XIV P 125/20 - zarządzenie, wyrok, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Warszawie z 2022-08-11
Sygn. akt XIV P 125/20
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 sierpnia 2022 r.
Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:
|
Przewodniczący: |
sędzia Katarzyna Szaniawska-Stejblis |
|
Protokolant: |
sekretarz sądowy Aureliusz Łuczak |
po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2022 r. w Warszawie
na rozprawie sprawy K. G. (1), H. L. (1), A. S. (1) i
A. W. (1)
przeciwko (...) S. A. z siedzibą w W.
o odszkodowanie za nierówne traktowanie i ukształtowanie wynagrodzenia
1. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz H. L. (1) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty;
a) 26092,05 (dwadzieścia sześć tysięcy dziewięćdziesiąt dwa,5/100) złote wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
b) 17780,03 (siedemnaście tysięcy siedemset osiemdziesiąt, 3/100) złotych wraz odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty;
c) 13688,10 (trzynaście tysięcy sześćset osiemdziesiąt osiem, 10/100) złotych wraz z odsetkami za opóźnienie od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;
2. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz K. G. (1) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty;
a) 23867,25 (dwadzieścia trzy tysiące osiemset sześćdziesiąt siedem, 25/100) złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
b) 16175,71 (szesnaście tysięcy sto siedemdziesiąt pięć, 71/100) złotych wraz odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty;
c) 12204,92 (dwanaście tysięcy dwieście cztery, 92/100) złote wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;
d) 10402,56 (dziesięć tysięcy czterysta dwa, 56/100) złote wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 12 maja 2022 r. do dnia zapłaty;
3. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz A. S. (1) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty;
e) 26092,05 (dwadzieścia sześć tysięcy dziewięćdziesiąt dwa, 5/100) złote wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
f) 17780,03 (siedemnaście tysięcy siedemset osiemdziesiąt, 3/100) złotych wraz odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty;
g) 13688,10 (trzynaście tysięcy sześćset osiemdziesiąt osiem, 10/100) złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;
h) 11700,36 (jedenaście tysięcy siedemset, 36/100) złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 12 maja 2022 r. do dnia zapłaty;
4. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz A. W. (1) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty;
d) 29800,05 (dwadzieścia dziewięć tysięcy osiemset, 5/100) złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty;
e) 20457,98 (dwadzieścia tysięcy czterysta pięćdziesiąt siedem, 98/100) złotych wraz odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty;
f) 16160,10 (szesnaście tysięcy sto sześćdziesiąt, 10/100) złotych wraz z odsetkami za opóźnienie od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;
5. uznaje za nieważne postanowienia umów o pracę powódek A. S. (1) i K. G. (1) zawartych z pozwaną (...) S.A. w W. w zakresie wynagrodzenia zasadniczego, stwierdzając, że naruszają one zasadę równego traktowania, i na podstawie art. 18 § 3 k.p.c. od dnia wydania wyroku zastępuje je postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminującego, ustalając, że wynagrodzenie zasadnicze każdej z powódek wynosi po 3662,16 (trzy tysiące sześćset sześćdziesiąt dwa, 16/100) złote miesięcznie;
6. oddala powództwa w pozostałym zakresie;
7. wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3172,14 (trzy tysiące sto siedemdziesiąt dwa, 14/100);
8. wyrokowi w punkcie 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3200,49 (trzy tysiące dwieście, 49/100) złotych;
9. wyrokowi w punkcie 3 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3081,09 (trzy tysiące osiemdziesiąt jeden, 9/100) złotych;
10. wyrokowi w punkcie 4 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2822,98 (dwa tysiące osiemset dwadzieścia dwa, 98/100) złote;
11. rozstrzygnięcie o kosztach procesu pozostawia do szczegółowego rozliczenia referendarzowi sądowemu uznając, że powódka H. L. (1) wygrała sprawę w 43% (czterdziestu trzech procentach), powódka K. G. (1) w 49% (czterdziestu dziewięciu procentach), powódka A. S. (1) w 52% (pięćdziesięciu dwóch procentach), a powódka A. W. (1) w 46% (czterdziestu sześciu procentach).
sędzia Katarzyna Szaniawska-Stejblis
Sygn. akt XIV P 125/20
UZASADNIENIE
Pozwem z 15 czerwca 2016 r. wniesionym przeciwko (...) SA w W. H. L. (1) wnosiła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 44.532 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew, k. 5-12).
Pozwem z 15 czerwca 2016 r. wniesionym przeciwko (...) SA w W. A. S. (1) wnosiła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 44.532 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew, k. 2-9 a.s. VII P 1058/16).
Pozwem z 15 czerwca 2016 r. wniesionym przeciwko (...) SA w W. A. W. (1) wnosiła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 48.240 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew, k. 5-12 a.s. VII P 1058/16).
Pozwem z 15 czerwca 2016 r. wniesionym przeciwko (...) SA w W. K. G. (1) wnosiła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 42.308 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew, k. 2-9 a.s. VII P 1059/16).
W uzasadnieniu swoich pozwów powódki wskazywały, że pomimo iż zakresy ich obowiązków i wykonywana przez nich praca była tożsama z innymi pracownikami, ich wynagrodzenie było zdecydowanie niższe od wynagrodzenia innych osób. Powódki zajmowały stanowiska tożsame co inni pracownicy (zarówno pod względem nazewnictwa, jak i usytuowania w strukturę organizacyjnej pozwanego) o identycznie określonym zakresie czynności, a jakość świadczonej przez nich pracy była tożsama. Pomimo tego otrzymywały wynagrodzenie znacząco niższe od pozostałych pracowników. Powódki porównywały się do następujących pracowników: R. K., E. C., K. S., W. B. (1) i T. D., których wynagrodzenie do 1 marca 2016 r. kształtowało się na poziomie ok. 3.400 zł, a po 1 marca 2016 r. na poziomie ok. 3.550 zł, podczas gdy powódki zarabiały odpowiednio: H. L. (1) – 2.163 zł (przed 1 marca 2016 r.) i 2.313 zł (po 1 marca 2016 r.), A. S. (1) – 2.163 zł (przed 1 marca 2016 r.) i 2.313 zł (po 1 marca 2016 r.), A. W. (1) – 2.060 zł (przed 1 marca 2016 r.) i 2.210 zł (po 1 marca 2016 r.), K. G. (1) – 2.224,80 zł (przed 1 marca 2016 r.) i 2.374,80 zł (po 1 marca 2016 r.).
W odpowiedzi na pozwy (...) SA w W. wnosiła o oddalenie powództw w całości zasądzenie od powódek kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana wskazywała m.in., że wynagrodzenie powódek, pracowników, z którymi się porównują oraz pozostałych pracowników jednostki tj. (...) zajmujących tożsame stanowisko pracy, od 2009 r. mieściło się i mieści w widełkach płacowych przewidzianych dla tego stanowiska zgodnie z wewnętrznymi regulacjami płacowymi. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, pozwana podniosła, że w sytuacji gdy pracownikowi przyznano wynagrodzenie mieszczące się w granicach wynagrodzeń przewidzianych dla wykonywanego stanowiska we właściwych przepisach płacowych, sąd nie jest władny zasądzić wyższego wynagrodzenia, chociażby określenie wynagrodzenia nastąpiło w najniższej stawce zastrzeżonej dla pracowników rozpoczynających pracę po raz pierwszy. Zdaniem pozwanej skoro brak jest podstaw do zasądzenia wyższego wynagrodzenia dla pracownika, którego wynagrodzenie mieści się w granicach wynagrodzeń przewidzianych dla danego stanowiska, to tym bardziej brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz powodów odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równych praw, o której mowa w art. 11 ( 2) k.p. (odpowiedzi na pozwy, k. 37-46; k. 36-45 a.s. VII P 1057/16; k. 36-45 a.s. VII P 1058/16; k. 37-47 a.s. VII P 1059/16).
Postanowieniami z 28 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych połączył sprawy powódek A. S. (1), A. W. (1) i K. G. (1) do wspólnego rozpoznania ze sprawą VII P 1056/16 z powództwa H. L. (1) (postanowienia, k. 171 a.s. VII P 1059/16; k. 184 a.s. VII P 1057/16; k. 285 a.s. VII P 1059/16).
Pismem z 1 sierpnia 2018 r. powódki rozszerzyły powództwo o zasądzenie odszkodowania za okres od 1 czerwca 2016 r. do 1 sierpnia 2018 r. H. L. (1) wniosła o zasądzenie dodatkowej kwoty 32.162 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty – zatem łącznie o zasądzenie na rzecz powódki kwoty 76.694 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 44.532 zł oraz od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty od kwoty 32.162 zł. A. S. (1) wniosła o zasądzenie dodatkowej kwoty 32.162 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty – zatem łącznie o zasądzenie na rzecz powódki kwoty 76.694 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 44.532 zł oraz od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty od kwoty 32.162 zł. A. W. (1) wniosła o zasądzenie dodatkowej kwoty 34.840 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty – zatem łącznie o zasądzenie na rzecz powódki kwoty 83.080 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 48.240 zł oraz od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty od kwoty 34.840 zł. K. G. (1) wniosła o zasądzenie dodatkowej kwoty 30.555,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty – zatem łącznie o zasądzenie na rzecz powódki kwoty 72.862,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty od kwoty 42.307,20 zł oraz od dnia dokonania rozszerzenia do dnia zapłaty od kwoty 30.555,20 zł. Dodatkowo powódki wniosły o dokonanie ukształtowania trwającego stosunku pracy na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia i podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego do kwoty 3.550 zł począwszy od 1 sierpnia 2018 r. (pismo procesowe, k. 504-513).
W odpowiedzi na rozszerzenie powództwa pozwany wniósł o jego oddalenie w całości (pismo procesowe, k. 567-579).
Postanowieniem z 4 września 2018 r. Sąd Rejonowy dla m st. Warszawy VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową w zakresie roszczeń powódek H. L. (1), K. G. (1), A. S. (1) i A. W. (1) oraz przekazał sprawę ww powodów do rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi Okręgowemu w Warszawie XXI Wydziałowi Pracy jako sądowi właściwemu miejscowo i rzeczowo (postanowienie, k. 4).
W piśmie procesowym z 24 lipca 2020 r. powódki zmodyfikowały swoje powództwa, zgłaszając powództwa ewentualne. W przypadku nieuwzględnienia roszczenia o dokonanie ukształtowania trwających stosunków pracy powódek na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódek polegającej na podwyższeniu wynagrodzenia zasadniczego od 1 sierpnia 2018 r. i nadal, powódki wniosły o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz odpowiednio kwoty: H. L. (1) – 29.688 zł, A. S. (1) – 29.688 zł, A. W. (1) – 32.160 zł, K. G. (1) – 28.204,80 zł – wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania niniejszej modyfikacji tytułem odszkodowania za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 31 lipca 2020 r. z jednoczesnym dokonaniem ukształtowania trwających stosunków pracy na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódek polegającej na podwyższeniu wynagrodzenie o kwotę odpowiednio: 1.237 zł (H. L. (1) i A. S. (1)), 1.340 zł (A. W. (1)), 1.175,20 zł (K. G. (1)) – od 1 sierpnia 2020 r., ewentualnie od dnia wyrokowania (pismo procesowe, k. 633-645).
W odpowiedzi na modyfikację powództwa pozwany wniósł o jego oddalenie w całości (pismo procesowe, k. 657-659).
Pismem z 1 maja 2022 r. powódki ponownie zmodyfikowały powództwa, zgłaszając powództwa ewentualne. W przypadku nieuwzględnienia roszczenia o dokonanie ukształtowania trwających stosunków pracy powódek na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódek polegającej na podwyższeniu wynagrodzenia zasadniczego od 1 sierpnia 2018 r. i nadal, powódki wniosły o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz odpowiednio kwoty: H. L. (1) – 55.665 zł, A. S. (1) – 55.665 zł, A. W. (1) – 60.300 zł, K. G. (1) – 52.884 zł – wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania niniejszej modyfikacji tytułem odszkodowania za okres od 1 sierpnia 2018 r. do końca kwietnia 2022 r. z jednoczesnym dokonaniem ukształtowania trwających stosunków pracy na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódek polegającej na podwyższeniu wynagrodzenie o kwotę odpowiednio: 1.237 zł (H. L. (1) i A. S. (1)), 1.340 zł (A. W. (1)), 1.175,20 zł (K. G. (1)) – od 1 maja 2022 r. (pismo procesowe, k. 809-817).
Tym samym powódki wnosiły ostatecznie o:
a. H. L. (1) – zasądzenie kwoty 44.532 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2013 r. – 1 czerwca 2016 r.; zasądzenie kwoty 32.162 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania rozszerzenia roszczenia do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2016 r. – 1 sierpnia 2018 r.); dokonanie ukształtowania trwającego stosunku pracy powódki na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego do kwoty 3.550 zł miesięcznie tj. podwyższenie o kwotę 1.237 zł począwszy od 1 sierpnia 2018 r. i nadal – a ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia tego ostatniego roszczenia o zasądzenie kwoty 55.665 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania ostatniej modyfikacji powództwa (odszkodowanie za okres od 1 sierpnia 2018 r. do końca kwietnia 2022 r.) oraz o dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódki za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego powódki poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego o kwotę 1.237 zł począwszy od 1 maja 2022 r.;
b. A. S. (1) – zasądzenie kwoty 44.532 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2013 r. – 1 czerwca 201 r.; zasądzenie kwoty 32.162 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania rozszerzenia roszczenia do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2016 r. – 1 sierpnia 2018 r.); dokonanie ukształtowania trwającego stosunku pracy powódki na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego do kwoty 3.550 zł miesięcznie tj. podwyższenie o kwotę 1.237 zł począwszy od 1 sierpnia 2018 r. i nadal – a ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia tego ostatniego roszczenia o zasądzenie kwoty 55.665 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania ostatniej modyfikacji powództwa (odszkodowanie za okres od 1 sierpnia 2018 r. do końca kwietnia 2022 r.) oraz o dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódki za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego powódki poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego o kwotę 1.237 zł począwszy od 1 maja 2022 r.;
c. A. W. (1) – zasądzenie kwoty 48.240 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2013 r. – 1 czerwca 2016 r.; zasądzenie kwoty 34.840 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania rozszerzenia roszczenia do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2016 r. – 1 sierpnia 2018 r.); dokonanie ukształtowania trwającego stosunku pracy powódki na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego do kwoty 3.550 zł miesięcznie tj. podwyższenie o kwotę 1.340 zł począwszy od 1 sierpnia 2018 r. i nadal – a ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia tego ostatniego roszczenia o zasądzenie kwoty 60.300 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania ostatniej modyfikacji powództwa (odszkodowanie za okres od 1 sierpnia 2018 r. do końca kwietnia 2022 r.) oraz o dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódki za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego powódki poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego o kwotę 1.340 zł począwszy od 1 maja 2022 r.;
d. K. G. (2) – zasądzenie kwoty 42.307,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2013 r. – 1 czerwca 2016 r.; zasądzenie kwoty 30.555,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania rozszerzenia roszczenia do dnia zapłaty (odszkodowanie za okres 1 czerwca 2016 r. – 1 sierpnia 2018 r.); dokonanie ukształtowania trwającego stosunku pracy powódki na przyszłość poprzez dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego do kwoty 3.550 zł miesięcznie tj. podwyższenie o kwotę 1.175,20 zł począwszy od 1 sierpnia 2018 r. i nadal – a ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia tego ostatniego roszczenia o zasądzenie kwoty 55.6652.875 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia dokonania ostatniej modyfikacji powództwa (odszkodowanie za okres od 1 sierpnia 2018 r. do końca kwietnia 2022 r.) oraz o dokonanie zmiany warunków wynagrodzenia powódki za pracę poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego powódki poprzez podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego o kwotę 1.175,20 zł począwszy od 1 maja 2022 r. (pismo procesowe, k. 809-817).
Strona pozwana konsekwentnie wnosiła o oddalenie powództwa w całości (pismo procesowe, k. 820-822).
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny.
H. L. (1) została zatrudniona 4 czerwca 2001 r. w (...) (...) Rejonowym Urzędzie (...)na podstawie umowy o pracę na stanowisku asystenta w Wydziale Rozliczeń Gotówkowych i Bezgotówkowych. 31 marca 2005 r. powódka stała się pracownikiem (...) (...) w Oddziale Obrotów Gotówkowych (nadal jako asystent). 1 września 2005 r. powódka została pracownikiem Centrum Sieci (...) – Oddziału Rejonowego (...). Od 1 grudnia 2005 r. pracowała w Centrum Obsługi Gotówki w Oddziale (...) Centrum (...). Od 1 stycznia 2009 r. została skierowana do pracy w Kasie Zbiorczo-Zasilającej (...)w W.. Od 1 września 2009 r. powódka stała się pracownikiem (...) SA, ostatnio na stanowisku ds. obsługi gotówkowej. Stosunek pracy został rozwiązany 27 lipca 2020 r. z uwagi na przejście powódki na emeryturę (dokumentacja w aktach osobowych H. L.).
A. S. (1) została zatrudniona 14 listopada 2000 r. w (...) (...) Rejonowym Urzędzie(...) (...) na podstawie umowy o pracę na stanowisku asystenta w Wydziale Rozliczeń Gotówkowych i Bezgotówkowych. Następnie od 10 lutego 2003 r. została skierowana do pracy w Oddziale Pocztowych Przelewów Bankowych w (...). Od 21 grudnia 2004 r. została przeniesiona do Urzędu (...) (...), a od 21 lutego 2005 r. do Oddziału Obrotów Gotówkowych Urzędu Pocztowego (...). 31 marca 2005 r. powódka stała się pracownikiem (...) (...) w Oddziale Obrotów Gotówkowych (nadal jako asystent). 1 listopada 2005 r. na mocy porozumienia stron powódka została pracownikiem Centrum Sieci (...) – Oddziału Rejonowego (...) i skierowana do pracy w Oddziale Obrotów w (...) (...). Od 1 grudnia 2005 r. pracowała w Centrum Obsługi Gotówki w Oddziale (...) Centrum (...). Od 1 stycznia 2009 r. została skierowana do pracy w Kasie Zbiorczo-Zasilającej (...)w W.. Od 1 września 2009 r. powódka stała się pracownikiem (...) SA, ostatnio na stanowisku ds. obsługi gotówkowej (dokumentacja w aktach osobowych A. S.).
A. W. (1) została zatrudniona 11 lutego 2008 r. w (...) (...) Centrum Sieci (...) – Oddziału Rejonowego (...)na podstawie umowy o pracę na stanowisku asystenta w Centrum (...). Od 1 stycznia 2009 r. została skierowana do pracy w Kasie Zbiorczo-Zasilającej (...) w W.. Od 1 września 2009 r. powódka stała się pracownikiem (...) SA, do sierpnia 2020 r. na stanowisku ds. obsługi gotówkowej Od sierpnia 2020 r. powódka pracuje na stanowisku ds. ekspedycyjnych w Urzędzie (...) (...) (dokumentacja w aktach osobowych A. W.).
K. G. (1) została zatrudniona 9 listopada 1994 r. w (...) (...) Rejonowym Urzędzie Poczty (...) na podstawie umowy zawartej na czas określony na stanowisku asystenta w Urzędzie (...) (...). Od 15 czerwca 2000 r. została zatrudniona na stanowisku kontrolera. Od 7 marca 2005 r. została skierowana do pracy w Urzędzie (...) W. 132. 31 marca 2005 r. powódka stała się pracownikiem (...) (...) w Urzędzie (...) W. 132. Od 1 czerwca 2008 r. powódka została skierowana do pracy w Urzędzie (...) (...). Od 1 września 2009 r. powódka stała się pracownikiem (...) SA, ostatnio na stanowisku ds. obsługi gotówkowej (dokumentacja w aktach osobowych K. G.).
Obok wynagrodzenia zasadniczego powódki otrzymują dodatek stażowy, jak pozostali pracownicy zatrudnieni w pozwanej spółce. W porozumieniu ze związkami zawodowymi pracodawca wypłaca pracownikom również premie (zeznania świadka M. W., k. 347v-349; zeznania świadka M. P., k. 373v-374v; zeznania świadka M. G., k. 434v-435v; zeznania świadka P. C., k. 495v-497).
Pracownicy (tzw. grupa referencyjna, do której porównują się powódki): J. B., W. B. (2), E. C., T. D., R. K., A. M., G. P., T. R. i K. S. zostali zatrudnieni w pozwanej spółce w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych i przed powierzeniem im zadań asystenta w (...) (stanowisko ds. obsługi gotówkowej) zajmowali stanowiska kontrolerów, przy czym K. S. i W. B. (1) wykonywali czynności ekspedycyjne i czynności związane z noszeniem ciężkich rzeczy przy pomocy wózków i wind. Następnie po reorganizacji wskazani pracownicy – podobnie jak powódki – zajmowali stanowiska ds. obsługi gotówkowej i mieli tożsamy zakres obowiązków. Pracownicy ci wykonywali i wykonują te same czynności co powódki, do ich wykonywania niepotrzebne są szczególne kwalifikacje. Nie ma też takich czynności, które wykonywaliby pracownicy z grupy referencyjnej, a których nie wykonywałyby powódki. Wszyscy pracownicy przechodzą też te same szkolenia, mają taką samą wiedzę i w 80% mogą się zastępować. E. C. nie pracowała przy komputerze, nie prowadziła raportu kasowego, poza tym jej praca nie różni się od innych pracowników. K. S. i T. D. nie wykonują przelewów bankowych na konta klientów (zakresy czynności, k. 169, k. 172-179, k. 186-187; zeznania świadka M. W., k. 347v-349, k. 363-364 i k. 730-732; zeznania świadka E. P.-S., k. 364-367 i k. 720-722; zeznania świadka M. P., k. 373v-374v; zeznania świadka P. S., k. 374v-375v; zeznania świadka R. N., k. 433v-434v; zeznania świadka P. C., k. 495v-497; zeznania świadka W. G., k. 499v-501; zeznania świadka U. M., k. 502v-503 i k. 716-718; zeznania świadka W. D., k. 648-649; zeznania K. G., k. 798v-799v; zeznania A. S., k. 799v-800; zeznania A. W., k. 800-800v; zeznania H. L., k. 800v-801).
Do obowiązków pracowników zatrudnionych w Centrum (...) należy przede wszystkim liczenie pieniędzy przy użyciu maszyn liczących, układanie ich w paczki i rulony (przy użyciu maszyn do rolowania bilonu), rozliczanie, przeliczanie kasy, wykonywanie przelewów. Niektórzy pracownicy wprowadzają dane do komputera do systemu (...), sporządzają protokoły różnic. Praca odbywa się w systemie trzyzmianowym. Na pierwszej i trzeciej zmianie pracownicy pracują głównie przy komputerach (nawet do 7 godzin), na drugiej zaś skupiają się na przygotowaniu zasiłków do (...) i firm zewnętrznych oraz na przeliczaniu pakietów – praca przy komputerze zajmuje tam około 4 godzin. Pracownicy pracują według grafiku pod nadzorem kierowników zmiany. W zależności od liczby osób w pracy danego dnia pracownicy wykonują różne czynności na polecenie kierownika zmiany. Zlecając zadania, kierownicy starają się wykorzystywać umiejętności poszczególnych pracowników (zeznania świadka M. W., k. 347v-349, k. 363-364 i k. 730-732; zeznania świadka E. P.-S., k. 364-367 i k. 720-722; zeznania świadka M. P., k. 373v-374v; zeznania świadka R. N., k. 433v-434v i k. 784-784v; zeznania świadka P. C., k. 495v-497; zeznania świadka W. G., k. 499v-501; zeznania świadka U. M., k. 502v-503; zeznania świadka W. D., k. 648-649; zeznania świadka A. W., k. 783v-784; zeznania K. G., k. 798v-799v; zeznania A. S., k. 799v-800; zeznania A. W., k. 800-800v; zeznania H. L., k. 800v-801).
Wszyscy pracownicy zatrudnieni w C. wykonują swoją pracę równie dobrze. Nigdy nie było zastrzeżeń do pracy powódek (zeznania świadka R. N., k. 433v-434v; zeznania świadka W. G., k. 499v-501; zeznania K. G., k. 798v-799v; zeznania A. S., k. 799v-800; zeznania A. W., k. 800-800v; zeznania H. L., k. 800v-801).
Kierownik wszystkich pracowników w Centrum (...) występowała do pracodawcy o podwyżkę dla swoich pracowników (w tym dla powódek). Otrzymała odpowiedź odmowną (zeznania świadka M. W., k. 347v-349; zeznania świadka M. P., k. 373v-374v; zeznania świadka R. N., k. 433v-434v).
Pracownicy z grupy referencyjnej otrzymują znacząco wyższe wynagrodzenia od powódek. Ich wynagrodzenia oraz wynagrodzenia powódek mieszczą się w widełkach płacowych zgodnie z (...) z 2010 r. i z 2015 r. (zeznania świadka P. S., k. 374v-375v; zakładowy układ zbiorowy pracy z 2010 r., k. 382-398; zakładowy układ zbiorowy pracy z 2015 r., k. 399-431; zeznania świadka M. G., k. 434v-435v; zeznania świadka R. N., k. 498v-499v).
Różnice wynagrodzeń wynikają z zaszłości historycznych tj. czasów, gdy pozwana była wielozakładowym zakładem pracy. Powódki i pracownicy z grupy referencyjnej pracują w komórce scalonej z dwóch wcześniej istniejących komórek – C. na ul. (...) i C. na ul. (...), która została zlikwidowana. Pracownicy ze zlikwidowanej komórki, gdzie zajmowali stanowiska kontrolerów, przechodząc do (...) zachowali swoje dotychczasowe wynagrodzenia (bezsporne; zeznania świadka M. G., k. 649; zeznania świadka P. S., k. 649-650).
Pozwany pracodawca starał się niwelować dysproporcje wynagrodzeń na poszczególnych stanowiskach pracy. Tak było np. przy wprowadzaniu zakładowego układu zbiorowego pracy w 2015 r. Wówczas ustalano średnie wynagrodzenie na każdym stanowisku pracy i pracownicy, którzy mieli wynagrodzenia niższe od średniej o 13% lub więcej otrzymywali podwyżkę do wysokości średniej, a pracownikom, którzy zarabiali więcej od średniej o 35% obniżano wynagrodzenie do wysokości średniej. Na skutek wprowadzenia (...) z 2015 r. niektórym pracownikom z grupy referencyjnej obniżono wynagrodzenia do wysokości 3.211,15 zł. Dotyczyło to R. K., W. B. (1) i E. C.. Osoby, którym obniżono wynagrodzenie, otrzymywały dodatek wyrównawczy do 2020 r. rekompensujący im utraconą część wynagrodzenia (zeznania świadka M. G., k. 434v-435v). wykaz, k. 452; protokół, k. 453-458; zeznania świadka R. N., k. 498v-499v).
W 2005 r. na podstawie obwieszczenia Ministra Infrastruktury z 24 lutego 2005 r. w sprawie ogłoszenia zmian w statucie państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „(...)” dokonano zmiany § 18 statutu, w wyniku której (...) (...)” z przedsiębiorstwa wielozakładowego skupiającego 120 zakładów pracy przekształciło się w jednego pracodawcę. Przed tą zmianą każdy z zakładów pracy prowadził niezależną politykę płacową, uwarunkowaną sytuacją na lokalnym rynku pracy, wynikami ekonomicznymi i ustaleniami z partnerami społecznymi (bezsporne).
12 stycznia 2005 r. zawarto porozumienie pomiędzy (...) (...) z siedzibą w W. a Wspólną Reprezentacją Związkową, zgodnie z którym nie można było jednostronnie zmieniać warunków płacy pracowników. Następnie aneksem z 11 stycznia 2007 r. do ww. porozumienia uzgodniono możliwość wypowiedzenia przez pracodawcę warunków płacy do wysokości nieprzekraczającej maksymalnej stawki wynagrodzenia zasadniczego czy dodatku funkcyjnego przewidzianego dla danego stanowiska i kategorii zaszeregowania określonej w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy dla (...) (...) (porozumienie, k. 66-68; aneks z 11 stycznia 2007 r., k. 69).
1 września 2009 r. nastąpiło przekształcenie (...) (...)” w spółkę akcyjną (bezsporne).
W latach 2011-2018 pozwany pracodawca na skutek porozumień podpisywanych z organizacjami związkowymi sukcesywnie podwyższał wszystkim pracownikom wynagrodzenia. Wszystkie ruchy płacowe w pozwanej spółce były wprowadzane po uzgodnieniach ze związkami zawodowymi. Organizacje związkowe wymagały, żeby podwyżki obejmowały wszystkich pracowników (porozumienia, k. 113-116, k. 125, k. 126, k. 136-137, k. 141, k. 149-150; pisma, k. 117-118, k. 119-120, k. 127, k. 128-130, k. 131-132, k. 134-135; uchwały, k. 121, k. 133, k. 144; protokół rozbieżności, k. 122-124; aneksy, k. 138-139, k. 140; stanowisko, k. 142; wystąpienie ze sporem zbiorowym, k. 145; uzgodnienie, k. 146-148).
I tak powódki otrzymały następujące podwyżki: w 2013 r. o 3%, od 1 marca 2016 r. w wysokości 150 zł, a od 1 lipca 2016 r. w wysokości 100 zł. Dodatkowo od 1 lutego 2016 r. pozwana ustaliła minimalne wynagrodzenie za pracę na poziomie 1.900 zł brutto. Kolejne podwyżki dla pracowników, w tym powódek, miały miejsce w 2017 r. o 150 zł od 1 czerwca 2017 r., o 120 zł od 1 października 2017 r. oraz o 172 zł od 1 czerwca 2018 r. (zeznania świadka R. N., k. 498v-499v; porozumienia, k. 573-577, k. 578-579, k. 580-581 k. 582-584
Pismem z 25 maja 2015 r. H. L. (1) wezwała pracodawcę do zapłaty na jej rzecz kwoty 44.532 zł w związku z nierównym traktowaniem oraz nieuprawnionym różnicowaniem jej wynagrodzenia względem osób zatrudnionych na tym samym stanowisku i wykonujących tę samą pracę, oczekując płatności w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania (wezwanie, k. 11-13).
Pismem z 25 maja 2015 r. A. S. (1) wezwała pracodawcę do zapłaty na jej rzecz kwoty 44.532 zł w związku z nierównym traktowaniem oraz nieuprawnionym różnicowaniem jej wynagrodzenia względem osób zatrudnionych na tym samym stanowisku i wykonujących tę samą pracę, oczekując płatności w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania (wezwanie, k. 11-13 a.s. VII P 1057 /16).
Pismem z 25 maja 2015 r. A. W. (1) wezwała pracodawcę do zapłaty na jej rzecz kwoty 48.240 zł w związku z nierównym traktowaniem oraz nieuprawnionym różnicowaniem jej wynagrodzenia względem osób zatrudnionych na tym samym stanowisku i wykonujących tę samą pracę, oczekując płatności w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania (wezwanie, k. 11-13 a.s. VII P 1058/16).
Pismem z 25 maja 2015 r. K. G. (1) wezwała pracodawcę do zapłaty na jej rzecz kwoty 42.307,20 zł w związku z nierównym traktowaniem oraz nieuprawnionym różnicowaniem jej wynagrodzenia względem osób zatrudnionych na tym samym stanowisku i wykonujących tę samą pracę, oczekując płatności w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania (wezwanie, k. 11-13 a.s. VII P 1059/16).
W odpowiedzi na powyższe wezwania pozwany poinformował powódki, że w świetle okoliczności prawnych i faktycznych ich żądania zapłaty są bezpodstawne zarówno co do zasady, jak i wysokości. Pracodawca wskazał, że obowiązujące przepisy nie nakładają bezwzględnego obowiązku jednakowego wynagradzania pracowników wykonujących pracę jednakowego rodzaju lub zatrudnionych na tym samym stanowisku. Wręcz przeciwnie, z istoty stosunku pracy wynika możliwość różnicowania wysokości wynagrodzenia za pracę poszczególnych pracowników. Wynagrodzenie pracowników wykonujących pracę jednakowego rodzaju lub zatrudnionych na tym samym stanowisku może być zróżnicowane z wielu powodów w szczególności ze względu na powierzone i faktycznie wykonywane obowiązki, inny stopień ich skomplikowania, inny zakres i stopień odpowiedzialności, ilość, sposób i jakość wykonywanej prac, nakład pracy (odpowiedzi na wezwania, k. 33, k. 29 a.s. VII P 1057/16, k. 14 a.s. VII P 1058/16, k. 29 a.s. VII P 1059/16).
W okresie od 1 czerwca 2013 r. do 28 lutego 2016 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 2.890,87 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (33) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 2.890,87 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.163 zł = 727,87 zł
727,87 zł x 33 = 24.019,71 zł
b. A. S. (1): 2.890,87 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.163 zł = 727,87 zł
727,87 zł x 33 = 24.019,71 zł
c. A. W. (1): 2.890,87 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.060 zł = 830,87 zł
830,87 zł x 33 = 27.418,71 zł
d. K. G. (2): 2.890,87 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.224,80 zł = 666,07 zł
666,07 zł x 33 = 21.980,31 zł
W okresie od 1 marca 2016 r. do 31 maja 2016 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.003,78 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (3) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.003,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.313 zł = 690,78 zł
690,78 zł x 3 = 2.072,34 zł
b. A. S. (1): 3.003,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.313 zł = 690,78 zł
690,78 zł x 3 = 2.072,34 zł
c. A. W. (1): 3.003,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.210 zł = 793,78 zł
793,78 zł x 3 = 2.381,34 zł
d. K. G. (2): 3.003,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.374,80 zł = 628,98 zł
666,07 zł x 3 = 1.886,94 zł
Suma roszczeń za okres od 1 marca 2013 r. do 1 czerwca 2016 r.:
a. H. L. (1): 26.092,05 zł
b. A. S. (1): 26.092,05 zł
c. A. W. (1): 29.800,05 zł
d. K. G. (2): 23.867,25 zł
W okresie od 1 czerwca 2016 r. do 30 czerwca 2016 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.003,80 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (1) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.003,80 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.313 zł = 690,82 zł
690,82 zł x 1 = 690,82 zł
b. A. S. (1): 3.003,80 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.313 zł = 690,82 zł
690,82 zł x 1 = 690,82 zł
c. A. W. (1): 3.003,80 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.210 zł = 793,80 zł
793,80 zł x 1 = 793,80 zł
d. K. G. (2): 3.003,80 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.374,80 zł = 629 zł
629 zł x 1 = 629 zł
W okresie od 1 lipca 2016 r. do 31 maja 2017 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.103,78 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (11) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.103,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.413 zł = 690,78 zł
690,78 zł x 11 = 7.598,61 zł
b. A. S. (1): 3.103,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.413 zł = 690,78 zł
690,78 zł x 11 = 7.598,61 zł
c. A. W. (1): 3.103,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.310 zł = 793,78 zł
793,78 zł x 11 = 8.731,58 zł
d. K. G. (2): 3.103,78 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.474,80 zł = 628,98 zł
628,98 zł x 11 = 6.918,78 zł
W okresie od 1 czerwca 2017 r. do 30 września 2017 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.253,15 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (4) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.253,15 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.563 zł = 690,15 zł
690,15 zł x 4 = 2.760,60 zł
b. A. S. (1): 3.253,15 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.563 zł = 690,15 zł
690,15 zł x 4 = 2.760,60 zł
c. A. W. (1): 3.253,15 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.460 zł = 793,15 zł
793,15 zł x 4 = 3.172,60 zł
d. K. G. (2): 3.253,15 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.624,80 zł = 628,98 zł
628,98 zł x 4 = 2.515,93 zł
W okresie od 1 października 2017 r. do 31 lipca 2018 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.356 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (10) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.356 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.683 zł = 673 zł
673 zł x 10 = 6.730 zł
b. A. S. (1): 3.356 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.683 zł = 673 zł
673 zł x 10 = 6.730 zł
c. A. W. (1): 3.356 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.580 zł = 776 zł
776 zł x 10 = 7.760 zł
d. K. G. (2): 3.356 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.744,80 zł = 611,20 zł
611,20 zł x 10 = 6.112 zł
Suma roszczeń za okres od 1 czerwca 2016 r. do 1 sierpnia 2018 r.:
a. H. L. (1): 17.780,03 zł
b. A. S. (1): 17.780,03 zł
c. A. W. (1): 20.457,98 zł
d. K. G. (2): 16.175,71 zł
W okresie od 1 sierpnia 2018 r. do 30 września 2019 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.434,75 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (14) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.434,75 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.855 zł = 579,75 zł
579,75 zł x 14 = 8.116,50 zł
b. A. S. (1): 3.434,75 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.855 zł = 579,75 zł
579,75 zł x 14 = 8.116,50 zł
c. A. W. (1): 3.434,75 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.752 zł = 682,75 zł
682,75 zł x 14 = 9.558,50 zł
d. K. G. (2): 3.434,75 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.916,80 zł = 517,95 zł
517,95 zł x 14 = 7.251,30 zł
W okresie od 1 października 2019 r. do 31 lipca 2020 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.412,16 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (10) kształtuje się następująco:
a. H. L. (1): 3.412,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.855 zł = 557,16 zł
557,16 zł x 10 = 5.571,60 zł
b. A. S. (1): 3.412,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.855 zł = 557,16 zł
557,16 zł x 10 = 5.571,60 zł
c. A. W. (1): 3.412,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.752 zł = 660,16 zł
660,16 zł x 10 = 6.601,60 zł
d. K. G. (2): 3.412,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.916,80 zł = 495,36 zł
495,36 zł x 10 = 4.953,62 zł
Suma roszczeń za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 31 lipca 2020 r.:
a. H. L. (1): 13.688,10 zł
b. A. S. (1): 13.688,10 zł
c. A. W. (1): 16.160,10 zł
d. K. G. (2): 12.204,92 zł
W okresie od 1 sierpnia 2020 r. do 31 grudnia 2021 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.412,16 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (17) kształtuje się następująco:
a. A. S. (1): 3.412,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.855 zł = 557,16 zł
557,16 zł x 17 = 9.471,72 zł
b. K. G. (2): 3.412,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 2.916,80 zł = 495,36 zł
495,36 zł x 17 = 8.421,12 zł
W okresie od 1 stycznia 2022 r. do 30 kwietnia 2022 r. średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej kształtowało się na poziomie 3.662,16 zł. Iloczyn różnicy między tą stawką średnią a stawką każdej z powódki oraz liczby miesięcy powyższego okresu (4) kształtuje się następująco:
a. A. S. (1): 3.662,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 3.105 zł = 557,16 zł
557,16 zł x 4 = 2.228,64 zł
b. K. G. (2): 3.662,16 zł - wynagrodzenie zasadnicze 3.166,80 zł = 495,36 zł
495,36 zł x 4 = 1.981,44 zł
Suma roszczeń za okres od 1 sierpnia 2020 r. do 30 kwietnia 2022 r.:
a. A. S. (1): 11.700,36 zł
b. K. G. (2): 10.402,56 zł.
(karty wynagrodzeń, k. 218 i n.; wykazy, k. 381, k. 586, k. 665, 824; wyliczenia zawarte w pismach procesowych pozwanego: z 4 października 2017 r., k. 377-380, z 4 września 2019 r., k. 567-579, z 31 sierpnia 2020 r., k. 657-659, z 24 maja 2022 r., k. 820-822).
Wynagrodzenie H. L. (3) liczone jak ekwiwalent za urlop wynosiło 3.172,14 zł (zaświadczenie, k. 155).
Wynagrodzenie A. S. (1) liczone jak ekwiwalent za urlop wynosiło 3.081,09 zł (zaświadczenie, k. 170 a.s. VII P 1057/16).
Wynagrodzenie A. W. (1) liczone jak ekwiwalent za urlop wynosiło 2.822,98 zł (zaświadczenie, k. 157 a.s. VII P 1058/16).
Wynagrodzenie K. G. (1) liczone jak ekwiwalent za urlop wynosiło 3.200,49 zł (zaświadczenie, k. 159 a.s. VII P 1059/16).
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie ww. dokumentów złożonych przez obie strony do akt sprawy, a także na podstawie zeznań świadków: M. W. (2), E. S., M. P. (2), P. S. (2), R. N. (2), M. G. (2), P. C. (2), R. N. (3), W. G. (2), U. M. (2), W. D. (2), A. W. (4) oraz zeznań powódek H. L. (3), A. S. (1), A. W. (1) i K. G. (1).
Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów, będących podstawą ustaleń stanu faktycznego, przedstawionych przez strony. Dokumenty przedstawione w tej sprawie nie były przez strony kontestowane. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania z urzędu ich prawdziwości i autentyczności. Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania wszystkich świadków przesłuchanych w sprawie. Zgodnie i spójnie opisywali oni specyfikę pracy osób zatrudnionych na stanowisku ds. obsługi gotówkowej, wysokość otrzymywanych przez nich wynagrodzeń i różnic w wynagrodzeniach, przyczyn takiej sytuacji i zachowań pracodawcy w zakresie prób niwelowania tych różnic. W ocenie Sądu zeznania świadków zostały złożone w sposób szczery, logiczny i nie pozostają w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Takim samym walorem wiarygodności Sąd obdarzył zeznania powódek, które opisały, na czym polega ich praca i jak kształtuje się ich wynagrodzenie w stosunku do innych pracowników. Zeznania te były spójne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.
Nadto ustaleń faktycznych w zakresie matematycznej weryfikacji wysokości roszczeń powódek tj. co do różnic między wynagrodzeniem zasadniczym powódek a średnim wynagrodzeniem grupy referencyjnej z okresu od 1 czerwca 2013 r. do końca kwietnia 2022 r. Sąd dokonał na podstawie obliczeń przedstawionych przez pozwanego w pismach procesowych: z 4 października 2017 r. (k. 377-380), z 4 września 2019 r. (k. 567-579), z 31 sierpnia 2020 r. (k. 657-659) oraz z 24 maja 2022 r. (k. 820-822). Sąd miał na uwadze, że strony pozostawały w sporze co do roszczeń powódek nie tylko co do zasady, ale również co do wysokości, wobec czego po analizie obliczeń przedstawionych przez obie strony ostatecznie Sąd przychylił się wyliczeń pozwanego, przyjmując je w wersji najkorzystniejszej dla powódek, bowiem wyliczenia te uwzględniały rzeczywisty poziom, na którym kształtowało się wynagrodzenie powódek oraz pracowników grupy referencyjnej w poszczególnych okresach – z uwzględnieniem uzyskanych na przestrzeni lat podwyżek. Nadto wyliczenia te były szczegółowe, podczas gdy powódki przedstawiły jedynie ogólne, zawyżone obliczenia, które zostały sporządzone w sposób automatyczny i nie tylko nie uwzględniały poszczególnych podwyżek, ale także tak istotnych okoliczności jak rozwiązanie stosunku pracy czy zmiana stanowiska części z nich. Wprawdzie obliczenia pozwanego jedynie w części uwzględniały w grupie referencyjnej W. B. (2), K. S. czy E. C., to jednak Sąd uznał, że nie jest jego rolą zastępowanie powódek w zakresie szczegółowego ustosunkowania się do rachunków matematycznych strony przeciwnej oraz w zakresie czynienia własnych, szczegółowych obliczeń. Skoro powódki nie zgadzały się z nieuwzględnieniem w wyliczeniach ww. pracowników, to winny przedstawić własne obliczenia na podstawie przekazanych przez pozwanego parametrów w sporządzonych przez niego zaświadczeniach i wykazach, dotyczących wysokości wynagrodzenia każdego z tych pracowników w poszczególnych okresach.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Powództwa zasługiwały na częściowe uwzględnienie.
Zgodnie z art. 11 2 k.p. pracownicy mają równe prawa z racji jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Jak wynika z poglądów doktryny istotą komentowanego przepisu jest to, że osoby wykonujące takie same obowiązki w sposób jednakowy mają z mocy ustawy takie same prawa. Równość praw nie zależy przy tym od występowania lub niewystępowania kryteriów uznawanych za dyskryminacyjne. To, co jest przedmiotem porównywania, to jedynie zakres obowiązków pracownika oraz sposób ich wykonywania. Komentowany przepis nie służy więc przeciwdziałaniu i sankcjonowaniu za dyskryminację, lecz wyrównywaniu sytuacji prawnej.
Z kolei zgodnie z art. 11 3 k.p. jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy – jest niedopuszczalna.
Pomiędzy art. 11 2 i 11 3 k.p. istnieją istotne różnice. Art. 11 2 k.p. dotyczy praw „z tytułu wykonywania pracy”, podczas gdy art. 11 3 k.p. odnosi się do traktowania i nie musi się wiązać z wykonywaniem tych samych obowiązków. Ponadto nie każde nierówne traktowanie jest naruszeniem uprawnień wynikających z pracy (np. gorsze narzędzia pracy dla mężczyzn). Z kolei różnicowanie uprawnień nie musi wynikać z kryterium dyskryminacyjnego (a np. z więzi przyjacielskich). Oczywiście przypadki dyskryminacji oraz nierównych praw mogą się nakładać. Wtedy art. 11 2 k.p. jest podstawą roszczeń uzupełniających, a art. 11 3 k.p wraz z przepisami przepisy rozdziału IIa są postawą dochodzenia odszkodowań.
Rozróżnienie dyskryminacji od zasady nierównych praw coraz częściej pojawia się także w judykaturze (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 kwietnia 2013 r., III APa 21/12). Twierdzi się, że dyskryminacja (art. 11 3 k.p.), w odróżnieniu od „zwykłego” nierównego traktowania (art. 11 2 k.p.), oznacza gorsze traktowanie pracownika ze względu na jakąś jego cechę lub właściwość. Ścisły związek pomiędzy zasadami wyrażonymi w art. 11 2 i 11 3 k.p. polega na tym, że jeśli pracownicy, mimo że wypełniają tak samo jednakowe obowiązki, traktowani są nierówno ze względu na przyczyny określone w art. 11 3 (art. 18 3a § 1) k.p., to mamy do czynienia z dyskryminacją. Jeżeli jednak nierówność nie jest podyktowana zakazanymi przez ten przepis kryteriami, wówczas można mówić tylko o naruszeniu zasady równych praw (równego traktowania) pracowników, o której stanowi art. 11 2 k.p., a nie o naruszeniu zakazu dyskryminacji wyrażonym w art. 11 3 k.p. Naruszenie zasady równych praw wyrażonej w art. 11 2 k.p. (a zatem nierówności niespowodowanej przyczyną uznaną za podstawę dyskryminacji) nie skutkuje odpowiedzialnością odszkodowawczą pracodawcy na podstawie art. 18 3d k.p. Przepis ten odwołuje się bowiem do zakazu niedyskryminowania w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych jego § 1.
Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 26 stycznia 2016 r. (II PK 303/14). Wskazał on, że aktualnie dominuje pogląd, zgodnie z którym wyrażona w art. 11 3 k.p. i rozwinięta w art. 18 3a i nast. k.p. zasada niedyskryminacji (równego traktowania w zatrudnieniu) nie jest tożsama z określoną w art. 11 2 k.p. zasadą równych praw (równego traktowania) pracowników jednakowo wypełniających takie same obowiązki. Przyjmuje się, że te dwie zasady, aczkolwiek pozostają ze sobą w ścisłym związku, to niewątpliwie są odrębnymi zasadami, a ich naruszenie przez pracodawcę rodzi różne konsekwencje. W wyroku z 2 października 2012 r. (II PK 82/12) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 11 2 k.p. wyraża zasadę równych praw pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, w tym prawa do równej płacy za równą pracę, ze szczególnym podkreśleniem równych praw pracowników bez względu na płeć. Do kategorii podmiotów objętych tym przepisem należą więc pracownicy charakteryzujący się wspólną cechą istotną (relewantną), jaką jest jednakowe pełnienie takich samych obowiązków. Wynika z tego, po pierwsze – że dopuszczalne jest różnicowanie praw pracowników, którzy bądź pełnią inne obowiązki, bądź takie same, ale niejednakowo oraz po drugie – iż sytuacja prawna pracowników może być różnicowana ze względu na odmienności wynikające z ich cech osobistych (predyspozycji) i różnic w wykonywaniu pracy (dyferencjacja). Z zasadą tą nie jest tożsama zasada niedyskryminacji określona w art. 11 3 k.p. W rozumieniu tego przepisu dyskryminacją nie jest więc każde nierówne traktowanie danej osoby lub grupy w porównaniu z innymi, ale takie, które występuje ze względu na ich „inność” (odrębność, odmienność) i nie jest uzasadnione z punktu widzenia sprawiedliwości opartej na równym traktowaniu wszystkich, którzy znajdują się w takiej samej sytuacji faktycznej lub prawnej. Inaczej mówiąc, dyskryminacją w rozumieniu art. 11 3 k.p. nie jest nierówne traktowanie pracowników z jakiejkolwiek przyczyny, ale ich zróżnicowanie ze względu na odrębności, o których przepis ten stanowi. Zasada niedyskryminacji oznacza zatem zakaz gorszego traktowania pewnych osób lub grup z powodów uznanych za dyskryminujące. Taki podział rodzi istotne konsekwencje, gdyż przepisy kodeksu pracy odnoszące się do dyskryminacji nie mają zastosowania w przypadkach nierównego traktowania niespowodowanego przyczyną uznaną za podstawę dyskryminacji (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z 18 sierpnia 2009 r., I PK 28/09; z 18 kwietnia 2012 r., II PK 196/11; z 10 maja 2012 r., II PK 227/11 – przywołane w nich orzeczenia).
W przypadku „zwykłego” nierównego traktowania podstawę prawną roszczenia odszkodowawczego stanowi art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p. Obowiązek równego traktowania pracowników, którzy jednakowo wypełniają takie same obowiązki, jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym ze stosunku pracy. Jego naruszenie może więc powodować odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy na ogólnych zasadach odpowiedzialności kontraktowej (wyrok Sądu Najwyższego z 18 września 2014 r., III PK 136/13).
Pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania musi najpierw wykazać, że był nierówno traktowany, a dopiero następnie pracodawcę obciąża przeprowadzenie dowodu potwierdzającego, że przy różnicowaniu pracowników kierował się obiektywnymi przesłankami. Pracownik, który we własnej ocenie był dyskryminowany, powinien wskazać przyczynę dyskryminacji oraz okoliczności dowodzące nierównego traktowania z tej przyczyny. Powinien wykazać, że wykonywał jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości co pracownik wynagradzany korzystniej (art. 18 3c § 1 k.p.). Uzasadnienie zarzutu dyskryminacji nie może być przy tym ogólnikowe, twierdzenia powoda powinny nawiązywać do okoliczności wskazanych przez pracodawcę jako względy, którymi się kierował różnicując pracowników (postanowienie Sądu Najwyższego z 24 maja 2005 r., II PK 33/05; wyrok z 9 czerwca 2006 r., III PK 30/06; wyrok z 15 września 2006 r., I PK 97/06; wyrok z 4 stycznia 2008 r., I PK 188/07).
W niniejszym postępowaniu powódki wykazywały, że nierówne traktowanie przejawiało się w niekorzystnym ukształtowaniu ich wynagrodzeń za pracę w stosunku do innych osób zatrudnionych na równorzędnym stanowisku. Powódki otrzymywały wynagrodzenie w granicach 2.111 zł – 2.350 zł, podczas gdy inne osoby zatrudnione na stanowisku ds. obsługi gotówkowej, posiadające takie same kwalifikacje, identyczny zakres obowiązków, uzyskiwały wynagrodzenie zasadnicze w granicach 3.059 zł – 3.250zł. Roszczenia powódek wywodzone są więc z naruszenia wobec nich zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 11 2 k.p.), ale nie z zakazu dyskryminacji (art. 11 3 k.p.). Oznacza to tylko tyle, że do sytuacji prawnej powódek nie ma zastosowania art. 18 3d k.p. gwarantujący pracownikowi, wobec którego pracodawca naruszył zakaz dyskryminacji, prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (bez konieczności wykazania szkody). Powódki, jak wspomniano wyżej, mają możliwość dochodzenia roszczeń opartych na „zwykłym", nierównym traktowaniu w porównaniu do innych zatrudnionych znajdujących się w podobnej sytuacji. W szczególności roszczenia te mogą być wywodzone z nierównego traktowania pracownika wskutek realizacji postanowień umowy o pracę naruszających zasadę równego traktowania. W razie umieszczenia w umowie o pracę (lub innym akcie kreującym stosunek pracy) postanowienia sprzecznego z art. 11 2 k.p. następują skutki określone w art. 18 § 3 k.p., czyli postanowienia umowy naruszające zasadę równego traktowania są nieważne i zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów – postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego. Zdaniem Sądu art. 18 § 3 k.p. ma zastosowanie do „zwykłego” nierównego traktowania pracownika, bez względu na stosowane przy tym kryteria (dyskryminacyjne), gdyż z takim nierównym traktowaniem związany jest skutek w postaci nieważności postanowień umownych (choć w końcowym fragmencie przepisu jest mowa o dyskryminacji). Zatem w przypadku zastosowania art. 18 § 3 k.p. pracownik może domagać się przyznania mu uprawnień, których go pozbawiono w umowie o pracę, czyli stosowanie art. 18 § 3 k.p. i uwzględnienie wynikającego z niego skutku naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 11 2 k.p.) polega na podwyższeniu świadczeń należnych pracownikowi traktowanemu gorzej. Nie obowiązuje więc postanowienie umowne, które w określonym zakresie pozbawia świadczeń jednego pracownika – a przez to faworyzuje innych – wobec czego pracownik traktowany gorzej od innych może domagać się uprawnień przyznanych umownie pracownikom lepiej traktowanym (tak wyrok Sądu Najwyższego z 12 września 2006 r., I PK 89/06, a w literaturze M.J. Z.: Zasada równego traktowania a zakaz dyskryminacji w prawie pracy, (...) 2013 nr 8, s. 25).
Roszczenie, którego dochodzą powódki w rozpoznawanej sprawie, wynika z nierównych (gorszych) postanowień umowy o pracę zawartej z pozwanym. Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, oznacza to, że postanowienia przyjęte w umowach o pracę powódek (w szczególności dotyczące wysokości wynagrodzenia) nie powinny być mniej korzystne niż postanowienia takich umów zawieranych z innymi pracownikami znajdującymi się w analogicznej sytuacji faktycznej.
Powódki jednoznacznie wskazały podstawę faktyczną powództwa, dochodząc różnicy między wynagrodzeniem im wypłaconym a wynagrodzeniem wypłaconym innym pracownikom znajdującym się w analogicznej sytuacji, tzn. posiadającym odpowiednie kwalifikacje i wykonującym identyczne obowiązki.
Roszczenie zostało uznane więc jako wyrównanie brakującej części wynagrodzenia (wyrównanie tego świadczenia), a jego podstawę prawną stanowi art. 18 § 3 k.p. W ramach powołanej podstawy faktycznej powództwa możliwe było także uznanie, że roszczenie ma charakter odszkodowawczy (zbieg podstaw prawnych roszczenia) jako rekompensujące uszczerbek polegający na nieotrzymaniu różnicy między świadczeniem otrzymanym a świadczeniem, jakie powódki powinny otrzymać, gdyby w stosunku do nich nie naruszono zasady równego traktowania (wyroki Sądu Najwyższego z 22 lutego 2007 r., I PK 242/06; z 10 lutego 2009 r., II PK 149/08). Wówczas podstawą prawną byłby art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p. (przy konieczności wykazania przesłanek odpowiedzialności w nim określonych), a nie art. 18 3d k.p. Obowiązek równego traktowania pracowników w zatrudnieniu (art. 11 2 k.p.) jest niewątpliwie obowiązkiem pracodawcy wynikającym ze stosunku pracy. Jego naruszenie może więc powodować odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy na ogólnych zasadach odpowiedzialności kontraktowej.
Podzielając powyższe rozważania prawne, Sąd uznał, że w niniejszym przypadku powódki K. L. i A. S. (1) w okresie od czerwca 2013 r. do kwietnia 2022 r., a powódki H. L. (1) i A. W. (1) od czerwca 2013 r. do lipca 2020 r., były nierówno traktowane w zatrudnieniu w zakresie wynagrodzenia, wobec czego należało im wyrównać otrzymywane wynagrodzenie w tym czasie.
Ze zgromadzonego materiału dowodowego niewątpliwie wynikało, że powódki zajmujące stanowisko ds. obsługi gotówkowej wykonywały obowiązki takie jak inni pracownicy zajmujący stanowisko ds. obsługi gotówkowej u pozwanego. Każdy z pracowników grupy referencyjnej oraz powódki zajmowali się liczeniem pieniędzy przy użyciu maszyn liczących, układaniem ich w paczki i rulony (przy użyciu maszyn do rolowania bilonu), rozliczaniem, przeliczaniem kasy, wykonywaniem przelewów, przy czym do wykonywania ww czynności nie potrzebne są szczególne kwalifikacje. Wszyscy pracownicy przechodzą też te same szkolenia, mają taką samą wiedzę i w 80% mogą się zastępować. Nie ma też takich czynności, które wykonywaliby pracownicy z grupy referencyjnej, a których nie wykonywałyby powódki. Przeciwnie – to E. C. nie pracowała przy komputerze i nie prowadziła raportu kasowego, a K. S. i T. D. nie wykonywali przelewów bankowych na konta klientów.
W związku z tym Sąd dokonał analizy odpowiedzialności pozwanej spółki pod kątem zaistnienia przesłanek odpowiedzialności kontraktowej z art. 471 k.c., według którego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Zgodnie z regułą z art. 6 k.c. na wierzycielu spoczywa ciężar dowodu, co do trzech okoliczności: dłużnik nie wykonał zobowiązania lub wykonał je nienależycie, wierzyciel poniósł szkodę majątkową, pomiędzy tymi okolicznościami istnieje adekwatny związek przyczynowy. Ponadto wierzyciel musi udowodnić okoliczność, że w ogóle istniało zobowiązanie o określonej treści. Jednakże zaistnienie i udowodnienie przez wierzyciela tych wszystkich przesłanek jeszcze nie prowadzi do przypisania dłużnikowi odpowiedzialności kontraktowej, ponieważ ich wykazanie rodzi możliwość egzoneracji dłużnika zgodnie z art. 471 k.c. Orzecznictwo sądowe stoi na stanowisku, że ciężar udowodnienia istnienia związku przyczynowego między nienależytym wykonaniem zobowiązania przez pozwanego, a powstałą szkodą w świetle art. 6 k.c., spoczywa na wierzycielu, jako na osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne (wyrok Sądu Najwyższego z 26 listopada 2004 r., I CK 281/04). Wierzyciela nie obciąża natomiast obowiązek udowodnienia winy dłużnika w niewykonaniu bądź nienależytym wykonaniu zobowiązania, gdyż konstrukcja odszkodowawczej odpowiedzialności kontraktowej oparta jest na zasadzie winy domniemanej i to dłużnika obciąża ciężar udowodnienia, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Przyjęcie odpowiedzialności dłużnika na podstawie art. 471 k.c. nie jest uzależnione od udowodnienia przez wierzyciela, że nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. To na dłużniku – żeby skutecznie uwolnić się od odpowiedzialności – spoczywa udowodnienie, że nienależyte wykonanie przez niego zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2002 r., V CKN 630/00 ).
Wobec powyższego Sąd stwierdził, że powódki wykazały, iż pozwany w sposób nienależyty wykonywał łączącą ich umowę o pracę, tj. wypłacał im znacznie niższe wynagrodzenie w stosunku do średniego wynagrodzenia otrzymywanego przez pracowników wykonujących tożsame obowiązki. Niewątpliwie między zachowaniem pracodawcy a szkodą po stronie powódek istniał adekwatny związek przyczynowy. Pracodawca był bowiem świadomy, jaki poziom wynagrodzenia oferuje powódkom, a jednocześnie pozostawał władny do zmiany wynagrodzenia i podwyższenia jego wysokości do średniego wynagrodzenia wypłacanego na tożsamym stanowisku, czego nie uczynił.
W toku postępowania sądowego pracodawca nie wykazał natomiast, aby praca powódek była o niższej wartości niż praca innych pracowników zajmujących stanowisko ds. obsługi gotówkowej. Pozwany nie dowiódł, aby pracownicy uzyskujący znacznie wyższe wynagrodzenia wykonywali większą ilość obowiązków, posiadali jakieś ponadprzeciętne doświadczenie zawodowe albo że ich praca była wyższej jakości. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazywał na okoliczności równomiernego przydziału zadań, bez wartościowania ich trudności. Pracownicy wykonywali czynności zamiennie w zależności od decyzji przełożonego i potrzeb danego dnia, co uzasadnia przyjęcie, że świadczyli pracę jednakową. A nawet jeżeli by przyjąć, że istniały pewne różnice pomiędzy pracą wykonywaną przez powódki i innych pracowników, to pracodawca nie wykazał, aby wysokość wynagrodzenia powódek kształtowana była w oparciu o te różnice. Nie wykazał także, aby różnica w poziome wynagrodzeń wynikała z faktu powierzenia im odmiennych co do stopnia trudności obowiązków. Jak wynika z materiału zgromadzonego w sprawie, przyczyną zróżnicowania wysokość wynagrodzeń powódek były „zaszłości historyczne”. W 2005 r. doszło do scalenia kilkudziesięciu jednostek organizacyjnych, w których pracownicy otrzymywali różne wynagrodzenia. Te dysproporcje w wynagrodzeniach trwały do chwili wyrokowania.
Z powyższych względów Sąd Okręgowy przyjął, że powódkom należne było odszkodowanie za nierówne traktowanie w zatrudnieniu. Ustalając wysokość zasądzonego świadczenia, Sąd oparł się na obliczeniach pozwanego (z przyczyn już uprzednio wskazanych).
Obliczając wysokość odszkodowania należnego każdemu z powodów, Sąd pomnożył wysokość różnicy między wynagrodzeniami powódek a średnią grupy referencyjnej w każdym z wymienionych okresów i pomnożył przez liczbę miesięcy danego okresu.
W rezultacie Sąd zasądził na rzecz powódki H. L. (3) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty: 26.092,05 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, 17.780,03 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz 13.688,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty.
Na rzecz powódki K. G. (1) Sąd zasądził tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty: 23.867,25 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, 16.175,71 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty, 12.204,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty oraz 10.402,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 maja 2022 r. do dnia zapłaty.
Na rzecz powódki A. S. (1) Sąd zasądził tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty: 26.092,05 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, 17.780,03 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty, 13.688,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty oraz 11.700,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 maja 2022 r. do dnia zapłaty.
Na rzecz powódki A. W. (1) tytułem odszkodowania za naruszenie zasad równego traktowania następujące kwoty: 29.800,05 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 3 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty, 20.457,98 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 7 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz 16.160,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty.
Z uwagi na trzykrotne rozszerzenie powództwa Sąd podzielił roszczenia powódek na trzy okresy i zasądził odsetki za opóźnienie w wysokości ustawowej od zasądzonych kwot na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 300 k.p., licząc je od 3 czerwca 2016 r. (daty wskazanej w pozwie) od dnia następującego po dniu doręczenia pism pozwanemu z rozszerzeniem powództw (od 7 sierpnia 2019 r., od 12 sierpnia 2020 r., do 12 maja 2022 r.) oraz od dnia rozszerzenia powództwa.
Naruszenie przez pracodawcę zasad równego traktowania w zatrudnieniu skutkowało nie tylko zasądzeniem odszkodowań na rzecz powódek, ale również uzasadniało stwierdzenie nieważności postanowień umów o pracę powódek pozostających w zatrudnieniu u pozwanego na tym samym stanowisku tj. A. S. (1) i K. G. (1) w zakresie wynagrodzenia zasadniczego i ustalenie, że wynagrodzenie od dnia wydania wyroku wynosi 3.662,16 zł tj. ostatnio ustalone średnie wynagrodzenie grupy referencyjnej (art. 18 § 3 k.p. oraz wyrok Sądu Najwyższego z 18 kwietnia 2012 r., II PK 196/11).
W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwa, uznając, że nie mają one prawnego i faktycznego uzasadnienia. Roszczenia powódek okazały się częściowo zawyżone. Ponadto roszczenie powódki H. L. (1) od 28 lipca 2020 r. tak co do zasądzenia odszkodowania, jak i podwyższenia wynagrodzenia na przyszłość jest pozbawione podstaw prawnych i faktycznych, ponieważ powódka od 27 lipca 2020 r. przeszła na emeryturę i nie pozostaje w stosunku pracy z pozwanym pracodawcą. Podobnie roszczenie powódki A. W. (1) od 10 sierpnia 2020 r. tak co do zasądzenia odszkodowania, jak i podwyższenia wynagrodzenia na przyszłość jest pozbawione podstaw prawnych i faktycznych, ponieważ powódka od 10 sierpnia 2020 r. objęła stanowisko ds. ekspedycyjno-rozdzielczych i nie pozostaje dłużej zatrudniona na stanowisku ds. obsługi gotówki, do których to pracowników porównywała się w toku niniejszego postępowania. Brak było również podstaw do podwyższenia wynagrodzenia powódki A. S. (1) o kwotę 1.237 zł oraz powódki K. G. (1) o kwotę 1.175,20 zł, bowiem powódki otrzymywałyby wynagrodzenie w wysokości 4.342 zł, które byłoby wyższe nawet od wynagrodzenia pracownika otrzymującego najwyższe wynagrodzenie w grupie referencyjnej o 358,85 zł. Ukształtowanie wynagrodzenia w takiej wysokości oznaczałoby doprowadzenie do kolejnych nierówności u pozwanego.
Na podstawie art. 477 2 § 1 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punktach 1, 2, 3 i 4 do kwot w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia każdej z powódek, określonego w oparciu o niesporne zaświadczenia wystawione przez pozwanego.
Na podstawie art. 108 k.p.c. Sąd pozostawił rozstrzygnięcie o kosztach do szczegółowego rozliczenia referendarzowi sądowemu uznając, że powódka H. L. (1) wygrała sprawę w 43%, powódka K. G. (1) w 49%, powódka A. S. (1) w 52%, a powódka A. W. (1) w 46%.
sędzia Katarzyna Szaniawska-Stejblis
ZARZĄDZENIE
(...)
(...)
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Katarzyna Szaniawska-Stejblis
Data wytworzenia informacji: