Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UWO

Sygnatura akt

XII Ko 12/25

1. WNIOSKODAWCA

A. T.

1.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

402 000 zł

wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

3.

Inne

1.

koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych

1.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

Wnioskodawca jest jedynym synem zmarłego w dniu (...) r. W. T. (1).

W. T. (2) w chwili śmierci nie pozostawał w związku małżeńskim.

akt zgonu

k. 9

zeznania wnioskodawcy

k. 300v-302

W. T. (1) urodził się (...) w G..

Z zawodu był (...), wykonywał zawód (...). Był zatrudniony w Zakładzie (...) w W. przy ul. (...).

Był członkiem (...). W ramach jej struktur w Zakładzie (...) pełnił funkcje (...), drukował ulotki, podziemne pisma.

akt zgonu

j.w.

akta IPN BU

zeznania wnioskodawcy

j.w.

W dniu (...) r. był inicjatorem akcji protestacyjnej w (...) przeciwko internowaniu pracowników zakładu. Służba Bezpieczeństwa przeprowadziła z nim rozmowę ostrzegawczą, w czasie której W. T. (1) odmówił podpisania oświadczenia o lojalności.

W związku z tym zdarzeniem toczyło się wobec niego postępowanie karne o czyn z art. 46 pkt. 1 i2 dekretu z 12.12.1981 r. o stanie wojennym, które postanowieniem prokuratora Prokuratury Rejonowej W.w W. z dna 30 czerwca 1982 r. zostało następnie warunkowo umorzone na okres próby lat 2.

zeznania wnioskodawcy

j.w.

akta IPN BU

(...)

kopia postanowienia o warunkowym umorzeniu postępowania

k. 12

3.1.4.

w dniu 15 grudnia 1981 r. Komendant Wojewódzki Milicji Obywatelskiej w W. wydal decyzję nr (...) o internowaniu W. T. (1).

decyzja o internowaniu

k. 10, k. 286

3.1.5.

W dniu (...) r. W. T. (1) został zatrzymany w swoim mieszkaniu. W mieszkaniu obecny był 11 -letni wówczas syn W. T. (1). Podczas zatrzymania funkcjonariusze usiłowali nakłonić W. T. (1) do współpracy wykorzystując fakt, że jego syn może zostać bez opieki. Matka wnioskodawcy U. T. była chora psychicznie. W. T. (1) nie zgodził się.

zeznania wnioskodawcy

j.w.

akta IPN BU (...)t.2, w tym notatka służbowa

k. 288-289

3.1.6.

W. T. (1) został w dniu (...) osadzony w Ośrodku (...) w Zakładzie Karnym W. Został zwolniony w dniu (...) r. W czasie internowania korzystał z widzeń z członkami najbliższej rodziny, utrzymywał z nimi kontakt listowany, otrzymywał paczki żywnościowe, posiadał środki pieniężne na koncie depozytowym, korzystał z pomocy lekarskiej w ambulatorium AŚ.

Z ujawnionego materiału dowodowego wynika, że W. T. (1) osadzony był w celi z innymi internowanymi.

Podczas jego internowania opiekę nad synem sprawowała matka W. T. (1). Skarżył się na zimno.

Internowanie zmieniło W. T. (1). Był smutny, zaniedbywał syna, który pod jego bezpośrednią opiekę wrócił od babki w sierpniu 1982 r. Zaczął wyprzedawać majątek, postanowił wyjechać za granicę.

zeznania wnioskodawcy

j.w.

decyzja o uchyleniu internowania nr (...)

akta IPB BU (...)

k. 167

k. 152

świadectwo wolnienia internowanego

k. 11

3.1.7.

Po opuszczeniu zakładu karnego W. T. (1) powrócił do pracy w (...) Nadal uczestniczył w działalności (...), redagował zakładowy biuletyn członków Solidarności. Był nadal inwigilowany przez SB. W (...) r. poślubił T. M.. Po uzyskaniu zgody na wyjazd za granicę, w październiku 1983 r. wyjechał wraz z żoną i synem do Australii.

akta IPN BU

j.w.

zeznania wnioskodawcy

j.w.

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

4.  ocena DOWODów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1.-3.1..7

ujawnione w sprawie dokumenty

Wszystkie ujawnione w sprawie dokumenty Sąd uznał za autentyczne, jako nienasuwające wątpliwości, co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy, a tym samym stanowiące pełnowartościowy materiał dowodowy. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała ich treści.

zeznania wnioskodawcy A. T.

Sąd zeznania wnioskodawcy uznał za wiarygodne. Świadek podawał okoliczności, które sam zapamiętał. Akcentował, o których zdarzeniach dowiedział się jedynie z dokumentów. Nie wyolbrzymiał opisywanych faktów. Jego relacja była szczera, rzeczowa i spójna. Nie było żadnych powodów, by jego zeznania złożone na okoliczność internowania jego ojca, na okoliczność jego krzywdy, jej zakresu kwestionować.

0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. nr 34 poz. 149 z późn. zm.)

wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty w razie opóźnienia

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawa prawna dochodzonego roszczenia nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Niewątpliwie bowiem wnioskodawcy – jako jedynemu uprawnionemu - przysługiwało prawo dochodzenia roszczeń wynikających z internowania jego ojca W. T. (1).

Przypomnieć jedynie należy, że zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wyniku internowania ma charakter kompensacyjny i jako takie powinno być nie symboliczne, lecz stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość tak, by złagodzić cierpienia fizyczne, psychiczne i uszczerbek na dobrym imieniu wywołane niesłusznym pozbawieniem wolności. Z istoty rzeczy chodzi bowiem o zrekompensowanie krzywdy, która dotknęła konkretną osobę poszkodowaną, a wyrażenie jej w pieniądzu ma być tylko pewnym przybliżeniem niemajątkowej szkody. Dlatego też – stosując odpowiednio przepisy prawa cywilnego tj. art. 445 § 1 k.c. - zadośćuczynienie winno być odpowiednie, stanowić odpowiednią sumę pieniężną, której określenie pozostawione zostało sędziowskiemu swobodnemu uznaniu. Orzecznictwo wypracowało kryteria oceny okoliczności mających znaczenie dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia, tj. stopień i rodzaj cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas ich trwania, wiek pokrzywdzonego, rodzaj i rozmiar doznanych obrażeń, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Chodzi o wartość spełniającą funkcję kompensacyjną, która jednakże nie może być sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych, stąd też określana jest indywidualnie. Należy przy tym podkreślić, że tzw. ustawa lutowa nie wprowadza odpowiedzialności odszkodowawczej za wszelkie szkody i krzywdy wynikłe z represji politycznych, lecz jedynie za te, które były związane z wykonaniem orzeczenia albo decyzji o internowaniu. Tak więc nie ma podstaw do rekompensowania wszystkich szkód i krzywd związanych z funkcjonowaniem w Polsce systemu totalitarnego.

Odnośnie odsetek – w związku z tym, że orzeczenia wydane na postawie art. 8 ust. 1 ustawy z 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego stają się wykonalne dopiero po uprawomocnieniu się, albowiem dopiero z tą chwila można przyjąć, że Skarb Państwa powinien spełnić świadczenie, z momentem wydania prawomocnego orzeczenia wysokość świadczenia jest znana – stąd trafne jest zasądzenie zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Inne

3.

art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. nr 34 poz. 149 z późn. zm.)

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Zasądzając na rzecz wnioskodawcy kwotę 90 000 zł tytułem zadośćuczynienia Sąd miał w szczególności na uwadze następujące okoliczności:

- okres internowania, który wynosił 4 i pół miesiąca, a zatem nie był znaczny;

- W. T. (1) osadzony był w celi z innymi internowanymi, co zapewne łagodziło poczucie strachu i obawy o własne bezpieczeństwo, był osadzony, z osobami, z którymi łączyła go wspólna działalność opozycyjna i wspólne wartości;

- rozłąka z najbliższymi, a zwłaszcza z synem, ale korzystał z widzeń z najbliższą rodziną, otrzymywał korespondencję, paczki żywnościowe i ubraniowe;

- w początkowym okresie tuż po zatrzymaniu niewątpliwie na większe poczucie krzywdy miała wpływ obawa o bezpieczeństwo małoletniego syna, ale potem wiedział, że syn znalazł się pod opieką babci, chodzi do szkoły w G.;

- w związku z tym, że wnioskodawca nie posiadał faktycznej wiedzy na temat warunków pobytu jego ojca w ośrodku odosobnienia należało przyjąć, że warunki te były typowe, stąd również poczucie krzywdy i cierpień fizycznych W. T. (1) z tym związane nie było ponadprzeciętne. W tym zakresie Sąd uwzględnił niewątpliwie niski standard warunków sanitarno-higieniczno-lokalowych panujących ówcześnie w ośrodku odosobnienia na B.. Sąd dostrzegł, że wnioskodawca w swoich zeznaniach podawał o zorganizowanej przez internowanych głodówce, ale nie posiadał wiedzy, by jego ojciec w niej uczestniczył;

- poczucie krzywdy internowanego pogłębiał fakt, że represje spotkały go za działalność patriotyczno-opozycyjną;

- skutki pozbawienia wolności, które przeniosły się na stosunki z synem po opuszczeniu ośrodka odosobnienia (wnioskodawca podawał, że ojciec był smutny, zaniedbywał go);

- fakt, że po internowaniu W. T. (1) powrócił do dotychczasowej pracy zawodowej, działalności opozycyjnej, na nowo ułożył sobie życie osobiste (zawarcie nowego związku małżeńskiego) co dowodzi, że internowanie nie wywołało u niego żadnego trwałego urazu psychicznego wykluczając go z życia zawodowego, społecznego i prywatnego;

- nie wykazano, by na skutek internowania W. T. (1) doznał jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu.

Zdaniem Sądu zasądzona tytułem zadośćuczynienia kwota jest odpowiednia do rozmiarów krzywdy, której w wyniku internowania doznał ojciec wnioskodawcy. Stanowi ona jednocześnie realną rekompensatę tych krzywd przy uwzględnieniu aktualnie panujących w społeczeństwie stosunków majątkowych i poziomu jego życia. Jest to kwota o istotnej sile nabywczej.

ustawowe odsetki za opóźnienie

Inne

3.

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt. 2

W związku z powyższą argumentacją, w pozostałej części wniosek o zadośćuczynienie Sąd oddalił. Poza odpowiedzialnością odszkodowawczą na gruncie tzw. ustawy lutowej pozostają bowiem przejawy represji, takie jak późniejsze inwigilowanie wnioskodawcy przez Służbę Bezpieczeństwa, czy podjęta przez W. T. (1) decyzja o wyjeździe na stałe zagranicę (zwłaszcza, że została ona podjęta samodzielnie, w tym także z pobudek materialnych), które nie mają bezpośredniego związku z wykonaniem decyzji o internowaniu.

1.KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pk. 4

Na podstawie art. 13 ust. 1 tzw. ustawy lutowej koszty w sprawach objętych przedmiotową ustawą ponosi Skarb Państwa.

1.PODPIS

SSO Anna Wierciszewska-Chojnowska