Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UWO

Sygnatura akt

XII Ko 18/24

WNIOSKODAWCA

P. D.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

1.

-

-

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

20.000 zł

ustawowe od dnia uprawomocnienia się wyroku

3.

Inne

1.

-

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

W 2023 r. Prokuratura Rejonowa (...) w W. prowadziła postępowanie przeciwko P. D., któremu zarzucono popełnienie czynu kwalifikowanego z art. 207 § 1 k.k. na szkodę A. Ż..

postanowienie z dnia 03.06.2022r. o przedstawieniu zarzutów

167

3.1.2.

W dniu 24 maja 2023 r. prokurator Prokuratury Rejonowej (...) w W. A. W. wydała zarządzenie o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu podejrzanego P. D.. Jako podstawę wydania tego zarządzenia, prokurator wskazała obawę bezprawnego utrudniania postępowania (art. 247 § 1 pkt 2 k.p.k.), albowiem podejrzany podejmował próby kontaktu z pokrzywdzoną, oraz konieczność niezwłocznego zastosowania środków zapobiegawczych wobec podejrzanego (art. 247 § 2 k.p.k.).

W tym czasie organy prowadzące postępowanie przygotowawcze wiedziały, że podejrzany jest zameldowany w (...) przy ul. (...) w W..

zarządzenie z dnia 20.06.2023r. o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu

6, 179

wydruk wiadomości e-mail

180

3.1.3.

P. D. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Komendy Rejonowej Policji (...)w dniu 20 czerwca 2023 r. o godz. 15:15. Zatrzymania dokonano w okolicach(...) przy ul. (...) w W., do której uczęszczały dzieci podejrzanego. Zatrzymania dokonano na oczach innych uczniów, ich rodziców i nauczycieli tej szkoły.

Bezpośrednio po zatrzymaniu P. D. został przewieziony do (...)celem odebrania dokumentu tożsamości, a następnie Komendy Rejonowej Policji (...), gdzie o godz. 16:20 rozpoczęto czynności procesowe. Podejrzany korzystał z pomocy tłumacza. O zatrzymaniu powiadomiono prokuratora Agnieszkę Walicką (o godz. 15:28) oraz obrońcę podejrzanego (o godz. 16:25). Czynności z podejrzanym zakończono o godz. 16:45, po czym umieszczono podejrzanego w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych.

Dalsze czynności procesowe z P. D., w postaci ogłoszenia postanowienia o zmianie zarzutów, przesłuchaniu go w charakterze podejrzanego oraz wydania postanowienia o zastosowaniu środków zapobiegawczych, przeprowadzono w dniu 21 czerwca 2023 r.P. D.został zwolniony w dniu 21 czerwca 2023 r. o godz. 12:25.

zeznania P. D.

141-143

postanowienie z dnia 16.06.2023r. o zmianie zarzutów

182

notatka urzędowa z dnia 20.06.2023r.

183

protokół zatrzymania

184

3.1.4.

Zatrzymanie P. D.zostało zaskarżone przez jego obrońcę. Postanowieniem z dnia 27 listopada 2023 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XIV Kp 1701/23, Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie uznał zatrzymanie P. D. w dniu 20 czerwca 2023 r. za niezasadne, legalne i nieprawidłowe.

Sąd Rejonowy wskazał, iż wydanie zarządzenia o zatrzymaniu podejrzanego było niecelowe i godziło w zasadę proporcjonalności. Podejrzany nie unikał kontaktu z organami postępowania przygotowawczego, wskazał także adres kontaktowy na obszarze Polski. W ocenie Sądu Rejonowego brak było podstaw do uznania, że podejrzany nie stawiłby się na wezwanie. Sąd wskazał, że prokuratorowi znany był adres pobytu podejrzanego w kraju.

O uznaniu zatrzymania za nieprawidłowe w ocenie Sądu Rejonowego świadczyło, że główne czynności procesowe z podejrzanym nie zostały przeprowadzone od razu po zatrzymaniu, ale dopiero następnego dnia, pomimo iż podstawą zarządzenia zatrzymania miała być potrzeba niezwłocznego zastosowania wobec niego środków zapobiegawczych. W ocenie Sądu przesłuchanie podejrzanego i wydania postanowienia w przedmiocie środków zapobiegawczych mogło być wykonane w ciągu kilku godzin od zatrzymania, tym bardziej, że na miejscu obecni byli tłumacz i obrońca podejrzanego. Sąd Rejonowy zwrócił także uwagę, że zatrzymania dokonano przed szkołą, do której chodzą dzieci podejrzanego, na oczach innych dzieci, rodziców i nauczycieli, mimo iż Policji znane było miejsce pobytu podejrzanego.

postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie z dnia 27.11.2023r.

4-5

kserokopia akt XIV Kp 1701/23 Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

29-125

3.1.5.

W dniu 24 kwietnia 2024 r. do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie skierowany został akt oskarżenia przeciwko (...)o czyn z art. 207 § 1 k.k., popełniony na szkodę A. Ż.. Postępowanie prowadzone pod sygn. akt III K 343/24 nie zostało jeszcze zakończone.

zeznania P. D.

141-143

akt oskarżenia

185-187

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1

zeznania P. D.

Sąd generalnie dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy, albowiem były logiczne i spójne, nie pozostawały także w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

kserokopia akt XIV Kp 1701/23 Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

Dokumenty urzędowe sporządzone przez uprawnione do tego organy w prawem przepisanej formie. Nie były one kwestionowane przez strony postępowania, brak jest także jakichkolwiek podstaw do podważania ich wiarygodności.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.1.1

zeznania P. D.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy na okoliczność zachowania funkcjonariuszy Policji w związku z jego zatrzymaniem. Wg zeznań wnioskodawcy policjanci mieli zachowywać się w sposób rasistowski i grozić mu śmiercią (k. 141, 142). Wskazać jednak należy, iż żadne inne dowody nie potwierdzają tych depozycji wnioskodawcy. W szczególności wnioskodawca nie podniósł tych okoliczności w toku postępowania zażaleniowego XIV Kp 1701/23 (k. 58).'

Odnośnie natomiast zeznań wnioskodawcy co do negatywnych skutków zatrzymania dla jego życia, to wskazać należy, iż nie zostały one potwierdzone żadnymi innymi dowodami. W szczególności wnioskodawca nie przedstawił dowodów na utratę poświadczenia bezpieczeństwa (...), utratę pracy, czy też odbywanie psychoterapii w związku z zatrzymaniem (k.142). Tym samym Sąd nie ma możliwości zweryfikowania opisywanych przez wnioskodawcę skutków zatrzymania, w związku z czym jego zeznania w tym zakresie nie mogą zostać uznane za wiarygodne.

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

-

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

-

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

10.000 zł

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z art. 552 § 1 i 4 k.p.k. odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę przysługuje w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

Przy ocenie kwestii niewątpliwie niesłusznego zatrzymania należy ocenić, czy zastosowanie tego środka przymusu procesowego nastąpiło zgodnie z przepisami prawa, a tym samym czy nie spowodowało dolegliwości, jakiej osoba zatrzymana nie powinna była doznać (patrz: Dariusz Świecki (red.), "Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany", LEX/el. 2023).

W ocenie Sądu Okręgowego zatrzymania P. D. w dniu 20 czerwca 2023 r. było niewątpliwie niesłuszne. Wskazać należy, iż Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, rozpoznając zażalenie na w/w zatrzymanie, uznał, iż było ono niezasadne (albowiem brak było podstaw do przyjęcia, że P. D. nie stawi się dobrowolnie na wezwanie organu procesowego) i nieprawidłowe (z uwagi na czas pozbawienia P. D. wolności oraz okoliczności jego zatrzymania).

Argumenty podniesione przez Sąd Rejonowy w postanowieniu z dnia 27 listopada 2023 r. spotkały się z pełną aprobatą Sądu Okręgowego. Rzeczywiście, w realiach postępowania przygotowawczego brak było podstaw do przyjęcia, żeP. D.nie stawi się na wezwanie prokuratora. Wnioskodawca podał swój adres kontaktowy, a jego dotychczasowa postawa w toku postępowania nie wskazywała, że miały ignorować wezwania organów procesowych. Nadto wskazać należy, iż w dacie wydania zarządzenia o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu, prokuratorowi znany był aktualny adres pobytu P. D., pomimo to realizacja zarządzenia trwała prawie miesiąc, w którym to okresie, ani prokurator, ani Policja nie podjęły próby nawiązania kontaktu z P. D. lub jego przedstawicielami procesowym, celem wezwania go na czynności procesowe. W tym stanie rzeczy zarządzenie zatrzymania P. D.należy uznać za nieproporcjonalną ingerencję w jego prawa, albowiem brak było podstaw do przyjęcia, że podporządkuje się on wezwaniu do stawiennictwa.

Za przyjęciem niewątpliwej niesłuszności zatrzymania przemawia także sposób jego przeprowadzenia. Jak wyżej wskazano, organom postępowania przygotowawczego znany był aktualny adres pobytu P. S. D., jednak nie podjęto próby zatrzymania go pod tym adresem. Zamiast tego dokonano publicznego zatrzymania pod szkołą, do której uczęszczały dzieci wnioskodawcy. Dodatkowo świadkami zatrzymania były dzieci wnioskodawcy, inni uczniowie, ich rodzice i nauczyciele. Również czas trwania pozbawienia wolności był nadmiernie długi. Nie sposób odmówił trafności ocenie Sądu Rejonowego, że czynności procesowe z podejrzanym mogły być przeprowadzenie jeszcze w dniu zatrzymania. Wskazać należy, iż czynności związane ze sporządzaniem protokołu zatrzymania zakończono o godz. 16:45, na miejscu byli obecni tłumacz i obrońca, trudno zatem wskazać, dlaczego z przesłuchaniem podejrzanego czekano do następnego dnia.

Mając na uwadze przytoczone wyżej okoliczności stwierdzić należy, iż zatrzymanie P. D.w dniu 20 czerwca 2023 r. wiązało się dla zatrzymanego z dolegliwościami, których nie powinien był doznać. Jego zatrzymanie należy zatem uznać za niewątpliwie niesłuszne.

Zgodnie z art. 445 § 1 i 2 k.c. (mającymi odpowiednie zastosowanie w przedmiotowej sprawie w myśl art. 558 k.p.k.), w wypadku pozbawienia wolności można przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Mając na uwadze, iż już przez sam fakt niesłusznego zatrzymania wnioskodawca doznał krzywdy, zasadne jest zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, co jest tym bardziej uzasadnione biorąc pod uwagę sposób jego zatrzymania i czas, w jakim był pozbawiony wolności.

Inne

3.

1.

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

-

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

-

-

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

Określając wysokość zadośćuczynienia Sąd miał na względzie czas trwania pozbawienia wolności, dolegliwość stosowania tego środka dla wnioskodawcy oraz negatywne konsekwencje stosowania tego środka.

Wnioskodawca został zatrzymany w dniu 20 czerwca 2023 r. o godz. 15:15, a zwolniony w dniu 21 czerwca 2023 r. o godz. 12:25. Był zatem pozbawiony wolności przez niecałe 24 godziny.

Jak wskazano w pkt 5.2 uzasadnienia, samo pozbawienie wnioskodawcy wolności nie było uzasadnione, dodatkowo tak długi okres pozbawienia wolności nie był również uzasadniony w okolicznościach sprawy (czynności procesowe z zatrzymanym można było przeprowadzić w dniu zatrzymania i zwolnić go tego samego dnia).

W ocenie Sądu stopień dolegliwości jakich doświadczył wnioskodawca w związku z pozbawieniem go wolności generalnie nie wykraczał poza poziom będący normalną konsekwencją zatrzymania. Wyjątkiem są dolegliwości związane ze sposobem zatrzymania wnioskodawcy (w miejscu publicznym, na oczach jego dzieci i innych osób). Poza momentem zatrzymania brak jest dowodów wskazujących, że wnioskodawca doznał ponadprzeciętnych dolegliwości w związku z zatrzymaniem. Jak wskazano w pkt 4.2 uzasadnienia, zeznania wnioskodawcy na okoliczność zachowania funkcjonariuszy Policji w czasie jego zatrzymania nie są wiarygodne.

Niewątpliwie przez sam fakt zatrzymania wnioskodawca doświadczył negatywnych skutków o charakterze psychicznym, tym bardziej mając na uwadze sposób w jaki doszło do zatrzymania. Konkretniejszych skutków nie sposób jednak jednoznacznie ustalić, gdyż, jak wskazano w pkt 4.2 uzasadnienie, zeznania wnioskodawcy na te okoliczności nie zostały potwierdzone żadnymi innymi dowodami.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd uznał za uzasadnione przyznanie wnioskodawcy zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 10.000 zł. Kwota ta odpowiada okresowi na jaki wnioskodawca został pozbawiony wolności, dolegliwościom związanym z zatrzymaniem oraz negatywnym konsekwencjom, jakie wnioskodawca mógł doznać na skutek zatrzymania.

W pozostałym zakresie wniosku o zadośćuczynienie w kwocie do 20.000 zł Sąd nie uwzględnił, stając na stanowisku, iż ustalone dolegliwości i negatywne skutki związane z zatrzymaniem nie uzasadniają przyznania wynagrodzenia ponad kwotę 10.000 zł.

-

Inne

3.

1.

-

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Zgodnie z art. 554 § 4 zd. drugie k.p.k., w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części wnioskodawcy przysługuje od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika.

W przedmiotowej sprawie jedynym wydatkiem wnioskodawcy było ustanowienie pełnomocnika. Sąd zatem zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy zwrot wydatków z tytułu ustanowienia pełnomocnika. Ich wysokość Sąd ustalił w oparciu o § 11 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2023 r. poz. 1964, z późn. zm.) na kwotę 240 zł, powiększając ją, zgodnie z § 17 pkt 1 w/w rozporządzenia, o 20% w związku z udziałem pełnomocnika w kolejnym terminie rozprawy.

IV

Mając na uwadze, iż stosownie do dyspozycji art. 554 § 4 zd. pierwsze k.p.k., postępowanie jest wolne od kosztów sądowych, Sąd kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

PODPIS