Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

Formularz UWO

Sygnatura akt

Ko 95/24

1. WNIOSKODAWCA

M. H.

1.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

-

-

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

100 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wynikłą z niesłusznego umieszczenia cudzoziemca w Strzeżonym Ośrodku Straży Granicznej w B. oraz za niesłuszne zatrzymanie, które miało miejsce w nieustalonym dniu w okresie 1-4 sierpnia 2023 roku (k.76)

Odsetki ustawowe

3.

Inne

-

-

1.3. Ustalenie faktów

0.1.3.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

M. H. urodził się w dniu (...) w G. w Afganistanie i przynależał do hazarskiej mniejszości etnicznej. Do 2013 roku wnioskodawca wraz rodzicami, dwiema siostrami oraz czterema braćmi mieszkał w miejscowości M. w prowincji G.. W 2013 roku wnioskodawca przeniósł się wraz z rodziną do J.. W 2021 roku wnioskodawca obawiając się zemsty ze strony talibów za działalność swojego starszego brata opuścił Afganistan udając się do Iranu, a następnie do Federacji Rosyjskiej, gdzie podjął studia w P. na wydziale (...). W trakcie studiów wnioskodawca był nagabywany przez funkcjonariuszy policji Federacji Rosyjskiej do nawiązania współpracy w związku z tym opuścił terytorium Federacji Rosyjskiej i udał się na teren Białorusi.

W dniu 5 sierpnia 2023 roku o godzinie 17:51 M. H. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w okolicach toru kolejowego w rejonie S.. W trakcie zatrzymania okazało się, iż wnioskodawca nie posiadał przy sobie żadnych dokumentów potwierdzających jego tożsamości ani ważnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego do wjazdu na terytorium polski. Po zatrzymaniu wnioskodawca został pouczony o swoich uprawnieniach.

W dniu zatrzymania Komendant Placówki Straży Granicznej w B. przyjął od wnioskodawcy wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wnioskiem z dnia 7 sierpnia 2023 roku Komendant Placówki Straży Granicznej w B. wniósł do Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim o umieszczenie M. H. w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców.

Zeznania wnioskodawcy

k. 169-170v

Decyzja Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców

Protokół zatrzymania z dnia 5 sierpnia 2023 roku

k. 12-17

k. 95-96

Wniosek Komendanta Palcówki Straży Granicznej w B. z dnia 5 sierpnia 2023r. o udzielenie ochrony międzynarodowej

Wniosek Komendanta Placówki Straży Granicznej w B. z dnia 7 sierpnia 2023 roku o umieszczenie cudzoziemca w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców

k. 11-22

k. 100-101

Sąd Rejonowy w Bielsku Białej na mocy postanowienia z dnia 7 sierpnia 2023 roku w sprawie o sygn. akt VII Ko 825/23 umieścił wnioskodawcę w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców na okres 60 dni, tj. do dnia 4 października 2023 roku do godz. 17.51.

Odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 7 sierpnia 2023 roku, sygn. akt. VII Ko 825/23

k. 103

W dniu 7 sierpnia 2023 roku wnioskodawca został przyjęty w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w B.. Z uwagi na fakt, iż wnioskodawca przekraczając granice polski nie posiadał przy sobie paszportu Komenda Straży Granicznej w B. wystąpiła z wnioskiem do Wydziału (...) Komendy Głównej Straży Granicznej o potwierdzenie jego tożsamości. Weryfikacja tożsamości osób deklarujących obywatelstwo Afganistanu odbywało się za pośrednictwem Konsula Ambasady Islamskiej Republiki Afganistanu w W. poprzez przeprowadzenie wywiadu konsularnego za pośrednictwem wideokonferencji.

Z powodu braku zaufania wnioskodawca nie wyraził zgody na pierwszą wideokonferencję, która została zaplanowana na dzień 29 sierpnia 2023 roku, dopiero za drugim razem wyraził zgodę na wywiad konsularny.

Budynek Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców, w którym umieszczony został wnioskodawca, podzielony był na piętra, na których znajdowały się trzy lub sześcioosobowe pokoje. Wszystkie pokoje na piętrze były otwarte i wnioskodawca mógł się swobodnie poruszać po swoim piętrze. Dwa razy w ciągu dnia wnioskodawca mógł w asyście funkcjonariusza straży granicznej wyjść na zewnątrz.

Po umieszczeniu w ośrodku z wnioskodawcą przeprowadzono rozmowę w trakcie, której poinformowano go o przyczynach umieszczenia w ośrodku, aktualnej jego sytuacji prawnej oraz prowadzonych wobec niego czynnościach identyfikacyjnych, a także o kolejnych etapach postępowań.

Wnioskodawca w trakcie pobytu w ośrodku czuł się jak w więzieniu, a sam pobyt tam był dla niego obciążający psychicznie. Stosunek pracowników ośrodka oraz funkcjonariuszy straży granicznej nie był zły, ale wnioskodawca nie mógł liczyć na pomoc psychologiczną, która była mu niezbędna z powodu przeżyć, jakach doznał w swoim rodzinnym kraju.

Razem z wnioskodawcą w ośrodku przebywało kilku innych obywateli Afganistanu, którzy kilka dni po rozmowie z pracownikiem Ambasady po zweryfikowaniu ich tożsamości zostali zwolnieni z ośrodka dla cudzoziemców. Powyższa sytuacja wpłynęła negatywnie na samopoczucie wnioskodawcy, który zaczął się izolować od wszystkich.

Nakaz przyjęcia z dnia 7 sierpnia 2023 roku

k. 104

Zeznania wnioskodawcy

k. 169-170 v

Karta identyfikacyjna

Pismo z dnia 18 sierpnia 2023 roku

Notatka z dnia 10 sierpnia 2023 roku z przeprowadzenia rozmowy opiekuna powrotnego z cudzoziemcem

k. 98-99

k. 113

k. 112

Wnioskiem z dnia 19 września 2023 roku Komendant (...) Oddziału Straży Granicznej zwrócił się do Sądu Rejonowego w Białymstoku o przedłużenie okresu pobytu wnioskodawcy w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców.

Wniosek Komendanta (...) Oddziału Straży Granicznej z dnia 19 września 2023 roku

k. 3-5 akt sprawy III Ko1 399/23

Sąd Rejonowy w Białymstoku na mocy postanowienia z dnia 20 września 2023 roku przedłużył wobec wnioskodawcy okres pobytu w strzeżonym dla cudzoziemców do dnia 1 lutego 2024 roku do godz. 17:51.

Postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 20 września 2023 roku w sprawie o sygn. akt. III Ko1 399/23.

k. 17-17v akt sprawy III Ko1 399/23

Decyzją z dnia 20 października 2023 roku Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców zwolnił wnioskodawcę ze strzeżonego ośrodka dla cudzoziemców.

Decyzja Szefa Urzędu do spraw Cudzoziemców z dnia 20 października 2023 roku

k. 9-10

Wnioskodawca przebywał w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w B. w okresie od 7 sierpnia 2023 r. do 20 października 2023 roku.

Informacja o pobycie w strzeżonym ośrodku

k. 11

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2024 roku Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców odmówił nadania wnioskodawcy statusu uchodźcy, udzielając mu ochrony uzupełniającej.

Decyzja Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 30 sierpnia 2024 roku.

k. 12-17

0.1.3.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

- nie wykazano, aby pobyt wnioskodawcy w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców miał charakter niesłusznego umieszczenia go w strzeżonym ośrodku

- nie wykazano, aby wobec wnioskodawcy doszło do niesłusznego zatrzymania w nieustalonym dniu w okresie 1-4 sierpnia 2023 roku

Brak dowodów

4.  ocena DOWODów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1

Częściowo zeznania M. H.

Dano im wiarę w zakresie, w jakim odpowiadają ustaleniom faktycznym poczynionym na podstawie zgromadzonych dokumentów. Wnioskodawca nie zaprzeczał, że znalazł się nielegalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W zakresie, w jakim wnioskodawca podał, że czuł się samotny, odizolowany i miał lęki należało dać mu wiarę, gdyż są to odczucia niewątpliwie towarzyszące umieszczeniu cudzoziemca w zamkniętym ośrodku. Mieć jednak trzeba na uwadze, że była to konsekwencja nielegalnego przekroczenia przez niego granicy państwowej i pobytu bez uprawnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd dał również wiarę zeznaniom wnioskodawcy w zakresie w jakim opisywał okoliczności swojego zatrzymania w dniu 5 sierpnia 2023r., albowiem znajdują one potwierdzenie w zgromadzonej w sprawie dokumentacji.

3.1.2

- dokumenty z akt Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim w sprawach o sygn. akt. III Ko 1 /23 i VII Ko 825/23

- teczka (...) dot. M. H. dot. udzielani ochrony międzynarodowej

- akta sprawy prowadzonej przez Prokuraturę Okręgowa w S. w sprawie o sygn. akt. (...)

Sąd uznał za wiarygodne wszystkie dokumenty, albowiem zostały one sporządzone przez właściwe organy, w granicach przysługujących im kompetencji oraz w formie przewidzianej przez przepisy. Sąd nie znalazł żadnych podstaw do podważenia ich autentyczności, czy też prawdziwości zawartych w nich twierdzeń. Dokumenty te nie były także kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron, a brak było jakichkolwiek powodów, by czynić takowe zastrzeżenia z urzędu.

0.1.4.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.1.1

Częściowe zeznania M. H.

Sąd nie przyjął jako wiarygodnych tych zeznań, w których wnioskodawca twierdził, że w okresie między 1-4 sierpnia 2023 roku doszło do jego zatrzymania przez nieustalonych funkcjonariuszy Straży Granicznej, w trakcie którego zmuszono go do wykonywania śmiesznych gestów polegających na przykładaniu palców do głowy tzw. ,,króliczków”, ponieważ z ujawnionego i zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby takie zdarzenie miało miejsce. Twierdzenia wnioskodawcy w tym zakresie nie zostały poparte żadnym dowodem, a wskazywana przez niego fotografia bezsprzecznie ukazująca trzech obcokrajowców podnoszących ręce do góry nie zawiera jego wizerunku. Wnioskodawca brak jego wizerunku na zdjęciu uzasadniał tym, iż nie został on objęty w całości na zdjęciu, ale rozpoznaje części swojej garderoby, tj. czerwoną saszetkę. W ocenie Sądu twierdzenia wnioskodawcy w tym zakresie są co najmniej nielogiczne, ponieważ każdy z zatrzymanych obcokrajowców na granicy z Polską mógłby twierdzić, że jest na wskazanym zdjęciu. Wskazać należy, że w sprawie nie odnotowano żadnego dokumentu z zatrzymania wnioskodawcy we wskazanym terminie, tj. przed jego formalnym zatrzymaniem w dniu 5 sierpni 2023 r.

1.PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

-

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

-

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Oddalony wniosek

-

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Na podstawie art. 407 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku poz. 2206) w zw. z art. 552 k.p.k.

Stosownie do treści art. 555 k.p.k. roszczenia przewidziane z tytułu niesłusznego zatrzymania przedawniają się po upływie roku od daty zwolnienia.

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

-

-

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Wniosek oddalony

Zgodnie z art. 407 ust. 1 Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1650 ze zmian.) cudzoziemcowi przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie oraz zadośćuczynienie w przypadku niesłusznego umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu.

Oceniając okoliczności ustalone w toku postępowania brak jest podstaw do uznania, że okres pobytu wnioskodawcy był nieuzasadniony i „niesłuszny” w rozumieniu ww. przepisu. Wnioskodawca został umieszczony w strzeżonym ośrodku na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 7 sierpnia 2023 roku w sprawie o sygn. akt VII Ko 825/23. Przyczyną faktyczną zastosowania środka było nielegalne przekroczenie przez wnioskodawcę granicy Rzeczypospolitej Polskiej w miejscu niedozwolonym i bez dokumentów uprawniających do jej przekroczenia, a także procedura zainicjonowana przez wnioskodawcę o udzielenie mu ochrony międzynarodowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z treścią art. 87 ustawy z dnia 13 czerwca 2013r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 2025 poz. 223 ze. zmian,) zatrzymanie wnioskodawcy może nastąpić:

1) w celu ustalenia lub weryfikacji ich tożsamości;

2) w celu zebrania z ich udziałem informacji, na których opiera się wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, a których uzyskanie bez zatrzymania byłoby niemożliwe - w przypadku istnienia znacznego prawdopodobieństwa ich ucieczki;

3) w celu wydania lub wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, gdy wobec wnioskodawcy lub osoby, w imieniu której wnioskodawca występuje, toczy się postępowanie w sprawie zobowiązania do powrotu albo gdy wobec wnioskodawcy lub osoby, w imieniu której wnioskodawca występuje, została wydana decyzja o zobowiązaniu do powrotu, a wnioskodawca lub osoba, w imieniu której wnioskodawca występuje, mieli uprzednio możliwość złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i istnieje uzasadnione przypuszczenie, że wniosek ten został złożony jedynie w celu opóźnienia wydania albo opóźnienia lub uniemożliwienia wykonania decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu;

4) w przypadku, gdy wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;

5) zgodnie z art. 28 rozporządzenia 604/2013 - w przypadku, gdy istnieje znaczne prawdopodobieństwo ucieczki wnioskodawcy lub osoby, w imieniu której wnioskodawca występuje, a natychmiastowe przekazanie ich do innego państwa członkowskiego nie jest możliwe.

2. Prawdopodobieństwo ucieczki wnioskodawcy lub osoby, w imieniu której wnioskodawca występuje, istnieje w szczególności, w przypadku, gdy osoby te:

1) nie dysponują dokumentami poświadczającymi ich tożsamość w chwili składania wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej lub

2) przekroczyły lub usiłowały przekroczyć granicę wbrew przepisom prawa, chyba że przybyły bezpośrednio z terytorium, na którym ich życiu lub wolności zagrażało niebezpieczeństwo prześladowania lub ryzyko wyrządzenia poważnej krzywdy, oraz przedstawiły wiarygodne przyczyny nielegalnego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i złożyły wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej niezwłocznie po przekroczeniu granicy, lub

3) wjechały na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie obowiązywania wpisu do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany, lub do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu i pobytu.

Na mocy art. 88 a ustawy z dnia 13 czerwca 2013r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 2025 poz. 223 ze. zmian,) cudzoziemca umieszcza się w strzeżonym ośrodku, jeżeli zastosowanie innych środków, o których mowa w art. 88 ust. 1 ustawy nie jest możliwe. Ustawodawca w treści art. 88 ust. 1 wskazał, iż cudzoziemiec ubiegający się o udzielenie międzynarodowej ochrony może zostać zobowiązany m.in. do:

1) zgłaszania się w określonych odstępach czasu do wskazanego organu,

2) wpłaty zabezpieczenia pieniężnego w określonej wysokości, nie niższej niż dwukrotność minimalnego wynagrodzenia przewidzianego w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,

3) zamieszkiwania w wyznaczonym miejscu

- do czasu, gdy decyzja w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej stanie się ostateczna.

Ustawodawca w treści art. 88 a ust. 3 wskazał wyjątkowe sytuacje, gdy cudzoziemca nie umieszcza się w strzeżonym ośrodku w przypadku, gdy:

1) mogłoby to spowodować niebezpieczeństwo dla ich życia lub zdrowia;

2) ich stan psychofizyczny może uzasadniać domniemanie, że byli poddani przemocy;

3) są małoletnimi bez opieki lub osobami niepełnosprawnymi.

Mając na uwadze treść przywołanych przepisów oraz zgromadzony i ujawniony w sprawie materiał dowodowy nie sposób uznać, aby zastosowany wobec wnioskodawcy środek w postaci umieszczenia go w ośrodku strzeżonym był niesłuszny.

Na wstępie wskazać należy, iż wnioskodawca w sposób nieuprawniony przekroczył granicę Rzeczypospolitej Polskiej, nie posiadając żadnych dokumentów potwierdzających jego tożsamość. W związku z powyższym po zatrzymaniu wnioskodawcy, który wystąpił o udzielenie ochrony międzynarodowej, niezbędnym stało się ustalenie jego tożsamości, które -jak wynika z akt sprawy- wykonywane było za pośrednictwem Konsula Ambasady Islamskiej Republiki Afganistanu w W.. Z analizy akt sprawy wynika, iż w dniu 29 sierpnia 2023 roku wyznaczony został termin wywiadu konsularnego z wnioskodawcą, który nie wyraził na niego zgody, obawiając się o życie swojej rodziny. Dopiero w dniu 19 września 2023 roku wnioskodawca wyraził chęć udziału w wywiadzie konsularnym. W ocenie Sądu powyższa postawa wnioskodawcy na pewno wydłużyła procedurę weryfikacji jego tożsamości, która niezbędna była do wszczęcia procedury udzielenia mu ochrony międzynarodowej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W tym miejscu zaznaczyć należy, iż procedura weryfikacji tożsamości wnioskodawcy uzależniona była od Ambasady Islamskiej Republiki Afganistanu w W., a polskie organy w żaden sposób nie mogły jej przyspieszyć ani tym bardziej zmusić wnioskodawcy do udziału w niej. W związku z powyższym w ciągu pierwszych 60 dni nie można było ukończyć procedury weryfikacji tożsamości wnioskodawcy oraz zebrania pełnych informacji, na których opiera się wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Przedłużający się proces weryfikacji danych wnioskodawcy był jednym z istotnych elementów, dla których Sąd Rejonowy w Białymstoku na mocy postanowienia z dnia 20 września 2023 roku w sprawie o sygn. akt III Ko1 399/23 przedłużył okres jego pobytu w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców. Dodatkowym argumentem dla sądu był fakt nielegalnego przekroczenia granicy przez wnioskodawcę, co rodziło w jego przypadku realną, nie zaś jedynie domniemaną, obawę ucieczki poza teren Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto na tym etapie prowadzonego postępowania brak było możliwości zastosowania wobec wnioskodawcy innych alternatywnych środków do detencji z powodu braku stałego miejsca zamieszkania oraz niedysponowanie środkami finansowymi pozwalającymi na samodzielne utrzymanie.

W ocenie Sądu w dacie zastosowania wobec M. H. środka detencyjnego nie istniały jakiekolwiek przesłanki, które uniemożliwiłaby podjęcie decyzji o umieszczeniu go w strzeżonym ośrodków dla cudzoziemców. Jak wynika z przekazanych materiałów M. H. w dniu 9 sierpnia 2023 roku w trakcie rozmowy z opiekunem socjalnym ( notatka służbowa z przeprowadzenia rozmowy przez opiekuna socjalnego) nie zgłosił potrzeby konsultacji psychologicznej oraz żadnych traum. W dniu zatrzymania wnioskodawca został poddany badaniom lekarskim, które nie wykazały jakichkolwiek przeciwskazań do umieszczenia go w strzeżonym ośrodku detencyjnym. Nie ziściła się zatem m.in. negatywna przesłanka umieszczenia w ośrodku strzeżonym w postaci stanu psychofizycznego uzasadniającego domniemanie, że wnioskodawca był poddany przemocy.

Sąd Okręgowy dostrzega, że pobyt w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców mógł być dla wnioskodawcy trudnym przeżyciem wpływającym na jego stan psychofizyczny, niemniej jednak nie na tyle, by móc oceniać go w kategoriach krzywdy wynikłej z niesłusznego zatrzymania. Wnioskodawca musiał być świadom, że przekraczając granice jakiegokolwiek kraju w sposób nielegalny i bez dokumentu tożsamości w sposób oczywisty łamie przepisy państwa, do którego próbuje się przedostać. Z kolei fakt nieposiadania przez niego dokumentów dodatkowo skomplikował jego sytuację. Wnioskodawca musiał zatem liczyć się z wszelkimi konsekwencjami swojego postępowania określonym przepisami prawa. Wskazać należy, że udzielono mu stosownej pomocy medycznej i opieki w warunkach ośrodka strzeżonego. Nieuprawnione jest oczekiwanie odszkodowania w sytuacji, gdy wnioskodawca nie miał uregulowanego statusu, jego tożsamość nie została potwierdzona oraz nie miał miejsca zamieszkania ani środków finansowych umożliwiających samodzielną egzystencję. W ocenie Sądu w żadnym wypadku pobytu w ośrodku strzeżonym nie można utożsamiać z tymczasowym aresztowaniem, ani tym bardziej karą w rozumieniu art. 31 Konwencji genewskiej dotyczącej statusu uchodźców.

Odnosząc się do rozszerzenia wnioskodawcy o zasądzenie zadośćuczynienia za jego niesłuszne zatrzymanie w nieustalonym dniu w okresie od 1 do 4 sierpnia 2023 roku wskazać przede wszystkim należy, iż zostało ono złożone z naruszeniem terminu wynikającego z treści art. 555 k.p.k., albowiem wniosek został złożony przez pełnomocnika do Sądu Okręgowego w dniu 7 kwietnia 2025 roku.

Zgodnie z treścią art. 555 k.p.k. roszczenia przewidziane w rozdziale 58 k.p.k. przedawniają się po upływie roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia, w wypadku tymczasowego aresztowania - od daty uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, w razie zaś zatrzymania - od daty zwolnienia.

W rozpoznawanej sprawie przedmiotem wniosku jest zadośćuczynienie z tytułu niesłusznego zatrzymania - a zatem wnioskodawcę obowiązywał roczny termin przedawnienia od daty zwolnienia. W niniejszej sprawie przyjmując, iż wnioskodawca pierwszy raz przekroczył granicę Rzeczypospolitej Polskiej w okresie między 1 a 4 sierpnia 2023 roku i doszło do jego niesłusznego zatrzymania w tym okresie i przyjmując, że po zatrzymaniu wnioskodawca został odwieziony ponownie tego samego dnia na granicę polsko – białoruską, to termin do złożenia wniosku zaczął biec od dnia 5 sierpnia 2023 roku. Wniosek o zadośćuczynienie został złożony w dniu 7 kwietnia 2025 roku, a więc ponad 8 miesięcy po upływie terminu, który upłynął w dniu 4 sierpnia 2024 roku.

Sąd Okręgowy rozpoznając niniejszą sprawę z urzędu badał, czy złożony wniosek o zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie wnioskodawcy w nieustalonym dniu w okresie 1-4 sierpnia 2023 roku został złożony w terminie. Wskazać bowiem należy, że w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie mają odpowiednie zastosowanie przepisy rozdziału 58 kpk, stosownie zaś do art. 558 kpk w sprawach o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie przepisy kpc stosuje się tylko w kwestiach nieuregulowanych w kpk. Oznacza to, że postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie ma charakter mieszany. Wniosek rozpoznawany jest bowiem przed sądem karnym, a więc zastosowanie powinny mieć przepisy procedury karnej. Z uwagi na mieszany charakter postępowania Sąd Okręgowy wyraża przekonanie, że sąd ma obowiązek uwzględnić przedawnienie z art. 555 k.p.k. nie tylko w sytuacji podniesienia takiego zarzutu, lecz także z urzędu, skoro ustawodawca zamieścił termin przedawnienia w procedurze karnej, nadto uwzględniając okoliczność, że jest to przedawnienie publicznoprawnego roszczenia i w związku z tym nie podlega zasadzie z art. 117 § 2 k.c., wedle której zarzut przedawnienia musi być podniesiony przez stronę pozwaną.

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że do okoliczności usprawiedliwiających uchybienie terminowi wskazanemu w art. 555 k.p.k. zalicza się takie, które są całkowicie niezależne od woli wnioskodawcy: długotrwałą obłożną chorobę, całkowity upadek sił powodujący konieczność zapewnienia opieki osoby trzeciej w sprawach codziennej egzystencji, chorobę psychiczną, ubezwłasnowolnienie, długotrwały pobyt za granicą połączony z niemożnością nawiązania kontaktu z krajem. Żadna z przywołanych powyżej okoliczności nie wystąpiła w niniejszej sprawie w stosunku do wnioskodawcy, a zwłoka w dochodzeniu roszczenia, w sytuacji, gdy wnioskodawca miał obiektywnie niczym nieskrępowaną możliwość wcześniejszego zgłoszenia swojego żądania (z czego zresztą w ustawowym terminie skorzystał w przypadku pierwotnie złożonego wniosku), musi skutkować uznaniem roszczenia za przedawnione.

Inne

3.

-

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-

-

1.KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Zgodnie z treścią art. 554 § 2 k.p.k. koszty postępowań w sprawach o odszkodowanie ponosi Skarb Państwa.

1.PODPIS