Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	St.sekr.sąd. Joanna Preizner – Offman

po rozpoznaniu 9 sierpnia 2023 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. L.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z 17 grudnia 2021 r. Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że w pkt III 1 i 2 w miejsce kwoty 46 148,00 zł (czterdzieści sześć tysięcy sto czterdzieści osiem złotych) nakazuje wpisać kwotę 11 537,00 zł (jedenaście tysięcy pięćset trzydzieści siedem złotych);

oddala odwołanie w pozostałej części;

znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmA 20/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 17 grudnia 2021 r. Nr (...) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej Prezes UOKiK, Pozwany) po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów:

Na podstawie art. 27 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji
i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) (dalej u.o.k.i.k.) uznał za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów działania przedsiębiorcy Z. L. polegające na stosowaniu nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070), przejawiające się w postaci propagowania:

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to systemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu;

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...)z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to systemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu

i stwierdził zaniechanie stosowania tych praktyk z dniem 15 czerwca 2019 roku.

Na podstawie art. 27 ust. 4 w związku z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego
2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021, poz. 275),
zobowiązał przedsiębiorcę Z. L. do usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez:

zamieszczenie na stronie internetowej tego przedsiębiorcy (w dacie wydania niniejszej decyzji jest to strona internetowa pod adresem: (...)) komunikatu o następującej treści:

„ W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu (...) r. informuje, że Z. L. stosował praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów polegające na propagowaniu:

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...)z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i zaniechał stosowania tych praktyk. Decyzja Prezesa Urzędu nr (...) dostępna jest pod adresem www.uokik.gov.pl”.

Oświadczenie to Z. L. opublikuje, w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji – na swój koszt, przy czym komunikat będzie spełniał następujące wymagania:

a) napisany będzie czarną czcionką (kod szesnastkowy RGB #000000) ARIAL na białym tle (kod szesnastkowy RGB#ffffff),

b) tekst powyższego oświadczenia będzie wyjustowany,

c) umieszczony zostanie w górnej części strony głównej domeny (...) i na każdej innej stronie internetowej przedsiębiorcy zastępującej tę stronę w przyszłości, z możliwością zamknięcia informacji przez użytkownika,

d) czcionka powinna odpowiadać wielkości czcionki zwyczajowo używanej na ww. stronie internetowej, tekst umieszczony zostanie w ramce, o rozmiarze takim, aby była ona w całości wypełniona oświadczeniem, o którym mowa w niniejszym punkcie, z uwzględnieniem marginesu 2,5 cm z każdej strony,

e) fragment: „Decyzja Prezesa UOKiK nr (...)” będzie stanowić hiperłącze prowadzące do strony internetowej: (...) ,

f) oświadczenie będzie utrzymane przez okres 3 miesięcy od dnia jego opublikowania.

zamieszczenie na należącym do tego przedsiębiorcy koncie w portalu społecznościowym (...) (...) komunikatu o następującej treści:

„ W związku z decyzją Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaną w dniu (...) r. informuje, że Z. L. stosował praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów polegające na propagowaniu:

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i zaniechał stosowania tych praktyk.

Decyzja Prezesa Urzędu nr (...) dostępna jest pod adresem www.uokik.gov.pl”.

Oświadczenie to Z. L. opublikuje, w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji – na swój koszt, przy czym komunikat będzie spełniał następujące wymagania:

a) napisany będzie standardową, domyślną czcionką o wielkości zwyczajowo używanej do tworzenia komunikatów na wskazanych portalach społecznościowych,

b) fragment: „Decyzja Prezesa UOKiK nr (...)” będzie stanowić hiperłącze prowadzące do strony internetowej: (...)

c) do treści oświadczenia na jego końcu dodane zostaną znaczniki internetowe w formie poniższych hasztagów: (...)

d) oświadczenie będzie utrzymane przez okres 3 miesięcy od dnia jego opublikowania.

zamieszczenie na należącym do tego przedsiębiorcy kanale na portalu internetowym (...) (...) komunikatu o następującej treści:

„ Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w decyzji nr (...) uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania przedsiębiorcy Z. L. polegające na propagowaniu:

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

2. systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) UKRAINE LCC z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów, co wyczerpuje przesłanki art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i stwierdził zaniechanie stosowania tych praktyk. Treść decyzji nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl

Oświadczenie to Z. L. opublikuje, w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się przedmiotowej decyzji – na swój koszt, przy czym komunikat będzie spełniał następujące wymagania:

w warstwie graficznej - napisany będzie czcionką czarną (kod szesnastkowy RGB #000000) ARIAL o wielkości umożliwiającej swobodne zapoznanie się z tą informacją, na białym tle (kod szesnastkowy RGB #ffffff) w taki sposób, aby treść komunikatu w całości wypełniała ramkę widoku filmu, z uwzględnieniem marginesu 2,5 cm z każdej strony w trybie domyślnym funkcjonowania serwisu (...),

tekst komunikatu będzie umieszczony poziomo, wyjustowany, czytelny, nieruchomy, widoczny przez cały czas, gdy użytkownik zapoznaje się z jego treścią (oświadczenie nie może przybrać formy np. rotacyjnego banera czy slajdera),

w opisie znajdującym się bezpośrednio pod ww. filmem umieszczone zostaną, napisane czcionką używaną w trybie domyślnym funkcjonowania serwisu (...), jak następuje:

- skopiowana treść ww. komunikatu, przy czym fragment „Treść decyzji
nr (...) dostępna jest na stronie www.uokik.gov.pl” ma stanowić hiperłącze prowadzące do strony internetowej (...)

- na końcu oświadczenia znaczniki internetowe w formie poniższych hasztagów: (...)

w warstwie dźwiękowej - podana zostanie pełna treść ww. oświadczenia, która zostanie przeczytana przez lektora w sposób komunikatywny, wyraźny i zrozumiały,

czas trwania filmu wyniesie co najmniej 2 minuty,

f) oświadczenie będzie utrzymane przez okres 3 miesięcy od dnia jego opublikowania.

Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 106 ust. 6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył na przedsiębiorcę Z. L.:

karę pieniężną w wysokości 46 148,00 zł (słownie: czterdzieści sześć tysięcy sto czterdzieści osiem złotych), co stanowi równowartość 10.000 euro, za stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w pkt I.1) sentencji niniejszej decyzji, płatną do budżetu państwa;

karę pieniężną w wysokości 46 148,00 zł (słownie: czterdzieści sześć tysięcy sto czterdzieści osiem złotych), co stanowi równowartość 10.000 euro, za stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w pkt I.2) sentencji niniejszej decyzji, płatną do budżetu państwa.

Na podstawie art. 77 ust. 1 w związku z art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r.
o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2021 r. poz. 275) oraz art. 263 § 1
i art. 264 § 1 ustawy bd dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego
(Dz. U. z 2021 r. poz. 735) w związku z art. 83 ww. ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentów obciążył przedsiębiorcę Z. L., kosztami przeprowadzonego postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w kwocie 17,70 zł (słownie: siedemnaście złotych 70/100) i zobowiązał do zwrotu tych kosztów w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji.

Odwołanie od przedmiotowej Decyzji złożył powód, zaskarżając ją w całości i zarzucając:

błędne ustalenie, że powód w okresie objętym ustaleniami decyzji oraz późniejszym prowadził działalność jako przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 pkt 1 u.o.k.i.k. i art. 2 pkt 1 u.p.n.p.r., a w konsekwencji błędne zastosowanie art. 27 ust. 4 w zw. z art. 26 ust. 2 oraz art. 106 ust. 1 pkt 4 i art. 106 ust. 6 u.o.k.i.k., pomimo tego, że powód prowadził we wskazanym okresie jedynie działalności jako artysta estradowy;

błędne ustalenie, ze powód w sposób świadomy propagował system promocyjny typu piramida, podczas gdy działanie opisane w uzasadnieniu decyzji wynikały z błędnej oceny systemu związanej z jego osobistym uczestnictwem w systemie oraz z promocją samego powoda jako artysty;

naruszenie dyrektywy wymiaru kar pieniężnych wynikających z przepisów art. 11 ust. 3 i 4 w zw. z art. 106 ust. 1 w zw. z art. 106 ust. 1 pkt 4 i art. 106 ust. 6 u.o.k.i.k. poprzez ustalenie wysokości kar nałożonych na powoda w maksymalnej dopuszczalnej wysokości, pomimo niewystępowania żadnych okoliczności obciążających oraz niewątpliwych okoliczności łagodzących w tym brak jakiegokolwiek udziału w tworzeniu, organizowaniu i administrowaniu systemem oraz nieuzyskanie jakichkolwiek korzyści w związku z zarzucanymi działaniami.

W związku z powyższymi zarzutami Powód wniósł o:

uchylenie Decyzji w całości;

zasądzenie na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w uzasadnieniu odwołania.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, jak również o oddalenie wniosków dowodowych zawartych w odwołaniu jako niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Portal (...) ((...)) był przedstawiany przez jego twórców (...) z siedzibą w D. (dalej również (...)) i (...) z siedzibą we L. (dalej również (...) (...)) jako portal do komunikowania się poprzez platformę społecznościowo - multimedialną, którego cechą jest wynagradzanie Użytkowników za ich aktywność.

Rejestracja na (...) była bezpłatna i możliwa jedynie poprzez osobę polecającą/konto innego Użytkownika. Jeżeli zainteresowany nie wybrał osoby polecającej została ona przyznana przez system automatycznie.

Zgodnie z Regulaminem (...), Użytkownik to – fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową bądź posiadająca w inny sposób odpowiednie uprawnienie regulowane przepisami krajowymi, do uczestnictwa w portalu, jeśli takowe jest konieczne. Z kolei, Użytkownik Premium – Użytkownik uzyskuje takowy status w momencie zakupu pierwszego pakietu produktów (któregokolwiek) o wartości minimum (...)

Po rejestracji na portalu (...) Użytkownik wchodził w skład społeczności platformy społecznościowo- multimedialnej i uzyskiwał możliwość osiągania korzyści np. za swoją aktywność w społeczności (...) (dodawanie postów, „lajkowanie” itd.).

W celu jednak zapewnienia dynamicznego przyrostu liczby uczestników, model biznesowy (...) opierał się na nabywaniu przez Użytkowników produktów i usług (...) wraz z prawem do udziału w zyskach, najczęściej w formie prowizji, wypłacanej od wartości zakupu dokonanego przez osoby polecone przez Użytkownika. Celem zmobilizowania Użytkowników (społeczności (...)) do polecania świadczonych usług/sprzedawanych towarów opracowany został system sprzedaży, którego korzyści zostały opisane i zawarte w Modelu Zarobkowym i opracowanym Planie Marketingowym, zawierającym zasady zarobkowania w (...) (okoliczności niesporne).

Z kolei Portal (...) ((...)) został uruchomiony w kwietniu 2016 r. Na tej platformie ww. przedsiębiorcy oferowali sprzedaż usługi emisji reklam, a także możliwość uzyskania dodatkowych korzyści w zamian za aktywność polegającą na oglądaniu określonej liczby reklam przez ściśle określony czas i w ściśle określonych interwałach czasu.

Postanowienia dotyczące (...) i (...) były zawarte w tym samym Regulaminie. Sposób funkcjonowania (...) opisano w § 8 tego dokumentu oraz Planie Marketingowym. Każda osoba rejestrująca się na portalu (...) była automatycznie zarejestrowana również na platformie (...).

Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w Regulaminie dotyczącymi (...), Użytkownik - pod warunkiem oglądania ściśle określonej liczby reklam w danym czasie - otrzymuje prawo do udziału w podziale zysków generowanych przez Usługodawcę. Usługę tę Użytkownik może wykorzystać dla swoich potrzeb biznesowych (zamieszczać reklamy dotyczące swojej działalności gospodarczej), jak i może oglądać reklamy reklamodawców zewnętrznych. Jak stanowi pkt 8.5 Regulaminu, (...) „(…) funkcjonuje w ramach modelu (...) przy czym nie jest to program inwestycyjny i nie może być jako taki określany przez Użytkowników.”.

Prawo do udziału w zyskach przysługiwało, gdy Użytkownik obejrzał (ogląda m.in. przez 30 sekund) 10 reklam dziennie na platformie (...). Warunkiem wzięcia udziału w podziale zysków było wykupienie usługi reklamowej, w ilości m.in. jednego pakietu reklamowego ((...)) oraz obejrzenie minimum 10 reklam dziennie.

Zgodnie z opracowanym Planem Marketingowym Użytkownicy posiadali przyznane Statusy, przy czym w ramach (...) było pięć takich Statusów. Pierwszy darmowy przyznawany był automatycznie wraz z założeniem konta (każdy zarejestrowany na portalu (...) był jednocześnie zarejestrowany na platformie (...)), pozostałe mogły być wykupione na okres np. 1 miesiąca, 6 miesięcy czy 1 roku.

Z każdym Statusem wiązała się możliwość uzyskania prowizji od osób zaproszonych przez Użytkownika do systemu oraz maksymalna, dostępna liczba aktywnych pakietów reklamowych.

System prowizji za wprowadzenie nowych Użytkowników platformy (...), skonstruowany był w sposób zapewniający ich uzyskanie z kilku (tj. II-V) poziomów struktury „piramidy”. Jednak tylko posiadając status V Użytkownik mógł uzyskiwać korzyści płynące z wszystkich tych poziomów. Korzystne było zatem większe zaangażowanie się poprzez wykup status najdroższego. Co więcej, ponieważ statusy miały charakter czasowy/okresowy, to aby zachować swoje dotychczasowe „prawo do uzyskania korzyści”, Użytkownik musiał dokonać kolejnego wydatku z tytułu ponownego wykupu statusu, czyli cyklicznie powinien dokonywać dalszych wpłat w celu utrzymania swojej pozycji w strukturze.

(...) funkcjonował w oparciu o sieć budowaną na systemie poleceń. Każdy członek/uczestnik systemu musiał zostać zarekomendowany przez osobę już zarejestrowaną w sieci, co umożliwiało tej osobie (rekomendującemu) uzyskanie wynagrodzenia. Na szczycie utworzonej struktury znajdowali się (...) i (...) (...), którzy w związku z utworzonym systemem otrzymywali korzyści majątkowe. Natomiast Użytkownicy, którzy przystąpili do modelu zarobkowego i wykupili dany status (II-V), budowali strukturę poprzez umieszczanie osób zwerbowanych na kolejnych, niższych szczeblach hierarchii (piramidy) i uzyskiwali korzyści po spełnieniu określonych warunków, ustalonych w Planie Marketingowym.

Rodzaje statusów:

- Status I – darmowy, nadawany automatycznie w chwili rejestracji:

- Status II – kupowany za(...)/na 1 rok lub za(...)/6-m-cy:

- Status III - kupowany za (...)/na 1 rok lub za (...)/6-m-cy albo(...)/1 m-c:

- Status IV - kupowany za(...)/na 1 rok lub za (...)/6-m-cy (...)/1 m-c:

- Status V - kupowany za (...)/na 1 rok lub za(...)/6-m-cy albo(...)/1 m-c:

Użytkownicy, w zależności od wykupionego Statusu (od II do V) otrzymywali prowizję od zakupów pakietów reklamowych przez osoby zaproszone do systemu (1-8%) (okoliczności niesporne).

Z. L. jest artystą, producentem muzycznym, producentem teledysków, kompozytorem, aranżerem, autorem piosenek, realizatorem dźwięku oraz (...) Stowarzyszenia (...) oraz (...) (okoliczności niesporne, zrzut z ekranu: (...) wyświetlone w dniu 22 października 2021 r.). W ramach działalności zawodowej gra koncerty muzyczne i realizuje nagarnia na rzecz innych wykonawców (okoliczności niesporne).

Z. L. w okresie od kwietnia 2016 roku do momentu zaniechania praktyki tj. 15 czerwca 2019 roku propagował ww. systemy promocyjne za pośrednictwem szeregu różnego rodzaju komunikatów skierowanych do potencjalnych użytkowników,
w tym w środkach masowej komunikacji. Posiadał przy tym własną stronę internetową – (...), a także kanał w serwisie internetowym (...), gdzie dostępne były nagrania prezentujące projekty propagowane przez Z. L., w tym napisane przez Przedsiębiorcę piosenki propagujące (...) i (...) jak (...) czy (...) Przykładowo:

W 2018 na stronie (...) widniały wpisy o treści:

(zrzut z ekranu: (...) , wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(zrzut z ekranu: fragment teledysku do piosenki (...)

(...)

(...)

(...)

(zrzut z ekranu: (...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(...)

(zrzut z ekranu: (...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(...)

(zrzut z ekranu:(...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(zrzut z ekranu: (...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(zrzut z ekrany: fragment teledysku do piosesnki (...))

(zrzut z ekranu:(...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(zrzut z ekranu: (...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

(zrzut z ekranu: (...) (...)/, wyświetlone w dniu 25.10.2021 r.)

Z. L., oprócz aktywności w Internecie, brał udział w wydarzeniach związanych z promocją (...) i (...), podczas których – jak np. w 2017 w K. - wykonywał m.in. skomponowane przez siebie utwory zachęcające do korzystania z portalu internetowego (...) oraz portalu reklamowego (...):

(zrzut z ekranu:(...), wyświetlone w dniu 20 stycznia 2021 roku)

Przedsiębiorca na swojej stronie internetowej (...) wskazywał, że dzięki uczestnictwu w (...) oraz (...) jego życie uległo zmianie na lepsze, w tym status finansowy – jak to ujął – „znalazł się na zupełnie nowym, wyższym poziomie”:

(zrzut z (...) odnoszący się do strony (...), wyświetlone w dniu 25 stycznia 2021 r.).

Powód prowadził również działalność marketingową za pośrednictwem kanału na platformie (...) – (...), gdzie zachęcał do rejestracji w rekomendowanych programach oraz współpracy z(...)

(zrzut z ekranu:(...), wyświetlone w dniu 21.01.2021 r.)

W związku z prowadzoną działalnością promocyjną Powód uzyskiwał określone przychody (płyta CD ze zrzutami z ekranu k. 91a akt adm., zeznania k. 63 akt sąd.).

Decyzją z 6 lipca 2020 r. Nr (...) Prezes UOKiK uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działanie:

(...) z siedzibą w D. ((...)),

„(...)z siedzibą we L. (U.),

polegające na założeniu, prowadzeniu i propagowaniu:

systemu funkcjonującego na portalu internetowym (...), w ramach którego konsument dokonuje zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu – co stanowi system promocyjny typu piramida, o którym mowa w art. 7 pkt 14 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) i tym samym wyczerpuje przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

systemu funkcjonującego na platformie reklamowej (...), w ramach którego konsument dokonuje wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona jest przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu - co stanowi system promocyjny typu piramida, o którym mowa w art. 7 pkt 14 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070) i tym samym wyczerpuje przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów;

i stwierdził zaniechania stosowania tych praktyk przez:

„

„(...) z siedzibą we L. (U.) - z dniem 4 lipca 2018 r.,

„

(...) z siedzibą w D. ((...)) - z dniem 15 czerwca 2019 r. (decyzja k. 9-29 akt adm.).

Mając na uwadze powyższe, Prezes UOKiK postanowieniem z 3 marca 2021 r. nr (...), wszczął wobec powoda postępowanie dotyczące stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej, o której mowa w art. 7 pkt 14 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2070, dalej u.p.n.p.r.), polegającej na propagowaniu:

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na portalu internetowym (...),dalej również: (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, co może wyczerpywać przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 uokik;

systemu promocyjnego typu piramida, założonego i prowadzonego przez (...) z siedzibą w D. ((...)) oraz (...) z siedzibą we L. (U.), funkcjonującego na platformie reklamowej (...), dalej również: (...), w ramach którego to sytemu konsument dokonywał wykupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, których wysokość uzależniona była przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu, co może wyczerpywać przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 3 u.o.k.i.k. (postanowienie k. 2-6 akt adm.). O czym powiadomił powoda pismem z tego samego dnia ( zawiadomienie k. 7akt adm.).

W odpowiedzi na postawione zarzuty, powód pismem z 22 marca 2021 r. wskazał m.in. że nie posiada statusu przedsiębiorcy, tym samym nie może być stroną postępowania prowadzonego przez Prezesa UOKiK, jest niezależnym muzykiem, nie prowadził działalności marketingowej, zaś w mediach społecznościowych promuje wyłącznie własną twórczość artystyczną. Wskazał, że z (...) był związany od kwietnia 2016 r., kiedy kupił pierwszy pakiet reklamowy za (...), żeby przetestować platformę. Podkreślił, że podstawowym jego celem jako użytkownika (...) nie było uzyskanie dodatkowego zarobku, lecz promowanie swojej twórczości artystycznej. Zgodnie z treścią pisma nie uzgadniał i nie otrzymywał żadnych korzyści majątkowych za promowanie systemu (...) w tym za występ na wydarzeniu w K. w 2017 roku czy skomponowanie piosenki: (...). Ponadto wskazał, że gdy (...) wstrzymało wypłatę środków powziął informację z Internetu, że firma jest podejrzewana o „piramidę finansową”. Od tego czasu, jak wskazał, starał się skasować wszystko ze strony internetowej oraz konta na (...) co by go łączyło z (...) (pismo powoda z 22/03/2021 r. k. 30-34 akt adm.).

W piśmie z 13 sierpnia 2021 r. (k.40-41 akt adm.) Z. L. wskazywał nadto, że w 2020 roku uzyskał bardzo niskie dochody i nadal uzyskuje w 2021 r. niskie dochody niepozwalające na zapłacenie jakichkolwiek kar. Z danych, które przekazał wynika, że w 2020 roku osiągnął obrót w wysokości: [tajemnica przedsiębiorstwa] (k. 50-53 akt adm.), w 2019 roku obrót w wysokości: [tajemnica przedsiębiorstwa] (k. 46-49 akt adm.), zaś w 2018 r.- w wysokości [tajemnica przedsiębiorstwa] (k.43-45 akt adm.).

Pismem z 25 listopada 2021 r. Prezes UOKiK zawiadomił powoda o zakończeniu postępowania dowodowego w przedmiotowej sprawie oraz możliwości zapoznania się z aktami sprawy. Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego uprawnienia (zawiadomienie k. 92 akt adm.).

Prezes UOKiK 17 grudnia 2021 roku wydał zaskarżoną Decyzję ( decyzja k.93-108 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych w sprawie dokumentów, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania, jak też w oparciu o wyjaśnienia powoda złożone na rozprawie 9 sierpnia 2023 roku, co do których wiarygodności Sąd nie miał zasadniczych zastrzeżeń, albowiem znajdowały odzwierciedlenie w dowodach zgromadzonych w toku postępowania administracyjnego.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja Prezesa UOKIK dotycząca stosowania przez powoda praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa, a samo działanie organu regulacyjnego zostało podjęte w interesie publicznym, zgodnie z art. 1 ust. 1 u.o.k.i.k. Jedynie co do wysokości kary Sąd odmienne od pozwanego ustalił istnienie okoliczności obciążających, co miało wpływ na ostateczną wysokość kary.

W pkt I i II Decyzji Prezes UOKiK określił niedozwolone praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, jakich miał dopuścić się powód. Pozwany przyjął, że praktyki te stanowią nieuczciwe praktyki rynkowe w rozumieniu przepisów prawa.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 u.o.k.i.k. zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k. przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności w postaci nieuczciwych praktyk rynkowych wymienionych w pkt 3 ustępu tego przepisu.

W pierwszej kolejności zaznaczyć więc trzeba, że niedozwoloną praktykę, o której mowa powyżej może stosować jedynie przedsiębiorca.

Zgodnie z art. 4 pkt 1 u.o.k.i.k. w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm.) za przedsiębiorcę uznaje się osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonującą działalność gospodarczą. Działalnością gospodarczą, w świetle art. 3 ww. ustawy Prawo przedsiębiorców, jest natomiast, zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

W doktrynie podkreśla się, że rozstrzygając, czy określonej kategorii podmiotów można na gruncie u.o.k.i.k. przypisać status przedsiębiorcy, należy pamiętać, że rolą tej ustawy jest podejmowanie w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów, a więc kształtowanie warunków rozwoju i ochrony konkurencji jako dobra publicznego, żeby zaś cele te osiągnąć, u.o.k.i.k. musi obejmować wszystkich rzeczywistych uczestników obrotu gospodarczego. I taka też jest ustawowa definicja przedsiębiorcy - jest nim każdy podmiot rzeczywiście występujący na rynku z ofertą zakupu lub sprzedaży towarów (lub z taką ofertą mogący wystąpić), bez względu na to, czy status "przedsiębiorcy" przysługuje mu z mocy innych przepisów prawa. Nie ma też znaczenia to, czy jego obecność na rynku lub zamiar uczestniczenia w nim jest realizacją jego podstawowej funkcji - działalności gospodarczej, czy też jest motywowany innymi względami. Dla realizacji opisanych powyżej celów w u.o.k.i.k. wprowadzono autonomiczną definicję przedsiębiorcy. (E. Stawicki [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, wyd. II, red. A. Stawicki, Warszawa 2016, art. 4.).

Powód jest przedsiębiorcą, ponieważ po pierwsze, jest osobę fizyczną wykonująca zawód muzyka artysty estradowego we własnym imieniu i na własny rachunek, po drugie, zakładając i prowadząc stronę internetową drHajs.pl wykonywał zorganizowaną działalność zarobkową we własnym imieniu i w sposób ciągły. Z wpisów na stronie nie wynikało jedynie, że jest entuzjastycznie nastawiony do projektu, ale że na nim zarabia i inni też mogą zarabiać, o czym świadczą poniższe wpisy:

„

(...)

„

(...),

„

(...),

„

(...)”.

Jednocześnie nie ma dowodów na to, że działalność była prowadzona w celu niezarobkowym.

W odwołaniu powód podniósł, że jest niezależnym muzykiem, nie prowadził działalności marketingowej, zaś w mediach społecznościowych promuje wyłącznie własną twórczość artystyczną. Powyższe zdanie byłoby prawdziwe, gdyby nie fakt, że oprócz działalności czysto artystycznej, w okresie od 2016 do 2019 roku powód prowadził stronę internetową (...) oraz kanał na portalu (...), gdzie zachęcał konsumentów do zainwestowania w systemy promocyjne i zarabiania na nich, tak jak on to robi. Do tych okoliczności powód w ogóle nie odnosi się w odwołaniu, bowiem skupia się jedynie na części działalności artystycznej. Gdyby powód jedynie ograniczył się do skomponowania piosenek o systemach promocyjnych (...) i (...) można by było rozważać, czy w tym zakresie prowadził działalność gospodarczą jako przedsiębiorca w rozumieniu u.o.k.i.k., jednakże w stanie faktycznym sprawy ustalono, że powód opracował specjalne narzędzia w postaci strony internetowej i kanałów w mediach społecznościowych za pomocą których prowadził zorganizowaną działalność zarobkową. Tym samym słusznie przyjął pozwany, że powód działał w swoim imieniu w sposób metodyczny, w oparciu o odpowiednie narzędzia komunikacyjne niezbędne dla realizacji promocji, w celu zarobkowym. Fakt, że powód był, jak to podniesiono w odwołaniu jedynie uczestnikiem systemu, nie zmienia oceny, że był nim aby osiągnąć korzyści majątkowe, a będąc uczestnikiem namawiał innych do przystąpienia do systemu.

Oceny tej nie zmienia fakt, iż powód od 2012 roku nie jest wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (okoliczność niesporna), albowiem wpis ma charakter jedynie deklaratoryjny i nie przesądza sam w sobie, czy dany podmiot jest czy nie przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Z powodów wskazanych powyżej nie można zgodzić się z powodem, że wykupił kilka pakietów reklamowych jedynie w celu dodatkowej promocji własnej twórczości, aczkolwiek Sąd nie kwestionuje faktu, iż być może taka była początkowo motywacja powoda, jednakże później przyjęła ona wyżej opisaną zorganizowaną formę namawiania innych do udziału w (...) i (...).

Reasumując w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu administracyjnym Sąd nie miał wątpliwości, że w okresie wskazanym w uzasadnieniu Decyzji powód prowadził działalność gospodarczą, a tym samym był przedsiębiorcą.

Działanie przedsiębiorcy, dla stwierdzenia, że stanowi niedozwoloną praktykę z art. 24 ust. 2 u.o.k.i.k., musi być sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami. Sprzeczne z prawem jest zaś stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych zarzucanych powodowi, gdyż wedle przepisu art. 3 u.p.n.p.r. zakazane jest stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych. Przy czym w myśl art. 2 pkt 4 u.p.n.p.r. praktykę rynkową - rozumie się jako działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta. Natomiast zgodnie z art. 2 pkt 3 u.p.n.p.r. produkt rozumie się jako każdy towar lub usługę, w tym nieruchomości, prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych.

W Decyzji stwierdzono, że powód dopuścił się praktyk określonych w art. 7 pkt 14 u.p.n.p.r. zawierającym tak zwaną czarną listę niedozwolonych praktyk rynkowych. Zgodnie z tym przepisem nieuczciwymi praktykami rynkowymi w każdych okolicznościach są wyliczone w nim konkretne praktyki rynkowe wprowadzające w błąd, w tym m.in. zakładanie, prowadzenie lub propagowanie systemów promocyjnych typu piramida, w ramach których konsument wykonuje świadczenie w zamian za możliwość otrzymania korzyści materialnych, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży lub konsumpcji produktów.

Przepis powyższy jest implementacją pkt 14 załącznika I do Dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 149 z 11.06.2005 r., s. 22 i n.) (Dyrektywa). Motyw 17 powołanej Dyrektywy wskazuje, iż ww. załącznik I został stworzony w celu zidentyfikowania praktyk, które należy uznać za nieuczciwe, bez konieczności oceny konkretnego przypadku w świetle przepisów art. 5-9 Dyrektywy.

Podobnie więc w art. 7 u.p.n.p.r. uregulowano, że wymienione w nim praktyki rynkowe są nieuczciwe w każdych okolicznościach, co oznacza przyjęcie a priori, że dane praktyki są nieuczciwe, bez potrzeby udowadniania wypełnienia przesłanek uznania ich za nieuczciwe, wynikających z art. 4 ust. 1 u.p.n.p.r., zgodnie z którym praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Nie trzeba zatem badać ani czy stosowana praktyka jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, ani czy w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta, a w związku z tym oceniać profilu przeciętnego konsumenta. Wystarczającym jest zatem stwierdzenie, że praktyka była nakierowana również na konsumenta. Innymi słowy zarzut dotyczący braku określenia w Decyzji modelu przeciętnego konsumenta, należało uznać za niezasadny.

Z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, że udział w systemach promocyjnych, promowanych przez powoda nie był uzależniony od prowadzenia działalności gospodarczej przede wszystkim powód ze swoim przekazem publikowanym na stronie (...) na kanał (...).com oraz mediach społecznościowych docierał do każdej osoby, w tym przedsiębiorcy i konsumenta.

Ponadto użytkownik w procesie rejestracji potwierdzał, iż został poinformowany, o tym, że: „ podstawowym zastosowaniem Modelu zarobkowego jest działalność jako przedsiębiorca (B2B), w związku z czym Użytkownik taki status powinien posiadać chyba że nie jest to konieczne wedle przepisów kraju, w którym ma on miejsce zamieszkania” (3.4.3 Regulaminów (...) i (...)). Z treści cytowanego postanowienia jednoznacznie wynika, że oferta kierowana była nie tylko do przedsiębiorców, ale także do konsumentów. Status użytkownika nie był w żaden sposób weryfikowany. Niewątpliwie, w rozpatrywanej sprawie, możliwość skorzystania z propagowanych przez powoda systemów promocyjnych typu piramida była kierowana do każdego zainteresowanego, dowolnej osoby fizycznej, mogącej być uczestnikiem systemu, to jest także do konsumentów.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że powód nie ograniczał swojego działania tylko i wyłącznie do przedsiębiorców, a i w projektach, w których podmioty miały wziąć udział w następstwie jego działania nie wykluczano konsumentów.

Aby zakwestionowane w Decyzji działania powoda mogły zostać uznane za nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 7 pkt 14 u.p.n.p.r. musiały być spełnione następujące przesłanki:

istnienie systemu promocyjnego, w ramach którego konsument wykonywałby świadczenie za możliwość (obietnicę) uzyskania korzyści materialnych a korzyści te uzależnione byłyby przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży czy konsumpcji produktów,

powód musiałby propagować ten system promocyjny.

Podkreślenia wymaga, że Prezes UOKIK wydał 6 lipca 2020 r. decyzję nr (...) (wyrokiem z 28/09/2022 r. w sprawie XVII AmA 70/20 SOKiK oddalił odwołania od decyzji, jednakże wyrok nie jest prawomocny), w której uznał, że Spółka (...) z siedzibą w D. i „(...) z siedzibą we L. utworzyły i prowadziły dwa systemy promocyjne typu piramida:

- pierwszy system funkcjonujący na portalu internetowym (...), w ramach którego konsument dokonywał zakupu jednego z Pakietów przewidzianych w Planie Marketingowym, będącym częścią regulaminu określającego warunki świadczenia usług portalu (Pakiety: (...)) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci bonusów lub prowizji określonych we wskazanym powyżej regulaminie, które to korzyści były uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu;

- drugi system funkcjonujący na platformie reklamowej (...), w ramach którego konsument dokonywał zakupu jednego ze Statusów (od Statusu II do Statusu V) w zamian za możliwość uzyskania korzyści materialnych w postaci prowizji, której wysokość uzależniona jest przede wszystkim od wprowadzenia nowych członków (konsumentów) do systemu.

Zgodnie z Planem Marketingowym (...) konsument był motywowany, zachęcany do „zapraszania nowych Użytkowników” w zamian za korzyści mierzalne w postaci ustalonych bonusów, za werbowanie kolejnych osób. Cechą systemu było uzależnienie możliwości uzyskania tych korzyści materialnych za wykonane przez Użytkownika świadczenie, tj. zakup danego pakietu (...) Zakup pakietu pierwszego ((...) miał charakter uiszczenia „opłaty wpisowej” w kwocie min. 10$ za uczestnictwo w systemie. W związku z tym zakupem Użytkownik „wchodził” do struktury utworzonej dla tego pakietu i miał możliwość uzyskania korzyści pod warunkiem wprowadzenia do systemu innego Użytkownika. W miarę rozwoju struktury (powstawania jej kolejnych poziomów) Użytkownik zakupując następnie inne/droższe pakiety (do (...)) miał możliwość uzyskania wyższych profitów ze struktur tworzonych w ramach tych pakietów. Konsument dokonywał zatem wpłat tytułem zakupu pakietów oraz uzyskiwał korzyści (zarobek) dzięki rozbudowie struktury poprzez pozyskanie nowych Użytkowników. Użytkownik nie musiał tego czynić, ale był zachęcany do większego zaangażowania się i zakupu dalszych pakietów, co dawało mu możliwość uzyskania większych korzyści.

Potwierdzeniem tego, iż korzyści materialne uzyskiwane przez konsumentów uzależnione byłyby przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży czy konsumpcji produktów, świadczy fakt, iż każdy członek/uczestnik/Użytkownik systemu musiał zostać zarekomendowany przez osobę już zarejestrowaną w sieci, co umożliwiało tej osobie (rekomendującemu) uzyskanie wynagrodzenia.

Podobnie jak w (...) w (...) - zgodnie z Planem Marketingowym – każdy konsument był motywowany, zachęcany do „zapraszania nowych użytkowników” w zamian za wymierne korzyści/prowizje. Warunkiem uzyskania korzyści, w przypadku (...), był wykup określonego statusu (od II do V), bowiem tylko posiadając dany status konsument był wynagradzany za wprowadzanie nowego Użytkownika do systemu, przy czym dokonany przez nowego Użytkownika zakup (...) służył do określania wartości tego wynagrodzenia/tej korzyści.

System prowizji za wprowadzenie nowych Użytkowników platformy (...) skonstruowany był w sposób zapewniający ich uzyskanie z kilku (tj. II-V) poziomów struktury „piramidy”. Jednak tylko posiadając status V, Użytkownik mógł uzyskiwać korzyści płynące z wszystkich tych poziomów. Korzystne było zatem większe zaangażowanie się poprzez wykup najdroższego statusu. Co więcej, ponieważ statusy miały charakter czasowy/okresowy, to aby zachować swoje dotychczasowe „prawo do uzyskania korzyści”, Użytkownik musiał dokonać kolejnego wydatku z tytułu ponownego wykupu statusu, czyli cyklicznie powinien dokonywać dalszych wpłat w celu utrzymania swojej pozycji w strukturze.

(...) również funkcjonował w oparciu o sieć budowaną na systemie poleceń. Każdy członek/uczestnik systemu musiał zostać zarekomendowany przez osobę już zarejestrowaną w sieci, co umożliwiało tej osobie (rekomendującemu) uzyskanie wynagrodzenia.

Zakup danego statusu był więc świadczeniem a cały system funkcjonował w oparciu o pozyskiwanie nowych członków, którzy także wykonywali świadczenia i w zamian za to świadczenie również otrzymywali możliwość uzyskania wynagrodzenia.

Warto podkreślić, że dla udowodnienia istnienia systemu promocyjnego typu piramida, konieczne jest wykazanie, że konsument uzyskuje korzyść materialną przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu, a nie od sprzedaży czy konsumpcji produktów. Innymi słowy fakt, iż konsument uzyskuje korzyść materialną za sprzedaż lub konsumpcję towarów, nie świadczy o tym iż nie mamy do czynienia z niedozwolonym systemem promocyjnym, warunkiem stawianym przez ustawę jest bowiem aby korzyści z wprowadzenia innych konsumentów do systemu były przeważające nad korzyściami uzyskiwanymi z innego tytułu, i tak też było w rozpoznawanej sprawie. O czym świadczą opisane powyżej zasady działania wszystkich systemów, ale także sposób ich reklamowania, w którym zasadniczy nacisk kładziono na zapraszanie kolejnych osób do systemu a nie na promowaniu produktów i usług, które można uzyskać za zakup pakietów, albo (...)

Powód propagował te systemy, bowiem nie tylko opisywał z wielkim entuzjazmem ich zalety, zachwalając je, ale przekonywał do zaangażowania się w nie i zarabiania na tym, potwierdzają to min. następujące wpisy zamieszczane przez powoda w internecie:

„(...)

„(...)

„(...);

(...)

(...)

(...)

Istotnym jest również, to że osobiście pomagał zakładać konta i wejść do systemu (zrzut z ekranu) „Zarejestruj się w (...) i zarabiaj razem ze mną na klikaniu w reklamy”, „jeśli nie masz jeszcze konta w (...) możesz założyć je TUTAJ”, ”jeśli nie masz jeszcze profilu w (...) to pomogę Ci go założyć-wystarczy że napiszesz w komentarzu CHCE ZAŁOŻYĆ PROFIL – a ja postaram skontaktować się z Toba jak najszybciej a nawet spotkać się z Tobą osobiście (…)”.

W tej sytuacji Sąd uznał, podobnie jak organ, że zostały wypełnione przesłanki z art. 7 ust. 14 u.p.n.p.r., i powód stosował opisane w Decyzji nieuczciwe praktyki rynkowe, które naruszały zbiorowe interesy konsumentów, albowiem mogły dotyczyć każdego konsumenta z uwagi na fakt, że przekazy dotyczące promocji systemów- piramid skierowane były do nieograniczonego kręgu odbiorców. Tym samym wszystkie praktyki należało stypizować jako praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 3 u.o.k.i.k.

Prezes UOKIK prawidłowo ocenił, że zaniechanie przez powoda praktyki określonej w pkt I sentencji Decyzji nastąpiło 15 czerwca 2019 roku.

W odwołaniu powód kwestionował tą datę wskazując, podobnie jak w toku postępowania administracyjnego, że zaniechał promowania (...) i (...) na początku 2018 r., jednak powyższe informacja nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie, bowiem z zrzutów z ekranu ze strony (...) wynika, że powód dokonywał wpisów dotyczących systemów jeszcze w we wrześniu 2018 roku (...) (...)( (...) ). Z kolei podczas przesłuchania w charakterze strony, powód stwierdził „(...) (k.63 akt sąd.).

Innymi słowy powód nie był w stanie przedstawić dowodów na wskazanie konkretnej daty zaprzestania propagowania obu systemów, mimo iż zgodnie z art. 27 ust. 3 u.o.k.i.k. ciężar udowodnienia okoliczności, że przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 24 spoczywa na nim.

Natomiast Prezes Urzędu ustalił, że (...)z siedzibą we L. oraz (...) z siedzibą w D. zaniechali stosowania praktyki związanej z utworzeniem, prowadzeniem i progowaniem systemów promocyjnych typu piramida (...) i (...), ostatecznie z dniem 15 czerwca 2019 r., i tę datę przyjął za datę zaniechania praktyki propagowania tych systemów przez Z. L.. Powyższe ustalenie Sąd uznał za prawidłowe i mające oparcie w ustalonym stanie faktycznym.

W tym miejscu należy podkreślić, że wbrew zarzutom odwołania, pozwany nie przypisał powodowi udziału w tworzeniu, organizowaniu i administrowaniu systemami, tylko jego propagowanie, a zatem zarzuty dotyczące uwzględnienia tych okoliczności przy wydawaniu decyzji nie mogły okazać się skuteczne.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, zasadne było wydanie Decyzji co do każdej z praktyk w oparciu o art. 27 ust. 1 i 2 u.o.k.i.k., w świetle którego nie wydaje się decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i nakazującej zaniechanie jej stosowania, jeżeli przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 24, ale decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającą zaniechanie jej stosowania.

Istniały również podstawy do wdrożenia przez Prezesa UOKIK środków o których mowa w art. 26 ust. 2- 4 u.o.k.i.k., gdyż stosownie do treści art. 27 ust. 4 u.o.k.i.k., w razie zaprzestania stosowania praktyk, przepisy art. 26 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie zaś z art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. w decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Stosownie natomiast do treści art. 26 ust. 3 u.o.k.i.k. w decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może nakazać publikację decyzji w całości lub w części, z zaznaczeniem, czy decyzja ta jest prawomocna, w określonej w niej formie, na koszt przedsiębiorcy. Środki, o których mowa w art. 26 ust. 2 u.o.k.i.k. powinny być proporcjonalne do wagi i rodzaju naruszenia oraz konieczne do usunięcia jego skutków (art. 26 ust. 4 u.o.k.i.k.). Sąd zważył przeto, iż celowym było zastosowanie w niniejszej sprawie wszelkich środków określonych w pkt III Decyzji.

Mimo, że z art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k. wynika, że kara pieniężna ma charakter fakultatywny, to zdaniem Sądu, Prezes UOKIK podjął trafną decyzję o wymierzeniu kar powodowi, biorąc pod uwagę charakter i skutki stosowanych przez niego praktyk. W tym kontekście wymierzenie kar zgodne było z zasadą celowości i proporcjonalności. Nałożenie kar pieniężnych służyć będzie jako środek odstraszający powoda od stosowania podobnych praktyk w przyszłości (prewencja indywidualna), jak również będzie wyznacznikiem dla innych profesjonalnych uczestników rynku, że tego typu działania nie mogą być podejmowane (prewencja ogólna).

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że skoro powód działał na rzecz oddzielnych systemów - jednego funkcjonującego na portalu (...) i drugiego funkcjonującego na platformie reklamowej (...), które mimo podobieństw różniły się od siebie, uzasadnionym było nałożenie kar z tytułu każdej z praktyk propagowania odrębnych systemów, niezależnie od tego, że były one założone i prowadzone przez te same podmioty.

Powyższe zapatrywanie jest utrwalone w orzecznictwie, dla przykładu należy przytoczyć uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z 30 czerwca 2017r. sygn. akt VII ACa 199/16 „Zidentyfikowane przez Prezesa Urzędu naruszenia nie zachodzą na siebie. Każde z nich zachowałoby bezprawny charakter nawet w razie wyeliminowania wszystkich pozostałych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w niniejszym składzie, uzasadnia to stwierdzenie, iż Prezes Urzędu nie popełnił błędu przyjmując, iż każde z nich ma odrębną tożsamość oraz, że rozwiązaniem prawidłowym było nałożenie za każde z nich odrębnej kary. Należy również zauważyć, że nawet hipotetyczne stwierdzenie, iż w niniejszej sprawie powinna zostać nałożona jedna kara nie skutkowałaby zmniejszeniem dolegliwości sankcji dotykających powoda. Konsekwencją uznania, że przedmiotowe zachowania konstytuują jedno naruszenie byłoby stwierdzenie, iż jego szkodliwość jest równa zsumowanej szkodliwości praktyk zidentyfikowanych w zaskarżonej decyzji, co zgodnie z zasadą proporcjonalności, powinno znaleźć przełożenie na wysokość kary.”.

W myśl art. 106 ust. 1 pkt 4 u.o.k.i.k., Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zakazu określonego w art. 24 ustawy.

Stosownie jednak do art. 106 ust. 5 i ust. 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w wypadku gdy przedsiębiorca w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary nie osiągnął obrotu lub osiągnął obrót w wysokości nieprzekraczającej równowartości 100 000 euro, Prezes Urzędu nakładając karę pieniężną na podstawie ust. 1 uwzględnia średni obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę w trzech kolejnych latach obrotowych poprzedzających rok nałożenia kary. Gdyby jednak przedsiębiorca nie osiągnął obrotu w okresie trzyletnim, o którym mowa w ust. 5, lub gdy obrót przedsiębiorcy obliczony na podstawie tego przepisu nie przekracza równowartości 100 000 euro, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10 000 euro.

W oparciu o przekazane przez powoda dowody ustalono, że nie osiągnął on obrotu przekraczającego równowartości 100 000 euro, to z kolei uzasadniało zastosowanie przy nałożeniu kary pieniężnej art. 106 ust. 6 u.o.k.i.k., zgodnie z którym w przypadku gdy przedsiębiorca nie osiągnął w okresie trzech lat obrotowych poprzedzających rok nałożenia kary obrotu w ww. wysokości, Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej równowartości 10.000 euro. Oznacza to, że maksymalna wysokość kary w walucie polskiej, w rozpoznawanej sprawie, mogła wynieść 46.148,00 zł i takie też kary –w maksymalnej dopuszczalnej wysokości, pozwany nałożył na powoda.

Stosownie do treści art. 111 u.o.k.i.k., Prezes UOKiK przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej, o której mowa w art. 106 ust. 1 pkt 4, powinien uwzględnić w szczególności okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz uprzednie naruszenie przepisów ustawy, a także okres, stopień oraz skutki rynkowe naruszenia przepisów ustawy, przy czym stopień naruszenia Prezes Urzędu ocenia biorąc pod uwagę okoliczności dotyczące natury naruszenia, działalności przedsiębiorcy, która stanowiła przedmiot naruszenia.

Oprócz tego w myśl art. 106 ust. 2 u.o.k.i.k., ustalając wysokość kar pieniężnych zgodnie z ust. 1 Prezes Urzędu bierze pod uwagę okoliczności łagodzące lub obciążające, które wystąpiły w sprawie.

Okolicznościami łagodzącymi, zgodnie z art. 106 ust. 3 u.o.k.i.k., są w szczególności:

dobrowolne usunięcie skutków naruszenia,

zaniechanie stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu,

podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków,

współpraca z Prezesem Urzędu w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania.

W rozpoznawanej sprawie spośród 4 wymienionych przesłanek, zaszły dwie, a mianowicie powód zaniechał stosowania zakazanej praktyki przed wszczęcie postępowania oraz podjął z własnej inicjatywy działania zmierzające do usunięcia skutków poprzez wykasowanie piosenek i usunięcie treści propagujących systemy z kanału (...) oraz strony internetowej (...).

Z kolei udzielanie przez powoda odpowiedzi na wezwania Prezes UOKiK w toku postępowania administracyjnego należy uznać za przejaw typowej realizacji wezwań organu a nie szczególnej współpracy z organem, która faktycznie przyczyniłaby się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania. Należy też przypomnieć, że brak współpracy z Prezesem UOKiK może skończyć się dla przedsiębiorcy nałożeniem dotkliwych kar pieniężnych (art. 50 ust.1 u.o.k.i.k.), a zatem w interesie samego przedsiębiorcy jest współdziałanie z Prezesem UOKiK.

Z kolei okolicznościami obciążającymi w przypadku naruszenia zakazu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów stosownie do art. 106 ust. 4 u.o.k.i.k. są:

a) znaczny zasięg terytorialny naruszenia lub jego skutków,

b) znaczne korzyści uzyskane przez przedsiębiorcę w związku z dokonanym naruszeniem,

c) dokonanie uprzednio podobnego naruszenia,

d) umyślność naruszenia.

Prezes UOKiK kierując się powyższym przepisem przyjął, że w sprawie wystąpiły następujące okoliczności obciążające:

długotrwały okres stosowania praktyk od kwietnia 2016 roku do 15 czerwca 2019 roku,

znaczny stopień naruszenia interesów konsumentów,

umyślne działanie,

osiągnięcie znacznych korzyści majątkowych.

W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, potwierdza, iż praktyka była długotrwała a stopień naruszenia interesów konsumentów był znaczny, natomiast nie pozwala na przyjęcie, iż działanie powoda miało charakter umyślny i przyniosło powodowi znaczne korzyści finansowe.

Umyślność działania podmiotu wyznacza bowiem zamiar popełnienia czynu zabronionego. Zamiar obejmuje dwa rodzaje umyślności, tj. zamiar bezpośredni i zamiar ewentualny, czyli chęć popełnienia czynu zabronionego lub przewidywanie możliwości popełnienia czynu zabronionego i godzenie się na to. Zamiar obejmuje zatem świadomość rzeczywistości objętej znamionami typu czynu zabronionego, jak i wolę jego realizacji.

W opinii Sądu, powód dopuścił się naruszenia ustawy nieumyślnie. Występują dwie postacie nieumyślności, z nazwy nawiązujące do dawnych regulacji kodeksu karnego – świadoma nieumyślność, którą określa się jako lekkomyślność, oraz nieumyślność nieświadoma – określana jako niedbalstwo.

Świadoma nieumyślność polega na tym, że sprawca nie chce popełnienia czynu zabronionego, popełnia go jednak wskutek niezachowania ostrożności wymaganej w danej sytuacji, mimo iż możliwość jego popełnienia przewidywał. Miał on wyobrażenie, świadomość możliwości popełnienia czynu zabronionego, ale mimo tego temu nie przeszkodził. Sprawca jest świadomy możliwości popełnienia czynu zabronionego, bowiem przewiduje możliwość jego popełnienia, ale go nie chce, ani się nie godzi na to, co jest przedmiotem jego przewidywania. Zakłada, że swoim zachowaniem nie naruszy dobra prawnie chronionego. Okazuje się jednak, że sprawca, choć przewidywał możliwość popełnienia czynu zabronionego, nie zachował ostrożności, by do tego nie doprowadzić, by go uniknąć.

Składnikami nieświadomej nieumyślności są, tak jak przy lekkomyślności: brak zamiaru popełnienia czynu zabronionego, popełnienie go jednak wskutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, a dodatkowo to, że sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia czynu zabronionego, chociaż mógł ją przewidzieć. Elementem specyficznym, odnoszącym się w pewnym sensie do świadomości sprawcy jest tutaj brak przewidywania możliwości popełnienia czynu zabronionego, mimo że sprawca mógł ją przewidzieć. Sprawca ma fałszywy obraz rzeczywistości, chociaż mógł sobie wyobrazić to, co może się zdarzyć.

W przekonaniu Sądu brak jest dowodów w sprawie, aby stwierdzić, że powód zamierzał naruszyć zbiorowe interesy konsumentów poprzez propagowanie systemów promocyjnych typu piramida albo się z tym godził. Przede wszystkim należy podkreślić, że powód jest muzykiem, artystą estradowym, nie jest ekonomistą ani osobą obeznaną z rynkiem inwestycji alternatywnych, nie ma dowodów, że kiedykolwiek wcześniej zajmował się tym zawodowo. W tym stanie rzeczy za przekonywujące Sąd uznał wyjaśnienia powoda, iż nie miał pojęcia, iż (...) i (...) to systemy promocyjne typu piramida zakazane przez prawo. Gdy tylko dowiedział się z informacji przekazywanych publicznie, że są to tego rodzaju systemy, zaprzestał ich propagowania. Zatem działanie powoda należy ocenić raczej jako niedbalstwo popełnione wskutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, bowiem przy zachowaniu należytej staranności, powód mógł uniknąć popełnienia przypisanych mu w decyzji praktyk. Należyta staranność nakazywała sprawdzić przed założeniem strony internetowej i kanałów w mediach społecznościowych, czy dane systemy są zgodne z prawem. Warto w tym miejscu podkreślić, że już w grudniu 2017 roku Prezes UOKiK wydał ostrzeżenia, że (...) i (...) są piramidami finansowymi. Ponadto jest nierozsądnym działanie polegające na namawianiu innych do przystąpienia do systemu, którego zasad działalności się nie rozumie.

Odnośnie osiągnięcia przez powoda znacznych korzyści finansowych z tytułu propagowania systemów promocyjnych typu piramida - (...) i (...), to Sąd dysponował następującym materiałem dowodowym.

W zeznaniach złożonych w charakterze strony powód wyjaśnił, że początkowo nie wiedział, jak oba systemy działają, więc postanowił zainwestować niewielkie pieniądze, aby sprawdzić, czy to naprawdę działa, „W tym czasie dowiedziałem się że jak będę oglądał reklamy innych ludzi – codziennie, 10 różnych reklam, to dzięki temu, że będę je oglądał, to wówczas po ok. 60 dniach, może mi się zwrócić te 50 dolarów. Faktycznie codziennie oglądałem po 10 filmów, reklam, reklam różnych produktów, zespołów, koncerty i faktycznie pod tym czasie tj. 60 dniach pieniądze mi się zwróciły”. Po pewnym czasie, gdy stwierdził, że przynosi to dochód oraz większą rozpoznawalność jego twórczości artystycznej, zdecydował się zachęcić innych. Kilka razy jakieś kwoty z obu systemów uzyskał, ale później konta były zablokowane i nie odzyskał wszystkich zainwestowanych pieniędzy. „Miałem też jakieś pieniądze do wypłacenia, to ja zacząłem od października wypłacać te pieniądze, ale też nie chciałem stracić, to co mogłem dostać. Wypłacili mi może 2 razy, ale potem miałem zablokowane konto i nie mogłem nic wypłacić”, „Jeśli chodzi o uzyskane korzyści z tego co pamiętam, to dzięki temu internetowi mam większą klikalność teledysków, z (...) też za klikanie zarabiałem, dzięki temu zauważyłem, że było więcej koncertów. Dzięki temu, że promuje się w tym (...), dlatego napisałem na stronie(...) , że 75 moich zysków opierało się na tym, że Internet mi pomaga.”. Takie też stanowisko powód prezentował w postępowaniu administracyjnym oraz odwołaniu. Ponadto w odwołaniu powód podniósł, iż nie uzyskał żadnych korzyści finansowych związanych z propagowaniem obu systemów. Wskazując, że jedyny wpis w internecie który dotyczył tej kwestii nie był związany z zarzucanymi praktykami, ale z działalnością artystyczną.

Z kolei pozwany w uzasadnieniu Decyzji stwierdził „Jak podkreślał w toku postępowania prowadzonego przez Prezesa Urzędu, Z. L. deklarował, że nie osiągnął żadnych korzyści majątkowych w związku z promocją (...). Przeczy temu fakt, że w publikowanych przez siebie przekazach zachęcających do przystąpienia do jednego z rekomendowanych programów wskazując, że 75 % jego dochodów pochodzi z działalności w Internecie, zaś udział w FAP znacząco poprawił jego status finansowy. Przedsiębiorca jeszcze w czerwcu 2018 roku wskazywał, że zakup (...) gwarantuje miesięczny pasywny dochód w wysokości co najmniej (...) zł, co miało zachęcać nowych użytkowników do przystępowania do struktury.” (pkt 97).

Sąd nie podziela żadnego z powyższych stanowisk. Przede wszystkim z wpisów na stronie (...) jak i samym twierdzeń powoda wynika, że pewne korzyści uzyskał, jednakże nie ma dowodów na okoliczność, iż były to korzyści znaczne.

Powód w pismach skierowanych do Prezesa UOKiK w toku postępowania administracyjnego przyznał, że zainwestował w oba systemy niewielkie kwoty i część udało mu się odzyskać, część nie i okoliczność tą potwierdził w zeznaniach. W ocenie Sądu z zeznań wynika, że powód był uczestnikiem obu systemów aby wypromować swoją działalność artystyczną oraz przy okazji na tym zarobić. I to zdaniem Sądu jest przekonywujące twierdzenie, albowiem zasadniczym celem osób przystępujących do systemów promocyjnych jest uzyskanie korzyści finansowych. Natomiast z przedstawionych przez powoda zeznań podatkowych nie wynika, aby korzyści te były znaczne czy istotnie zmieniły jego sytuację finansową. Natomiast wpisy internetowe, na które powołał się pozwany w uzasadnieniu decyzji, należy uznać jako formę reklamy mająca zachęcić innych do uczestnictwa w systemach. Natomiast w oparciu o nie, nie można skonstruować tezy o uzyskaniu przez powoda znacznych korzyści finansowych osiągniętych w związku z propagowaniem systemów promocyjnych typu piramida.

Reasumując, materiał dowodowy daje podstawy do przyjęcia, iż działania powoda były podejmowane w celach zarobkowych, pewne korzyści finansowe z tego tytułu powód uzyskał, ale ich skali nie da się ustalić, a skoro tak, to nie można uznać tej okoliczności za obciążającą.

Odnoście stopnia i skutków rynkowych naruszenia, to Sąd zgadza się z pozwanym, iż praktyka miała charakter długotrwały i dotyczyła terytorium całego kraju, gdyż przekaz powoda za pomocą internetu mógł dotrzeć do każdego zakątka kraju i każdego konsumenta zainteresowanego inwestowaniem w tego typu systemy. Jednakże nie można zgodzić się z pozwanym, iż skutki rynkowe naruszenia były znaczne. Jak wynika z zeznań powoda strona (...) była wyświetlana 3-4 razy w miesiącu, a za jego pośrednictwem do systemu przystąpiło około (...) osób, a przeciętna liczba odsłon utworu (...) wynosiła ok.(...) razy w całym okresie. Ponadto okolicznością bezsporną było, iż powód nie jest influencerem ani postacią szeroko rozpoznawalną w mediach społecznościowych. W tych okolicznościach, Sąd uznał, że powód nie miał potencjału, aby swoim nazwiskiem przyciągnąć do (...) czy (...) rzesze swoich fanów. Należy przyznać rację powodowi, iż w omawianym okresie był artystą niszowym, mało znanym i powodem dla którego zainteresował się oboma systemami była chęć zwiększenia rozpoznawalności jego twórczości artystycznej. Jak sam stwierdził w zeznaniach złożonych w toku sprawy możliwość napisania/skomponowania piosenek (...) czy (...) a później ich odtwarzanie w internecie czy też na żywo na spotkaniach organizowanych przez twórców obu systemów dała mu szansę na dotarcie do większego kręgu odbiorców.

W tym świetle trudno uznać, iż działalność powoda miał szeroki zasięg i dotknęła znacznej liczby konsumentów, raczej było na odwrót dzięki propagowaniu obu systemów powód stał się bardziej rozpoznawany niż wcześniej.

Powyższe okoliczności nie uzasadniają zatem nałożenia na powoda kar pieniężnych w maksymalnej wysokości.

Ponadto Sądowi z urzędu jest znany fakt, iż decyzją Nr (...) (utrzymaną w mocy prawomocnym wyrokiem SOKiK z 16 listopada 2022 roku w sprawie o sygn. akt XVII AmA 26/21) Prezes UOKiK nałożył na D. Ż. kary pieniężne każda w wysokości (...) średniego obrotu z roku poprzedzającego wydanie decyzji za propagowanie systemów promocyjnych tj. (...) i (...). Jednakże co istotne D. Ż. był osobą blisko związaną z twórcami obu systemów, aktywnie i za pomocą różnych kanałów w mediach społecznościowych propagował oba systemy, którego skala działania była nieporównywalnie większa niż powoda i który uzyskał znaczące korzyści finansowe z tego tytułu.

Sąd doszedł do wniosku, iż wszystkie okoliczności sprawy oraz zasada sprawiedliwego traktowania przedsiębiorców, którym zarzucono naruszenie zbiorowych interesów konsumentów przemawia za obniżeniem każdej z kar do wysokości 11 537,00 zł. Kary w takiej wysokości przede wszystkim uwzględniają wszystkie okoliczności łagodzące i obciążające, skalę działalności powoda, jego zamiar, uzyskane korzyści oraz działania podjęte po uzyskaniu informacji o niezgodności z prawem obu systemów promocyjnych. Tym samym kary będą adekwatne do społecznej szkodliwości czynów powoda, a jednocześnie na tyle dotkliwe by zniechęcić powoda od podejmowania podobnych działań w przyszłości.

Biorąc powyższe względy pod uwagę, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c., zmienił decyzję w ten sposób, że obniżył każdą z kar z kwoty 46 148,00 zł do kwoty 11 537,00 zł, a w pozostałym zakresie oddalił odwołanie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zgodnie z którym w razie tylko częściowego uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Mając na uwadze fakt, iż powód zaskarżył decyzję w całości, a Sąd uznał zasadność odwołania jedynie co do kar pieniężnych, to należało uznać, że każda ze stron w równym stopniu wygrała jak i przegrała sprawę. W konsekwencji Sąd wzajemnie zniósł pomiędzy stronami koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

| Strona