Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący:	SSO Dariusz Dąbrowski
Protokolant:	Sekretarz sądowy Wioleta Żochowska

po rozpoznaniu w dniu 10 października 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

o stwierdzenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 31 grudnia 2014 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie III w ten sposób, że obniża karę pieniężną nałożoną na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w G. do kwoty 1103437,50 zł (jeden milion sto trzy tysiące czterysta trzydzieści siedem złotych, pięćdziesiąt groszy),

2.  oddala odwołanie w pozostałej części,

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu,

SSO Dariusz Dąbrowski

Sygn. akt XVII AmA 23/15

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwany w dalej „Prezesem UOKiK” lub „Prezesem Urzędu”) 31 grudnia 2014 roku wydał decyzję nr (...) (dalej zwana również (...)), w której:

I.  na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stosownie do art. 33 ust. 4, 5 i 6 tej ustawy – po przeprowadzeniu postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów działania (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. polegającą na stosowaniu wprowadzającego w błąd oznaczenia produktów: „(...)”, „(...)”, „(...)”, „(...) z W. 200g”, „(...) (...)”, „(...) (...)” poprzez użycie nazwy handlowej „masło”, pomimo niespełnienia przez te produkty wymogów stawianych przetworom mlecznym, w tym masłu, w definicji przetworów mlecznych zawartej w pkt II ust. 2 Załącznika XII Rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z 22 października 2007 roku ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych, co stanowi naruszenie art. 46 ust. 1 pkt 1 lit a oraz 46 ust. 2 ustawy z 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia, a także nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym i nakazał zaniechania jej stosowania.

II.  na podstawie art. 124 § 1 oraz 97 § 1 pkt 4 k.p.a. w związku z art. 83 ustawy z 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stosownie do art. 33 ust. 4, 5 i 6 tej ustawy odmówił zawieszenia postępowania w sprawie podejrzenia stosowania przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów określonej w pkt I sentencji niniejszej decyzji, z uwagi na brak zagadnienia wstępnego w sprawie.

III.  na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stosownie do art. 33 ust. 4, 5 i 6 tej ustawy, po przeprowadzeniu postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów nałożył na (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. karę pieniężną w wysokości 1 471 250 zł (słownie: jeden milion czterysta siedemdziesiąt jeden tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) z tytułu naruszenia zakazu, o którym mowa w art. 24 ust. 1 i 2 uokik, w zakresie opisanym w pkt. I sentencji niniejszej decyzji.

IV.  na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów oraz art. 263 § 1 i art. 264 § 1 k.p.a. w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stosownie do art. 33 ust. 4, 5 i 6 tej ustawy obciążył (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. kosztami opisanego w pkt I postępowania w sprawie stosowania przez ww. przedsiębiorcę praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz zobowiązał (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. do zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kosztów postępowania w kwocie 43,70 zł (słownie: czterdzieści trzy złote siedemdziesiąt groszy) w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się decyzji.

W odwołaniu od powyższej decyzji powód (...) sp. z o.o. w G. (dawniej (...) sp. z o.o. z siedzibą w G.”, dalej również jako Spółka lub (...)) zaskarżył decyzję w całości wnosząc o jej uchylenie w całości i stwierdzenie, ze do jej wydania nie było podstaw prawnych, ewentualnie o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, iż odwołująca się nie dopuściła się praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów poprzez stosowanie wprowadzającego w błąd oznaczenia produktów szczegółowo wskazanych w decyzji (tj. „(...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)") oraz poprzez uchylenie nałożonej kary w całości względnie jej zmianę poprzez obniżenie z uwagi na to, iż jest ona nieadekwatna do rzekomego naruszenia, a ustalenia stanowiące podstawę jej wymierzenia nie odpowiadają rzeczywistości. Nadto powód wniósł o przeprowadzenie dowodu ze wskazanych w odwołaniu dowodów i świadków, na wskazane przez stronę okoliczności.

Powód zaskarżonej decyzji zarzucił:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym przyjęciu, że:

•

produkowane przez odwołującą się produkty „(...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)" nie spełniają wymogów stawianych przetworom mlecznym, określonych w stosownych przepisach, pozwalających na określenie ich nazwą handlową „masło",

•

odwołująca się umyślnie wprowadzała do obrotu produkty rzekomo naruszające zbiorowe interesy konsumentów,

•

wyniki badań próbek produktów odwołującej się pochodzących z tzw. „biblioteczki" nie są wiarygodnym dowodem na należytą jakość artykułów rolno - spożywczych mojego M., podczas gdy Prezes UOKiK, w toku postępowania dowodowego, nie przedstawił żadnych faktów i dowodów, które podważałyby wiarygodność środków dowodowych przedstawionych przez odwołującą się,

•

odwołująca się stosuje wprowadzające w błąd oznaczenie produktów: (...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)",

•

wniosek dowodowy o przesłuchanie świadka D. Ś. nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

•

odwołująca się prowadzi działalność handlową na terenie całego kraju,

•

w 2014 roku zakwestionowano odwołującej jakikolwiek produkt ze względu na wady wskazane w zaskarżonej decyzji, co implikuje błąd w ustaleniach faktycznych na kanwie zaniechania prowadzonej rzekomo przez odwołującą „praktyki".

II. rażące naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 84 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zw. z art. 27 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w zw. z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w zw. z art. 8 i 7 k.p.a. poprzez dowolną ocenę dowodów, wykraczającą poza ramy ich swobodnej oceny, przeprowadzenie błędnego wnioskowania, w szczególności poprzez uznanie, że:

•

produkowane przez odwołującą produkty „(...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)" nie spełniają wymogów stawianych przetworom mlecznym, określonych w stosownych przepisach, pozwalających na określenie ich nazwą handlową „masło",

•

wyniki badań próbek produktów odwołującej się pochodzących z tzw. „biblioteczki" nie są wiarygodnym dowodem na należytą jakość artykułów rolno - spożywczych mojego M., podczas gdy Prezes UOKiK, w toku postępowania dowodowego, nie przedstawił żadnych faktów ani dowodów, które podważałyby wiarygodność środków dowodowych przedstawionych przez odwołującą się,

•

odwołująca się umyślnie wprowadzała do obrotu produkty rzekomo naruszające zbiorowe interesy konsumentów,

•

przesłuchanie świadka D. Ś. nie jest istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy,

•

odwołująca się stosuje wprowadzające w błąd oznaczenie produktów: (...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)",

•

odwołująca prowadzi działalność handlową na terenie całego kraju,

•

w 2014 roku zakwestionowano odwołującej jakikolwiek produkt ze względu na wady wskazane w zaskarżonej decyzji, co implikuje błąd w ustaleniach faktycznych na kanwie zaniechania prowadzonej rzekomo przez odwołującą „praktyki".

III. rażące naruszenie art. 24 ust. 2 pkt. 2 i 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez:

a)  ich niewłaściwe zastosowanie polegające na ich zastosowaniu w niniejszej sprawie pomimo braku ku temu ustawowych przesłanek poprzez uznanie, iż używanie przez odwołującą nazwy handlowej „masło" w odniesieniu do wytwarzanych przez nią produktów „(...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)" stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, podczas gdy nawet w wypadku uznania, że część wprowadzanych do obrotu w/w produktów była rzeczywiście wadliwa jakościowo to stosunkowo niewielka skala stwierdzonych nieprawidłowości jakościowych w stosunku do wielkości produkcji nie pozwala na uznanie ewentualnych niedociągnięć jakościowych za utrwaloną praktykę polegającą na oferowaniu innych produktów aniżeli wskazanych na opakowaniu,

a nadto:

b)  ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż można uznać za stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy sytuację, w której część jego produktów posiada różnego rodzaju wady jakościowe, abstrahując przy tym od instytucji roszczeń nabywców w wypadku wad fizycznych produktów.

IV.  rażące naruszenie art. 46 ust. 1 pkt. 1 lit. a i art. 46 ust. 2 ustawy z 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na ich zastosowaniu w niniejszej sprawie pomimo braku ku temu ustawowych przesłanek, tj. poprzez uznanie, iż użycie przez odwołującą się nazwy handlowej „masło" w odniesieniu do wytwarzanych przez nią produktów „(...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)" stanowi wprowadzanie konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, składu i opakowania podczas gdy oznaczenie ww. produktów tą nazwą nie stanowi wprowadzania konsumentów w błąd ze względu na należytą jakość produktów mojego M..

V.  rażące naruszenie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na ich zastosowaniu w niniejszej sprawie pomimo braku ku temu ustawowych przesłanek poprzez uznanie, iż użycie przez odwołującą się nazwy handlowej „masło" w odniesieniu do wytwarzanych przez nią produktów „(...) 200 g", „(...)", „(...)", „(...) z W. 200g", „(...) (...)", „(...) (...)" stanowi nieuczciwą praktykę rynkową podczas gdy oznaczenie ww. produktów tą nazwą nie stanowi wprowadzania konsumentów w błąd ze względu na należytą jakość produktów mojego M..

VI.  rażące naruszenie art. 97 § 1 pkt. 4 k.p.a. w zw. z art. 101 § 1 k.p.a. i 107 § 1 i 3 k.p.a. w zw. z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na wydaniu postanowienia o odmowie zawieszenia niniejszego postępowania w treści zaskarżonej decyzji, podczas gdy postanowienie to powinno zostać wydane jako odrębne postanowienie przed wydaniem decyzji w sprawie.

VII.  rażące naruszenie art. 106 ust. 1 pkt. 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w zw. z art. 111 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez jego:

a)  niewłaściwe zastosowanie polegające na wymierzeniu rażąco wysokiej kary pieniężnej zagrażającej dalszemu funkcjonowaniu odwołującej się, podczas gdy kara wymierzana na podstawie tego przepisu powinna spełniać funkcję represyjną jak i prewencyjną,

b)  błędną wykładnię polegającą na niewłaściwej analizie przesłanek warunkujących wysokość kary pieniężnej, braku wzięcia pod uwagę okoliczności łagodzących, a w konsekwencji jej wymierzenie w rażąco wygórowanej wysokości.

VIII.  naruszenie art. 18 ust. 1 - 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 z 5 marca 2008 roku ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oceny jakości mleka i przetworów mlecznych oraz załączników nr II, XX i XXI do tego rozporządzenia poprzez jego niezastosowanie oraz akceptację przez Prezesa UOKiK braku jego zastosowania przez (...), a w efekcie akceptację pozbawienia producenta możliwości wykazania niewłaściwego przeprowadzenia procedury pobierania próbek w sytuacji, gdy artykuł ten przewiduje uprawnienie producenta do wypowiedzenia się co do sposobu pobierania próbek.

IX.  naruszenie art. 18 ust. 1 - 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 z 5 marca 2008 roku ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oceny jakości mleka i przetworów mlecznych oraz załączników nr II, XX i XXI do tego rozporządzenia w zw. z art. 28 k.p.a. oraz art. 145 § 1 pkt. 4 k.p.a. poprzez ich błędną wykładnię i ich niezastosowanie w sytuacji, gdy wystąpiły ku temu przesłanki oraz akceptację przez Prezesa UOKiK braku jego zastosowania przez (...), a w konsekwencji akceptację niewłaściwego określenia stron postępowania administracyjnego przez (...) i pozbawienie przez to (...) Sp. z o. o. z siedzibą w G. udziału w prowadzonych przez (...) postępowaniach w charakterze strony.

X.  naruszenie art. 18 ust. 1 - 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 z 5 marca 2008 roku ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oceny jakości mleka i przetworów mlecznych oraz załączników nr II, XX i XXI do tego rozporządzenia w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. o poprzez ich nie zastosowanie oraz akceptację przez Prezesa UOKiK braku jego zastosowania przez (...), a w konsekwencji wydanie przez Prezesa UOKiK decyzji w oparciu o dowody zdobyte sprzecznie z prawem, w postaci wyników badań zakwestionowanych produktów przekazanych Prezesowi UOKIK przez (...), a zebranych niezgodnie z przepisaną prawem procedurą, podczas gdy (...) powinny zwrócić się do producenta w celu powiadomienia go o podjętych czynnościach i umożliwić mu wypowiedzenie się co do prawidłowości pobrania próbek zakwestionowanych partii produktów oraz błędną wykładnię wyżej wskazanych przepisów polegającą na przyjęciu, że można oprzeć decyzję administracyjną w przedmiocie wymierzenia kary na dowodach zebranych niezgodnie z procedurą przepisaną powszechnie obowiązującym prawem.

XI.  rażące naruszenie art. 7, 77 § 1 i 80 k.p.a. poprzez: nierozpatrzenie całego materiału dowodowego, zaniechanie przez Prezesa UOKiK podjęcia czynności procesowych zmierzających do zebrania pełnego materiału dowodowego i do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, arbitralne potraktowanie przez organ przedmiotowej sprawy bez zebrania w sposób wyczerpujący materiału dowodowego, o uznanie, że wyniki badań laboratoryjnych wykonane na próbkach pochodzących z tzw. biblioteczki producenta nie są przydatne do stwierdzenia czy produkty rolno - spożywcze mojego M. są należytej jakości handlowej, oraz co do ustalenia zakresu rzekomych wad jakościowych produktów, przez co nie uprawniają go do posługiwania się w odniesieniu do nich nazwą handlową „masło", o oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie świadka D. Ś. ze względu na uznanie, iż ze względu na brak znaczenia wyników badań przeprowadzonych na próbkach pochodzących z tzw. biblioteczki producenta, przesłuchanie świadka na okoliczność właściwej jakości produktów wytwarzanych przez mojego M. nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

XII.  rażące naruszenie art. 10 k.p.a. w zw. z art. 28 k.p.a. w zw. z art. 3 ust. 1 pkt. 2 i ust. 2 ustawy z 15 grudnia 2000 roku o Inspekcji Handlowej oraz w zw. z art. 156 § 1 pkt. 2 k.p.a. poprzez ich brak zastosowania w niniejszej sprawie polegający na:

•

oparciu rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji na dokumentach znajdujących się w aktach spraw prowadzonych przez inspekcje handlowe pomimo, iż organy te nie mogą prowadzić postępowań przeciwko producentom żywności, co prowadzi od obejścia przez Prezesa UOKiK wymienionych na wstępie przepisów,

•

zastosowaniu w sprawie dowodów uzyskanych w sprawach, w których mój M. nie był stroną postępowania co narusza jego prawo do obrony.

XIII.  rażące naruszenie art. 75 § 1 k.p.a. w zw. art. 52 ustawy z 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz w zw. z pkt. 1 i 4 rozdziału VI stanowiącego załącznik nr II do rozporządzenia WE nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych poprzez oparcie rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie na wynikach badań nr (...) oraz (...) próbek dodatkowych produktów przeprowadzonych przez (...) w B. po upływie terminu przydatności produktów do spożycia, przez co rozstrzygnięcie zostało oparte na niemiarodajnych wynikach badań, a dowód w taki sposób uzyskany należy uznać za niezgodny z prawem.

XIV.  rażące naruszenie art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie pomimo tego, iż wystąpiły ku temu ustawowe przesłanki, co skutkowało nałożeniem kary na odwołującą się.

Ponadto powód zaskarżył w całości zawarte w decyzji postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania przez Prezesa UOKiK (pkt. II decyzji), zarzucając mu rażące naruszenie art. 97 § 1 pkt. 4 k.p.a. w zw. z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że uzyskanie prawomocnego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach wymienionych w treści wniosku z 14 sierpnia 2014 roku nie stanowi zagadnienia wstępnego, o którym mowa w ww. przepisie, podczas gdy Prezes UOKiK powinien na tej podstawie zawiesić niniejsze postępowanie oraz polegającą na uznaniu, iż prawidłowym jest umieszczenie postanowienia o odmowie zawieszenia postępowania w samej decyzji, podczas gdy przedmiotowe postanowienie powinno być wydane odrębnie tj. przed wydaniem decyzji w sprawie i wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz wydanie postanowienia w przedmiocie zawieszenie postępowania.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wniósł o oddalenie odwołania w całości, oddalenie wniosków dowodowych powoda, odrzucenie jako niedopuszczalnego albo ewentualnie oddalenie zażalenia powoda na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o odmowie zawieszenia postępowania oraz zasadzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł, iż w jego ocenie przedstawione przez powoda zarzuty nie zasługują na uwzględnienie, a wydana decyzja jest prawidłowa i oparta na słusznych przesłankach, co znajduje swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jest przedsiębiorcą wpisanym do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Toruniu – VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Jedynym wspólnikiem ww. spółki jest P. J.. Przedmiotem działalności Spółki jest m.in. przetwórstwo serów i mleka, produkcja margaryny i podobnych tłuszczów jadalnych, sprzedaż hurtowa mleka, wyrobów mleczarskich, jaj olejów i tłuszczów jadalnych.

Dnia 4 stycznia 2012 roku P. J. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo-Usługowa (...) dokonał aportu zakładu produkcyjnego w G. przystosowanego do produkcji masła, do spółki (...).

W wyniku sprzedaży 100% udziałów w powodowej spółce 13 marca 2015 roku dokonano zmiany firmy powodowej spółki z (...) sp. z o.o. na (...) sp. z o.o. w G..

Spółka produkuje w zakładzie w G. masło m.in. o następujących nazwach handlowych „(...)”, „(...)”, „(...)”, „(...) z W. 200g”, „(...) (...)”, „(...) (...)”. Masło sprzedawane jest w sklepach prowadzonych przez małych przedsiębiorców, jak również sklepach należących do sieci handlowych działających pod takimi markami jak: A., C., K., (...), (...), I., E.L., (...),(...), (...) na terenie całego kraju. (zeznania świadków: S. R. – k. 301 i Z. F. (1) – k. 337v)

W latach 2012-2013 Inspekcja Handlowa w ramach działań planowanych oraz zainicjowanych przez skargi konsumenckie prowadziła liczne kontrole punktów handlowych, których efektem były decyzje o wymierzeniu przedsiębiorcom prowadzącym sklepy kar z tytułu wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej, tj. rozporządzenia 1234/2007 i rozporządzenia Komisji (WE) nr 445/2007 z 23 kwietnia 2007 roku ustanawiającego niektóre szczegółowe zasady w celu stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 2991/94 określającego normy w sprawie ochrony nazw stosowanych w obrocie mlekiem i przetworami mlecznymi oraz artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych w rozumieniu ustawy z 21 grudnia 2000 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Postanowieniem z 30 października 2013 roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na skutek otrzymania informacji o znacznej liczbie nieprawidłowości w oznaczaniu i zachowaniu wymogów odnośnie składu masła przez (...) D. i (...) w latach 2007-2013 od Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie wstępnego ustalenia, czy przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. oraz P. J. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo-Usługowa (...) P. J. (dalej również: (...)) dopuścili się, poprzez wprowadzające w błąd oznakowanie produktu jako masło, naruszenia uzasadniającego wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

W toku ww. postępowania pozyskano od Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej materiały dotyczące kontroli jakości i sposobu oznaczania masła produkowanego przez (...) D., w tym zwłaszcza protokoły kontroli, protokoły pobrania i badań próbek masła, wystąpienia pokontrolne, dodatkowe stanowiska w sprawie kontroli i decyzje administracyjne stwierdzające nieprawidłowości w zakresie składu i oznaczania masła.

Postanowieniem z 26 lutego 2014 roku Prezes UOKiK wszczął przedmiotowe postępowanie w sprawie stosowania przez (...) D. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz zaliczył w poczet materiału dowodowego informacje uzyskane w toku postępowania wyjaśniającego o sygn. akt (...) w postaci dokumentów otrzymanych od wojewódzkich inspektoratów inspekcji handlowej.

W dniach 13-14 marca 2014 roku pełnomocnik powoda zapoznał się z aktami administracyjnymi postępowania i wykonał fotokopie akt sprawy.

Pismem z 17 marca 2014 roku w odpowiedzi na wezwanie Prezesa UOKiK, Spółka udzieliła informacji o przychodzie uzyskanym w 2013 roku przedstawiając CIT-8 Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu, z którego wynika, iż osiągnęła (...) zł przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Pismem z 31 marca 2014 roku powód ustosunkował się do przedstawionych zarzutów. W tym zakresie wniosła o przeprowadzenie dowodu z przedłożonych przez siebie sprawozdań z badań próbek masła oraz dowodu z przesłuchania pracownika spółki (...) na okoliczność właściwej jakości produktów wytwarzanych przez (...) D..

Pismem z 14 sierpnia 2014 roku Strona złożyła wniosek o zawieszenie postępowania do czasu uzyskania prawomocnych orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego:

a)  w przedmiocie obciążenia R. B. (...) Handlowy (...) z siedzibą w T. karą pieniężną przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w P. w sprawie prowadzonej pod sygn. sprawy: (...),

b)  w przedmiocie obciążenia (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. karą pieniężną przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w B. w sprawie prowadzonej pod sygn. sprawy: (...),

c)  w przedmiocie obciążenia (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. karą pieniężną przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w R. w sprawie prowadzonej pod sygn. sprawy: (...),

d)  w przedmiocie obciążenia (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ł. karą pieniężną przez (...) Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w R. w sprawie prowadzonej pod sygn. sprawy: (...).

Dnia 4 czerwca 2014 roku Prezesa UOKiK zwrócił się do Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej o przekazanie poświadczonych za zgodność kopii skarg konsumentów na jakość masła produkowanego przez (...) D., otrzymanych w latach 2012-2014.

Pismem z 14 sierpnia 2014 roku (...) D. wniósł o przeprowadzenie dowodu z przedłożonych z tymi pismem dokumentów dotyczących badań produktów wytwarzanych przez Spółkę prowadzonych na zlecenie Inspekcję Handlową ( (...) w G. W.. – sprawozdanie z badań nr (...) z 4.03.2014 r.), inspekcji sanitarnych (w R. – z 2009 r., w Ś. z 2010 r. i 2013 r., w W. z 2010 r.) oraz sieci handlowych współpracujących z tym przedsiębiorcą, a także dokumentów dotyczących badań próbek masła zleconych przez Stronę.

Dnia 4 listopada 2014 roku sporządzono notatkę służbową, do której załączono informację odpowiadającą odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS według stanu na 3 listopada 2014 roku dotycząca (...) D., wydruk ze strony internetowej (...), oraz kopie artykułów prasowych z dziennika Gazeta (...) z 10 maja 2014 r. i 5 lutego 2014 r. dotyczące nieprawidłowości związanych z masłem (...) D..

Dnia14 listopada 2014 roku dokonano przeglądu strony (...) Ltd. S.A. i sporządzono na tę okoliczność notatkę służbową, do której załączono wydruki: podstrony z formularzami zlecenia badań, formularza zlecenia badań laboratoryjnych oraz Ogólnych warunków świadczenia usług przez (...) Ltd. S.A. (...) w tym laboratorium były zlecane przez powodową spółkę, a przesyłane próbki pobierane samodzielnie przez pracowników powoda. (zeznania świadka D. Ś. (2) k. 338)

Postanowieniem z 27 listopada 2014 roku Prezes UOKiK zaliczył w poczet materiału dowodowego pismo P. J. z 2 grudnia 2013 roku z załącznikami (pełnomocnictwo z 5 lutego 2009 r., decyzja nr (...) Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ś. z 29 kwietnia 2004 r., decyzja nr (...) Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ś. z 4 maja 2004 r., decyzja (...) Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ś. z 26 lipca 2013 r., decyzja nr (...) Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ś. z 23 października 2013 r., decyzja nr (...) Powiatowego Lekarza Weterynarii w Ś. z 28 października 2013 r.), uzyskane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w toku postępowania wyjaśniającego o sygn. akt (...).

Pismem z 12 grudnia 2014 roku Prezes UOKiK zawiadomił powoda o zakończeniu zbierania materiału dowodowego oraz o możliwości zapoznania się z aktami sprawy, z czego Spółka nie skorzystała.

Pismem z 22 grudnia 2014 roku Spółka zajęła swoje ostateczne stanowisko podtrzymując swoje dotychczasowe twierdzenia i wniosła o przeprowadzenie dowodu z przedłożonych z tym pismem dokumentów oraz ponowiła swój wniosek o zawieszenie postępowania.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 31 grudnia 2014 roku wydał decyzję nr (...), od której powód wniósł skutecznie odwołanie zaskarżając ją w całości.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów załączonych przez strony do pism procesowych oraz znajdujących się w aktach administracyjnych, a także częściowo ze złożonych w sprawie zeznań świadków. Prawidłowości powyższych dowodów strony nie kwestionowały, a Sąd uznał je za w pełni wiarygodne.

Odnosząc się do zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, to Sąd uznał je zasadniczo za wiarygodne, z tym, że należy zauważyć, że w przeważającej części były one bardzo ogólnikowe i przeważającym zakresie nie dotyczyły istoty sprawy. Co do zeznań świadka S. R. (k. 301) to należy zauważyć, że jego zeznania są dość ogólnikowe i dotyczą przede wszystkim ilości produkowanych wyrobów oraz sytuacji majątkowej i własnościowej powoda. Za wiarygodne należy uznać te wypowiedzi świadka, które dotyczą miejsca sprzedawania produktów powoda. Natomiast na wiarę nie zasługują zeznania dotyczące braku akredytacji laboratoriów inspekcji handlowej, czy jakości badanych produktów, albowiem są sprzeczne z treścią dokumentów zebranych w trakcie postępowania. Zeznania świadka Z. F. (2) (k. 337v), który stwierdził, że produkty powodowej spółki były sprzedawane na terenie całego kraju, skąd można je było odesłać – są w tej części wiarygodne, znajdują bowiem potwierdzenie w ustaleniach dotyczących zakresu prowadzenia działalności handlowej powodowej spółki. W pozostałym zakresie świadek nie miał wiedzy z zakresu toczącego się postępowania. Zeznania świadka D. Ś. (2) (k. 338) – byłej dyrektor odpowiedzialnej m.in. za jakość produktów, dotyczące sposobu przeprowadzania wewnętrznej kontroli jakości, w szczególności faktu iż pracownicy powodowej spółki sami wybierali partie produktu i pobierali próbki, które następnie wysyłane były do jednego z dwóch laboratoriów, którym zlecano wykonanie badań, Sąd za wiarygodne W tym miejscu należy stwierdzić, że potwierdzają okoliczność, iż przedstawione przez powoda wyniki badań próbek produktów nie można uznać za wiarygodne ze względu na ryzyko manipulacji. Słuchany w charakterze strony T. B. (k. 338v) – obecny prezes zarządu powodowej spółki opisał prawdopodobne źródła zanieczyszczeń sprzedawanego masła, które produkowane były w tych samych zbiornikach, w których produkowano mix i to jego pozostałości w zbiornikach i przewodach, których nie myto każdorazowo po wyprodukowaniu Patrii prawdopodobnie z powodów oszczędności, powodowały zanieczyszczenie masła składnikami roślinnymi. Wywody te uznać należy za wiarygodne, albowiem potwierdzają one fakt, że będące w sprzedaży produkt nie miał przymiotów, którymi powinno charakteryzować się masło.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie powoda zasługuje w części na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, iż zarzut powoda dotyczący naruszenia przez Prezesa URE przepisów postępowania administracyjnego poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego Sąd uznał za całkowicie bezzasadny, ponieważ nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to nie mogą one być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygniecie sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym.

Sąd rozpoznając sprawę z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu nie może ograniczać się do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowanie sądowe. Ewentualne naruszenie przepisów postępowania administracyjnego nie jest przedmiotem postępowania sądowego i nie stanowi samoistnej podstawy uchylenia decyzji w tym postępowaniu. Celem postępowania jest merytoryczne rozstrzygniecie sprawy, której przedmiotem jest spór powstający pomiędzy stronami dopiero po wydaniu zaskarżonej decyzji, a nie przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego. Wniesienie do Sądu odwołania od decyzji administracyjnej wszczyna dopiero cywilne, pierwszoinstancyjne postępowanie sądowe, w którym Sąd dokonuje własnych ustaleń, rozważając całokształt materiału dowodowego, na co wielokrotnie wskazywał tak Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jak też Sąd Apelacyjny oraz Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach (np.: wyrok Sądu Najwyższy z 29 maja 1991 roku, sygn. akt III CRN 120/91, wyroku z 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98, wyrok SOKiK z 18 lutego 2004 roku o sygn. akt XVII AmT 2/03).

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy. Rolą Sądu jest ustalenie w oparciu o argumenty i dowody powołane przez strony, czy doszło do naruszenia przepisów ustawy, w jakim zakresie doszło do takiego naruszenia oraz czy środki zastosowane przez Prezesa Urzędu są zgodne z przepisami ustawy oraz wymogami zasady proporcjonalności.

Nadmienić w tym miejscu należy, za przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe wykazało jednoznacznie, że Prezes Urzędu nie dopuścił się błędu w poczynionych przez siebie ustaleniach faktycznych , nie dokonał także dowolnej oceny przeprowadzonych dowodów. Postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że produkowane przez powoda wyroby nazywane masłem nie spełniały wymogów stawianych tego typu wyrobom mlecznym. Słuchani świadkowie, a przede wszystkim D. Ś. (2) potwierdzili, że pracownicy powoda sami pobierali próbki do badań do biblioteczki z wyselekcjonowanych części produktów, co może tworzyć wrażenie braku wiarygodności tych próbek, szczególnie wobec zupełnie innych wyników badań dokonywanych przez niezależne laboratoria dokonywanych na niezależnie pobranych próbkach. Skoro zaś badane próbki wykazały, że powód wprowadzał do obrotu produkty, które nie spełniały norm jakościowych dla nazwania ich „masłem”, to należy stwierdzić, że przedsiębiorca nieprawidłowo oznaczał swoje wyroby taka nazwą. Nadto Sąd przesłuchał świadka D. Ś. (2) i jej zeznania nie miały istotnego znaczenia dla postępowania.

Przechodząc do pozostałych zarzutów przedstawionych w odwołaniu należy wskazać, iż stosownie do części II ust. 2 załącznika XII do rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z 22 października 2007 roku ustanawiającego wspólną organizacją rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące produktów rolnych, pojęcie "przetwory mleczne" oznacza produkty uzyskiwane wyłącznie z mleka, przy założeniu że można dodać substancje konieczne do ich wytworzenia, o ile nie stosuje się ich do zastąpienia - w całości lub w części - jakichkolwiek naturalnych składników mleka, gdzie nazwa „masło” zarezerwowana jest wyłącznie dla przetworów mlecznych. Zgodnie z częścią A ust. 1 załącznika XV ww. rozporządzenia, masło to produkt zawierający nie mniej niż 80% i nie więcej niż 90% tłuszczu mlecznego, nie więcej niż 16% wody i nie więcej niż 2% suchej masy beztłuszczowej mleka.

Reasumując, nazwa masło może być stosowana, gdy łącznie spełnione są następujące warunki: produkt wytworzony został wyłącznie z mleka, ewentualny dodatek innych substancji był niezbędny do wytworzenia produktu, dodatek innych substancji nie służył zastąpieniu w całości lub w części jakichkolwiek naturalnych składników mleka, produkt zawiera nie mniej niż 80% i nie więcej niż 90% tłuszczu mlecznego, nie więcej niż 16% wody i nie więcej niż 2% suchej masy beztłuszczowej mleka. Produkt nie spełniający któregokolwiek z ww. warunków nie może być opatrzony nazwą masło.

Tym samym, wykluczona jest możliwość obecności w produkcie określanym masłem jakiegokolwiek innego tłuszczu obcego, niż pochodzącego z przetworów mlecznych (tak również NSA w wyroku z 1 grudnia 2009 roku, sygn. akt: II GSK 262/09)

Jak wykazały przeprowadzone badania laboratoryjne, kwestionowany produkt nie spełniał ww. kryteriów z uwagi na zawartość tłuszczów obcych, a przez to kwestionowany produkt opatrzony został nazwą niezgodną z przepisami o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Aby zastosować dla wyprodukowanego przez siebie produktu nazwę masło powód powinien był zapewnić wyrobom wytwarzanym w zakładzie pod jego kontrolą jakość zgodną z obowiązującymi przepisami.

Zgodnie z art. 46 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji, oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji. Wprowadzenie w błąd ma zastosowanie również do reklamy oraz do prezentacji środków spożywczych, w tym w szczególności w odniesieniu do ich kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu prezentacji oraz otoczenia, w jakim są prezentowane.

Z przytoczonego wyżej przepisu wprost wynika, iż wprowadzanie w błąd ma miejsce w przypadku określania produktu masłem, gdy nie spełnia ono wymogów nałożonych przepisami prawa, a tym samym jego charakterystyka nie odpowiada przedstawionym przez producenta na temat towaru informacjom.

Praktyka powodowej spółki polegająca na oferowaniu konsumentom swojego towaru określając go jako masło, gdy w rzeczywistości był nim mix tłuszczowy wynikała przede wszystkim ze sposobu w jaki powód produkował przedmiotowe towary Jak wynika z zeznań T. B., udział tłuszczy pochodzenia obcego w składzie produkowanego przez powoda masła wynikał z faktu, iż w tym samym zakładzie produkcyjnym, przy wykorzystaniu tych samych urządzeń produkowane były również mixy roślinne, a z uwagi na brak każdorazowego mycia zbiorników i przewodów, w których pozostawał wcześniej produkowany towar, w pierwszych partiach towaru wpływał on na skład finalnego produktu jaki był sprzedawany konsumentom. To na powodzie ciąży obowiązek prowadzenia swojej działalności gospodarczej w taki sposób aby był on zgodny z określonymi w przepisach wymaganiami i to od niego zależy w jaki sposób tego dokona.

Zdaniem Sądu Prezes UOKiK słusznie stwierdził, iż stosując zastrzeżoną nazwę "masło", powód naruszył art. 46 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, wprowadzając konsumenta w błąd co do rzeczywistego charakteru nabywanego przez niego produktu, który wbrew przekazowi wynikającemu z nazwy nie był masłem.

Odnosząc się zaś do zarzutów podniesionych przez powoda w odwołaniu oznaczonych pkt. VIII-X należy wskazać, iż warunki, jakim musi odpowiadać laboratorium wykonujące analizę próbek pobranych w trakcie kontroli urzędowych, zostały ustalone w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 roku w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt. Zgodnie z art. 12 ust. 3 rozporządzenia właściwy organ wyznacza laboratoria, które mogą przeprowadzać analizę próbek pobranych w trakcie kontroli urzędowych. Laboratoria te muszą funkcjonować, podlegać ocenie i być akredytowane zgodnie z normami europejskimi dotyczącymi akredytacji laboratoriów badawczych, przy czym akredytacja i ocena laboratoriów badawczych może odnosić się do pojedynczych badań i zestawów badań. Oba laboratoria: Laboratorium (...) UOKiK w O. oraz Laboratorium (...) Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej (...) w G. ( laboratorium (...)) posiadały akredytację, potwierdzone kompetencje;

Regulacja wydana na potrzeby wspólnej polityki rolnej i organizacji rynków rolnych (rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 z 5 marca 2008 roku) i wszelkie procedury w nim zawarte są wiążące w sprawach dotyczących realizacji zadań w ramach celów wspólnej polityki rolnej. W ocenie Sądu nie można uznać powyższe regulacje za wiążące w sprawach zw. z wprowadzaniem do obrotu produktów przeznaczonych dla konsumentów, gdyż przeprowadzenie kontroli przez organy Inspekcji Handlowej jakości handlowej wprowadzonych do obrotu produktów spożywczych i cała związana z tym procedura została precyzyjnie określona w rozporządzeniu (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 roku Określone procedury w rozporządzeniu (WE) nr 273/2008 oczywiście mogą być stosowane przez owe organy, jednakże w żadnym razie nie można uznać, iż są one zobowiązane do ich stosowania. Nie oznacza to jednak, że uznane w nich metody nie mogą być wykorzystywane do badań przeprowadzanych w ramach realizacji innych celów, np.: ochrony interesów konsumentów (wyrok WSA o sygn. akt VI SA/Wa 918/12 z 7 września 2012 roku).

Zauważyć należy również, że odnośnie konieczności akredytacji metod badawczych stosowanych w badaniach na potrzeby urzędowej kontroli żywności wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 maja 2010 roku, sygn. akt VI SA/Wa 126/10, w którym uznał, że stosownie do art. 78 ustawy z 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia, a także przepisów rozporządzenia (WE) Nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 roku, istnieje obowiązek wykonywania badań laboratoryjnych w ramach urzędowej kontroli żywności wyłącznie przez laboratoria akredytowane. Obowiązku takiego jednak nie wprowadzono w odniesieniu do metod badania. Nie ma zatem podstaw do stwierdzenia, iż badania należy prowadzić wyłącznie metodami akredytowanymi.

Badanie masła na zgodność z wymaganiami określonymi pod kątem czystości zawartego w nim tłuszczu mlecznego należało przeprowadzić zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu 882/2004, w szczególności art. 11 i 12, ale badając masło można korzystać z metod uznanych na poziomie Unii Europejskiej zawartych w rozporządzeniu 273/2008 .

Wobec powyższego należy zaakceptować pogląd organu, zgodnie z którym badania laboratoryjne przeprowadzono we wskazanych laboratoriach w sposób rzetelny, a ich wyniki w sposób bezdyskusyjny wykazały nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej przedmiotowego produktu. Twierdzenia powoda, iż dwie próbki przebadane zostały po terminie przydatności produktu do spożycia przez co ich wyniki nie można uznać za miarodajne, w ocenie Sądu są błędne, ponieważ samo przekroczenie daty ważności produktu było marginalne, a co najważniejsze nie mogło mieć wpływu na pojawienie się w próbce obecności tłuszczu obcego, niepochodzącego z przetworów mlecznych.

Należy w tym miejscu podnieść, iż nie można dać wiary dokumentom prywatnym gdy treść jest sprzeczna z dokumentami urzędowymi. Przedstawione przez powodową spółkę wynikami badań stoją niejako w sprzeczności z tymi, jakie Prezes UOKiK posiadał od Inspekcji Handlowej, która jako organ państwowy przeprowadził badania w sposób całkowicie bezstronny i wysoce wiarygodny (zwłaszcza z uwagi na przeprowadzenie badań przez różne, całkowicie niezależne od siebie, specjalistyczne i akredytowane placówki w różnych częściach kraju). Z uwagi iż w zebranym materiale dowodowym znajduje się kilkadziesiąt wyników badań niekorzystnych dla powoda, które pochodzą od Inspekcji Handlowej oraz znacznie korzystniejsze wyniki badań pochodzące od jednego prywatnego laboratorium, który wykonał je na podstawie wybranych przez powodową spółkę z partii towarów i przez jej pracowników pobranych i dostarczonych, zdaniem Sądu pozwany słusznie przypisał wiarygodność i moc dowodową tym dokonanym przez niezależnego kontrolera, gdyż możliwość manipulacji wynikami badań ze względu na wyselekcjonowanie przez powoda towaru, który miał podlegać badaniom oraz brak pewności czy cała procedura związana z jej pobraniem odbiera wiarygodność przedstawionym wynikom.

Warto podkreślić w tym miejscu, iż oparcie prowadzonego przez Prezesa Urzędu postępowania na materiale dowodowym pochodzącym od Inspekcji Handlowej było jak najbardziej prawidłowe i zgodne z przepisami. Stosownie do art. 72 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów organy administracji publicznej są obowiązane do udostępniania Prezesowi Urzędu znajdujących się w ich posiadaniu akt oraz informacji istotnych dla postępowania toczącego się przed Prezesem Urzędu. Takie uregulowanie wynika przede wszystkim z faktu, iż Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie posiada odpowiednich środków do przeprowadzania takich kontroli jakich dokonuje Służba Celna czy Inspekcja Handlowa, dlatego Prezes Urzędu aby prawidłowo wykonywać powierzone mu zadania zmuszony jest robić to przy wykorzystaniu środków jakie posiadają inne organy państwowe i opierać się na sporządzonych przez nie dokumentach.

Mając powyższe rozważania na uwadze należy stwierdzić, że zarzucone powodowi działania miały charakter praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na naruszenia obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, co mogło konsumenta wprowadzić w błąd co do produktu. Sąd w pełni podziela rozważania dotyczące tych praktyk zamieszczone przez Prezesa Urzędu w skarżonej decyzji. Sąd nie ma wątpliwości, że część produktu wprowadzanego na rynek przez powoda jako masło, nie była tym produktem. Jasnym jest dla Sądu, że nie jest możliwe zbadanie całej produkcji przedsiębiorcy. Należy oprzeć się na wiarygodnych badaniach pobranych próbek produktów i wyciągnąć z tego odpowiednie wnioski. Tak uczynił Urząd, a Sąd w pełni te analizy uznaje za prawidłowe. Zebrany materiał dowodowy charakteryzuje się znaczną różnorodnością co do czasu i miejsca pobranych do analizy próbek. Dały one wynik dla przedsiębiorcy negatywny, co musi prowadzić do domniemania, że praca zakładu nie była prawidłowa, a powód dopuścił się praktyk określonych w treści art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

W przypadku dopuszczenia się przez przedsiębiorcę stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 4 uokik, Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Zauważyć należy, że działania powoda wyczerpały przesłanki praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, o jakiej mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, a prawidłowość wydanej Decyzji w tym zakresie nie została przez powoda zakwestionowana.

W myśl art. 111 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przy ustalaniu wysokości kar, o których mowa w art. 106-108 ustawy, należy uwzględnić w szczególności okres, stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy, a także uprzednie naruszenie przepisów ustawy.

Jak wynika z cytowanych przepisów nałożenie kary ma charakter fakultatywny, zaś jej wysokość jest uzależniona od wymienionych przesłanek. W niniejszej sprawie Sąd uznał, że nałożenie kary pieniężnej na powoda jest uzasadnione wagą naruszonego dobra i interesem publicznym, podzielił więc pogląd Prezesa Urzędu, że zachowanie powoda daję podstawę, by wyciągnąć w stosunku do niego konsekwencje karne - jednakże Sąd znalazł podstawy do obniżenia kary wymierzonej przez organ antymonopolowy.

Wydając decyzję o nałożeniu kary pieniężnej organ antymonopolowy działa w ramach uznania administracyjnego, biorąc przy tym pod uwagę szereg okoliczności zarówno obciążających jak i łagodzących.

Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na określoną przez pozwanego wysokość nałożonej kary pieniężnej była umyślność działania przedsiębiorcy, długotrwałość praktyki powoda oraz ogólnopolski zasięg działalności handlowej.

Jak wyżej wskazano, ustalenia faktyczne prowadzą do jednoznacznego wniosku, że produkt będący przedmiotem niniejszego postepowania nie może być uznany za masło, ponieważ nie spełnia wymogów co do składu i jakości ustanowionych obowiązującymi przepisami. Taki produkt był wprowadzany do obrotu przez producenta, który musiał sobie zdawać sprawę z jakości produktu. Należy wskazać, że powód kwestionuje wyniki badań, ale nie oświadcza jednoznacznie, że sprzedawane przez niego „masło” nie zawiera składników niezgodnych z przepisami. Sąd nie znajduje podstaw do przyjmowania, że dodanie np. steroli roślinnych w procesie technologicznym było przypadkowe. Słuchany w charakterze strony obecny prezes zarządu spółki – wyraził przypuszczenie, że po produkcji mixu nie były czyszczone urządzenia do produkcji, co było przyczyną zanieczyszczenia masła. To tym bardziej wskazuje na umyślny charakter działania powoda. To jego obowiązkiem jest przygotować proces technologiczny w taki sposób, aby produkt był zgodny z obowiązującymi normami. Tego typu zachowanie niesie za sobą element umyślności w stopniu ewentualnym.

Powód nie zdołał udowodnić także tezy dotyczącej zasięgu jego działalności handlowej. Powołani przez powoda świadkowie - Z. F. (2) i S. R., potwierdzili, że produkty przedsiębiorcy były sprzedawane na obszarze całej Polski. Tym samym ustalenia poczynione w tym zakresie przez Prezesa Urzędu należy uznać za prawidłowe.

Znaczny zasięg naruszenia i możliwość oddziaływania potencjalnie na każdego konsumenta, w szczególności, gdy przedmiotowe „masło” było wykorzystywane jako dodatek do innych artykułów wraz z pozostałymi wymienionymi w uzasadnieniu decyzji okolicznościami, w ocenie Sądu dają podstawę do nałożenia kary w wysokości 1471250 zł, co odpowiada (...) osiągniętego przez powoda przychodu w 2013 roku.

Sąd uznał jednakże, że decyzja została przez powoda wykonana. Z uwagi na zmianę organizacji swojej działalności, w tym zmiany właścicielskie, a także zmianę sposobu produkcji „masła”, doszło do zaprzestania stosowania przedmiotowej praktyki, co potwierdzają przedstawione przez powoda dokumenty oraz zeznania strony powodowej. Uzasadnia to zdaniem Sądu obniżenie wymierzonej kary o (...), tj. do kwoty 1103437,50 złotych.

Kara określona w takiej wysokości jest, zdaniem Sądu, proporcjonalna do naruszenia przepisów uokik, a przy tym niezbyt wygórowana i sprawiedliwa oraz odpowiednia do stopnia zawinienia powoda. Sąd stoi na stanowisku, że w tak określonej wysokości, kara spełni swoje funkcje, a przede wszystkim funkcję dyscyplinującą, gdyż istnieje potencjalna możliwość jej nałożenia, a więc przedsiębiorca powinien tę okoliczność uwzględnić, jeżeli będzie chciał uchylić się od ustawowego obowiązku udzielania informacji, funkcję represyjną, gdyż nakładana jest za naruszenie ustawowego obowiązku udzielenia informacji, funkcję prewencyjną, gdyż ma zapobiegać podobnym naruszeniom w przyszłości i zniechęcić do naruszania prawa zarówno przedsiębiorcę, który nie spełnił omawianego obowiązku, jak i innych przedsiębiorców, a także funkcję edukacyjną, gdyż stanowi jeden z elementów uświadamiania przedsiębiorców co do ich ustawowych obowiązków.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy w Warszawie –Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 479 ^31a § 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Kierując się względami słuszności i brakiem dysproporcji w poniesionych przez strony kosztach Sąd uznał za właściwe znieść wzajemnie między stronami (powodem i pozwanym) koszty procesu w oparciu o art. 100 k.p.c.. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady odpowiedzialności strony za wynik procesu, wyrażonej w art. 98 k.p.c., promujący uczciwe zachowanie się strony powodowej. Zgodnie art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zdaniem Sądu słusznym jest odstąpienie od ogólnej reguły w zakresie rozliczania kosztów zastępstwa procesowego i zniesienie wzajemnie kosztów między stronami.

SSO Dariusz Dąbrowski