Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St. sekr. sąd. Joanna Preizner – Offman

po rozpoznaniu 4 października 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w B. (poprzednio: (...) sp. z o.o. w Ł.) i R. J.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania powodów od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 22 grudnia 2021 r. Nr (...)

oddala oba odwołania;

zasądza od (...) sp. z o.o. w B. (poprzednio: (...) sp. z o.o. w Ł.) na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

zasądza od R. J. na rzecz Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie na rzecz adwokata W. Z. kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) powiększoną o należny podatek VAT tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora procesowego powodowej spółki.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmA 3/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 22 grudnia 2021 r. nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Pozwany, Prezes UOKIK) na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. (Dz. U. z 2021 r., poz. 275) (dalej u.o.k.i.k.), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. (obecnie (...) sp. z o.o. w B.) (dalej Powódka, Spółka, Przedsiębiorca), uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie Spółki polegające

przekazywaniu konsumentom w kierowanych do nich ulotkach bezadresowych, stanowiących zaproszenie na organizowane przez Spółkę pokazy handlowe, informacji dotyczących tego, że głównym przedmiotem tych spotkań są bezpłatne badania o charakterze medycznym, podczas gdy podstawowym powodem ich organizacji jest zaprezentowanie oferty handlowej, Spółki co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070 ze zm.) (dalej u.p.n.p.r.), a tym samym narusza art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz., 275) i nakazał zaniechanie jej stosowania;

przekazywaniu konsumentom informacji, które mogą wprowadzać ich w błąd co do stanu zdrowia, w tym zakresie posiadanych schorzeń oraz czynników, które schorzenia te wywołały, w celu wpłynięcia na decyzje konsumentów o zakupie oferowanych przez Spółkę produktów, w sytuacji gdy przekazywane informacje o stanie zdrowia osób uczestniczących w pokazie są ustalane przez przedstawicieli handlowych Spółki na podstawie badań wykonanych przez nich przy pomocy urządzenia niebędącego wyrobem medycznym, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070 ze zm.) (dalej u.p.n.p.r.), a tym samym narusza art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz., 275) i nakazał zaniechanie jej stosowania;

na podstawie art. 103 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 275) nadał decyzji w zakresie pkt I sentencji rygor natychmiastowej wykonalności;

Na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) , Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nakłada na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. środek usunięcia trwających skutków praktyk stwierdzonych w pkt I niniejszej decyzji, w postaci obowiązku opublikowania na oficjalnej stronie internetowej Przedsiębiorcy (w dacie wydania niniejszej decyzji jest to strona internetowa znajdująca się pod adresem (...)) w terminie 7 (siedmiu) dni od daty uprawomocnienia się niniejszej decyzji oświadczenia o treści:

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w decyzji nr (...), uznał za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów działania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. polegające na:

przekazywaniu konsumentom w kierowanych do nich ulotkach bezadresowych, stanowiących zaproszenie na organizowane przez Spółkę pokazy handlowe, informacji dotyczących tego, że głównym przedmiotem tych spotkań są bezpłatne badania o charakterze medycznym, podczas gdy podstawowym powodem ich organizacji jest zaprezentowanie oferty handlowej Spółki, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070, ze zm.),

przekazywaniu konsumentom informacji, które mogą wprowadzać ich w błąd
co do stanu zdrowia, w tym w zakresie posiadanych schorzeń oraz czynników, które schorzenia te wywołały, w celu wpłynięcia na decyzje konsumentów o zakupie oferowanych przez Spółkę produktów, w sytuacji gdy przekazywane informacje o stanie zdrowia osób uczestniczących w pokazie ustalane są przez przedstawicieli handlowych Spółki na podstawie badań wykonywanych przez nich przy pomocy urządzenia niebędącego wyrobem medycznym, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową o której mowa w art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070 ze zm.),

Treść decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl;

w ten sposób, że ww. oświadczenie powinno zostać umieszczone na stronie głównej i być utrzymywane przez okres 3 (trzech) miesięcy od daty opublikowania na stronie internetowej oraz powinno być:

- napisane z zastosowaniem czarnej czcionki (kod szesnastkowy RGB -#000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB - #ffffff),

- zamieszczone w ramce o rozmiarze nie mniejszym niż 1150 px x 350 px, tak aby wielkość czcionki była dostosowana do wielkości ramki, tj. ramka była w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z zachowaniem marginesu co najmniej 10 px pomiędzy tekstem a ramką,

- zamieszczone w górnej części strony głównej domeny www.magforte.pl bez możliwości zamknięcia informacji przez użytkownika,

- widoczne przez cały czas, gdy użytkownik jest na stronie.

Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 275), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.:

w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt I.1. sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 173.428,00 zł (słownie: sto siedemdziesiąt trzy tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych), płatną do budżetu państwa,

w związku z naruszeniem zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie opisanym w pkt I.2. sentencji niniejszej decyzji, karę pieniężną w wysokości 260.142,00 zł (słownie: dwieście sześćdziesiąt tysięcy sto czterdzieści dwa złote), płatną do budżetu państwa.

Na podstawie art. 106b ust. 1 i 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 275), nałożył na R. J. – członka jednoosobowego zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.

w związku z umyślnym dopuszczeniem do naruszenia przez ww. spółkę zakazu określonego w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie wskazanym w pkt I.1 sentencji niniejszej decyzji karę pieniężną w wysokości 100.000,00 zł (słownie: sto tysięcy złotych), płatną do budżetu państwa,

w związku z umyślnym dopuszczeniem do naruszenia przez ww. spółkę zakazu określonego w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ww. ustawy, w zakresie wskazanym w pkt I.2 sentencji niniejszej decyzji karę pieniężną w wysokości 150.000,00 zł (słownie: sto pięćdziesiąt tysięcy złotych), płatną do budżetu państwa.

na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r., poz. 275) w zw. z art. 83 tej ustawy
w zw. z art. 263 § 1 i 2 i art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021r., poz. 735 ze zm.) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów obciąża (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kosztami postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 34,80 zł (słownie: trzydzieści cztery złote 80/100) oraz zobowiązuje tego Przedsiębiorcę do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Odwołanie od powyższej Decyzji złożyła Spółka, w zakresie pkt od I do IV i VI i R. J. w zakresie punktu V, zarzucając Decyzji:

naruszenie art. 103 u.o.k.i.k. poprzez nadanie pkt II sentencji Decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności w zakresie pkt I, w szczególności z uwagi na to, że Prezes UOKiK w zaskarżonej Decyzji nie uprawdopodobnił nawet, iż w sprawie mógłby wstąpić ważny interes konsumentów uzasadniający nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności, a nadto nie uwzględnił, że orzeczenie takiego rygoru spowoduje praktycznie zaprzestanie działalność Spółki w ogóle, w tym w konsekwencji spowoduj zaprzestanie uzyskiwania jakichkolwiek dochodów i w efekcie utratę płynności finansowej Spółki;

naruszenie art. 5 ust. 1 , ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 6 i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k. poprzez przyjęcie, że działania Spółki opisane w pkt I ppkt 1 i 2 sentencji zaskarżonej Decyzji stanowią umyślną praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;

naruszenie art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. poprzez nakazanie Spółce opublikowania treści wskazanych w pkt III zaskarżonej Decyzji;

błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść zaskarżonej Decyzji, a polegający na uogólnieniu stanu faktycznego w oparciu o skąpy i de facto materiał dowodowy;

naruszenie art. 7 i art. 77 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie okoliczności sprawy i wydanie zakażonej Decyzji w oparciu o jednostkowy materiał dowodowy;

naruszenie art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k. poprzez przyjęcie, że adekwatną w okolicznościach sprawy jest w stosunku do Spółki kara w wysokości wskazanej w pkt IV zaskarżonej Decyzji, podczas gdy kara ta jest w realiach sprawy nadmierna;

naruszenie art. 106b ust. 1 i 3 u.o.k.i.k. poprzez przyjęcie, że adekwatną w okolicznościach sprawy jest w stosunku do R. J. kara w wysokości wskazanej w pkt V zaskarżonej Decyzji, podczas gdy kara ta jest w realiach sprawy w sposób oczywisty wygórowana.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, Powodowie wnieśli o:

wstrzymanie rygoru natychmiastowej wykonalności do czasu rozpoznania przedmiotowej sprawy przez Sąd;

uchylenie zaskarżonej Decyzji w całości, ewentualnie o zmianę zaskarżonej Decyzji w zakresie pkt IV i V poprzez obniżenie nałożonych kar pieniężnych o 95 %

dopuszczenie dowodów wskazanych w odwołaniu.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK wniósł o:

zwrot, ewentualnie oddalenie odwołania w całości;

zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w odpowiedzi na odwołanie

oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej Decyzji;

oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych przez powodów w odwołaniu.

W toku postępowania Sąd ustalił, że 21 listopada 2022 roku do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wpisano informację o zmianie nazwy Spółki na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz siedziby z miejscowości Ł. na B., a z kolei 23 lutego 2023 roku – informację o wykreśleniu R. J. z KRS jako jednego członka zarządu, co oznaczało że Spółka nie ma organu uprawnionego do reprezentacji (odpis z KRS k.208-209 akt sąd.).

W związku z powyższym, aby móc kontynuować postepowanie w sprawie, postanowieniem z 27 czerwca 2023 roku Sąd ustanowił dla powodowej Spółki kuratora procesowego w osobie adwokata W. Z. (postanowienie k. 220 akt sąd.).

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z 9 czerwca 2021 r., w sprawie (...), Prezes UOKIK wszczął z urzędu postępowanie wyjaśniające w celu wstępnego ustalenia, czy działania (...) sp. z o.o. z siedzibą Ł., (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Ł., (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. oraz podmiotów z nimi powiązanych, dotyczące sprzedaży towarów poza lokalem przedsiębiorstwa, mogą stanowić praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k.

(dowód: postanowienie z dnia 2 listopada 2021 r. k. 2 akt adm.)

W ramach wskazanego postępowania wyjaśniającego 15 czerwca 2021 r. przeprowadzono kontrolę w (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł.. W toku kontroli pracownicy UOKiK podjęli czynności zmierzające do zakupu towaru w trakcie zorganizowanej przez Spółkę prezentacji.

(dowód: protokół kontroli k. 59-60 akt adm.)

Spółka prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego o numerze (...). Zgodnie z informacją odpowiadającą odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców, Spółka została zarejestrowana 5 marca 2019 r. Zgodnie z wpisem Spółki do KRS, przewalającym przedmiotem jej działalności jest handel hurtowy z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi. Jednocześnie, stosownie do oświadczenia Spółki, przedmiotem jej działalności jest sprzedaż
- w trakcie organizowanych przez Spółkę na terenie całego kraju prezentacji handlowych – urządzeń do magnetoterapii.

(Dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców – k. 20-21 akt adm.; pismo Spółki z dnia 12 lipca 2021 r., k. 79-83 akt adm.)

W ofercie Spółki znajduje się urządzenie do magnetoterapii marki (...) w cenie 6.680,00 zł (cena stosowana od 9 czerwca 2021 r., poprzednio oferowane było w cenie 5.980,00 zł). Do 30 czerwca 2021 r. w ofercie Spółki znajdowało się również urządzenie do magnetoterapii marki (...)w cenie 6.680,00 zł (cena stosowana od dnia 9 czerwca 2021 r., poprzednio oferowane było w cenie 5.980,00 zł).

(Dowód: pismo Spółki z dnia 12 lipca 2021 r., k. 79-83 akt adm.; egzemplarze umów, k. 102, 104, 106, 108, 110, 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124, 126, 128, 130, 132, 134, 136, 138, 140, 142, 144, 146, 148, 150, 152, 154, 157, 159, 161, 163, 165, 167, 169, 171, 173, 175, 177, 179, 181, 183, 185, 187, 189, 191, 193, 195, 197, 199, 202, 204, 207, 209, 211, 213, 215, 217, 220, 222, 225, 227, 229, 231, 233, 235, 237, 239, 241, 243, 245, 247, 249, 251, 253, 255, 257, 259, 261, 263, 265 akt adm.)

W 2020 r. Spółka zawarła 1.506 umów z konsumentami, natomiast w 2021 r. do dnia 16 czerwca - 598 umów. Wszystkie te umowy zostały zawarte poza lokalem przedsiębiorstwa. Równocześnie przychody ze sprzedaży w poszczególnych latach wyniosły odpowiednio 5.079.149,69 zł w 2020 r. oraz 2.383.988.95 zł w 2021 r. (do 16 czerwca 2021 r.). W 2020 r. Spółka osiągnęła natomiast łączny przychód z prowadzonej działalności gospodarczej w kwocie 5.100.830,53 zł.

(Dowód: pismo Spółki z dnia 12 lipca 2021 r., k. 79-83 akt adm.; rachunek zysków i strat Spółki, k. 413 akt adm.).

Zgodne z treścią ulotek bezadresowych oferta Spółki kierowana jest do osób pomiędzy 31 a 75 rokiem życia. Ponad 83 % klientów Spółki stanowią osoby powyżej 50 roku życia, a 45 % z nich to osoby starsze w wieku powyżej 60 lat.

(dowód: egzemplarze ulotek, k. 43-44, 46, 61, 334-335, 399, 434-435 oraz 438 akt adm.; egzemplarze umów, k. 102, 104, 106, 108, 110, 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124, 126, 128, 130, 132, 134, 136, 138, 140, 142, 144, 146, 148, 150, 152, 154, 157, 159, 161, 163, 165, 167, 169, 171, 173, 175, 177, 179, 181, 183, 185, 187, 189, 191, 193, 195, 197, 199, 202, 204, 207, 209, 211, 213, 215, 217, 220, 222, 225, 227, 229, 231, 233, 235, 237, 239, 241, 243, 245, 247, 249, 251, 253, 255, 257, 259, 261, 263, 265 akt adm.)

Spółka zaprasza konsumentów na organizowane pokazy handlowe przy wykorzystaniu ulotek bezadresowych oraz telefonicznie w ramach współpracy z zewnętrznymi firmami telemarketingowymi.

Na dzień wydania Decyzji marketing działalności Spółki prowadzony jest w ramach współpracy z Ł. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) w J. oraz ze spółką (...) sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w W..

(dowód: pismo Ł. S. z dnia 15 lipca 2021 r., k. 36-38 akt adm.; pismo (...) sp. z o.o. sp.k., k. 54 akt adm.; pismo Spółki z dnia 12 lipca 2021 r., k. 79-83 akt adm.; pismo Spółki, k. 383-384 akt adm.)

Zgodnie z treścią umowy ramowej o współpracy z 4 czerwca 2019 r., Ł. S. odpowiedzialny jest za:

planowanie kampanii promocyjnych, obejmujące stworzenie harmonogramu spotkań i ich organizacji,

organizację kampanii promocyjnych w oparciu o uprzednio stworzony plan kampanii promocyjnej, obejmującą: stworzenie projektu graficznego ulotek promocyjnych, prowadzenie procedury pozyskania i rejestracji uczestników prezentacji, zagwarantowanie bazy lokalowej przez pośrednictwo w zawarciu umów najmu sal oraz zapewnienie zabezpieczenia kadrowego w zakresie organizacji spotkań promocyjnych (z wyłączeniem prowadzenia samej prezentacji produktu oraz jego sprzedaży).

(dowód: umowa ramowa o współpracy z dnia 4 czerwca 2019 r., k. 39-42 akt adm.)

Spółka zatwierdzała przygotowywane przez niego projekty ulotek. W § 2 ust. 4 ww. umowy strony zamieściły jednocześnie postanowienie, zgodnie z którym „Zleceniobiorca [Ł. S.] nie ponosi odpowiedzialności za treść umieszczoną na ulotkach, przebieg spotkania prezentacyjnego, zachowanie i aktywność jego uczestników oraz za ewentualne szkody spowodowane aktywnością publiczności lub przedstawicieli Zleceniodawcy”. Z treści umowy o współpracę wynika również, że to Spółka bezpośrednio odpowiedzialna jest za transport i kolportaż ulotek promocyjnych (§ 2 ust. 1 in fine).

(dowód: pismo Ł. S. z dnia 15 lipca 2021 r., k. 36-38 akt adm.; umowa ramowa o współpracy z dnia 4 czerwca 2019 r., k. 39-42 akt adm.; korespondencja elektroniczna Ł. S. ze Spółką, k. 45-44 oraz 432-464 akt adm.)

Kolportowane przez Spółkę ulotki mają następującą postać i treść:

(dowód: ulotka bezadresowa, k. 43-44, 46, 61, 334-335, 399, 434-435, 438 akt adm.)

W ramach współpracy zamiennie stosowane są ulotki o orientacji pionowej i poziomej. Treść ulotek w zasadzie od początku podjęcia współpracy pomiędzy Spółką a Ł. S. jest stała, ewentualne różnice dotyczą układu graficznego oraz stylistyki informacji zawartych w ulotkach, w niektórych egzemplarzach ulotek wspomina się o dodatkowym badaniu pulsoksymetrem.

(dowód: pismo Spółki z dnia 12 lipca 2021 r., k. 79-83 akt adm.; pismo Ł. S. z 15 lipca 2021 r., k. 36-38 akt adm.; egzemplarze ulotek, k. 43-44, 46, 61, 334-335, 399, 434-435, 438 akt adm.).

Rejestracja ma formę rejestracji na badania medyczne. Na wstępie każdej rozmowy konsument może usłyszeć automatyczny komunikat, że dodzwonił się do „ogólnopolskiej rejestracji”, a jego rozmowa będzie nagrywana. Następnie, rejestrujący się konsument podaje swoje dane oraz dane osoby towarzyszącej. Osoba rejestrująca informuje dzwoniących o przeciwskazaniach do uczestnictwa w badaniach, zaleceniach co do diety przed badaniem oraz przydzielonym numerze rejestracji. Przed dniem wyznaczonym na badania konsumenci otrzymują od telemarketerów zatrudnianych przez Ł. S. telefon z rzekomej rejestracji w celu potwierdzania uczestnictwa w badaniach. W żadnej z rozmów konsumenci nie są informowani o handlowym celu spotkań, na które są rejestrowani. Ł. S. nie informuje, że rejestracja jest elementem kampanii marketingowej organizowanej przez niego na zlecenie Spółki.

(dowód: nagrana rozmów z infolinią, k. 392 akt sąd.)

Organizowane przez Spółkę spotkania z konsumentami poświęcone są prezentacji oferty handlowej Spółki. Spotkanie rozpoczyna się od przeprowadzenia badań przy wykorzystaniu urządzania(...), jednak bezpośrednio po krótkim badaniu następuje prelekcja mająca na celu zachęcić uczestników spotkania do skorzystania z oferty Spółki. Prelekcja w pierwszej jej części poświęcona jest omówieniu samych badań oraz ich rzekomej wiarygodności. Co istotne, konsumenci są równocześnie informowani, że z wynikami badań będą mogli zapoznać się dopiero po zakończeniu prelekcji (w tym czasie wyniki badań mają być przetwarzane oraz opisywane). Następnie, konsumentom przedstawiana jest oferta handlowa Spółki. Omawianie oferty połączone jest z przedstawieniem zalet i zasad stosowania magnetoterapii.

Po zakończeniu prelekcji rozpoczynają się rozmowy indywidualne obejmujące przedstawienie szczegółowej oferty handlowej. Połączone są one z omówieniem przez handlowców wyników przeprowadzonych badań. Osobom oczekującym na wyniki badań prelegent wyświetla filmy zawierające sugestywne obrazy ukazujące skutki różnych chorób oraz możliwości lecznicze magnetoterapii. Poszczególne filmy są opatrywane komentarzem prelegenta, który podkreśla skuteczność magnetoterapii w odróżnieniu do aktualnych (rzekomo nieskutecznych) metod leczenia.

(dowód: protokół kontroli, k. 59-60 akt adm.; nagrania pokazu z 15 czerwca 2021 r., k. 391-392 akt adm.)

Standardowo badania w trakcie organizowanych przez Spółkę prezentacji prowadzone są przy wykorzystaniu urządzenia (...), dodatkowo w trakcie spotkań konsumenci są badani przy wykorzystaniu pulsoksymetru. Badania prowadzą przedstawiciele handlowi Spółki.

(dowód: protokół kontroli, k. 59-60 akt adm.; nagrania pokazu z dnia 15 czerwca 2021 r., k. 391-392 akt adm.; wyniki badań, k. 66-75 akt adm.; egzemplarze oświadczeń odbieranych od konsumentów w związku z prowadzeniem badań, k. 103, 105, 107, 109, 111, 113, 115, 117, 119, 121, 123, 125, 127, 129, 131, 133, 135, 137, 139, 141, 145, 147, 149, 151, 153, 155-156, 158, 160, 162, 164, 166, 168, 170, 172, 174, 176, 177, 178, 180, 182, 184, 186, 188, 190, 192, 194, 196, 198, 200-201, 203, 205-206, 208, 210, 212, 214, 216, 218-219, 221, 223-224, 226, 228, 230, 232, 234, 236, 238, 240, 242, 244, 246, 248, 250, 252, 254, 256, 258, 260, 262, 264, 266 akt adm.; instrukcja obsługi (...), k. 381 akt adm.; egzemplarze ulotek, k. 43-44, 46, 61, 334-335, 399, 434-435 oraz 438 akt adm.; korespondencja elektroniczna Spółki z Ł. S., k. 436 akt adm.)

Z instrukcji obsługi urządzenia (...) wynika, że jest to przyrząd do doboru diety i kosmetyków. Zgodnie z pkt 2 instrukcji obsługi: „Przyrząd (...) przeznaczony jest do powszechnego użycia oraz może być pomocny w pracy dietetyków i kosmetologów dla pomocy w doborze diety i kosmetyków z wykorzystaniem zmian elektroprzewodności punktów akupunkturowych. Przyrząd może być wykorzystywany w salonach kosmetycznych i poradniach dietetycznych.” Zgodnie z informacją zawartą na każdej ze stron instrukcji obsługi: „w myśl art. 2 pkt 38 ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych urządzenie A. S. nie jest wyrobem medycznym”.

(dowód: instrukcja obsługi (...), k. 381 akt adm.)

Poniżej przedstawiono przykładowe wyniki badań ustalone przy wykorzystaniu urządzenia (...):

(dowód: wyniki badań, k. 66-75 akt adm.)

Zatrudniani przez Spółkę handlowcy przechodzą szkolenie zarówno w zakresie obsługi urządzenia (...), jak i w zakresie obsługi i zastosowania oferowanych urządzeń do magnetoterapii. Nadto, przedstawiciele handlowi nie posiadają specjalistycznego wykształcenia medycznego (w trakcie prezentacji prelegent przedstawił się jako fizjoterapeuta, ale z przedłożonych dokumentów wynika jedynie, że ukończył kurs rehabilitacji ruchowej z elementami fizjoterapii, nieuprawniający do wykonywania zawodu fizjoterapeuty). Mimo to, w trakcie prelekcji handlowcy kwestionują w sposób kategoryczny kompetencje przedstawicieli służby zdrowia oraz aktualnie powszechnie przyjęte metody leczenia. Podkreślają jednocześnie wysoką skuteczność prowadzonych przez nich w trakcie pokazów badań oraz omawianych alternatywnych metod leczenia.

(dowód: nagrania pokazu z dnia 15 czerwca 2021 r., k. 391-392 akt adm.; certyfikaty szkoleń, k. 362-368 oraz 385-389 akt adm.)

Wydruki badań przeprowadzonych w toku pokazu rozdawane są po zakończeniu prelekcji. Ich wyniki analizowane i omawiane są przez przedstawicieli handlowych w trakcie indywidualnych rozmów z konsumentami. W trakcie tych rozmów przedstawiciele handlowi wskazują dolegliwości zdrowotne, jakie zostały stwierdzone w trakcie przeprowadzonych badań oraz przedstawiają terapię urządzeniem znajdującym się w ofercie Spółki jako remedium na wszelkie stwierdzone dolegliwości.

(dowód: nagrania pokazu z dnia 15 czerwca 2021 r., k. 391-392 akt adm.; wyniki badań, k. 66-75 akt adm.)

Z pełnego odpisu KRS Spółki wynika, że od jej wpisu do rejestru jedynym członkiem Zarządu pozostaje R. J.. R. J. pozostaje również jedynym udziałowcem Spółki.

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców – k. 20-21 akt adm.)

W imieniu Spółki akceptacji przygotowanych przez Ł. S. projektów ulotek bezadresowych, dokonywał członek jednoosobowego Zarządu Spółki – R. J.. R. J. reprezentował również Spółkę przy zawarciu umowy o współpracę z Ł. S.. Na podstawie oświadczenia Spółki ustalono także, że to m.in. Zarząd był odpowiedzialny za szkolenie handlowców i bieżący nadzór nad nimi, polegający między innymi na kontrolnych wizytach Zarządu na organizowanych spotkaniach.

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców – k. 20-21 akt adm.; pismo Ł. S. z 15 lipca 2021 r., k. 36-38 akt adm.; pismo Spółki z 12 lipca 2021 r., k. 79-83 akt adm.; korespondencja elektroniczna Ł. S. ze Spółką, k. 45-44 oraz 432-464 akt adm.; umowa ramowa o współpracy z 4 czerwca 2019 r., k. 39-42 akt adm.).

Zarząd nie otrzymuje wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji. (dowód: sprawozdania finansowe Spółki za lata 2019-2020, k. 424-427 akt adm.)

Spółka w latach 2019-2020 osiągnęła zysk netto w kwotach odpowiednio 67.918,18 zł oraz 593.898,48 zł, przy czym zgodnie z uchwałami Zwyczajnych Zgromadzeń Wspólników Spółki za lata 2020-2021, całość dotychczas wypracowanego zysku Spółki została wypłacona jej jedynemu wspólnikowi – R. J..

(dowód: rachunek zysków i strat Spółki, k. 413 akt adm.; protokoły Zwyczajnych Zgromadzeń Wspólników Spółki za lata 2020-2021, k. 415-423 akt adm.)

Materiały uzyskane w toku postępowania wyjaśniającego stały się podstawą do wszczęcia, postanowieniem z 2 listopada 2021 r., postępowania w sprawie stosowania przez Spółkę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów polegających na:

przekazywaniu konsumentom w kierowanych do nich ulotkach bezadresowych, stanowiących zaproszenie na organizowane przez Spółkę pokazy handlowe, informacji dotyczących tego, że głównym przedmiotem tych spotkań są bezpłatne badania o charakterze medycznym, podczas gdy podstawowym powodem ich organizacji jest zaprezentowanie oferty handlowej Spółki, co mogło stanowić nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 6 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r., poz. 2070, ze zm. – dalej: u.p.n.p.r.), a tym samym mogło naruszać art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k.;

przekazywaniu konsumentom informacji, które mogą wprowadzać ich w błąd
co do stanu zdrowia, w tym w zakresie posiadanych schorzeń oraz czynników, które schorzenia te wywołały, w celu wpłynięcia na decyzje konsumentów o zakupie oferowanych przez Spółkę produktów, w sytuacji gdy przekazywane informacje o stanie zdrowia osób uczestniczących w pokazie ustalane są przez przedstawicieli handlowych Spółki na podstawie badań wykonywanych przez nich przy pomocy urządzenia niebędącego wyrobem medycznym, co mogło stanowić nieuczciwą praktykę rynkową o której mowa w art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 u.p.n.p.r., a tym samym może naruszać art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k.

a także przeciwko R. J. – członkowi jednoosobowego zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. w sprawie nałożenia kary pieniężnej za umyślne dopuszczenie do naruszenia przez Spółkę zakazów określonych w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275), w zakresie wskazanym w tym postanowieniu.

Spółka i (...) zawiadomieni pismem z 2 listopada 2021 r. o wszczęciu postępowania administracyjnego, w żaden sposób nie ustosunkowali
się do postawionych zarzutów. (dowód: postanowienia z 2 listopada 2021 r. k. 401-402 akt adm.)

W dniu 22 grudnia 2021 r. Prezes UOKIK wydał zaskarżoną Decyzję (k. 472-488 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych w sprawie dokumentów, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania a i Sąd nie miał podstaw by odmówić im wiarygodności, jak też w oparciu o niekwestionowane twierdzenia stron.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków zgłoszony w odwołaniu na okoliczność działalności gospodarczej wykonywanej przez Spółkę w przedmiotowym zakresie, w szczególności organizacji i przebiegu spotkań handlowych, relacji z klientami, zawierania i rozwiązywania umów (k. 26 akt sąd.), ponieważ powodowie nie wskazali w tezie faktów, które miałby zostać udowodnione zeznaniami. Ze sformułowania „okoliczność działalności gospodarczej wykonywanej przez powódkę ad. 1 w przedmiotowym zakresie” nie wynika, jakie fakty miałby być konkretnie udowodnione. Fakt prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na organizowaniu pokazów handlowych, na których konsumenci byli zachęcani do nabycia produktów oferowanych przez Spółkę nie był sporny, a wynika to jednoznacznie z pism składanych przez Spółkę w toku postępowania administracyjnego. Natomiast, to co Spółka zakwestionowała i to dopiero w odwołaniu, to był przebieg spotkań handlowych, które jej zdaniem wyglądały odmiennie od stanu ustalonego przez pozwanego, jednakże Spółka nie wyjaśniła, jak jej zdaniem wyglądały pokazy handlowe na które byli zapraszani konsumenci, a skoro tak, to nie można było przeprowadzić dowodu z zeznań świadków, bowiem Spółka nie wskazała, jakie okoliczności mają oni potwierdzić.

Tymczasem zgodnie z art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Również dowód z zeznań świadka służyć ma ustaleniu takich faktów. Zatem wskazując sądowi potrzebę przesłuchania świadka strona winna określić także fakty, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia, a których ustaleniu ma służyć jego zeznanie. W rozpoznawanej sprawie wniosek powodów nie określał faktów, które miałyby być podane przez nich. Zdawał się jedynie zmierzać do ustalenia w trakcie przesłuchania, czy i jakie fakty przydatne dla obrony powodów są im ewentualnie znane. Poszukiwanie faktów, które mogą okazać się użyteczne dla strony w procesie nie jest jednak celem postępowania dowodowego przed sądem (tak też Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu do wyroku z 23 stycznia 2020 r., sygn. akt VI ACa 880/18, LEX nr 3051408).

Odnośnie zaś „zawierania i rozwiązywania umów” to okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż pozwany nie zarzucił Spółce nieprawidłowości przy zawieraniu i rozwiązywaniu umów.

Sąd pominął również wniosek zgłoszony przez pozwanego w odpowiedzi na odwołanie o dopuszczenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w toku postepowania przygotowawczego prowadzonego pod sygn. akt (...) prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w O., w szczególności protokołów zeznań konsumentów przesłuchanych w charakterze pokrzywdzonych w toku postępowania na okoliczność:

stosowania przez Spółkę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na przekazywaniu konsumentom w kierowanych do nich ulotkach bezadresowych, stanowiących zaproszenie na organizowane przez Spółkę pokazy handlowe, informacji dotyczących tego, że głównym przedmiotem tych spotkań są bezpłatne badania o charakterze medycznym, podczas gdy podstawowym powodem ich organizacji jest zaprezentowanie oferty handlowej Spółki,

stosowania przez Spółkę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej przekazywaniu konsumentom informacji, które mogą wprowadzić ich w błąd co do stanu zdrowia, w tym zakresie posiadanych schorzeń oraz czynników, które schorzenia te wywołały, w celu wpłynięcia na decyzje konsumentów o zakupie oferowanych przez Spółkę produktów, w sytuacji gdy przekazywane informacje o stanie zdrowia osób uczestniczących w pokazie są ustalane przez przedstawicieli handlowych Spółki na podstawie badań wykonanych przez nich przy pomocy urządzenia niebędącego wyrobem medycznym,

umyślnego dopuszczenia przez R. J. członka zarządu Spółki do naruszenia przez Spółkę zakazu określonego w art. 24 ust. 1 u.o.k.i.k. w zakresie wskazanym w pkt I zaskarżonej Decyzji (k. 98v-99 akt sąd.), bowiem wniosek ten nie zmierzał do ustalenia faktów tylko oceny praktyki stosowanej przez Spółkę w świetle obowiązujących przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, a jak wcześniej wspomniano świadkowie mogą składać zeznania tylko co do faktów, których ocena pozostawiona jest Sądowi.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołania Spółki i powoda nie zasługują na uwzględnienie, bowiem zaskarżona jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa, a Sąd w pełni zgadza się z oceną prawną stanu faktycznego przeprowadzoną przez Prezesa UOKiK.

Przechodząc do zarzutów podniesionych w odwołaniu przez obu powodów przede wszystkim należy podkreślić, że pozwany zebrał w sprawie obszerny materiał dowodowy w postaci dokumentów oraz nagrań, z którego jednoznacznie wynika, że praktyki opisane w pkt I Decyzji miały miejsce. Powodowie w toku postępowania administracyjnego mieli pełne prawo do złożenia wniosków dowodowych, jeśli uważali, że którekolwiek z istotnych okoliczności sprawy nie zostały ustalone, jednakże z tego uprawnienia nie skorzystali.

Powodowie zarzucili również pozwanemu, „że w oparciu o jedną operację podsłuchową, pozwany doszedł do przekonania, że taki jest biznesowy modus operandi powoda ad 1.tymczasem stwierdzenie to jest błędne.”.

Przede wszystkim, pozwany nie korzystał z podsłuchu tylko z instytucji tzw. „zakupu kontrolowanego” przewidzianej art. 105 ia u.o.k.i.k.. Zgodnie z tym przepisem w celu uzyskania informacji mogących stanowić dowód w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów kontrolujący ma prawo podjęcia czynności zmierzających do zakupu towaru. Przebieg czynności może być utrwalany za pomocą urządzeń rejestrujących obraz lub dźwięk bez informowania kontrolowanego. Poinformowanie kontrolowanego o utrwalaniu przebiegu czynności następuje niezwłocznie po dokonaniu czynności.

W niniejszej sprawie przedstawiciele pozwanego udali się na jedno ze spotkań organizowanych przez Spółkę, wzięli w nim udział i z czynności tej sporządzili protokół, z którym powodowie mogli się zapoznać i zgłosić do jego treści uwagi. Tymczasem żaden z nich z tego prawa nie skorzystał, a jedynie odmówili podpisania protokołu.

Przeprowadzenie kolejnych „zakupów kontrolowanych” nie było konieczne, gdyż powodowie nie przedstawili dowodów na okoliczność, że spotkania handlowe przebiegały w odmiennie.

W pkt I Decyzji Prezes UOKiK określił dwie niedozwolone praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, jakich miała dopuścić się Spółka. Pozwany przyjął, że praktyki ta stanowią nieuczciwą praktykę rynkową stypizowaną w art. 5 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 6 u.p.n.p.r. (pkt I.1) oraz w art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 u.p.n.p.r. (pkt I.2).

Zgodnie z art. 24 ust. 1 u.o.k.i.k. zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k. przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, przy czym ustawodawca uznał, że w szczególności przykładem tego typu praktyk są nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji (art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.i.k.).

W myśl art. 4 ust. 2 u.p.n.p.r. za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd oraz agresywną praktykę rynkową, a także stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk. Praktyki te nie podlegają ocenie w świetle przesłanek określonych w ust. 1.

Praktyki wprowadzające w błąd mogą polegać zarówno na działaniu (art. 5 u.p.n.p.r.) jak i zaniechaniu (art. 6 u.p.n.p.r.). Dokonanie oceny, czy dana praktyka ma charakter działania bądź zaniechania wprowadzającego w błąd, wymaga odniesienia do adresata, którym jest przeciętny konsument.

Zgodnie z art. 2 pkt 8 u.p.n.p.r. przez przeciętnego konsumenta rozumie się konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie praktyki rynkowej lub na produkt, którego praktyka rynkowa dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa.

Od przeciętnego konsumenta można zatem wymagać pewnej orientacji w rzeczywistości i wiedzy, nie należy przypisywać mu naiwności, ale przeciętny konsument nie jest w stanie ocenić sytuacji jak profesjonalista. W niniejszej sprawie, z treści ulotek wynikało, że oferta Spółki jest skierowana do konsumentów w wieku 31- 75 lat, z kolei z analizy 80 umów zawartych w okresie od stycznia 2020 roku do czerwca 2021 roku wynika, że ponad 83% klientów Spółki stanowiły osoby powyżej 50 roku życia, a 45% to osoby powyżej 60 lat. W konsekwencji, Prezes UOKiK prawidłowo przyjął, że za przeciętnego konsumenta na gruncie niniejszej sprawy należy uznać osoby w wieku od 31 do 75 roku życia cechujące się różnego rodzaju dolegliwościami zdrowotnymi, w tym w szczególności osoby starsze.

W pkt I.1 Decyzji stwierdzono, że Spółka przekazywała konsumentom w kierowanych do nich ulotkach bezadresowych, stanowiących zaproszenie na organizowane przez nią pokazy handlowe, informacje dotyczące tego, że głównym przedmiotem tych spotkań są bezpłatne badania o charakterze medycznym, podczas gdy podstawowym powodem ich organizacji było zaprezentowanie oferty handlowej Spółki, innymi słowy Spółka wprowadzała w błąd konsumentów co do charakteru spotkania. Zgodnie zaś z art. 5 ust. 1 u.p.n.p.r., praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji (art. 5 ust. 2 pkt 1 u.p.n.p.r.) i może dotyczyć rodzaju sprzedaży, powodów stosowania przez przedsiębiorcę praktyki rynkowej, oświadczeń i symboli dotyczących bezpośredniego lub pośredniego sponsorowania, informacji dotyczących sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub jego przedstawiciela, w tym jego imienia i nazwiska (nazwy) i majątku, kwalifikacji, statusu, posiadanych zezwoleń, członkostwa lub powiązań oraz praw własności przemysłowej i intelektualnej lub nagród i wyróżnień (art. 5 ust. 3 pkt 6 u.p.n.p.r.).

Pozwany w uzasadnieniu Decyzji podkreślił, że Spółce nie zarzucono zaniechania w postaci nieinformowania konsumentów o handlowym celu praktyki. Postawiony zarzut dotyczy bowiem działania sprowadzającego się do niezgodnego z rzeczywistością informowania osób zapraszanych o prowadzonych badaniach jako głównym celu organizowanych spotkań, w sytuacji gdy działalność Spółki sprowadzała się w praktyce do prowadzenia sprzedaży w toku prezentacji handlowych organizowanych na terenie całego kraju. W konsekwencji, zdaniem pozwanego, bezprawność działań Spółki nie jest wyłączona wobec zamieszczenia w ulotkach drobnym drukiem informacji o możliwym handlowym charakterze spotkań.

Jednakże w ocenie Sądu, Spółce można było przypisać stosowanie praktyki o której mowa w art. 6 ust. 3 pkt 2 u.p.n.p.r. czyli zaniechanie wprowadzające w błąd poprzez nieujawnienie handlowego celu praktyki, jeżeli nie wynika on jednoznacznie z okoliczności i jeżeli powoduje to lub może spowodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Nie można bowiem uznać iż Spółka informowała zgodnie ze standardami unijnymi konsumentów o handlowym celu spotkania. Za „informację o handlowym celu spotkania” nie można uznać linijki mikroskopijnych rozmiarów o treści „W oczekiwaniu na wynik, ok. 1,5 godziny. odbędzie się część wykładowa i handlowa”. Przede wszystkim warstwa graficzna tego komunikatu uniemożliwia zapoznanie się z nim, nawet przy posiadaniu dobrego wzroku, a co dopiero przez osoby starsze i schorowane. Ponadto sposób w jaki informacja ta jest przekazana, nie spełnia wymogu kierowania do konsumentów informacji w sposób jednoznaczny i widoczny. A zatem w ocenie Sądu trudno uznać, iż konsument w sposób wymagany prawem został powiadomiony o handlowym celu spotkania przez Spółkę. Co więcej wygląd ulotek jednoznacznie wskazywał, iż przedmiotem spotkania będą badania o charakterze medycznym, a nie oferowanie urządzeń medycznych. Ponadto umieszczanie najistotniejszej informacji na samym dole ulotki i to mikroskopijną trzcionką należy uznać za nieuczciwe i jako takie nie zasługujące na aprobatę. Powyższe ustalenia nie mogły jednak skutkować zmianą Decyzji na niekorzyść Spółki z uwagi na fakt, iż SOKiK rozpoznaje sprawę biorąc jedynie pod uwagę zarzuty podniesione przez skarżącego.

Przechodząc, jednak do zasadniczego wątku rozważań, to pozwany jak już wcześniej wspomniano, zarzucił Spółce wprowadzanie w błąd konsumentów co do tego, że głównym przedmiotem spotkań są bezpłatne badania o charakterze medycznym. Natomiast wbrew zarzutom odwołania nie kwestionował działania prozdrowotnego urządzeń do magnetoterapii. Podważał jedynie przeprowadzanie badań o charakterze medycznym za pomocą urządzenia (...), które jak wynika z informacji samego producenta nie jest urządzeniem medycznym, ale służy jedynie do doboru diety i kosmetyków.

Przed przejściem do oceny dalszych zarzutów, Sąd pragnie nieco szerzej wypowiedzieć się odnośnie znaczenia zaufania w życiu społecznym, bowiem działania przedsiębiorców wprowadzające konsumentów w błąd w istotny sposób wpływają na obniżenie poziomu zaufania w społeczeństwie i zwiększają stopień podejrzliwości nie tylko do przedsiębiorców, ale również do członków społeczeństwa, a to jest z kolei wysoce szkodliwe dla kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego.

W literaturze podkreśla się, że zaufanie oznacza gotowość podejmowania działań, opartą na oczekiwaniu, że ludzie i instytucje będą działać dla nas w sposób korzystny. Zaufanie społeczne ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania jednostek i zbiorowości, a w konsekwencji dla organizacji życia społecznego, poziomu rozwoju społecznego i gospodarczego. Zaufanie lub nieufność w życiu społecznym generuje zjawiska, które przekładają się na uogólniony stosunek do rzeczywistości, których efekt widoczny jest w postaci zachowań zbiorowości, także w sferze gospodarowania. Generalnie można powiedzieć, że zaufanie ugruntowane w życiu społecznym prowadzi do utrwalania podmiotowości zbiorowości społecznych, nieufność natomiast - do ich alienacji. Ludzie, którzy nie ufają innym, uważają także, że nie warto działać społecznie, organizować się, aby załatwić wspólne sprawy, albo wspierać słabszych. Ale nie są też w stanie rozwijać swoich zdolności, inicjatyw. Brak zaufania sprawia, iż ludzie stają się konserwatywni, nadmiernie ostrożni i mało twórczy. Zaufanie społeczne również „zwiększa adaptacyjność organizacyjną gospodarki do zmieniających się warunków technicznych w produkcji, transporcie i konsumpcji. Jeżeli ludzie sobie ufają, to nie boją się innowacji organizacyjnych i wszelkich restrukturyzacji (tak Grażyna Krzyminiewska, Znaczenia zaufania w tworzeniu kapitału społecznego. Ekonomiczny i społeczny wymiar zjawiska. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny ROK LXV Zeszyt 2 rok 2003).

Innymi słowy istnienie zaufania społecznego jest niezbędnym elementem funkcjonowania społeczeństwa w państwie demokratycznym. Z tej też przyczyny organy państwa powinny dążyć do wyeliminowania z życia społecznego zachowań które to zaufanie podważają. Takie też działania podjął w niniejszej sprawie Prezes UOKiK, uznając za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów a tym samym za sprzeczne z prawem, działania polegające na kierowaniu do konsumentów mających problemy ze zdrowiem informacji o spotkaniu, którego przedmiotem mają być bezpłatne badania, a tym czasem celem jego zorganizowania i zaproszenia na nie konsumentów było przedstawienie oferty handlowej spółki. Zaś kolejnym krokiem było wprowadzenie konsumentów w błąd w zakresie posiadanych przez nich schorzeń oraz czynników, które schorzenia te wywołały, w celu wpłynięcia na decyzje konsumentów o zakupie oferowanych przez Spółkę produktów.

W orzecznictwie podkreśla się, że „Przekaz reklamowy ma naturę perswazyjną. Z istoty reklamy wynika, że nie musi ona być tak precyzyjna jak umowa czy wzorzec umowy - może zawierać uproszczenia, skróty, ale nie może wprowadzać w błąd, niezależnie od tego, czy informacje zawarte w niej są prawdziwe, czy też nie. Oceny treści przekazu reklamowego i samej ulotki zawierającej reklamę dokonuje się w kontekście przyjętego modelu przeciętnego konsumenta.” „Reklama, a w szczególności ulotka reklamowa, to nie tylko jej treść. Typografia stanowi ważne narzędzie komunikacji wizualnej. Istotne jest rozmieszczenie tekstu i obrazu - wielkość czcionki, zastosowane kolory, itp. Wszystkie te elementy winny być rozpatrywane łącznie w kontekście danej sytuacji, czyli w odniesieniu do przyjętego modelu przeciętnego konsumenta oraz samego reklamodawcy. Należy również wziąć pod uwagę specyficzny, nieznany i nowy charakter produktu jako okoliczność przemawiającą za podwyższeniem standardu rzetelności reklamy.” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2019 r., sygn. akt I NSK 66/18, Lex nr 30080082) oraz „Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 u.z.n.k. czynem nieuczciwej konkurencji jest reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi. O możliwości uznania reklamy za wprowadzającą w błąd można mówić wówczas, gdy na podstawie reklamy jej adresat może mieć nieprawdziwe wyobrażenie o towarze lub usłudze, którego reklama dotyczy i ta zafałszowana informacja może mieć wpływ na decyzję rynkową konsumenta. Dla ustalenia zaistnienia tegoż czynu nieuczciwej konkurencji nie jest konieczne, aby adresat został faktycznie wprowadzony w błąd”, „Konsument ma prawo do uzyskania rzetelnej informacji już w chwili zapoznania się z reklamą, a nie dopiero w momencie, gdy zamierza złożyć oświadczenie o przyjęciu oferty przedsiębiorcy.” (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu do wyroku z 15 lutego 2012 r., sygn. akt VI ACa 1010/11, LEX nr 1164705).

Mając na uwadze powyższe, należy dokonać oceny zarzutów powodów dotyczących niewłaściwej interpretacji treści ulotek kierowanych do konsumentów.

Otóż powodowie stali na stanowisku, że w treści ulotek nie ma słowa na temat badania jest mowa o skanie, co nie wydaje się tożsame. Ponadto spotkania były organizowane w restauracjach, salach weselnych, domach kultury, hotelach a nie w placówkach służby zdrowia, dlatego trudno zgodzić się z pozwanym, że racjonalnie myśląca osoba mogłaby wybierać się w takie miejsca w celu wykonania badań medycznych, stanowiących substytut tych wykonywanych przez służbę zdrowia.

Z powyższym stanowiskiem nie sposób się zgodzić, bowiem analiza całościowa treści ulotek prowadzi do odmiennych wniosków. Zdaniem Sądu należy wskazać, że Spółka użyła następujących elementów aby wywołać u przeciętnego konsumenta wrażenie ich zapisuje się na bezpłatne badania medyczne:

wykorzystanie - Laski Eskulapa będącej symbolem sztuki lekarskiej (medycznej) i Węża Eskulapa będącego symbolem medycyny i farmacji,

użycie sformułowań:

„

„układ krążenia – arytmia, miażdżyca, nadciśnienie, stan układu tętnic i serca”,

„

„system trawienny- min. wątroba, trzustka, jelita, żołądek”,

„

„choroby reumatyczne – reumatoidalne zapalenie stawów, zwyrodnienia”,

„

„normy w organizmie- poziom witamin, minerałów i metali ciężkich”,

„

„karta z wynikami”

badanie pulsoksymetrem,

podkreślony zwrot „Ilość badań ograniczona !”

„Rejestracja:”

Dodatkowo sposób zapisywania się na ww. badania również utwierdzał konsumentów co tego, że zapisują się na bezpłatne badania medyczny. Otóż połączenia telefoniczne były inicjowane przez konsumentów, którzy kierujących się treścią ulotek dzwonili pod podany numer telefonu. Po nawiązaniu połączenia, był odtwarzany automatyczny komunikatu o tym, że konsument dodzwonił się do ogólnopolskiej rejestracji a jego rozmowa będzie nagrywana, co przywodzi na myśl, iż konsument będzie prowadzić rozmowę z konsultantem infolinii placówki medycznej. Konsumenci nie byli wyprowadzani w trakcie rozmowy z tego mylnego przekonania, gdyż telemarketerzy dokonywali jedynie rejestracji na badania, odbierając podstawowe dane od osób zainteresowanych, przekazując informacje o przeciwskazaniach do badania, zaleceniach co do diety przed badaniem oraz przydzielonym numerze rejestracji. Oprócz tego przed dniem spotkania telemarketerzy potwierdzali u zarejestrowanych chęć udziału w samych badaniach.

W tej sytuacji, Sąd nie miał najmniejszych wątpliwości, iż ulotki mogły i wprowadzały w błąd konsumentów, co do tego, że ich przedmiotem będą bezpłatne badania o charakterze medycznym. Ulotką niewprowadzającą w błąd byłaby natomiast taka, z której by wynikało, że na spotkaniu zostanie zaprezentowane urządzenie do magnetoterapii, które będzie można kupić po zakończeniu pokazu oraz przekazanie informacji odnośnie prozdrowotnego działania oferowanych urządzeń. Gdyby Spółka działała uczciwie i profesjonalnie tak właśnie zapraszałaby konsumentów na swoje pokazy. Tymczasem celem Spółki było, aby jak najwięcej osób przekonanych o możliwości wykonania bezpłatnych badań stawiło się na pokazie, by następnie skłonić je do zakupu urządzenia czyli podjęcia decyzji, której by nie podjęli znając prawdziwy cel pokazu.

W tym miejscu trzeba również zauważyć, że w trakcie pokazu w dniu 15 czerwca 2021 roku, na którym byli obecni przedstawiciele pozwanego, słowo „badanie” pada kilka razy (protokół k. k.59-60 akt adm.) w tej sytuacji trudno uznać, że celem Spółki NIE BYŁO wprowadzenie w błąd konsumentów co do medycznego charakteru pokazu.

Działanie Spółki jednak nie ograniczało się tylko do praktyki z pkt I.1 ale szło jeszcze dalej, a mianowicie handlowcy działający na zlecenie Spółki przeprowadzali „badanie” urządzeniem (...) (służącym jedynie do doboru diety i kosmetyków) a następnie przekazywali konsumentom obecnym na pokazie informacje, które mogły wprowadzać w błąd co do stanu zdrowia, aby w ten sposób nakłonić ich do zakupu urządzenia oferowanego przez Spółkę.

Działanie Spółki opisane w pkt I.2 decyzji należy uznać za szczególnie szkodliwe, albowiem mogło doprowadzić do zamiany dotychczasowego sposobu leczenia, a tym samym doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a w skrajnych przypadkach do zagrożenia życia.

Spółka w sposób niegodziwy wykorzystywała zaufanie konsumentów, którzy przychodząc na spotkanie liczyli na bezpłatne badania i rzetelną informację odnośnie ich stanu zdrowia, gdy tymczasem byli poddawani skanom ciała które nie miały nic wspólnego z badaniami medycznymi mogącymi odzwierciedlać stan zdrowia, ponadto informacje co do stanu zdrowia i „rzekomych chorób” były przekazywane przez osoby nieposiadające odpowiedniego wykształcenia.

Reasumując, Sąd nie miał żadnych wątpliwości, że Spółka przekazywała konsumentom informacje, które mogły wprowadzać ich w błąd co do stanu zdrowia, w tym zakresie posiadanych schorzeń oraz czynników, które schorzenia te wywołały, w celu wpłynięcia na decyzje konsumentów o zakupie oferowanych przez Spółkę produktów, a to z kolei stanowiło nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 u.p.n.p.r.

Sąd nie podzielił również kolejnego zarzutów powodów, a mianowicie dotyczącego naruszenia art. 103 u.o.k.i.k. poprzez nadanie pkt I Decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, poprzez nieuprawdopodobnienie, iż w sprawie wystąpił ważny interes konsumentów uzasadniający nadanie takiego rygoru oraz nieuwzględnienie, że orzeczenie rygoru może spowodować zaprzestanie działalności odwołującej się Spółki, a tym samym utratę płynności finansowej.

Stosownie do art. 103 u.o.k.i.k. Prezes Urzędu może nadać decyzji w całości lub w części rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego ważny interes konsumentów.

W uzasadnieniu Decyzji Prezes UOKiK wskazał, że za nadaniem rygoru natychmiastowej wykonalności przemawiała w szczególności okoliczność, że klientami Spółki są w znacznym zakresie osoby starsze, powyżej 60 roku życia, cechujące się dużo większą podatnością na stosowane niedozwolone praktyki rynkowe. Oferta Spółki obejmuje produkty mające służyć poprawie stanu zdrowia, a zatem praktykami Spółki
co do zasady zostały dotknięte osoby cechujące się różnego rodzaju dolegliwościami zdrowotnymi. Ponadto, koszt oferowanych towarów jest jak na polskie warunki wysoki, bowiem sięga kilku tysięcy złotych. Zdaniem pozwanego nie ulega zatem wątpliwości, że stosowane praktyki mogą w efekcie w sposób znaczący godzić w ekonomiczne interesy konsumentów. W ocenie Prezesa Urzędu, tylko poprzez nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności zostanie w pełni zrealizowana funkcja prewencyjna wydanej decyzji. Podnieść jednocześnie należy, iż brak nałożenia rygoru natychmiastowej wykonalności może oznaczać skuteczną, z punktu widzenia Spółki, kontynuację ich stosowania.

Sąd w pełni zgadza się z powyższą oceną i dodatkowo pragnie podnieść, że Spółka pomimo wszczęcia i prowadzenia przez pozwanego postępowania administracyjnego nie zaprzestała swoich niezgodnych z prawem praktyk. W tej sytuacji zarówno ekonomiczne interesy jak i poza ekonomiczne konsumentów wymagały natychmiastowego działania i poinformowania potencjalnych konsumentów o praktykach wprowadzających w błąd. Gdyby Spółce zależało na uczciwym prowadzeniu działalności gospodarczej, to mogła po wszczęciu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów zmienić treść ulotek i sposób przeprowadzania pokazów a wówczas Prezes nie musiałby nadawać decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, a Spółka nadal mogłaby prowadzić swoją działalność, ale już w sposób zgodny z prawem.

Ustalenia odnośnie stosowania przez Spółkę zakazanych praktyk wskazywały nadto na możliwość nałożenia na nią kary pieniężnej, w myśl bowiem art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k., Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24 ustawy.

W odwołaniu powodowie podnieśli, że ustalenie wysokości kar pieniężnych nastąpiło w oparciu o algorytm, którego istnienie nie zostało w uzasadnieniu decyzji ujawnione, bowiem pozwany posługiwał się określeniem „kwot bazowych” jednakże w żadnym miejscu nie wyjaśnia, co przez to rozumie i nie wskazuje na przepisy stanowiące podstawę przyjmowania tych kwot bazowych.

Wbrew jednak zarzutom odwołania, przepisy u.o.k.i.k. nie zawierają wzorów matematycznych, którymi powinien posłużyć się pozwany przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, a jedynie zawierają listę okoliczności, które powinien uwzględnić przy jej wymierzaniu. Natomiast w ramach tych uregulowań Prezes UOKiK przyjął zasadę, iż najpierw ustala wysokość kwoty bazowej biorąc pod uwagę obrót oraz okoliczności wymienione w art. 111 ust.1 pkt 1 u.o.k.i.k. czyli:

okoliczności naruszenia przepisów ustawy,

uprzednie naruszenie przepisów ustawy,

okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy,

a następnie kwotę bazową podwyższa, jeśli wystąpiły w sprawie okoliczności obciążające lub obniża jeśli - okoliczności łagodzące.

W ocenie Sądu, przy wymiarze kar Prezes UOKIK uwzględnił dyrektywy wymiaru kary określone w powołanym przepisie.

Odnosząc się do okoliczności naruszenia przepisów ustawy, to trzeba zaznaczyć, że praktyki opisane w Decyzji ujawniały się na etapie przedkontraktowym, którego istotą jest ukierunkowanie na skłonienie jak największej liczby potencjalnych klientów Spółki do udziału w organizowanym przez nią pokazie handlowym. Należy zgodzić się z Prezesem UOKIK, że zatajanie informacji o charakterze spotkania było przemyślane. Powód musiał bowiem zdawać sobie sprawę, że konsument pod wpływem błędnego przekonania o niekomercyjnym celu „badań” dużo chętniej skorzysta z oferty udziału w spotkaniu Spółki, niż gdyby znał prawdziwy cel spotkania. Konsumenci rzetelnie poinformowani o rzeczywistym celu organizowanego przez Spółkę spotkania mogliby zrezygnować z udziału w nim i to właśnie z uwagi na jego komercyjny charakter. Dlatego mając wiedzę na temat komercyjnego charakteru spotkań powód musiał celowo nadać stosowanym ulotkom i infolinii formę sugerującą medyczny charakter spotkań.

Praktyka Powoda niechybnie może wywierać wpływ na decyzje konsumentów, którzy pozostając w błędzie co do charakteru organizowanych przez Spółkę „badań”, mogą być bardziej podatni na stosowane wobec nich działania marketingowe. Mylne wyobrażenie konsumentów w tym zakresie może mieć wpływ na podjęcie przez nich decyzji dotyczącej umowy, której w przeciwnym razie by nie podjęli, a w konsekwencji godzić w ich interesy ekonomiczne. Za szczególną szkodliwością omawianej praktyki przemawia okoliczność, że z zaproszenia do udziału w bezpłatnych badaniach medycznych korzystają co do zasady osoby schorowane, w szczególności osoby starsze, emeryci i renciści, które są w stanie wiele poświęcić, aby poprawić swój stan zdrowia.

Z kolei oceniając stopień szkodliwości drugiej praktyki Prezes UOKiK słusznie uwzględnił, że konsumenci przy pomocy prowadzonych przez Spółkę badań są wprowadzani w błąd co do stanu zdrowia, w którym się aktualnie znajdowali. Wskutek tych działań konsumenci są pozbawiani możliwości podejmowania racjonalnych decyzji rynkowych, gdyż pod wpływem otrzymanej sugestii o złym sanie zdrowia, decydują się na zakup oferowanego przez Przedsiębiorę urządzenia. Stwierdzić należy, że konsument przekonany o dobrym stanie jego zdrowia, z dużo większym krytycyzmem rozważyłby ofertę Spółki.

Odnośnie zaś stopnia i okresu stosowania obu praktyk, to były one długotrwałe gdyż były stosowane co najmniej od czerwca 2019 roku oraz miały znaczny zasięg terytorialny, bowiem Spółka organizowała pokazy na terenie całego kraju, o czym chociażby przekonuje lektura skarg składanych przez konsumentów, które pochodzą z różnych zakątków Polski. Zatem negatywnymi skutkami stosowanych praktyk potencjalnie mogła być objęta znaczna część populacji naszego kraju, a dla bytu praktyki nie jest istotna ilość konsumentów dotkniętych działaniami przedsiębiorcy, ale potencjalna. Tym samym Sąd nie podzielił zapatrywania powodów wyrażonego z odwołaniu, że „wprawdzie krąg potencjalnych konsumentów, których interesy mogły zostać naruszone wskutek zakwestionowanej procedury jest teoretycznie nieograniczony, to faktycznie mogły zaszkodzić tylko nabywcom urządzeń sprzedawanych przez powódkę ad.1”.

W sprawie za okoliczności obciążające należało uznać:

• umyślność stwierdzonego naruszenia,

• jego znaczny zasięg terytorialny,

• znaczne korzyści uzyskane przez Spółkę w związku ze stwierdzonym naruszeniem.

W konsekwencji, podwyższenie kary z uwagi na zaistnienie okoliczności obciążających było w pełni uzasadnione.

Stosownie zaś o przepisu art. 111 ust. 3 u.o.k.i.k. okolicznościami łagodzącymi są w szczególności:

dobrowolne usunięcie skutków naruszenia,

zaniechanie stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu,

podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków,

współpraca z Prezesem Urzędu w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania.

Prezes UOKiK prawidłowo ustalił, że w sprawie nie zaszły powyżej wymienione okoliczności łagodzące, czego zresztą Spółka nie kwestionowała. Natomiast podnosiła, że za okoliczność łagodzącą powinien być uznany fakt, iż Spółka z 1 506 urządzeń sprzedanych w 2020 roku przyjęła ok. 25% zwrotów.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić, gdyż zgodnie z przepisem art. 27 ustawy z 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz.U.2020.287 t.j. z dnia 2020.02.21) „Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem kosztów określonych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35.”, a przedsiębiorca jest zobowiązany o tym uprawnieniu powiadomić konsumenta (art. 12 ust. 1 pkt 9 ustawy). Innymi słowy obowiązkiem Spółki było przyjęcie oświadczeń o odstąpieniu od umowy i przyjęcie zwracanych towarów. Gdyby Spółka postąpiła inaczej mogłaby się narazić na kolejną karę pieniężną, którą mógłby nałożyć na nią pozwany za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. Podobnie za okoliczność łagodzącą nie może być uznane to, że „przez cały okres działalności nie miała także powódka żadnej sprawy sądowej z powództwa niezadowolonego klienta.”, gdyż jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie konsumenci – klienci Spółki mieli zastrzeżenia co do zgodności z prawem działań przez nią podejmowanych i dlatego zgłaszali skargi do właściwych urzędów.

Reasumując, Prezes UOKiK słusznie biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy i obowiązujące przepisy nałożył na Spółkę kary pieniężne w wysokości 173 428,00 zł (co stanowi 5,1% obrotu z 2020 roku i 51% maksymalnego wymiaru kary ) za pierwszą praktykę i 260 142,00 zł (co stanowi 3,4 % obrotu z 2020 roku i 34% maksymalnego wymiaru kary ) za drugą. W ocenie Sądu kary te są adekwatne do naruszeń jakich dopuściła się Spółka, jednocześnie spełnią funkcję represyjną i prewencyjną, zapobiegając podobnym naruszeniom w przyszłości. Stanowić będą sankcję o odpowiednim stopniu dolegliwości, nie większym niż to niezbędne dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Zgodnie z przepisem art. 106b ust. 1 u.o.k.i.k „Prezes Urzędu może nałożyć na osobę zarządzającą karę pieniężną w wysokości do 2 000 000 zł, jeżeli osoba ta, w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia, umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów określonych w art. 23a lub art. 24.”.

W odwołaniu powód nie kwestionował ustaleń Prezesa UOKiK co do jego roli w umyślnym naruszeniu przez Spółkę zbiorowych interesów konsumentów, a jedynie podnosił, że podstawą do nałożenia na niego kary było ustalenie przez pozwanego, że uzyskał on przychody w wysokości 700 000 zł, tymczasem tytułem pozyskania tych środków była dywidenda, a nie zaś gratyfikacja za sprawowanie funkcji zarządczych, co zdaniem powoda, oznacz brak związku tego przychodu z pełnieniem funkcji zarządczych.

W związku z powyższym należy przypomnieć, że zgodnie z przepisem art. 111 ust. 1 pkt 2 u.o.k.i.k. Prezes Urzędu, ustalając wysokość nakładanej kary pieniężnej, uwzględnia w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także, w przypadku kary pieniężnej, o której mowa w art. 106a i art. 106b - stopień wpływu zachowania osoby zarządzającej na naruszenie, którego dokonał przedsiębiorca, przychody uzyskane przez osobę zarządzającą u danego przedsiębiorcy, z uwzględnieniem okresu trwania naruszenia, oraz okres i skutki rynkowe naruszenia lub skutki naruszenia dla konsumentów. Zatem ustawodawca wymaga, aby wziąć pod uwagę wszelkie przychody uzyskane przez osobę zarządzającą u danego przedsiębiorcy, a nie tylko te związane z pełnieniem funkcji zarządczych.

W rozpoznawanej sprawie poza sporem było, że powód nie otrzymywał od Spółki wynagrodzenia za pełnienie funkcji jedynego członka zarządu, ale pobierał on dywidendę jako jedyny wspólnik. Co istotne, ze zgromadzonych w toku sprawy protokołów Zwyczajnych Zgromadzeń Wspólników wynika, że Spółka w latach 2019-2020 osiągnęła zysk netto w kwotach odpowiednio 67 918,18 zł oraz 593 898,48 zł, przy czym zgodnie z uchwałami Zwyczajnych Zgromadzeń Wspólników Spółki za lata 2020-2021, całość dotychczas wypracowanego zysku Spółki została wypłacona jej jedynemu wspólnikowi czyli powodowi. W konsekwencji, Prezes Urzędu stwierdził, że R. J. jedynie za dwa pierwsze lata prowadzenia działalności przez Spółkę, uzyskał przychody z tego tytułu na łączną kwotę niemalże 700.000 zł.

W tej sytuacji, kary w wysokości odpowiednio 100 000,00 zł (5% maksymalnego wymiaru kary) i 150 000,00 zł (7,5 % maksymalnego wymiaru kary) należy uznać za adekwatne do stopnia przyczynienia się powoda do naruszenia przez Spółkę przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, bowiem poza sporem było, iż powód od założenia Spółki był jej jedynym wspólnikiem i członkiem jednoosobowego zarządu, a zatem stale i bezpośrednio miał wpływ na podejmowane przez Spółkę działania, akceptował stosowane przez Spółkę ulotki oraz przebieg spotkań i sposób umawiania na nie. Uzyskane zatem przez niego dochody pochodziły w głównej mierze ze sprzecznej z prawem działalności Spółki. Jednocześnie są to kary uwzględniające możliwości finansowe powoda.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących wysokości nałożonych na powodów kar pieniężnych, należy podkreślić, że wymierzono je w wysokości adekwatnej do stopnia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, dlatego nie można uznać, ich za wygórowane. Aczkolwiek obiektywnie mogą wydawać się dość wysokie, jednakże przy ocenie wysokości nałożonych kar trzeba wziąć pod uwagę procent jaki one stanowią w stosunku do obrotu Spółki czy przychodów powoda. Natomiast o wygórowanej wysokości kar pieniężnych nie można mówić odnosząc się jedynie do ich wysokości nominalnej i porównując je z innymi karami wydanymi w podobnych sprawach, bowiem każdy przedsiębiorca ponosi zindywidualizowaną odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, co oznacza, że Prezes UOKiK jak i Sąd biorą pod uwagę specyfikę każdej sprawy, stopień naruszenia przepisów, okoliczności obciążające, łagodzące oraz przychody uzyskane z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Dlatego też przy ocenie, czy doszło do naruszenia zasady równości karania przedsiębiorców należy brak pod uwagę wszystkie okoliczności wpływające na wymiar kary oraz jej procentowy udział w dochodzie ukaranego przedsiębiorcy.

Na marginesie należy podnieść, że Prezes UOKiK odnosząc się do podniesionych w tej kwestii zarzutów, dołączył do akt sprawy kilka decyzji dotyczących naruszenia w podobny sposób zbiorowych interesów konsumentów przez innych przedsiębiorców, z treści których wynika, że wysokość nominalna kar jest na zbliżonym poziomie (Decyzja (...) k.117-125 akt sąd.) lub wyższym (Decyzja (...) k.104-116 akt sąd.) oraz dużo niższym (Decyzja (...) k. 126-130 akt adm.), a zatem nie można stwierdzić, aby Prezes UOKiK nałożył na powodów kary niewspółmiernie wysokie.

Biorąc powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powodów odwołania na podstawie art. 479 ^31a § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie obu odwołań, każdego z powodów należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od każdego z nich (w sprawie nie występowało współuczestnictwo jednolite, czy solidarność zobowiązań) na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

| Strona