Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UWO

Sygnatura akt

XII Ko 50/20

WNIOSKODAWCA

W. R.

A. S.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

po 162 117,74 złotych dla każdego wnioskodawcy

tak

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

po 650 000 złotych dla każdego wnioskodawcy

tak

3.

Inne

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

Z. R. (1) urodził się w (...) r. W 1941 r. wraz z ojcem został wpisany na trzecią listę folksdojczów. W grudniu 1941 r. został powołany do wojska niemieckiego, gdzie służył 6 miesięcy. 21 czerwca 1946 r. postanowieniem Sądu Grodzkiego Z. R. (1) został zrehabilitowany z jednoczesnym skazaniem na grzywnę.

Rodzina Z. R. (1) prowadziła młyn. Miała zawartą umowę z szefem zaopatrzenia Narodowych Sił Zbrojnych na dostarczanie raz w miesiącu około 250 kg mąki. R. K. z NSZ namawiał Z. R. (1), aby przystąpił do tej organizacji. Z. R. (1) nie chciał przystąpić do NSZ ani przekazywać haraczu.

10 lutego 1945 r. Z. R. (1) odwiedził J. S.. Po usłyszeniu o kłopotach R. zaproponował mu, aby wstąpił do Armii Krajowej, w zamian za co będzie broniony przed namowami i haraczami ze strony przedstawicieli NSZ.

S. ystawiał pokwitowania odbiorów mąki przez oddział Armii Krajowej, aby przedstawiciele NSZ nie mieli podstaw żądania dostaw dla siebie.

Z. R. (1) wskazał S. 9 mężczyzn, którzy mogliby utworzyć drużynę AK. S. w czerwcu 1945 r. utworzył taką drużynę, a w lipcu zorganizował jej 15 minutową zbiórkę.

Żadnej aktywnej pracy dla Armii Krajowej Z. R. (1) nie wykonał (k. 28 akt XII Ko 13/20 na górze). J. S. przekazał jego drużynie, że celem istnienia oddziału będą walki z bojówkami Narodowych Sił Zbrojnych (środek k. 28).

Podczas procesu karnego Z. R. (1) wydał wszystkich mężczyzn tworzących w/w drużynę.

protokoły przesłuchania Z. R., akt oskarżenia

k. 8, 9, 10, z akt XII Ko 13/20 – k. 25-31,60-61

Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 1946 r. w sprawie o sygn. akt R741/46 Z. R. (1) został uznany za winnego tego, że 10 lutego 1945 r. wstąpił do nielegalnej organizacji mającej na celu obalenie obecnego ustroju Państwa Polskiego i był członkiem organizacji AK do czasu zatrzymania go tj. do dnia 28 stycznia 1946 r.; kontaktował się z dowódcą plutonu organizacji AK J. S. pseudonim (...) w celu otrzymywania instrukcji co do organizacji oraz broszurek; w czerwcu 1945 r. otrzymał broszurkę pt. „Biuletyn informacyjny” oraz „Ogniwo” o treści skierowanej przeciwko demokratycznemu ustrojowi Państwa Polskiego oraz sprzymierzonemu z Państwem Polskim ZSSR i w połowie czerwca 1945 r. zwerbował 9 członków do organizacji z mieszkańców wsi P.powiat O., został dowódcą drużyny i instruktorem i funkcję tę pełnił do dnia zatrzymania; w końcu czerwca 1945 r. na zbiórce swojej drużyny czytał tajne broszurki otrzymane od Z., których treść skierowana była przeciwko demokratycznemu ustrojowi Państwa Polskiego oraz sprzymierzonemu ZSSR; w połowie lipca 1945 r. otrzymał od Z. po raz drugi broszurki o treści podobnej jak poprzednio, zaznajomił członków swej drużyny z broszurkami oraz upominał, by członkowie zastosowali się do podanych instrukcji; po raz trzeci otrzymał oskarżony broszurki od Z. w końcu lipca 1945 r. i na zbiórce swej drużyny czytał otrzymane broszurki oraz wykładał naukę o broni, posługując się karabinem, który otrzymał od Z.; w styczniu 1946 r. nawiązał kontakt z członkiem NSZ W. Ś. ps. (...), wyremontował dla niego motor i przewiózł go z T. powiat O. do K. powiat Ł., gdzie został zatrzymany, tj. popełnienia przestępstwa z art. 86 § 2 i art. 102 § 2 Kodeksu Karnego Wojska Polskiego i za to został skazany na karę łączną 8 lat pozbawienia wolności. Wyrok został utrzymany w mocy postanowieniem Najwyższego Sądu Wojskowego z 22 stycznia 1947 r. 16 marca 1949 roku.

kopie wyroków

k. 16-18

Z. R. (1) odbywał karę w okresie od 28 stycznia 1946 r. do 28 sierpnia 1949 r.

powyższe wyroki oraz zawiado-mienie o zwolnie-niu

k. 19

Z. R. (1) zmarł 14 maja 1971 roku. Obecnie żyje dwójka jego dzieci – wnioskodawcy A. S. i W. R..

akty stanu cywilnego

k. 26-29

Postanowieniem z 3 lipca 2020 r. tutejszy sąd stwierdził nieważność wyroku skazującego Z. R. (1).

k. 80-83 akt XII Ko 13/20

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

dokumenty, które stały się ujawnione bez odczytywania

Sąd nie neguje prawdziwości dokumentów. Są to dokumenty oficjalne, urzędowe, niekwestionowane przez żadną ze stron.

zeznania W. R.

Sąd uznał za wiarygodne w przeważającej mierze zeznania W. R.. Okoliczności budzące wątpliwości sądu okazały się nieistotne wobec niezasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia i braku konieczności rozważania faktów mających wpływ na wysokość zasądzonych kwot.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

Kwota główna

Odsetki

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie

Kwota główna

Odsetki

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Art. 8 ust. 1. ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego stanowi, że osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wydania lub wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci, rodziców.

Sąd rozpoznający wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie ustalił, że działalność Z. R. (1) - zgodnie z treścią ust. 5. art. 8. - stanowiła zaprzeczenie działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Ojciec wnioskodawców co prawda wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 14 grudnia 1946 r. w sprawie o sygn. akt R741/46 został skazany i odbył karę pozbawienia wolności – łącznie 3 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności, jednakże faktycznie nie prowadził żadnej działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

W czasie wojny Z. R. (1) został wpisany na trzecią listę folksdojczów, co skutkowało m.in. 6 miesięczną służbę w armii niemieckiej. Pod koniec wojny i po jej zakończeniu nie był on zainteresowany ani uczestnictwem w Narodowych Siłach Zbrojnych, ani w Armii Krajowej. Decyzja o współpracy z Armią Krajową wynikała wyłącznie z chęci uzyskania obrony przed przedstawicielami NSZ żądającymi dostaw mąki z młyna prowadzonego przez rodzinę R.. Fakt ten wynika z wyjaśnień Z. R. (1) składanych w toku procesu karnego.

Sąd ma świadomość, że oskarżony w stalinowskim procesie karnym miał interes umniejszania swojej winy i niewyjawiania wszystkich okoliczności swojej nielegalnej działalności, jednakże w wypadku Z. R. (1) nie miało to miejsca. Jego wyjaśnienia są konsekwentne, spontaniczne, a przede wszystkim korespondują z dowodem w postaci znalezionych w toku procesu pokwitowań odbiorów mąki dla oddziału AK mających usprawiedliwić niewydawanie mąki dla NSZ (str. 61 akt IPN – płyta na k. 24).

Celem utworzenia drużyny przez J. S. miała być bratobójcza walka z członkami Narodowych Sił Zbrojnych, a nie działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Zaprzeczenie działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego polegała po pierwsze na braku zainteresowania Z. R. (1) niepodległością Polski, po drugie – na jego wpisaniu na Niemiecką Listę Narodową i służbę w wojsku niemieckim, po trzeci zaś – na wydaniu wszystkich członków drużyny zorganizowanej przez J. S. podczas składania wyjaśnień.

Powyższe spowodowało ustalenie, że rodzinie Z. R. (1) nie przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wydania i wykonania orzeczeń.

Inne

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

Kwota główna

Odsetki

Zadośćuczynienie

Kwota główna

Odsetki

Inne

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II. i III.

Koszty sądowe na podstawie art. 13 ustawy lutowej obciążają Skarb Państwa.

PODPIS