Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący sędzia SO Beata Piwowarska

Protokolant starszy sekretarz sądowy Aneta Burtka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2022 roku w Warszawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o nakazanie

1.  oddala powództwo w zakresie żądania zobowiązania pozwanej do opublikowania w kanałach telewizyjnych oświadczenia o przeproszeniu za dopuszczenie się czynu nieuczciwej konkurencji;

2.  znosi pomiędzy stronami koszty postępowania.

sędzia Beata Piwowarska

Sygn. akt XVI GC 232/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem wydanym 29 marca 2019 roku w sprawie sygn. akt XVI GC 486/17 Sąd:

1.  nakazał (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji polegających na rozpowszechnianiu niezgodnej z prawem reklamy porównawczej zakazując pozwanej rozpowszechniania reklam, w których przedstawia ona porównanie swoich usług telekomunikacyjnych w systemie na kartę, tj. usługi określanej jako „(...)” do usług świadczonych przez (...) S.A. z siedzibą w W. (poprzez zastosowanie kojarzonego z powódką koloru pomarańczowego), zawie-rających wyrażenie „passé” w odniesieniu do koloru (...), tj. do przedsię-biorstwa powódki, w szczególności reklamy telewizyjnej, w Internecie i zawierających wskazane sformułowanie wydrukowanych materiałów reklamowych dostępnych w punktach sprzedaży usług pozwanej;

2.  nakazał pozwanej usunięcie z obrotu wszystkich reklam określonych w pkt. 1., w szczególności zaniechanie i zaprzestanie emisji reklamy – spotu telewizyjnego;

3.  nakazał pozwanej złożenie, na jej koszt, napisanego przy użyciu czcionki bold bez połączenia z inną publikacją treści (komunikatów), pochodzącą od pozwanej, oświadczenia o treści: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, operator sieci (...), przeprasza (...) spółkę akcyjną za naruszenie zasad uczciwej konkurencji poprzez rozpow-szechnianie reklam zawierających wprowadzające w błąd oraz nierzetelne porównanie usług (...) sp. z o.o. z usługami (...) S.A. sugerujące rzekomą wyższość usług telekomunikacyjnych w ofercie na kartę (...). Porównanie zostało przygotowane w sposób naruszający dobre obyczaje bez wskazania konkretnych porównywanych cech usług, a ponadto z użyciem określenia „passé” w stosunku do (...) S.A.”;

4.  zobowiązał pozwaną do opublikowania oświadczenia o treści i formie wskazanych w punkcie 3. przez 30 dni w następujących kanałach telewizyjnych o zasięgu ogólnopolskim:(...)

Sąd oddalił powództwo w pozostałej części obejmującej m.in. nieuwzględnione roszczenia pozwu z dnia 2 czerwca 2017 roku (sprecyzowanego 30 maja 2018 roku) o nakazanie pozwanej złożenia na jej koszt oświadczenia o treści:

„PRZEPRASZAMY!

(...) sp. z o.o. operator sieci (...), przeprasza (...) S.A. za naruszenie zasad uczciwej konkurencji poprzez rozpowszechnianie reklam zawierających wprowadzają-ce w błąd oraz nierzetelne porównanie usług (...) sp. z o.o. z usługami (...) S.A. sugerujące rzekomą wyższość usług telekomunikacyjnych w ofercie na kartę (...). Porównanie zostało przygotowane w sposób naruszający dobre obyczaje bez wskazania konkretnych porównywanych cech usług. „Dodatkowo, (...) sp. z o.o. przeprasza za naruszenie renomy (...) S.A. poprzez użycie w reklamie prześmiewczego i nieuzasadnionego określenia „Passé” w stosunku do (...) S.A.”

w formie komunikatu

- zawierającego słowno-graficzny znak towarowy (...)stanowiący logo pozwanej, umieszczony bezpośrednio przy dolnej krawędzi i zajmujący 1/5 wysokości

- napisanego w czytelny i wyraźny sposób przy użyciu wytłuszczonej czcionki (bold) z inter-linią oraz innymi formatami wskazanymi powyżej, przy czym tekst oświadczenia powinien zajmować całą wolną powierzchnię komunikatu powyżej znaku towarowego i być wypośrod-kowany

- w poziomie i w pionie, na tle koloru używanego do identyfikacji usług pozwanego, które umożliwi wyraźne odczytanie treści przeprosin

opublikowanego:

a. w telewizji – w każdym z kanałów w jakich ukazała się Reklama, tj. zgodnie z informacjami przedstawionymi w raportach i zestawieniach wskazanych w pkt 7, 8, 9 pozwu – przez agencję (...) – przez czas zgodny z czasem trwania kampanii (tj. czas trwania emisji spotu – Reklamy)

b. w Internecie – na głównej stronie plus.pl oraz na stronach (...) i (...) zapewniającego pokrycie 1005 miesięcznego zasięgu stron głównych serwisów portalowych(...)oraz 1005 zasięgu (unikalnych użytkowników) w pozostałych serwisach, emitując formaty z cappingiem 1 (widoczność reklamy jeden raz dla każdego użytkownika), przez co najmniej 30 dni

c. oświadczenie nie powinno być połączone z inną publikacją jakichkolwiek treści (komunika-tów pochodzących od pozwanej), które nawiązywałyby do lub mogły sugerować treści składanego oświadczenia

d. publikacja oświadczenia zgodnie z pkt 3 powinna nastąpić w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się wyroku a w zakresie pkt 3b (Internet) w ciągu 7 dni od daty uprawo-mocnienia się wyroku.

W motywach pozwu (...) S.A. koncentrowała się na przedstawieniu okoliczności przemawiających za dopuszczeniem się przez pozwaną czynu nieuczciwej konkurencji, nie odniosła się natomiast do treści czy formy żądanej publikacji oświadczenia.

Pozwana konsekwentnie żądała oddalenia powództwa. Zarzucała, że oświadczenie jest nieadekwatne do treści, formy i skali zarzucanych jej działań. Treść oświadczenia mogła-by sugerować odbiorcom, że oferta powódki jest lepsza od oferty pozwanej. Wskazała, że nie jest możliwe umieszczenie w treści przeprosin znaku towarowego (...) ze względu na prawa ochronne służące osobie trzeciej - spółce (...). Wyznaczony termin publikacji oświadczenia w telewizji może okazać niewystraczający na zakup czasu anteno-wego mediów, a żądany zakaz łączenia oświadczeń z inną publikacją jest nieprecyzyjny.

Na rozprawie w dniu 30 stycznia 2019 roku, niedługo przed jej zamknięciem (...) S.A dokonała zmiany przedmiotowej powództwa, którą zawarła w załączniku do protokołu z dnia 1 lutego 2019 roku. Zażądała opublikowania oświadczenia o przeproszeniu w telewizji – w każdym z kanałów w jakich ukazała się Reklama, tj. zgodnie z posiadanymi przez nią informacjami, w następujących kanałach o zasięgu ogólnopolskim:

(...)

przez czas odpowiadający czasowi trwania kampanii (emisji spotu - Reklamy od 10 kwietnia 2017 roku przynajmniej do 22 maja 2017 roku, to jest przez 6 tygodni). (k.360-362)

Spółka (...) nie odniosła się do tak sformułowanego żądania.

Poprzednie rozstrzygnięcie przez Sąd Okręgowy o sposobie publikacji oświadczenia wynikało z przyjęcia za powódką (raport monitoringu mediów na płycie CD k.88, w braku stanowiska pozwanej), że kampania, której głównym elementem był spot telewizyjny rozpoczęła się 10 kwietnia 2017 roku i obejmowała wskazane w piśmie z 1 lutego 2019 roku kanały o zasięgu ogólnopolskim. Sąd zważył, że na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji powódce przysługuje roszczenie o złożenie przez pozwaną oświadczenia o określonej w pozwie treści i formie. Zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c., na powódce ciążył obowiązek sprecyzowania treści oświadczenia, do oceny Sądu należała natomiast ocena odpowiedniości treści i formy żądanego oświadczenia.

Roszczenie z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. jest podobne do przewidzianych w art. 24 § 1, art. 43 ¹⁰ k.c. i w art. 79 ust. 2 pkt 1 u.p.a.p.p., co uzasadnia uwzględnienie poglądów doktryny i orzecznictwa odnoszących się do tych regulacji. Żądanie dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia określonych dóbr pokrzywdzonego przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie powinno być skonkretyzo-wane przez osobę domagającą się ochrony. Treść oświadczenia zależy od okoliczności sprawy, może polegać przykładowo na odwołaniu zarzutów, przeproszeniu, wyrażeniu ubole-wania, sprostowaniu, wyjaśnieniu pewnych faktów. Treść i forma oświadczenia powinna być "odpowiednia", uwzględniać racjonalnie pojmowane kryterium celowości, realizować cel, jakim jest zapewnienie pokrzywdzonemu czynem nieuczciwej konkurencji, rzeczywistej i odpowiedniej satysfakcji, przy uwzględnieniu zakresu i sposobu działania pozwanego oraz proponowanych przez powoda środków usunięcia skutków naruszenia. Ocenie sądu pozostawia się kwestię, czy żądana przez powoda treść i forma oświadczenia jest odpowiednia i celowa do usunięcia skutków naruszenia, co prowadzi do wniosku, że sąd może kształtować treść oświadczenia, także przez uściślenie sformułowań”. (wyrok Sądu Najwyższego z 17.05.2013 r., I CSK 499/12)

Możliwość kształtowania przez sąd treści i formy oświadczenia jest jednak ograniczo-na przepisem art. 321 § 1 k.p.c., ingerencja nie powinna wykraczać poza sprecyzowanie treści oświadczenia zawartej w pozwie. Dozwolonym jest jego skrócenie, usunięcie niektórych fragmentów lub ich uściślenie, niedopuszczalne jest natomiast uzupełnianie przez sąd treści oświadczenia o twierdzenia niezawarte w żądaniu pozwu.

Sąd uwzględnił dokonaną przez powódkę zmianę sposobu publikacji. Nie uwzględnił natomiast żądania w zakresie użycia w oświadczeniu znaku towarowego PLUS i kolorystyki używanej do identyfikacji usług pozwanej, gdyż opublikowane w ten sposób oświadczenie nie byłoby czytelne i przeciętny konsument mógłby zinterpretować je jako reklamę pozwanej a nie przeproszenie. Sąd uznał, że oświadczenie ma być opublikowane w sposób czytelny i zrozumiały dla odbiorcy, do czego wystarczy pogrubiona czcionka i bez innych treści, czy komunikatów. Ponieważ najlepiej dociera do odbiorcy reklama telewizyjna, przeproszenie powinno zostać opublikowane w tym medium i to w kanałach o zasięgu ogólnopolskich, w których emitowana była reklama pozwanej, na jej koszt, przez 30 dni. (k.369, 374-384)

Wyrok wydany 29 marca 2019 roku został zaskarżony przez spółkę (...) w zakresie punktów 1.-4. i 6. Pozwana zarzuciła między innymi naruszenie przepisu art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. przez nałożenie sankcji nieadekwatnej do zarzucanego jej czynu w postaci obowiązku opublikowania oświadczeń o łącznym czasie antenowym 4 milionów minut, odpowiadających 16 milionom statystycznym spotów reklamowych, nieprzerwanie przez 30 dni w 91 ogólnopolskich kanałach telewizyjnych, co wiązałoby się z poniesieniem przez nią kosztów liczonych w miliardach złotych. Publikacja na tak szeroką skalę nie może wynikać z zastosowania funkcji kompensacyjnej, nie zostało bowiem wykazane by pozwana odniosła ze spornej reklamy jakąkolwiek korzyść. Zastosowaniu sankcji sprzeciwia się także upływ długiego czasu pomiędzy naruszeniem a prawdopodobną publikacją oświadczeń.

Pozwana zarzuciła, że realizacja wynikającego z wyroku obowiązku nieprzerwanej publikacji oświadczenia nie jest możliwa. Żadna stacja telewizyjna nie zgodziłaby się na zastąpienie swego programu nieprzerwanie nadawanym komunikantem o przeproszeniu. Byłoby to ponadto sprzeczne z ograniczeniami czasu jaki nadawcy mogą wykorzystać na ogłoszenia komercyjne. (k.388-406)

Uwzględniając częściowo apelację spółki (...), wyrokiem wydanym 8 lipca 2021 roku w sprawie sygn. akt VII AGa 561/19, Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił zaskarżony wyrok w zakresie pkt. 4. przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu; zmienił zaskarżony wyrok w pkt. 2 w ten sposób, że oddalił powództwo; oddalił apelację w pozostałym zakresie i pozostawił Sądowi Okręgowemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd II instancji uznał, że naruszone zostało prawo pozwanej do skutecznej obrony. Spółkę (...) pozbawiono prawa do ustosunkowania się do zmienionego powództwa. Wskazał, że w zakresie nałożenia na stronę pozwaną obowiązku publikacji oświadczenia przez 30 dni, w szeregu podanych kanałach telewizyjnych, orzeczenie nie poddaje się kontroli instancyjnej albowiem Sąd pierwszej instancji nie uzasadnił czasu trwania ani miejsca emisji.

Przewidziane w art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. roszczenie o złożenie jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie pełni funkcję kom-pensacyjną, wychowawczą i prewencyjną. Ma ono znaczenie dla przedsiębiorcy, którego prawa naruszono, gdyż umożliwia poinformowanie opinii publicznej (klientów) o naruszeniu jego praw i interesów oraz o zakresie zastosowanych wobec sprawcy sankcji, wynikających z sentencji wyroku. Jego celem jest przekazanie klienteli przedsiębiorcy informacji prostują-cych, aby zmienić błędną, nieprawdziwą opinię o nim, bądź jego towarach czy usługach, przyjętą w społeczeństwie, i przywrócić mu dobrą sławę. Służy usunięciu skutków nie-dozwolonych działań i nie powinno stanowić represji. (wyrok Sądu Najwyższego z 29.10.2020 r., V CSK 632/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7.11.2007 r. sygn. akt l ACa 334/07) Sąd decyduje o sposobie w jaki ma być opublikowane oświadczenie składane w trybie art. 18 ust. 1 pkt 3 w zakresie miejsca i sposobu opublikowania, aby spełnione zostały cele, któremu ma służyć.

Sąd Apelacyjny wskazał, że ponownie rozpoznając sprawę w tym zakresie Sąd I instancji winien umożliwić pozwanej zajęcie stanowiska procesowego względem rozszerzonego powództwa. Stosownie do ustalonych okoliczności i wyniku oceny materialno-prawnej roszczenia winien uzasadnić sposób i czas publikacji, bacząc aby oświadczenie dotarło do osób, które w jakiś sposób zetknęły się z czynem nieuczciwej konkurencji, bez powodowania nadmiernej dolegliwości dla pozwanej, przy zachowaniu wszystkich celów tej sankcji. (k.454, 458-485)

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd zakreślił stronom termin do złożenia pism przygotowawczych przedstawiających ich aktualne stanowiska uwzględniające wskazania Sądu II instancji. (k.492)

Na tym etapie postępowania (...) S.A. po raz kolejny doprecyzowała roszczenie z pkt. 3 pozwu co do sposobu publikacji oświadczenia o przeproszeniu, przez wskazanie czasu trwania - 30 dni oraz częstotliwości ukazywania się oświadczenia z pkt. 3 wyroku - minimum raz dziennie w każdym z kanałów telewizyjnych wymienionych w piśmie z dnia 1 lutego 2019 roku, w godzinach pomiędzy 16.00 a 20.00. (k.504)

Spółka (...) nie złożyła pisma przygotowawczego.

Na rozprawie 25 kwietnia 2022 roku Przewodnicząca zwróciła uwagę stron na nieprawidłowe sformułowanie roszczenia będącego przedmiotem rozstrzygania Sądu. Żądany przez powódkę sposób podania oświadczenia do publicznej wiadomości sprawia, że nie nadaje się ono do wykonania.

Powódka wskazała na możliwość Sądu doprecyzowania sposobu publikacji.

Pozwana sprzeciwiła się temu żądając oddalenia powództwa w tej części. (k.507)

Dopiero w załącznikach do protokołu rozprawy strony odniosły się do tej kwestii.
W piśmie z 29 kwietnia 2022 roku powódka wskazała, że oświadczenie może być opublikowane w formie pliku video o długości 30 sekund zawierającego statyczną planszę, gdzie tekst zajmuje całość ekranu, raz dziennie w czasie bloku reklamowego w godzinach między 16 a 20 i może wyglądać jak tzw. wskazanie sponsorskie. (k.509-511) Oznacza to, że dostrzegła potrzebę i możliwość doprecyzowania roszczenia.

W piśmie z 6 maja 2022 roku pozwana zakwestionowała listę kanałów na których miałaby nastąpić emisja oświadczenia. Zarzuciła powódce nieudowodnienie zakresu emisji spornej reklamy. Podniosła, że część ze wskazanych kanałów telewizyjnych obecnie już nie istnieje, wykonanie w całości wyroku uwzględniającego powództwo nie będzie więc możliwe. Żądanie jest wieloznaczne zarówno co do zakresu jak i formy przeprosin, co sprawia, że nie nadaje się do wykonania. Sąd nie może ingerować w treść oświadczenia bardziej niż poprzez skrócenie, uściślenie lub usunięcie niektórych fragmentów, w szczególności nie może uzupełniać formy oświadczenia o elementy niezwarte w pozwie. (k.513-515)

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd zważył:

Uchylając zapadły 29 marca 2019 roku wyrok z przekazaniem do ponownego rozpoznania jedynie żądania odnoszącego się do sposobu podania do publicznej wiadomości oświadczenia o przeproszeniu sformułowanego w pkt. 3. Sąd Apelacyjny w Warszawie przesądził, że co do zasady powództwo (...) S.A. było usprawiedliwio-ne, a spółka (...) dopuściła się czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy.

Kwestie te pozostawały poza zakresem rozpoznania Sądu ponownie rozpoznającego sprawę. Sądy prawomocnie też rozstrzygnęły o sankcjach nałożonych na pozwaną za naruszenie interesów gospodarczych powódki. Pozostała do oceny jedna tylko z nich zawarta w żądaniu usunięcia skutków naruszenia w sposób określony w pkt. 3. pozwu, doprecyzowany w pismach procesowych z 1 lutego 2019 roku i z 11 kwietnia 2022 roku.

Opierając się na kilkunastoletnim doświadczeniu w orzekaniu w sprawach o naruszenie praw własności przemysłowej i reguł uczciwej konkurencji Sąd pragnie wyjaśnić, że prawidłowe sformułowanie roszczeń stanowi punkt wyjścia dla oceny ich słuszności. W praktyce pełnomocnicy przedsiębiorców występujących z pozwami muszą się mierzyć z koniecznością takiego określenia sankcji zarzucanego pozwanemu naruszenia, by żądanie było konkretne, jednoznaczne, precyzyjne i nadawało się do egzekucji. Wiąże się z tym trudność wynikająca z ogólnego sformułowania znajdujących tu zastosowanie przepisów.
I tak art. 18 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi jedynie, że w razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

1.  zaniechania niedozwolonych działań

2.  usunięcia skutków niedozwolonych działań

3.  złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

To co zostanie pozwanemu zakazane (jeśli stan naruszenia trwa, czego powinien zaniechać) oraz jakie działania ma on podjąć, by usunąć skutki popełnionych już czynów nieuczciwej konkurencji zależeć będzie od okoliczności konkretnej sprawy, w szczególności od sposobu i zakresu naruszenia.

Ustawa nakłada wymóg aby treść i forma oświadczenia były odpowiednie, to znaczy mieszczące się w granicach prawa i adekwatne do okoliczności faktycznych konkretnej spra-wy. Oświadczenie powinno być czytelne i zrozumiałe. Nie jest dopuszczalne by w sposób ogólny tylko odwoływało się do sprzeczności działań pozwanego z prawem lub dobrymi oby-czajami handlowymi. Może ono np. wiązać przeproszenie (wyrazy ubolewania, wyjaśnienia, sprostowanie) z określonym przekazem (sposobem lub przedmiotem działania pozwanego). Także forma podania oświadczenia do publicznej wiadomości powinna być ściśle związana z naruszeniem, dobrana tak, by mogło ono dotrzeć do tego samego kręgu odbiorców, którzy mieli styczność z czynem nieuczciwej konkurencji. (wyrok Sądu Najwyższego z 8.02.2008 r., I CSK 345/07)

Zachowanie odpowiedniej treści i formy oświadczenia pozwala na prawidłową reali-zację jego celu jakim jest zapewnienie pokrzywdzonemu czynem nieuczciwej konkurencji rzeczywistej satysfakcji i usunięcia skutków naruszenia przy jednoczesnym uwzględnieniu zakresu i charakteru naruszenia. (wyrok Sądu Najwyższego z 17.05.2013 r., I CSK 499/12, OSNC 2014/2/15)

Sąd ocenia czy żądana przez powoda treść i forma oświadczenia jest odpowiednia i celowa do usunięcia skutków naruszenia, decyduje ostatecznie o miejscu, liczbie i sposobie publikacji, stosowanie do okoliczności, uwzględniając interesy obu stron, tak aby z zapewnić pokrzywdzonemu rekompensatę moralną, a pozwanego nadmiernie nie obciążać. W tym celu może kształtować treść oświadczenia, ale w sposób ograniczony np. przez uściślenie sformułowań, nadanie im przejrzystości i poprawności językowej, ograniczenie jego zakresu lub konkretnych sformułowań. (wyroki Sądu Najwyższego z 22.12.1997 r., II CKN 546/97, OSNC 1998/7-8/119, z 19.10.2007 r., II PK 76/07, OSNP 2008/21-22/316, z 11.02.2011 r., I CSK 334/10, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 6.03.2019 r. sygn. akt I ACa 263/18) Nie jest natomiast dopuszczalne uzupełnianie przez sąd treści powództwa o jakiekolwiek nowe wskazania odnośnie do formy oświadczenia i sposobu podania go do publicznej wiadomości. Zgodnie z art. 321 k.p.c., sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Przy rozstrzyganiu sprawy jest on związany granicami wyznaczonymi przez powoda i to konkretna treść żądania jest poddawana ocenie.

Sąd nie jest upoważniony do wskazania formy i sposobu publikacji oświadczenia, skoro powód sam ich nie określił. Tego rodzaju ingerencja mogłaby zmienić wymowę, kon-tekst przeprosin i efekt, który powód chciałby uzyskać złożonym przez pozwanego oświad-czeniem. Określenie sposobu publikacji stanowił istotny element żądania, które powinno jasno wynikać z treści pozwu. Ani pozwany, ani sąd nie mogą się go domyślać. Sąd nie może istotnie ingerować w treść i formę publikacji oświadczenia także z tego względu, że czyniąc to w orzeczeniu kończącym postępowanie, pozbawiałby pozwanego możliwości zajęcia stanowiska procesowego, zgłoszenia odpowiednich zarzutów. Pozwany musi być pewnym tego jakie roszczenie przychodzi mu odpierać.

Zarówno treść oświadczenia, forma jak i sposób jego publikacji przedkładają się na treść żądania i dlatego powinny być przez powoda dokładnie sprecyzowane. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22.12.1997 r., II CKN 546/97, OSNC 1998/7-8/119) W szczególności powód powinien określić miejsce publikacji, częstotliwość, rozmiar czcionki i inne niezbędne z jego punktu widzenia elementy oświadczenia.

Powód powinien określić czy żąda jednokrotnego czy wielokrotnego oświadczenia, wskazać publikatory, rozmiar ogłoszenia i inne wymagania, które według niego powinny być objęte sentencją orzeczenia. (Krystyna Szczepanowska-Kozłowska [w:] Ewa Nowińska, Krystyna Szczepanowska-Kozłowska „Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz”, Warszawa 2018, art. 18) Sąd uprawniony jest jedynie do kontrolowania formy i sposobu publikacji z punktu widzenia ich odpowiedniości, a ewentualne zmiany mogą zmierzać jedynie do zawężenia nakazu w porównaniu do żądania zgłoszonego przez powoda. (wyrok Sądu Najwyższego z 14.01.2004 r., I CK 66/03)

W sporach o własność przemysłową przepis art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. ma bardzo istotne znaczenie, ponieważ pozwala na wstępnym etapie postępowania (usuwania braków formalnych pozwu lub wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczeń) wyeliminować te nieprawidłowości, które – jeśli tak jak w tej sprawie nie zostaną usunięte – prowadzić muszą do oddalenia powództwa.

Przede wszystkim, żądanie nie powinno być nadmiernie ogólne. Powód występujący z roszczeniem na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. ma obowiązek sformułowania oświadczenia. Jego treść powinna być adekwatna do czynu zarzucanego pozwanemu i pozwalać na osiągnięcie celów jakie wiążą się z podaniem oświadczenia do publicznej wiadomości, uwzględniając relatywny krąg osób, które w jakiś sposób były dotknięte nega-tywnymi skutkami działania pozwanego. Nie bez znaczenia jest poprawność językowa tekstu, który powinien stanowić czytelny przekaz do odbiorcy, być dla niego zrozumiały.

Równie ważne jest określenie przez powoda sposobu podania oświadczenia do publicznej wiadomości. Musi on wskazać w jakiej formie i na jakich zasadach ma to nastąpić. Nakazy, które zostaną nałożone na pozwanego w konsekwencji uwzględnienie powództwa muszą być konkretne, precyzyjne, jasne i nadawać się do egzekucji.

Należy podkreślić, że – inaczej niż ma to miejsce w przypadku sankcji zakazowych – usunięcie skutków naruszenia (tu także publikacja oświadczenia) odnosi się do konkretnych okoliczności zaistniałego czynu nieuczciwej konkurencji. Nie ma zatem przeszkód do dokonania przez powoda wyboru sankcji adekwatnej do sposobu działania pozwanego.

Wymóg zapewnienia wykonalności orzeczenia wiąże się dodatkowo ze sposobem egzekucji nakazu jako świadczenia niepieniężnego. W tym przypadku organem egzekucyj-nym jest sąd rejonowy stosujący środki określone w art. 1050 i art. 1050 ¹ k.p.c. Sąd ten nie jest właściwy rzeczowo do dokonywania oceny prawidłowości usunięcia skutków czynu nieuczciwej konkurencji, jego rolą jest proste stwierdzenie, czy nakaz wynikający z wyroku właściwego sądu (obecnie w wydziale własności intelektualnej) został prawidłowo wykonany.

Sprecyzowanie roszczenia przez powoda umożliwia także pozwanemu podjęcie obrony. W praktyce orzekania w tego rodzaju sprawach, uznając że powództwo nie jest sformułowane prawidłowo pozwany ogranicza się do postawienia odpowiedniego zarzutu, który powinien skłonić powoda do rozważenia jego zasadności i ewentualnego doprecyzowa-nia powództwa, a jeśli to możliwe i konieczne, zmiany przedmiotowej powództwa.

Jeśli powód obstaje przy dochodzeniu żądania nadmiernie ogólnego, nienadającego się do egzekucji, a ze względu na zaawansowanie sprawy nie ma możliwości zarządzenia zwrotu pozwu, Sąd oddala powództwo, choćby w sytuacji stwierdzonego naruszenia nałożenie na pozwanego sankcji z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. wydawało się zasadne.

Sąd może ingerować w treść oświadczenia i sposób publikacji, jednak wyłącznie w granicach określonych przepisem art. 321 k.p.c., przestrzegając zasady równowagi procesowej stron. Nie może działać na korzyść jednej z nich, w tym wypadku powoda, zastępując go w formułowaniu roszczenia, w szczególności gdy jest on zastępowany przez pełnomocnika wykonującego zawód adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego.

W niniejszej sprawie wadliwie sformułowane roszczenie zaważyło na jego oddaleniu. Nawet jednak gdyby uznać, że powinno ono podlegać merytorycznej ocenie, żądany zakres publikacji nasuwa bardzo poważne wątpliwości Sądu co do słuszności zastosowania względem spółki (...) żądanej przez (...) S.A. sankcji naruszenia na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. (całkowicie zasadne są zarzuty podniesione przez pozwaną w motywach apelacji co do zakresu publikacji, jej nieadekwatności i kosztów jakie wiązałyby się z wykonaniem wyroku).

Należy zwrócić uwagę na to, że pozew nie zawiera żadnego uzasadnienia żądania z pkt. 3. Nie odnosi się do okoliczności popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji, zakresu terytorialnego i czasowego naruszenia prawa i dobrych obyczajów handlowych ani do odbiorcy, którego interesy i dobro chroni także ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. (art. 1 in fine) Dodatkową przesłanką przemawiającą przeciwko uwzględnieniu powództwa jest w tym przypadku upływ czasu. Z twierdzeń stron w żadnym razie nie wynika, że usługi porównywane w spornej reklamie są przez nie nadal oferowane. W interesie klienta nie jest zatem uzyskanie informacji o ich cechach, raczej stwierdzenie, że w podejmowanych przez nią działaniach reklamowych pozwana narusza reguły uczciwej konkurencji. Ponieważ jednak treść oświadczenia objęta jest prawomocnym wyrokiem z 29 marca 2019 roku (pkt 3.) Sąd poprzestanie na stwierdzeniu, że cele jakie powinna realizować sankcja z art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. (informacyjny, wychowawczy, prewencyjny i kompensacyjny), po upływie pięciu lat nie zostaną osiągnięte przez przeprowadzenie kampanii telewizyjnej obejmującej kilka-dziesiąt istniejących obecnie kanałów ogólnopolskich.

Przekaz zawarty w treści oświadczenia ma obecnie znaczenie wyłącznie dla stron, co uzasadnia złożenie oświadczenia powódce. I tu także Sąd pragnie się odnieść do własnej praktyki orzeczniczej. W wyroku wydanym 29 marca 2019 roku Sąd Okręgowy oddalił powództwo w zakresie żądania publikacji oświadczenia na stronach internetowych i w prasie. Powódka nie zdecydowała się zaskarżyć tego rozstrzygnięcia, choć w tego rodzaju sprawach są to zwykle najlepsze komunikatory. Sposób podania oświadczenia do publicznej wiadomości daje się dość łatwo sprecyzować, koszty publikacji np. na stronie internetowej pozwanego nie są znaczne, a przekaz trafia do tego kręgu odbiorców, którzy są zainteresowani usługami świadczonymi przez strony będące konkurentami na krajowym rynku telekomunikacyjnym.

W konsekwencji nieprawidłowego (nadmiernie ogólnego, nienadającego się do egzekucji) sformułowania żądania podania oświadczenia do publicznej wiadomości w telewizji, jego nieadekwatności do czynu nieuczciwej konkurencji jakiego dopuściła się spółka (...) (brak twierdzeń i dowodów na ich poparcie obciąża tu (...) S.A. na zasadzie ogólnej art. 6 k.c.) oraz ekstensywności żądanej sankcji powództwo objęte uchylonym wyrokiem, w zakresie przekazanym do ponownego rozpoznania przez Sąd Apelacyjny podlegać musiało oddaleniu.

Sąd postanowił o zniesieniu pomiędzy stronami kosztów postępowania w zakresie obejmującym koszty przed sądem II instancji i ponownego rozpoznania sprawy. Sąd Apelacyjny nie uchylił wyroku Sądu Okręgowego z 29 marca 2019 roku w pkt. 6. O rozstrzygnięciu na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. zdecydowało oddalenie w przeważającej części apelacji spółki (...) i jej pełna wygrana w postępowaniu przed Sądem Okręgowym.

W sprawach o naruszenie praw własności przemysłowej i reguł uczciwej konkurencji niezwykle trudno jest precyzyjnie zważyć w jakiej części roszczenie jest przez sąd uwzględniane lub oddalane, stąd istotne znaczenie mają zasady słuszności, a nie wartość przedmiotu sporu (zaskarżenia) odnosząca się do każdego z objętych pozwem żądań lub ich części.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

20/05/2022 r.