wobec niego wymiar kary grzywny, jak również pobyt oskarżonego w zakładzie karnym, determinowały orzeczenie świadczenia w wysokości 1000 złotych. |
||||||||||||
VII |
---------------- |
Sąd zobowiązany był przepisem art. 45 § 1 k.k. do orzeczenia przepadku równowartości korzyści majątkowej osiągniętej przez oskarżonego z popełnienia przestępstwa w wysokości (...) złotych ( to jest kwoty (...) w przeliczeniu po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego tej waluty na polski złoty z dnia 28.06.2024 r.). |
||||||||||||
1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU |
||||||||||||||
Oskarżony |
Punkt rozstrzygnięcia |
Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||
W. F. |
II |
---------------- |
Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej wobec oskarżonego W. F. w punkcie I wyroku kary pozbawienia wolności Sąd zaliczył okres jego tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia (...) roku godzina 15:06. |
|||||||||||
V |
---------------- |
Na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. Sąd orzekł o zwrocie oskarżonemu W. F. telefonu komórkowego należącego do oskarżonego, jako przedmiotu zbędnego w postępowaniu, zwłaszcza, że dane informatyczne z tego urządzenia zostały zabezpieczone na nośniku danych pozostającym w dyspozycji organów ścigania. |
||||||||||||
6. inne zagadnienia |
||||||||||||||
W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, |
||||||||||||||
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |
||||||||||||||
7. KOszty procesu |
||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
|||||||||||||
VIII |
Sąd zwolnił oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych, mając na uwadze bardzo ograniczone możliwości zarobkowe oskarżonego podczas odbywania kary pozbawienia wolności, a ponadto orzeczony wobec niego obowiązek uiszczenia kary grzywny. |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Piotr Gąciarek, Beata Wioletta Mikołajewska
Data wytworzenia informacji: