Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Artur Fryc
Protokolant:	sekr. sądowy Bartłomiej Fachinetti

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2020 r. w W.

sprawy M. S.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 14 czerwca 2019 r. nr (...)

1.  wniosek o ponowne ustalenie wysługi emerytalnej oraz wypłatę wyrównania świadczeń i odsetek zawarty w piśmie M. S. z dnia 17 października 2019 r. przekazuje Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. celem wydania decyzji,

2.  w zakresie żądania zaliczenia do wysługi emerytalnej okresu od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. umarza postepowanie,

3.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie

4.  odstępuje od obciążenia odwołującego obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez organ ubezpieczeniowy .

sędzia Artur Fryc

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 czerwca 2019 r. nr ewid. (...) Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 5 ust. 1a oraz art. 12, 13, 15d w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 31 maja 2019 r., od dnia 1 czerwca 2019 r., tj. od następnego dnia po zwolnieniu ze służby, ustalił M. S. prawo do emerytury i jej wysokości.

W decyzji wskazano, iż podstawę wymiaru świadczenia stanowiła kwota 11.279,23 zł, przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono wysługę określoną w zestawieniu dołączonym do decyzji, tj. inne okresy służby wojskowej (np. przeszkolenia) od dnia 1 marca 1988 r. do 10 marca 1988 r., od 6 lutego 1989 r. do 15 lutego 1989 r., od 3 stycznia 1990 r. do 28 lutego 1990 r., od 25 kwietnia 1993 r. do 25 kwietnia 1993 r., a także od 3 czerwca 1995 r. do 3 czerwca 1995 r., okres służby w Służbie Celnej od dnia 15 czerwca 2000 r. do dnia 28 lutego 2017 r., jak również okres służby w Służbie Celno-Skarbowej od dnia 1 marca 2017 r. do dnia 31 maja 2019 r. Łącznie wysługa emerytalna odwołującego się wyniosła 19 lat, 2 miesiące i 7 dni (w tym 18 lat, 1 miesiąc i 14 dni służby celnej – wykonywania zadań policyjnych PZ i służba w CS). Emerytura wyniosła 50,83 % powyższej podstawy wymiaru. Od dnia 1 lipca 2019 r. wysokość świadczenia miesięcznego wraz z przysługującymi wzrostami i dodatkami wyniosła kwotę 5.733,23 zł brutto, tj. (...) zł netto. Nadto organ wskazał, iż ubezpieczonemu przysługuje wyrównanie za okres od dnia 1 czerwca 2019 r. do dnia 30 czerwca 2019 r., które zostanie wypłacone około lipca 2019 r. w kwocie łącznej 9.305,48 zł.

(decyzja ZER z 14.06.2019 r. – k. 17-18 a.r., zaświadczenie o wysokości podstawy wymiaru, wysługa – k. 14-16 a.r.)

Od powyższej decyzji odwołanie złożył M. S., zaskarżając ją w części, tj. w zakresie jej punktu II.3 – dot. procentowej wysługi, jak również w zakresie punktu II.6 – dot. wysokości świadczenia emerytalnego. Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucił pominięcie w wyliczeniach procentowej wysługi okresu służby wojskowej odbytej przez niego w okresie od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. (11 miesięcy, 19 dni), jak również błędne przyjęcie początku służby odwołującego się w Służbie Celnej od daty 15 czerwca 2000 r., nie zaś od daty 15 września 1999 r., co spowodowało skrócenie okresu służby o 9 miesięcy. W oparciu o powyższe zarzuty odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ponowne przeliczenie procentowej wysługi z uwzględnieniem spornych okresów, jak również poprzez skorygowanie wysokości przysługującego odwołującemu się świadczenia emerytalnego w konsekwencji ponownego przeliczenia procentowej wysługi. Nadto odwołujący się wniósł o wypłatę przez organ emerytalno-rentowy różnicy pomiędzy ponownie wyliczonym świadczeniem emerytalnym, a poprzednio wypłaconym wraz z należnymi odsetkami za zwłokę.

W uzasadnieniu odwołujący się wskazał między innymi, iż organ błędnie nie uwzględnił w wysłudze okresu służby wojskowej od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983, który to okres potwierdzony został Zaświadczeniem nr (...) z dnia 14 maja 2019 r. wydanym przez Wojskowego Komendanta Uzupełnień w K., przy czym organ dysonował tym zaświadczeniem na czas wydawania zaskarżonej decyzji. Nadto odwołujący podniósł, iż organ emerytalno-rentowy winien liczyć początek służby funkcjonariusza w Służbie Celnej od dnia 15 września 1999 r., czyli od dnia wejścia w życie „ustawy o Służbie Celnej”, na co wskazuje art. 94 ust. 2 ustawy o Służbie Celnej. (odwołanie – k. 2-3 a.s.)

W toku niniejszego postępowania wydana została zaś decyzja z dnia 8 lipca 2019 r. nr ewid. (...), w na mocy której Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 13 w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 31 maja 2019 r., od dnia 1 czerwca 2019 r., tj. od ustalenia prawa do świadczenia, ponownie ustalił wysokość emerytury M. S.. Na podstawie tej decyzji organ emerytalno-rentowy zaliczył odwołującemu do wysługi emerytalnej okres odbywania przeszkolenia absolwentów szkół wyższych od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. na podstawie zaświadczenia z dnia 14 maja 2019 r. wydanego przez Wojskową Komendę Uzupełnień w K..

(decyzja ZER z 08.07.2019 r. – k. 20-21 a.r., wysługa – k. 19 a.r.)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od odwołującego się na rzecz organu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu organ emerytalno-rentowy wskazał między innymi, iż z uwagi na wydanie nowej decyzji z dnia 8 lipca 2019 r. rozstrzyganie w przedmiocie wniosku odwołującego się o doliczenie okresu przeszkolenia absolwentów szkół wyższych od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 2 grudnia 1983 r. stało się bezprzedmiotowe. Organ emerytalno-rentowy w decyzji tej doliczył do wysługi emerytalnej powyższy okres i ustalił wyrównanie świadczenia emerytalnego w tym zakresie, uwzględniając tym samym żądanie odwołującego w tym zakresie. Odnosząc się zaś do roszczenia odwołującego w pozostałym zakresie, tj. do zarzutu braku liczenia początku służby odwołującego się w Służbie Celnej od dnia wejścia w życie ustawy o KAS, organ podniósł, iż jest ono nieuzasadnione. W tym względzie ZER wskazał między innymi, na to, iż kwestia momentu rozpoczęcia służby została wprost uregulowana zarówno w ustawie pragmatycznej dotyczącej Służby Cywilnej, jak również (...)Skarbowej. Momentem tym jest dzień mianowania, wobec czego zachodzi brak możliwości zaliczenia pracy odwołującego w okresie przed dniem mianowania do służby, tj. przed dniem 15 czerwca 2000 r., do okresu wysługi emerytalnej.

(odpowiedź na odwołanie – k. 20-22 a.s.)

W piśmie datowanym na 17 października 2019 r. odwołujący się M. S. potwierdził, iż jego żądanie zostało przez organ emerytalno-rentowy zaspokojone w części dotyczącej wniosku o zaliczenie okresu od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. W pozostałym zaś zakresie odwołujący podtrzymał swoje odwołanie. Nadto M. S. w powyższym piśmie zgłosił nowy wniosek o ponowne ustalenie wysługi emerytalnej oraz wypłatę wyrównania świadczeń i odsetek.

(wniosek z 17.10.2019 r. – k. 26-28 a.s.)

W piśmie z dnia 2 grudnia 2019 r. (data prezentaty BP) organ emerytalno-rentowy podtrzymał twierdzenia zawarte w odpowiedzi na odwołanie, jak również wskazał, iż w przypadku złożenia przez odwołującego nowego wniosku o przeliczenie świadczenia ponownie ustalona zostanie wysokość policyjnej emerytury odwołującego się z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 19 lipca 2019 r.

(pismo ZER z 02.12.2019 r. – k. 32-34 a.s.)

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny:

M. S., urodzony w dniu (...), od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. odbywał przeszkolenie absolwentów szkół, zaś od 1 marca 1988 r. do 10 marca 1988 r., od 6 lutego 1989 r. do 15 lutego 1989 r., od 3 stycznia 1990 r. do 28 lutego 1990r., 25 kwietnia 1993 r. oraz 3 czerwca 1995 r. odbywał ćwiczenia wojskowe.

(zaświadczenie WKU w K. z 14.05.2019 r. – k. 8 a.r.)

W okresie od dnia 1 lipca 1995 r. do dnia 30 kwietnia 2002 r. odwołujący pełnił służbę w Urzędzie Celnym w R., od dnia 1 maja 2002 r. do dnia 31 grudnia 2006 r. – w Izbie Celnej w R., w tym czasowo przeniesiony był do Izby Celnej w P. od dnia 14 lipca 2006 r. do dnia 19 grudnia 2006 r. W dniu 15 czerwca 2000 r. odwołujący został mianowany do służby w Służbie Celnej. Od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 lipca 2016 r. odwołujący pełnił służbę w Izbie Celnej w P., zaś od dnia 1 sierpnia 2016 r. do 28 lutego 2017 r. – w Izbie Celnej w S.. Kolejno od 1 marca 2017 r. do 31 maja 2019 r. M. S. pełnił służbę w Izbie Administracji Skarbowej w S.. Służba powyższa była służbą pełnioną w szczególnym charakterze, od dnia 1 lipca 1995 r. do 14 czerwca 2000 r. jako urzędnik administracji celnej, od 15 czerwca 2000 r. do 28 lutego 2017 r. – jako funkcjonariusz Służby Celnej, zaś od dnia 1 marca 2017 r. do dnia 31 maja 2019 r. – jako funkcjonariusz (...)Skarbowej, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach: kontroler celny, starszy kontroler celny, kierownik referatu, ekspert celny, naczelnik wydziału, zastępca dyrektora izby celnej, starszy ekspert Służby Celnej, kierownik referatu, starszy ekspert (...)Skarbowej. Stosunek służbowy ustał w wyniku zwolnienia ze służby z dniem 31 maja 2019 r.

(świadectwo służby z 31.05.2019 r. – k. 2-3 a.r., zaświadczenie o uposażeniu i nagrodzie rocznej dla celów rentowych – k. 4-5 a.r., zaświadczenie o przebiegu służby w Służbie Celnej – k. 6-7 a.r.)

W dniu 11 czerwca 2019 r. M. S. złożył wniosek o przyznanie emerytury oraz renty inwalidzkiej.

(wniosek z 11.06.2019 r. – k. 9-11 a.r.)

W konsekwencji, decyzją z dnia 14 czerwca 2019 r. nr ewid. (...) Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 5 ust. 1a oraz art. 12, 13, 15d w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 31 maja 2019 r., od dnia 1 czerwca 2019 r., tj. od następnego dnia po zwolnieniu ze służby, ustalił M. S. prawo do emerytury i jej wysokości.

W decyzji wskazano, iż podstawę wymiaru świadczenia stanowiła kwota 11.279,23 zł, przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono wysługę określoną w zestawieniu dołączonym do decyzji, tj. inne okresy służby wojskowej (np. przeszkolenia) od dnia 1 marca 1988 r. do 10 marca 1988 r., od 6 lutego 1989 r. do 15 lutego 1989 r., od 3 stycznia 1990 r. do 28 lutego 1990 r., od 25 kwietnia 1993 r. do 25 kwietnia 1993 r., a także od 3 czerwca 1995 r. do 3 czerwca 1995 r., okres służby w Służbie Celnej od dnia 15 czerwca 2000 r. do dnia 28 lutego 2017 r., jak również okres służby w Służbie Celno-Skarbowej od dnia 1 marca 2017 r. do dnia 31 maja 2019 r. Łącznie wysługa emerytalna odwołującego się wyniosła 19 lat, 2 miesiące i 7 dni (w tym 18 lat, 1 miesiąc i 14 dni służby celnej – wykonywania zadań policyjnych PZ i służba w CS). Emerytura wyniosła 50,83 % powyższej podstawy wymiaru. Od dnia 1 lipca 2019 r. wysokość świadczenia miesięcznego wraz z przysługującymi wzrostami i dodatkami wyniosła kwotę 5.733,23 zł brutto, tj. 4.676,24 zł netto. Nadto organ wskazał, iż ubezpieczonemu przysługuje wyrównanie za okres od dnia 1 czerwca 2019 r. do dnia 30 czerwca 2019 r., które zostanie wypłacone około lipca 2019 r. w kwocie łącznej 9.305,48 zł.

(decyzja ZER z 14.06.2019 r. – k. 17-18 a.r., zaświadczenie o wysokości podstawy wymiaru, wysługa – k. 14-16 a.r.)

Decyzją z dnia 8 lipca 2019 r. nr ewid. (...) Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 13 w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 31 maja 2019 r., od dnia 1 czerwca 2019 r., tj. od ustalenia prawa do świadczenia, ponownie ustalił wysokość emerytury M. S..

W uzasadnieniu organ emerytalno-rentowy wskazał, iż do wysługi emerytalnej został zaliczony okres odbywania przeszkolenia absolwentów szkół wyższych od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. na podstawie zaświadczenia z dnia 14 maja 2019 r. wydanego przez Wojskową Komendę Uzupełnień w K.. W decyzji wskazano, iż podstawę wymiaru świadczenia stanowiła kwota 11.279,23 zł, przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono wysługę określoną w zestawieniu dołączonym do decyzji z dnia 8 lipca 2019 r., tj. inne okresy służby wojskowej (np. przeszkolenia) od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r., od 1 marca 1988 r. do 10 marca 1988 r., od 6 lutego 1989 r. do 15 lutego 1989 r., od 3 stycznia 1990 r. do 28 lutego 1990 r., od 25 kwietnia 1993 r. do 25 kwietnia 1993 r., a także od 3 czerwca 1995 r. do 3 czerwca 1995 r., okresy służby związanej z wykonywaniem zadań policyjnych zawartej w służbie celnej od dnia 15 czerwca 2000 r. do dnia 30 kwietnia 2002 r., od 10 września 2002 r. do 7 lutego 2016 r. oraz od 1 sierpnia 2016 r. do 28 lutego 2017 r., jak również okres służby w Służbie C.-Skarbowej od dnia 1 marca 2017 r. do dnia 31 maja 2019 r. Łącznie wysługa emerytalna odwołującego się wyniosła 20 lat, 1 miesiąc i 26 dni. Emerytura wyniosła 53,22 % powyższej podstawy wymiaru. Od dnia 1 sierpnia 2019 r. wysokość świadczenia miesięcznego wraz z przysługującymi wzrostami i dodatkami wyniosła kwotę 6.002,81 zł brutto, tj. 4.893,56 zł netto. Nadto organ wskazał, iż ubezpieczonemu przysługuje wyrównanie za okres od dnia 1 czerwca 2019 r. do dnia 31 lipca 2019 r. w kwocie 539,16 zł brutto, tj. 435,64 zł, które zostanie wypłacone około lipca 2019 r.

(decyzja ZER z 08.07.2019 r. – k. 20-21 a.r., wysługa – k. 19 a.r.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy i aktach emerytalnych dokumentów. W ocenie Sądu dokumenty znajdujące się w aktach tych są autentyczne, a ich treść nie budzi wątpliwości. Treść tych dokumentów nie była także negowana przez żadną ze stron.

Sąd Okręgowy w Warszawie zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności odnieść należy się do zgłoszonego w toku niniejszego postępowania przez odwołującego się wniosku o ponowne ustalenie wysługi emerytalnej oraz wypłatę wyrównania świadczeń i odsetek, zawartego w piśmie M. S. z dnia 17 października 2019 r. W skazać należy, iż wniosek ten podlegał przekazaniu Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji celem wydania decyzji.

Zgodnie z treścią art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Ubezpieczony nie może zatem żądać przed Sądem ponownego ustalenia wysługi emerytalnej oraz wypłatę wyrównania świadczeń i odsetek, o czym organ rentowy nie rozstrzygał, bowiem w świetle obowiązujących przepisów nie jest możliwe wychodzenie poza podstawę faktyczną decyzji. Treść decyzji wyznacza zakres postępowania.

Zatem wyżej wskazane żądanie zgłoszone w toku niniejszego postępowania w piśmie procesowym datowanym na 17 października 2019 r. przez odwołującego się M. S. podlega w pierwszej kolejności ocenie przez organ rentowy. Dopiero wydanie decyzji przez organ rentowy otworzy odwołującemu się drogę do postępowania sądowego.

Wobec powyższego na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. Sąd przekazał w punkcie 1. sentencji wyroku wspomniany wniosek odwołującego Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA w W. celem wydania decyzji.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż umorzeniu podlegało niniejsze postępowanie w zakresie żądania odwołującego się M. S. dotyczącego zaliczenia do wysługi emerytalnej okresu przeszkolenia od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r.

Stosownie do treści przepisu art. 477 ¹³ k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części.

Powyższy przepis przewiduje szczególny przypadek umorzenia postępowania, którego dalsze prowadzenie staje się niecelowe z uwagi na okoliczność, że zaskarżona decyzja została przez organ rentowy zmieniona poprzez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony w trakcie toczącego się postępowania cywilnego, przed wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie przez Sąd.

W tym miejscu przypomnieć należy, iż w toku niniejszego postępowania wydana została bowiem decyzja z dnia 8 lipca 2019 r. nr ewid. (...), na mocy której Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, na podstawie art. 13 w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.), od dnia 1 czerwca 2019 r. ponownie ustalił wysokość emerytury M. S., uwzględniając w wyliczeniach okres od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r.

Tym samym organ emerytalno-rentowy uwzględnił w części roszczenie odwołującego się, co skutkowało tym, iż odwołanie w powyższym zakresie stało się bezprzedmiotowe.

Równocześnie w tym miejscu wskazać należy, iż zachodzi w ocenie Sądu okoliczność wskazana w art. 355 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Wobec zatem zaspokojenia w powyższym zakresie roszczeń ubezpieczonego, dalsze rozpoznanie odwołania w tej części stało się zatem bezprzedmiotowe i zgodnie z treścią cytowanego wyżej przepisu art. 477 ¹³ k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 2. Sentencji wyroku.

W pozostałym zaś zakresie odwołanie M. S. nie podlegało uwzględnieniu.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się bowiem także do ustalenia, czy organ emerytalno-rentowy słusznie nie zaliczył do wysługi emerytalnej odwołującego się okresu sprzed jego mianowania w dniu 15 czerwca 2000 r., tj. okresu od dnia 15 września 1999 r.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż w konsekwencji uznania przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 3 marca 2015 r. (K 39/13), że art. 1, art. 18a ust. 1 i art. 18b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2013 r. poz. 667, 675, 1623 i 1717 oraz z 2014 r. poz. 502, 696 i 1822), dalej: ustawa o zabezpieczeniu emerytalnym funkcjonariuszy, w zakresie, w jakim wśród osób uprawnionych do świadczeń emerytalnych pomijają funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy wykonują zadania określone w art. 2 ust. 1 pkt 4-6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1404 oraz z 2014 r. poz. 486, 1055, 1215, 1395 i 1662) są niezgodne z art. 32 Konstytucji, doszło do zmiany ustawy o zabezpieczeniu emerytalnym funkcjonariuszy ustawą z dnia 11 maja 2017 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 1321), dalej: ustawa zmieniająca.

Ustawa ta weszła w życie dnia 1 stycznia 2018 r. Na skutek nowelizacji zabezpieczeniem emerytalnym przysługującym funkcjonariuszom wymienionym w art. 1 ust. 1 ustawy o zabezpieczeniu emerytalnym funkcjonariuszy objęto również funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy zostali mianowani do Służby Celnej po dniu 14 września 1999 r. lub których stosunek pracy został przekształcony w stosunek służbowy na podstawie art. 22b ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. poz. 1641, z późn. zm.) lub art. 99 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1799 i 1948) (art. 1 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy).

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 ustawy zmieniającej funkcjonariuszom Służby Celnej lub funkcjonariuszom (...)Skarbowej, którzy zostali zwolnieni ze służby albo których stosunek służbowy został przekształcony albo wygasł w okresie od dnia 3 marca 2015 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, przysługuje prawo do emerytury policyjnej na zasadach określonych w art. 15d lub art. 15e ustawy zmienianej w art. 1 w przypadku, gdy funkcjonariusz Służby Celnej lub funkcjonariusz (...)Skarbowej, we wskazanym wyżej okresie, spełniał przesłanki do nabycia prawa do emerytury określone w art. 12 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

W myśl zaś art. 12 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania przez organ emerytalno-rentowy zaskarżonej decyzji (Dz. U. z 2018 r., poz. 132 z późn. zm.) emerytura policyjna przysługiwała funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia posiadał 15 lat służby w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Celnej, Służbie C.-Skarbowej lub w Służbie Więziennej z wyjątkiem funkcjonariusza, który ma ustalone prawo do emerytury określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obliczonej z uwzględnieniem okresów służby i okresów z nią równorzędnych.

W tym miejscu należy zaś wskazać, że zgodnie z § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2015 r., poz. 1148 z późn. zm.), środkiem dowodowym datę i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby, sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwe organy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Państwowej Straży Pożarnej. Z kolei zgodnie z § 15 ww. rozporządzenia, okresy służby zaliczane do wysługi emerytalnej ustala się na podstawie zaświadczeń o przebiegu służby funkcjonariusza.

Nie ulega wątpliwości, iż odwołujący się M. S. dysponował wyżej wskazanym zaświadczeniem o przebiegu służby z dnia 7 czerwca 2019 r., wystawionym przez Izbę Administracji Skarbowej w S., zgodnie z którym odwołujący legitymuje się wysługą emerytalną, o której mowa we wspomnianym art. 12 ust. 2 ww. ustawy. M. S. spełniał zatem niewątpliwie przesłanki do nabycia prawa do emerytury określone w art. 12 ustawy o zabezpieczeniu emerytalnym funkcjonariuszy. W zaświadczeniu powyższym wyszczególniono zaś, iż służba odwołującego w Służbie Celnej rozpoczęła się od dnia 15 czerwca 2000 r., tj. od dnia uzyskania przez odwołującego się aktu mianowania.

Art. 15d ustawy o zabezpieczeniu emerytalnym funkcjonariuszy w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania przez organ emerytalno-rentowy zaskarżonej decyzji (tj. w brzmieniu od 31 maja 2018 r. do 13 lutego 2019 r.) stanowił zaś, że emerytura dla funkcjonariuszy, o których mowa w art. 12 ust. 2-3, którzy zostali mianowani do Służby Celnej po dniu 14 września 1999 r. wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta na zasadach określonych w art. 15a.

Zgodnie natomiast z art. 92 ustawy o Służbie Celnej z dnia 24 lipca 1999 r. (Dz. U. z 1999 r., nr 72, poz. 802), która weszła w życie w dniu 15 września 1999 r. w wypadku przyjęcia propozycji pełnienia służby na stanowisku funkcjonariusza celnego, dotychczasowy stosunek pracy przekształcał się w stosunek służby z dniem mianowania.

W myśl art. 22 ust. 2 ustawy zmieniającej funkcjonariuszowi Służby Celnej i funkcjonariuszowi (...)Skarbowej okresy, o których mowa w art. 150 ust. 8 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947, z późn. zm.), w art. 22b ust. 8 i art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. poz. 1641, z późn. zm.) oraz w art. 99 ust. 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1799 i 1948) nie były traktowane jako okresy służby, ani okresy równorzędne ze służbą w rozumieniu ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Tym samym, z uwagi na treść art. 22 ust. 2 ustawy zmieniającej w zw. z art. 99 ust. 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1799 i 1948), który stanowił, że dotychczasowy stosunek pracy członka korpusu służby cywilnej, który przyjął propozycję, o której mowa w ust. 1 (propozycja pełnienia służby w Służbie Celnej), przekształca się w stosunek służbowy na podstawie aktu mianowania, organ rentowy nie potraktował okresu służby ubezpieczonego w Służbie Celnej przed dniem jego mianowania, jako okresu służby, ani okresu równorzędnego ze służbą w rozumieniu ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, od którego zależała wysokość emerytury.

Jak wskazywał organ rentowy, z wyżej powołanych przepisów wynika, iż stosunek służby powstaje z dniem mianowania funkcjonariusza do służby. Nadto, organ rentowy zwrócił uwagę na art. 12 ust. 2 ustawy zaopatrzeniowej, który posługiwał się pojęciem „posiadania w stażu służby” co najmniej 5 lat przy wykonywaniu zadań określonych w tym przepisie bądź służby w Służbie C.-Skarbowej. Przez staż służby, zdaniem organu rentowego, należy zatem rozumieć okres, w którym funkcjonariusz pełnił służbę w ramach administracyjnoprawnego stosunku służby – na podstawie mianowania, a zatem staż służby należy obliczać od dnia mianowania funkcjonariusza do służby.

Wyżej wskazane wywody i twierdzenia organu rentowego należało w ocenie sądu uznać za prawidłowe i słuszne, mając na uwadze ówcześnie obowiązujące brzmienie powyższych przepisów.

W tym miejscu dodać należy, iż faktycznie, jak wskazywał odwołujący się, miejsce miała nowelizacja ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, mianowicie w dniu 19 lipca 2019 r. uchwalono ustawę o ustawę o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1635 z 28.08.2019 r.). Ustawa ta obowiązuje od dnia 12 września 2019 r.

W art. 1 ust. 3 ww. ustawy nowelizacyjnej wskazano, iż w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2019 r. poz. 288 i 730) wprowadza się zmiany polegające na tym, iż w art. 13 w ust. 1 po pkt 1c dodaje się pkt 1d w brzmieniu:

,,1d) okresy zatrudnienia funkcjonariuszy od dnia 15 września 1999 r. do dnia przekształcenia stosunku pracy w stosunek służby w przypadku, gdy osoba, która wykonywała zadania przypisane dla Służby Celnej, otrzymała akt mianowania skutkujący tym przekształceniem;”.

Wspomniana nowelizacja wprowadziła zatem nakaz dotyczący traktowania okresu zatrudnienia funkcjonariuszy od dnia 15 września 1999 r. do dnia przekształcenia stosunku pracy w stosunek służbowy jako okres równorzędny ze służbą w przypadku, gdy osoba która wykonywała zadania przypisane Służbie Celnej, otrzymała akt mianowania skutkujący tym przekształceniem.

Odwołujący domagał się zatem zmiany zaskarżonej decyzji w oparciu o powyższe zapisy ustawy nowelizującej ustawę o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Powyższa zmiana faktycznie wpływałaby na ewentualną możliwość zaliczenia odwołującemu się okresu zatrudnienia w Służbie Celnej od dnia 15 września 1999 r., nie zaś od dnia mianowania, tj. od 15 czerwca 2000 r.

Jednakże mimo wyżej wskazanej okoliczności decyzja organu emerytalno-rentowego nadal pozostaje prawidłowa, o czym mowa poniżej.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż nie sposób przyjąć za słuszne twierdzenia odwołującego się o możliwości zaliczenia spornego okresu, mając na uwadze chociażby uzasadnienie do projektu wyżej wskazanej ustawy nowelizującej. W uzasadnieniu tym wskazano, że nowelizacja zmierzała do ujednolicenia zasad emerytalnych we wszystkich grupach służb mundurowych, a więc także funkcjonariuszy (...)Skarbowej, zarówno w zakresie warunków nabycia praw emerytalnych, jak i w zakresie ustalania podstawy wymiaru emerytury (renty). Dodanie nowego przepisu do art. 13 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, dotyczącego wprowadzenia jako okresów równorzędnych ze służbą, okresów zatrudnienia w Służbie Celnej od dnia 15 września 1999 r., tj. wejścia w życie ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej do dnia przekształcenia stosunku pracy w stosunek służby na podstawie aktu mianowania, miało na celu ostateczne rozwiązanie wątpliwości prawnych w zakresie możliwości zaliczania powyższego okresu do wysługi emerytalnej, tym samym wyeliminowanie negatywnych skutków wynikających z różnic w dacie mianowania w okresie przejściowym wobec poszczególnych funkcjonariuszy i zaliczanie tych okresów do wysługi emerytalnej. Gdyby zatem, zgodnie z twierdzeniami odwołującego się, okres przed mianowaniem do służby faktycznie zaliczał się do wysługi emerytalnej funkcjonariusza Służby Celnej, nielogicznym wydawałaby się wyżej wskazana zmiana przepisów.

Uznać zatem należało, za organem emerytalno-rentowym, iż kwestia momentu rozpoczęcia służby była wprost uregulowana w ustawie dotyczącej Służby Cywilnej, jak również (...)Skarbowej, momentem tym zaś był dzień mianowania. Nie sposób tym samym dokonywać wykładni rozszerzającej tych ówcześnie obowiązujących przepisów skoro dopiero nowelizacja ustawy zaopatrzeniowej z dnia 19 lipca 2019 r. wprowadziła wspomniany pkt 1d do art. 13. Powyższe byłoby bowiem zabiegiem nazbyt daleko idącym.

Abstrahując jednak od powyższego na uwadze w szczególności należało mieć jednak to, iż zaskarżona decyzja wydana została w dniu 14 czerwca 2019 r. na podstawie wniosku M. S. o przyznanie emerytury z dnia 31 maja 2019 r., zatem przed opublikowaniem ustawy nowelizującej, na którą powołuje się odwołujący.

Wyjaśnić zaś należy w tym miejscu, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma rozpoznawczy, a jednocześnie kontrolny charakter. Ustawodawca zestawiając odmienne rodzaje postępowań (administracyjne i sądowe), przypisał sądowi funkcję kontrolną nad wcześniejszym rozstrzygnięciem organu rentowego. Z punktu widzenia tego organu dochodzi do przekształcenia jego roli, z podmiotu decyzyjnego (postępowanie administracyjne), na pozycję jednej ze strony (postępowanie sądowe). Istotą postępowania w tej kategorii spraw jest w konsekwencji konieczność zachowania swoistej instancyjności. W pierwszej kolejności wniosek ubezpieczonego jest oceniany przez organ rentowy, a dopiero następnie podlega kontroli sądu. Sekwencja ta zmusza do podkreślenia, że postępowanie sądowe ma charakter wtórny do pierwotnego trybu postępowania przed organem rentowym. Postępowanie sądowe względem postępowania administracyjnego jest z jednej strony jego kontynuacją, zaś z drugiej nie można pominąć jego odrębności. Funkcja rozpoznawcza postępowania sądowego zawiera w sobie element odrębności i niezależności od wcześniejszego rozstrzygnięcia organu rentowego. W tym ujęciu należy również wskazać na odwoławczy charakter postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczenia społecznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 2004 r., II UK 395/03, OSNP 2005 nr 3, poz. 43).

W rezultacie sąd nie może we własnym zakresie ustalać sytuacji prawnej ubezpieczonych. Kontrolna rola sądu powinna korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji administracyjnej. Organ rentowy dokonując oceny odnosi się do aktualnego stanu prawnego oraz bierze pod uwagę znany stan faktyczny i dowodowy. Wskazane okoliczności identyfikują decyzję organu rentowego. Rola kontrolna sądu koncentruje się na ocenie stanu rzeczy stanowiącej podstawę wydanej wcześniej decyzji. Zasadniczym celem postępowania przed sądem jest merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniach strony, co do których powstał spór (wyrok SN z 10 maja 1996 r., II URN 1/96, OSNAPIUS 1996, Nr 21, poz. 324, wyrok SN z 13.05.1999 r., sygn. akt II UZ 52/99).

Na powyższe zwracał uwagę również Sąd Najwyższy w powołanym przez organ emerytalno-rentowy wyroku z dnia 5 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I UK 316/06, Legalis), twierdząc, iż „Przedmiotem postępowania sądowego w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpieczonego lub z urzędu. Postępowanie to jest zatem postępowaniem kontrolnym. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji.”

Podkreślić zatem należy, iż o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa.

Zaskarżona decyzja oparta została na przepisach obowiązujących w chwili jej wydania, również sąd obowiązany był do orzekania przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji, co znajduje potwierdzenie w utrwalonym stanowisku judykatury.

Wprawdzie z przepisu art. 316 § 1 k.p.c. wynika ogólna zasada obowiązująca w postępowaniu cywilnym, zgodnie z którą podstawą rozstrzygnięcia jest stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Nie budzi wątpliwości, że „stan rzeczy” w rozumieniu powyższego przepisu obejmuje również stan prawny.

Jednakże wyjaśnić trzeba, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych co do zasady nie obowiązuje reguła wyartykułowana w art. 316 § 1 k.p.c. orzekania według stanu rzeczy z chwili zamknięcia rozprawy, lecz oceny prawidłowości i legalności decyzji dokonuje się według stanu rzeczy z chwili jej wydania, od czego z kolei dopuszcza się pewne wyjątki. Przy czym każdorazowo należy rozważyć, czy odstępstwo takie nie prowadzi do wypaczenia charakteru postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i całkowitego pozbawienia znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 24 marca 2015 r., I UK 279/14). Na podstawie art. 316 § 1 k.p.c. sąd ubezpieczeń społecznych – kierując się względami ekonomii procesowej – może bowiem wyjątkowo zmienić decyzję organu rentowego i przyznać prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, jeżeli podstawą odmowy przyznania świadczenia w postępowaniu przed organem rentowym było niespełnienie któregoś z wymaganych prawem warunków, a w toku postępowania sądowego warunek ten został niewątpliwie spełniony. O naruszeniu art. 316 § 1 k.p.c. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych można więc mówić tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że przy zastosowaniu procedury obowiązującej w tych sprawach świadczenie bez żadnych wątpliwości zostałoby przyznane.

W innych przypadkach obowiązuje zasada oceny prawidłowości decyzji według stanu istniejącego w dacie jej wydania. Mimo że sąd ubezpieczeń społecznych rozpoznaje sprawę merytorycznie na nowo, to jednak jako organ kontrolny wobec organu rentowego ma obowiązek odniesienia się do stanu rzeczy istniejącego w dacie wydania decyzji. Z tej przyczyny obowiązująca w "klasycznym" procesie cywilnym reguła wyrażona w art. 316 § 1 k.p.c. doznaje wyjątku w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, ze względu na jego szczególny, odwoławczy charakter. Wyjątek od reguły z art. 316 § 1 k.p.c., czyli orzekanie według stanu z chwili wydania decyzji, dotyczy w szczególności spraw, których przedmiotem nie jest przyznanie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 września 2018, sygn. akt III AUa 1249/17 LEX nr 2578776).

W ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie istotny był okres wysługi emerytalnej wykazany na dzień decyzji, dlatego też orzekanie w niniejszej sprawie odbywało się według stanu istniejącego w dacie wydania przez organ emerytalno-rentowy zaskarżonej decyzji, nie zaś w dacie podejmowania przez sąd ostatecznego rozstrzygnięcia.

Dodatkowo zaznaczyć należy, iż decyzja wydana została w oparciu o zaświadczenie o przebiegu służby, sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwy organ. Powyższe zaświadczenie, na mocy § 14 ust. 1 pkt 1 i § 15 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin wprawdzie nie stanowi wyłącznego i wiążącego środka dowodowego celem wykazania warunków faktycznego pełnienia służby w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych. Wskazać jednak należy, iż wspominane zaświadczenie o przebiegu służby dla celów emerytalnych i rentowych służy na cele dowodowe dla postępowania administracyjnego toczącego się przed organem emerytalno-rentowym, tym samym jest dokumentem wiążącym dla organu emerytalno-rentowego – na jego podstawie organ ten ustala okresy służby zaliczane do wysługi emerytalnej. Zaświadczenie to wydawane jest w oparciu o akta osobowe i w szczególności świadectwo służby. W realiach niniejszej sprawy ze świadectwa służby wystawionego w dniu 31 maja 2019 r. na rzecz odwołującego się M. S. wskazane zostało to, iż pełnił służbę jako funkcjonariusz Służby Celnej od dnia 15 czerwca 2000 r. Data ta była zatem wiążąca dla organu emerytalno-rentowego przy wydawaniu zaskarżonej decyzji, jak również uznać należało, iż była w istocie prawidłowa przy uwzględnieniu ówcześnie obowiązującego stanu prawnego.

Biorąc zatem pod uwagę wszelkie wyżej wskazane okoliczności organ prawidłowo orzekł w zaskarżonej decyzji o wysokości emerytury w oparciu o prawidłowo przyjęty okres wysługi emerytalnej na podstawie stanu faktycznego w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji. Tym samym prawidłowa tutejszy Sąd obowiązany był również do orzekania w oparciu o analogiczny stan prawny i faktyczny, obowiązujący na dzień wydania zaskarżonej decyzji.

Natomiast dodać należy, iż okres wysługi emerytalnej powstały po tej dacie, tj. mogący podlegać zaliczeniu wskutek zmian wprowadzanych ustawą z dnia 19 lipca 2019 r., może stanowić podstawę nowego wniosku o przeliczenie świadczenia emerytalnego (w tym także ewentualnego wyrównania świadczenia), bowiem organ rentowy nie miał możliwości ustosunkowania się w formie decyzji co do dodatkowych okresów wysługi na dzień wydawania zaskarżonej decyzji, gdyż ustawa nowelizująca z dnia 19 lipca 2019 r. weszła w życie dopiero z dniem 12 września 2019 r. – a więc po wydaniu decyzji i złożeniu odwołania.

Z tych wszystkich względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w pkt 3. sentencji wyroku, oddalając odwołanie w pozostałym zakresie.

Sąd obowiązany był również na mocy art. 108 § 1 k.p.c. do rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu. Podstawową zasadą dotyczącą kosztów procesu jest zasada odpowiedzialności za wynik postępowania. Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi, na jego żądanie, koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Co do zasady przegrywającym proces jest powód, którego żądanie nie zostało uwzględnione, lub pozwany, którego obrona okazała się nieskuteczna – bez względu na to, czy strona uległa co do istoty, czy też formalnie, np. przez odrzucenie pozwu, i bez względu na to, czy doszło do tego z winy strony przegrywającej (zob. postanowienia SN: z dnia 10 listopada 2010 r., III PZ 5/10, LEX nr 686071, oraz z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 146/11, LEX nr 1147818).

W tym miejscu wskazać jednak należy, iż Sąd orzeka o kosztach procesu zależnie od wyniku sprawy, lecz także okoliczności związanych z jej rozpoznaniem. Okoliczności te powodują, że od zasady odpowiedzialności za wynik procesu i obciążenia strony przegrywającej jego kosztami przewidziane są wyjątki, stosowane wówczas, gdy w konkretnej sprawie zasada ta koliduje z poczuciem sprawiedliwości. W ramach tych wyjątków, zgodnie z art. 102 k.p.c., sąd może odstąpić od obciążenia strony przegrywającej sprawę obowiązkiem zwrotu wygrywającemu przeciwnikowi kosztów procesu w całości lub części, jak stanowi ustawa, w wypadkach szczególnie uzasadnionych. (wyrok SA w Gdańsku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 30 sierpnia 2017 r., sygn. akt III AUz 271/17).

Wniosek organu rentowego o przyznanie na jego rzecz kosztów tytułem zastępstwa procesowego od odwołującej się spółki nie zasługiwał w ocenie Sądu na uwzględnienie, bowiem zachodziły podstawy do zastosowania w niniejszej sprawie postanowień zawartych w wyżej wskazanym art. 102 k.p.c.

Uwzględniając fakt, że sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tego sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu, nie można tracić z pola widzenia, że zakwalifikowanie przypadku jako "szczególnie uzasadnionego" nie może być dowolne, ale wymaga rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Przyznanie przez ustawodawcę sądowi takiego uprawnienia nakłada obowiązek starannego i wyczerpującego omówienia w uzasadnieniu orzeczenia przesłanek, na podstawie których uznano, że w sprawie zachodzi "szczególnie uzasadniony wypadek" (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2011 r., V CZ 108/10, Lex nr 1102889; z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZ 79/11, Lex nr 1162695 i z dnia 3 marca 2012 r., I CZ 10/12, Lex nr 1168536).

Zastosowanie art. 102 k.p.c. powinno być oceniane zatem w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej), czy subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (zob. post. SN z 14.1.1974 r., II CZ 223/73, Legalis, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 r. V CZ 124/12, opubl. LEX nr 1341727).

Za zastosowaniem w niniejszej sprawie art. 102 k.p.c. i nieobciążaniem odwołującego się kosztami procesu przemawiały między innymi okoliczności związane z działaniami organu emerytalno-rentowego.

W pierwszej kolejności wskazać bowiem należy, iż wniesienie odwołania w niniejszej sprawie przez odwołującego się M. S. nastąpiło między innymi wskutek nieuzasadnionego braku uwzględnienia przez organ emerytalno-rentowy w wyliczeniach wysługi emerytalnej okresu służby wojskowej odbytej w okresie od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r., który potwierdzony został w Zaświadczeniu nr (...) z dnia 14 maja 2019 r. wydanym przez Wojskowego Komendanta Uzupełnień w K.. Oryginał powyższego zaświadczenia przesłany został do organu emerytalno-rentowego wraz z wnoskiem o emeryturę, nie ulega zatem wątpliwości to, iż Zakład Emerytalno-Rentowy na dzień wydania zaskarżonej decyzji dysponował powyższym zaświadczeniem. W toku niniejszego postępowania organ ten wydał zaś decyzję z dnia z dnia 8 lipca 2019 r. nr ewid. (...), w na mocy której do wysługi emerytalnej został zaliczony okres odbywania przeszkolenia absolwentów szkół wyższych od dnia 4 stycznia 1983 r. do dnia 22 grudnia 1983 r. na podstawie zaświadczenia z dnia 14 maja 2019 r. Tym samym organ emerytalno-rentowy dopatrzył się popełnionego przez siebie błędu, który skorygował w toku postępowania. Okres wyżej wskazany powinien być jednak zaliczony odwołującemu się do wysługi emerytalnej już w zaskarżonej decyzji, czego organ niesłusznie nie uwzględnił. Dopiero złożenie odwołania od decyzji z dnia 14 czerwca 2018 r. skutkowało uwzględnieniem tego okresu. Nie sposób zatem uznać za słuszne i sprawiedliwe obciążanie kosztami zastępstwa procesowego odwołującego się, który nie powinien w takich realiach sprawy ponosić odpowiedzialności za błędne działania Zakładu Emerytalno-Rentowego.

Po drugie zaś uznać należało, iż odwołujący się w istocie pozostawał w subiektywnym przekonaniu o słuszności swoich również pozostałych roszczeń, tj. dotyczących zaliczenia do wysługi emerytalnej okres od dnia 15 września 1999 r. do dnia mianowania do służby. Powyższe przekonanie uzasadniała bowiem okoliczność związana z nowelizacją ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, która to nowelizacja wprowadziła nakaz dotyczący traktowania okresu zatrudnienia funkcjonariuszy od dnia 15 września 1999 r. do dnia przekształcenia stosunku pracy w stosunek służbowy jako okres równorzędny ze służbą w przypadku, gdy osoba która wykonywała zadania przypisane Służbie Celnej, otrzymała akt mianowania skutkujący tym przekształceniem. Powyższa zmiana faktycznie wpływałaby na ewentualną możliwość zaliczenia odwołującemu się okresu zatrudnienia w Służbie Celnej od dnia 15 września 1999 r., nie zaś od dnia mianowania, tj. od 15 czerwca 2000 r.

Tym samym, mając na uwadze wyżej wskazane okoliczności, najbardziej racjonalnym, sprawiedliwym i słusznym było w oparciu o art. 102 k.p.c., po rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, odstąpienie od obciążenia odwołującego się obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez organ ubezpieczeniowy.

Z uwagi zatem na wyżej wskazane okoliczności Sąd orzekł jak w punkcie 4. sentencji wyroku.

Sędzia Artur Fryc

(...)

Sędzia Artur Fryc